TWEEDE KAMER OP DE VALREEP
KRIS-KRAS door Nederland
Het Russische bezoek aan Engeland
K
I HHt
Op
kofje
üs hjoed p p
to sizzen 1
Buitenlands Overzicht
Verscheidene leden keren niet terug
I
Wordt de Russische industriële ontwik
keling een bedreiging voor het Westen?
Russische toezeggingen betreffende
het Midden-Oosten kunnen belangrijk zijn
Zilveren filmpjes
le week mei 1931
1
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
’e
- L.
rSF
52e JAARGANG
No. 35
VRIJDAG 4 MEI 1956
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
KAMEROVERZICHT
hadden
i
t
i
l
1
s
Advertentieprijs: 12 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Abonnementsprijs f 1.60 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 87926
1
a
Eerste jeugddienst in de Broerekerk te
Bolsward.
Winnaar van de damcompetitie Bols
ward. 1ste klas: le. E. Conradi (35 p.),
2e. J. van Dijk (34 pnt.).
2e klas: le. E. Nawijn (28% pnt.), 2e.
J. Oord (27 pnt.).
De haringvangst is afgelopen. De hoe
veelheid was groot, maar de prijzen wa
ren van die aard, dat de vangst de kos
ten niet kon hoeden.
Beschikbaar de volbloed stier „De Scho
ne Nico”, moeder 4.90 vet. Spring-
geld f2.J. B. van Abbema, o.d. Wit-
marsum.
50-jarig bestaan Stedelijk Muziekcorps
(5 mei). Eigenlijk 50-jarig jubileum van
de heroprichting, immers jaren tevoren
was er ook bij de Schutterij een muziek
corps geweest. Het initiatief werd geno
men door de heer J. R. A. Donker. Tot
kapelmeester werd benoemd de heer A.
Brussen.
Op de internationale hondententoon-
Btelling te Amsterdam werd met de 1ste
prijs bekroond de Gordon Setter (jacht?
hond) van de heer P. Steensma te Wit-
hiarsum in de hoogste klasse.
30-jarig bestaan C. J. V. „Rehoboth”
te Tjerkwerd.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adrest
Marktstraat 13
Telefoon 451 Na 18.30 uur 305 of 335
(K 5157)
Overigens is de huidige Franse rege
ring onder premier Mollet nog lang de
kwaadste niet, welke men zich te Pa-
rjjs kan denken als het op integratie
aankomt. Het is echter de vraag of zij
nog lang zal regeren. Mollet zag zich
al genoodzaakt deze week de vertrou
wenskwestie te stellen in de nationale
vergadering, nu er gedebatteerd wordt
over de nieuwe belastingen ter dekking
van het verhoogde ouderdomspensioen
dat 140 miljard francs zal eisen. Maar
gevaarlijker acht men de eventuele uit
treding van Mendès France uit het ka
binet, die het niet eens schijnt te zijn
met de Algerijnse politiek van Mollet,
welke ook niet zoveel uitzicht op een
verzoening met de Algerijnen schijnt te
bieden zolang men niet de zeer moeilijke
stap doet naar de erkenning van Alge-
rië als zelfstandige staat, op dezelfde
voet als Tunis en Marokko.
Echtpaar Truman naar ons land. De
ex-president van de Ver. Staten, Harry
S. Truman, zal van 14 tot en met 17
juni een bezoek brengen aan Nederland.
De ex-president kómt op 14 juni uit
Brussel hier aan. en zal met zijn vrouw
benevens de heer en mevrouw Stanly
Woodward, ex-ambassadeur van de V.
S. in Canada en twee secretarissen in
hotel de Wittebrug in Den Haag loge
ren. Op 17 juni verstrekt hij via Hoek
van Holland naar Engeland.
Ree gestrikt in reservaat. Dat stropers
ook het grofwild op het nationale park
De Hoge Veluwe niet ontzien, bleek uit
het feit, dat tussen het Otterlose Bos
en de Amhemseweg het kadaver van ’n
in een strik gedode, ongeveer driejarige
reebok gevonden werd. Het dier moet
reeds een maand of vier geleden de
dood gevonden hebben.
Tweede T. H. kost f 40 miljoen. Een kre-
diet van maximum f 5.5 miljoen heeft
de Tweede Kamer unaniem over het
jaar 1956 ter beschikking van minister
mr. J. M. L. Th. Cals gesteld ten be
hoeve van de bouw en inrichting der
tweede T. H. te Eindhoven. Deze nieu
we rijksinstelling, waaraan 1000 stu
denten voor het ingenieursdiploma kun
nen studeren, zal in 6 jaar f 40 miljoen
kosten.
Snellere telegrammen. Met ingang van
woensdag is een begin gemaakt met de
automatisering van het internationale'
telegramverkeer. Hierdoor zullen tele
grammen in buitenlands verkeer recht
streeks worden overgebracht van het
kantoor van aanbieding naar dat van
bestemming. Deze automatisering zal
voorlopig alleen worden toegepast voor
het telegramverkeer tussen Duitsland,
Oostenrijk en Nederland.
Wurdt sfiker hwat to krap tamjitten,
Of is de reamme miskien sür;
Brükt men der taei ütdroege pitten,
Komt it mooglik to lij fan ’t fj’ür?
It wurd is nou oan ’e Minister,
De tsjinner fan ’t konsumpsje-rjocht,
Dit heeg birop is wol it wiste,
De kofje moat goed ündersocht.
Us nommele Haeehske Kamerleden
Reizgje ornaris earste klas,
Hja binn’ in dripske üntofreden,
Hwant der mankeart hwat oan ’e kost.
Neffens foarlopige forslaggen
Is alles tige seef en keln,
Allinne oer ien ding moat klage:
Dy minne kofje yn ’e trein.
Chauffeur zandauto was dronken. In de
Pretoriusstraat te Amsterdam heeft de
politie dinsdagmiddag omstreeks half
twee de chauffeur van een zandauto, die
’t verkeer in gevaar bracht, tot stoppen
gebracht. De man bleek zwaar beschon
ken te zijn. Hij is, evenals een mede-
inzittende in 't bureau Linnaeusstraat
opgesloten. De zandauto is in beslag
genomen.
It moat earst op it slimst
foar’t it betteret.
1
Foto: Een grote delega
tie uit de N.O.-PoIder
demonstreerde met al
lerlei landbouwmachines
voor het Koninklijk Ge
zin.
Bols wards Nieuwsblad
Het is 30 jaar geleden, dat de heer
Hengst zijn Goedkope Schoenwinkel aan
de Blauwpoort oprichtte.
Tijdens feestmars overleden. De feest
vreugde in Weesp is op tragische wijze
gestoord tijdens een rondgang van de
muziekvereniging „De Adelaar”. Een
van de vier trommelslagers, de 36-jarige
W. Bogaard werd n.l. door een hartver
lamming getroffen. De rondgang werd
Misschien zal Moskou bereid zijn de
communistische landen te verzoeken de
wapenleveranties naar de Arabische
staten stop te zetten als het Westen de
levering aan Israël staakt. De Ameri
kanen, die van het Engels-Russisch
overleg van de aanvang af weinig ver
wachtten en blijkens de uitlatingen van
president Eisenhower dan ook geen heil
zien in een soortgelijk bezoek aan Was
hington, -tonen toch wel belangstelling
Voor dit Russische voorstel, dat uiter
aard echter eerst aan de orde zal komen
in de Veiligheidsraad als Hammars-
kjoeld uit het Midden Oosten terugge
keerd is en rapport heeft uitgebracht.
Deze secretaris-generaal heeft stellig
succes gehad met zijn pogingen ogen
blikkelijk oorlogsgevaar te voorkomen,
al blijft de toestand aan de Israëlisch-
Arabische grenzen explosief. Men heeft
echter alle reden zich gelukkig te prij
zen dat er zo’n organisatie als de Ver.
Naties is, want welke natie individueel
zou op het moment objectief genoeg ge
acht worden om een bemiddelingsrol
te spelen zoals Hammarskjoeld dat
thans heeft gedaan.
Bij eventuele onderhandelingen over het
stopzetten der wapenleveringen zal men
echter uiterst voorzichtig moeten zijn.
Men zal er zowel op moeten letten dat
niet nog te voren een der partijen van
alles snel wordt toegestopt als er voor
dienen te zorgen dat alle gaten worden
gestopt.
Hoe gemakkelijk zou het bijv.
Rusland vanen zijn bondgenoot
rood China wapens te doen blij
ven leveren aan de Arabische
landen, vooral ook omdat Peking
buiten de Ver. Naties wordt ge
houden, vooral door toedoen van
Washington. De rode Chinezen
zouden nog wel eens kunnen wil
len demonstreren hoe onjuist ze
het vinden dat ze buiten de V.N.
worden gehouden, door met der-
gelijke wapenleveringen door te
gaan.
Men vraagt zich ook af, nu Moskou
partij geworden is in de zaken van het
Midden Oosten, welke beloning het zal
vragen of van Engeland heeft gevraagd
om zijn invloed aan te wenden om de
vrede in dit gebied te handhaven.
Over het algemeen verwacht men, dat
Naast de zinsneden over het Mid
den Oosten, waren die over de
handel in het communiqué van ’t
overleg tussen de Engelse en de
Russische staatslieden belangrjjk.
De Russen willen de handel uit
gebreid zien tot een bedrag van
10 miljard gulden in 5 jaar.
Als men bedenkt, dat in 1955 Engeland
voor ruim 300 miljoen naar Rusland uit
voerde en de totale export der Engelsen
per jaar nog geen 30 miljard gulden
omvat, schijnt dit een onbereikbaar cij
fer als Engeland tenminste terwille van
de Russische markt, geen oude klan
ten wil opgeven en dat is niet te ver
wachten. Wellicht zit achter dit aanbod
wat Russische propaganda, ook met de
bedoeling de betrekkingen tussen Enge
land en Amerika wat te vertroebelen,
omdat de Russen ook artikelen wensen,
Het gesprek tussen de Engelse en Russische staatslieden te Londen
heeft, zoals al bekend is en ook verwacht werd, geen directe
grote resultaten opgeleverd. Noch inzake de hereniging van Duits
land nog inzake de kwestie der beperking van de bewapening zijn
er te Londen nieuwe gezichtspunten. De tijd zal moeten Ieren of
inzake andere kwesties iets is bereikt. Belangrijk kan worden de
Russische toezegging dat de Sovjetunie bereid is overleg met het
Westen te plegen over het verbieden van het zenden van wapenen
naar Israël en de Arabische landen.
Op drie mei heeft de Tweede Kamer haar laatste vergadering in
deze parlementaire periode gehouden. En nu staan de verkiezin
gen voor de deur. Na de dertiende juni zal bekend zijn, hoe de
nieuwe Tweede Kamer zal zijn samengesteld. Maar intussen staat
het reeds vast, dat een aantal Tweede Kamerleden niet meer zal
terugkeren. De a.-r.-fractie zal ongetwijfeld de grootste ader
lating ondergaan. Zij moet afscheid nemen van drie goede parle
mentariërs, de heren Schouten, v. d. Heuvel en Stapelkamp. De
eerste twee hebben een lange staat van dienst achter de rug:
meer dan dertig jaren zijn zij lid van de Tweede Kamer. De heer
Stapelkamp, voor de oorlog voorzitter van het C. N. V., is „slechts”
tien jaar lid van onze volksvertegenwoordiging geweest.
Nou leau mar soks sil net forsomme,
Neist dat de amtner der oan wint:
Soe der in rykskarmaster komme
Sa’n man mei in knap traktemint.
Earstdeis kin alle kranten skriuwe:
It baentsje is Mr. X forsein;
Hy hoeft oars neat to dwaen as
preauwen,
De kofjekening fan ’e trein.
deze motie op de valreep der parle
mentaire periode weinig zin meer.
De opheffing van de handelingsonbe
kwaamheid der gehuwde vrouw was het
laatste grote onderwerp dat de Tweede
Kamer behandelde. Er was geen tegen
stand tegen de poging van Minister van
Oven om de gehuwde vrouw juridisch
gesproken niet langer gelijk te stellen
met onder curatele gestelden en min
derjarigen. Er rest nog één probleem:
moet in de wet staan dat de man het
hoofd is van de echtvereniging? Het
behoeft geen betoog, dat de rechtse
fracties daarvoor uit principiële over
wegingen het pleit voerden.
Vast staat dus wel, dat wij een Tweede
Kamer krijgen van 150 man en een
Eerste van 75 Een groot aantal nieuwe
figuren zal zijn intrede in de politiek
doen. Of dit een voordeel is zal nog
moeten blijken. Voor de middelgrote
fracties is de uitbreiding zeker van be
lang. Voor de grote fracties betwijfelen
wfl dit. Het aantal leden dat bijna niet
meer aan het woord kan komen, zal
stijgen. Als dit tot resultaat heeft, dat
alleen de besten zullen spreken, kan dat
echter een winstpunt zijn.
Intussen is het tempo van de Tweede
Kamer bijna niet meer bij te houden.
Talloze wetsontwerpen worden afgehan
deld. En soms komt het nog tot kleine
schermutselingen tussen regering en
Kamer. Zo werd er een motie Biewen-
ga (a.-r.) met 42-24 (socialistische en
communistische) stemmen aangenomen
waarin de Kamer tot de uitspraak komt
dat uitgifte van gronden ook in de vorm
van verkoop en niet alleen als pacht
en erfpacht dient te geschieden. Het
ging hier over het beleid inzake de uit
gifte van cultuurgrond in de IJsselmeer-
polder. Wellicht dat het volgend Kabi
net met deze uitspraak rekening kan
houden. Voor minister v. d. Kieft had
Verjaardagsdéfilé voor
H. M. de Koningin op
paleis Soestdjjk.
die door Washington tot strategische
goederen zijn verklaard en dus niet
naar communistische landen mogen wor
den uitgevoerd, de lijst is overigens juist
de laatste tijd zeer aanzienlijk door de
Amerikanen bekort. Het is duidelijk dat
Rusland op alle terrein tracht te gaan
concurreren met de Ver. Staten. Dat
blijkt ook wel uit de a.s. reis van de
eerste vice-premier van de Sovjetunie,
Mikojan naar de Latijns Amerikaanse
landen om er handelsbetrekkingen mee
aan te knopen. In de Ver. Staten zal
men dit met lede ogen zien, want deze
Latijns-Amerikaanse landen behoren
volgens Washington op Amerika ge
oriënteerd te zijn.
Waarschijnlijk zal het gevolg wel zijn,
dat ook de Ver. Staten zich nu meer
intensief met Latijns Amerika gaan be
moeien. Dit betekent dat de Amerikaan
se inspanning niet alleen op politiek
gebied steeds sterker moet worden op
gevoerd en uitgespreid. Want zoals be
kend gaat op initiatief van Amerika
ook de Navo zich richten op een nau
were samenwerking op economisch ge
bied. Deze week spreken de betrokken
ministers daarover in de Noord-Atlan-
tische raad; men schijnt de instelling
van een ministerraad op hoog diploma
tiek niveau te overwegen, die een ge
meenschappelijk beleid voor de Noord,-
Atlantische landen op politiek en eco
nomisch terrein zou ontwerpen en zo
mogelijk voeren, opdat de Navo niet
alleen tegen een mogelijke militaire be
dreiging van de zijde van de Sovjet
unie maar ook tegen de groeiende poli
tieke en economische bedreiging welke
Moskou schept, front kan maken. Er
komen echter nu al tal van Amerikaan
se bladen in het geweer, welke ver
onderstellen, dat die economische sa
menwerking zal neerkomen op grotere
economische hulp aan tal van Europese
landen en daarom het Congres verzoe
ken zich daartegen te verzetten. En in
dit Congres is nu zelfs al heel wat ver
zet tegen ’t thans door president Eisen
hower opgestelde hulpprogramma.
Vooralsnog zullen de Europese leden
van de Nato dus maar het best doen
op eigen gemeenschappelijke kracht te
bouwen en wat dit betreft, is het ver
heugend dat dezer dagen het rapport
verschenen is, omtrent het weer op
gang brengen van de Europese integra
tie, samengesteld door deskundigen van
de Europese Gemeenschap voor Kolen
en Staal. Het rapport behandelt zowel
de kwestie der algemene gemeenschap
pelijke markt als de Euratom, de sa
menwerking op het gebied van de an
dere energievoorzieningen, het vervoer
enz. Het rapport is te uitgebreid om
het hier zelfs summier samen te vat
ten, het moet trouwens nog zoveel sta
dia doorlopen dat het hoogst onzeker is
wat er van zal overblijven. Maar in
ieder geval heeft de zo broodnodige
integratie de aandacht daar, van waar
uit ze verwezenlijkt moet worden, n.l.
bij de regeringen. In het bijzonder blijft
men nieuwsgierig naar de houding van
Frankrijk inzake de integratie. De eco
nomische structuur van dit land leent
zich niet voor een snelle verwezenlij
king van deze plannen en ook hier
speelt de verhouding tot West-Duitsland
een rol. De Saarkwestie is nog altijd
niet opgelost en toch dient via de op
lossing daarvan de FransDuitse ver
zoening, welke de basis voor de inte
gratie kan leggen, beklonken te worden.
Hwat hat Qabe Skroar
In deze maand is ook nog het bezoek
van Mollet en zijn minister van buiten
landse zaken Pineau aan Moskou te
verwachten. De Franse staatslieden
hadden zich daarvan aanvankelijk veel
voorgesteld, doch zijn teleurgesteld
door het resultaat van Londen.
Uiteraard wordt dit Franse bezoek aan
de Russen met enige achterdocht door
de W.Duitsers gevolgd, doch nog dezer
dagen heeft Mollet tegenover Russische
journalisten verklaard, dat deze Franse
regering voor alles de Atlantische ge
meenschap trouw zal blijven, zodat er
nauwelijks reden voor Bonn, waar dr.
Adenauer zelf ook nog eens zijn eigen
trouw aan het Westen heeft verkondigd,
tot wantrouwen is.
Us nommele Haeehske Keamerleden,
It kin net oars, hja krij har sin;
Goed pittich spul ’t leit yn ’e reden,
Dat hja dan better prate kinn’. jat
Nou hearde ik inkele petearen,
De nammen ha’ k net nei fomomd,
Gjin drokte wy bin mei dy hearen
Seis ek faek op ’e kofje komd.
Het schijnt de a.-r. partjj ernst te zijn
met haar verjonging. Want op de inge
diende candidatenlijst staat een aantal
zeer jonge personen. Zo is de heer
Schouten als lijsttrekker vervangen
door Prof. Zijlstra. De eerste is bijna
73, de nieuwe lijsttrekker is 37. Dat is
dus een flink verschil. Een objectieve
beoordeling wijst echter uit, dat deze
verjonging in de a.-r. partij meer dan
noodzakelijk was. Vooral daar deze par
tij sinds de bevrijding de wind niet in
de zeilen heeft gehad.
De wisselingen in de andere fracties
zijn lang niet zo ingrijpend. De k.v.p.
zal twee leden in ieder geval missen.
Eén daarvan is de medicus, de heer
Mol, die sinds 1946 in de Kamer heeft
gezeten. Evenals de heer Hooy, de mid-
denstandsexpert, zal hij de Kamer we
gens gezondheidsredenen verlaten. Bij
de p.v.d.a.-fractie heeft zich één man
vrijwillig teruggetrokken. Het is de
heer Schilthuis, die met zijn 74 jaren
de tijd tot heengaan gekomen acht.
Sinds 1933 heeft de heer Schilthuis zit
ting in de Tweede Kamer. Verscheidene
jaren is hij tweede voorzitter geweest.
Een ernstige ziekte heeft zijn krachten
gesloopt, zodat men de laatste jaren
niet veel meer van hem heeft gehoord.
Bij de c.-h. fractie is het baron v .d.
Feltz, die niet meer terugkomt. Tot nu
toe was hij de enige Zeeuwse afgevaar
digde in de Tweede Kamer. De heer
v. d. Feltz is nu 75 jaar, zodat hij te
recht het zware Kamerwerk maar aan
anderen overlaat.
In de vvd-, sgp- en cpn-fracties zullen
zich waarschijnlijk geen veranderingen
voordoen. Verscheidene afgevaardigden
zullen niet terugkeren als de uitbreiding
der Kamers niet door zou gaan.
Maar daaraan behoeft nu niet meer te
worden getwijfeld. De Eerste Kamer
heeft verleden week de voorstellen tot
uitbreiding zonder hoofdelijke stemming
aangenomen. Geen énkele fractie was
tegen. Men behoeft dus niet te ver
wachten dat in tweede lezing deze uit
breiding wel verworpen zal worden, zo
als vier jaar geleden het geval was.
Buitenlandse Zaken.
De Eerste Kamer heeft zich niet aan
de eerste mei gestoord. De socialisti
sche Eerste Kamervoorzitter liet op die
dag vergaderen, de rooms-katholieke
Tweede Kamervoorzitter gaf vrij-af. In
de Senaat werd deze week o.a. de be
groting van Buitenlandse Zaken behan
deld. Behalve het algemene protest te
gen de gang van zaken in Indonesië
waren er twee opvallende redevoerin
gen. De eerste was van Prof. Scher
merhorn (soc.) die tot de conclusie
kwam dat we Indonesië op 1 januari
1946 volledig onafhankelijk
moeten verklaren. Naar zijn mening
was dan de vriendschap tussen Neder
land en Indonesië bewaard gebleven.
Prof. Schermerhorn wilde ook het be
heer over Nieuw-Guinea opdragen aan
de Ver. Naties, omdat de structuur van
dit gebiedsdeel „klassiek koloniaal” is.
En daarvan wilde de oud-minister-pre-
sident niets weten.
De tweede opmerkelijke redevoering
kwam van de Senator Wendelaar (wd)
die het eens was met alle andere spre
kers in dit debat, dat we ons niet in
de luren moeten laten leggen door de
Russische glimlach-politiek. Maar toch
was de heer Wendelaar onder de in
druk gekomen van de woorden van de
Russische partij-secretaris Chroesjtsjef.
Hij bepleitte zoveel mogelijk contact
met de Russen onder het motto: „moed
en liefde”. Die moed is natuurlijk no
dig, omdat de heer Wendelaar wel be
greep dat het moeilijk te zeggen is of
het de Russen inderdaad ernst is met
hun goede bedoelingen.
de Russen deze beloning op het gebied
van de oliewinning zullen zoeken.
Minister Dulles heeft deze dagen nog
eens gezegd, dat de olieproduktie van
het Midden Oosten, waai1 meer dan de
helft der olierijkdommen der wereld
schijnen te liggen, voor het Westen on
misbaar is.
De greep van het Westen op die rijk
dommen is losser geworden doordat de
Arabische staten zich bewust zjjn ge
worden van bun betekenis en naar neu
traliteit streven. De Engelsen hebben
getracht die greep weer wat vaster te
maken door het pact van Bagdad
nu ook wat meer door de Ver. Staten
gesteund en de Russen op hun bejirt
gaan' dat pact van Bagdad daarom
weer te lijf. Eigenlijk zouden zij het
liefst de stopzetting van de wapenleve
ringen aan Israël en de Arabische sta
ten afhankelijk willen maken van de
voorwaarde dat de Westelijke leden van
het pact van Bagdad ook geen wape
nen meer leverden aan hun partners
in het Midden Oosten. Maar daar kan
geen sprake van zijn en zo is het mis
schien mogelijk dat Moskou zjjn mede
werking aan het handhaven van de
vrede in het Midden Oosten zal laten
afhangen van inwilliging van zijn eis
een deel van de olie van het Midden
Oosten tot zijn beschikking te krijgen.
In het gesprek te Londen heeft premier
Eden de Russische leiders al duidelijk
gemaakt, dat elke poging der Sovjet
unie, om dat doel anders te bereiken
dan door vreedzaam overleg, door het
Westen als een reden tot oorlog zou
worden beschouwd.
«'■f
