CONCURRENTIE, EEN DER ASPECTEN
VAN HET VOLKSKAPITALISME IN DE
VERENIGDE STATEN
KRIS-KRAS door Nederland
Qabe Skroar
li
De Amerikaanse metaalarbeider verdient
S 5000 per jaar
Fan de Martinytoer
II
Gouden filmpjes
De skieppe-knipper
üs hjoed p p
to sizzen
^0
52e JAARGANG
No. 41'
DINSDAG 29 MEI 195(5
Hwat haf
Tj.deJ.
i steua
skea dy
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Hja komme n«t om mwtekiplika
mar om maetskiplik rjueht. riisk
twa is in great forskil. Aide bigrigen dat it net ta kin og in skoech en in klomp.
i i
PYT.
r
2
1
n
It kapta'el en de arbeid
hier de dienst zolang onder te de leije fierden en hiel wol wisten hwat
5
Abonnementsprijs f 1.60 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 87926
Advertentieprijs: 12 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telefoon 451 Na 18.30 uur 305 of 335
(K 5157)
4e 'week mei 1906
DE BILBOEREN SLAEN OP
’E TROMME
De A-bom-proeven. Een delegatie uit
het Comité tot Stopzetting der A-bom-
proeven heeft de minister-president een
verzoekschrift om de atoomproeven te
Onze decadente tijd. Het Eerste Kamer
lid mr. W. C. Wendelaar declameerde
in de Senaat twee sonnetten van de
moderne dichter Lucebert. Zijn oordeel
was: „In wat voor een décadente tijd
Kind laten attuNtn. Da Ewo' reeïtbank
heeft een 41-j8»ige leedgieter r't Put
ten tot vier maanden gevangc;...:straf
Kattegespin jowt wol flaeks,
mar gjin jern.
hawwe fakentiids in taei libben en it hat
lang west, dat party lju it lean en de so-
siale rjuchten fan de arbeider altiten sea-
gen as in biwiis fan it goede hert fan de
•enne har
-óe per-
’e is,
Felle kritiek op melkprijs. In de don
derdag te Leeuwarden gehouden alge
mene vergadering van de Friese Maat
schappij van Landbouw is een felle kri
tiek geuit op het landbouwbeleid, vooral
ten aanzien van de melkprijs. Van de
afdeling West-Dongeradeel kwam zelfs
een voorstel om één dag geen melk te
sturen naar het consumptiegebied. Dit
werd wel met applaus begroet, maar de
voorzitter, de heer N. Nammensma,
verklaarde, dat de tijd nog niet geko
men is om krachtdadig op te treden.
Een wonder. Do zoon van de gemeente
secretaris van IJsselmuiden viel uit een
trein tussen Zwolle en Kampen. De
trein reed op dat ogenblik 100 km. Een
passagier, die de man zag duikelen, trok
aan de noodrem. Toen de trein stopte,
zagen de verbaasde passagiers, dat de
verongelukte achter de trein aandraaf
de. Hij had nauwelijks enig letsel.
beëindigen, overhandigd. Dr. Drees zeg
de toe, het verzoek in de Ministerraad
te behandelen.
De skiepkes stiet it sin mar skoan,
Hja spring’ en drave ütlitten;
Pinkster - de wollen jas noch oan,
Wol mins noch bist fan witte.
Fan skjirremantsjes is forlet,
Lit se mar hwat omstippe,
De skiepkes sjonge: bè, bè, bè,
Har tankliet oan ’e knipper.
Door welke factoren wordt de Amerikaanse volkshuishouding be
heerst? Welke krachten liggen er aan ten grondslag? En welke
koers houdt zij aan?
Kort en duidelijk kunnen wij zeggen, dat de belangrijkste drijf
kracht van de Amerikaanse volkshuishouding de concurrentie is.
Jaar in jaar uit trachten grote en kleine Amerikaanse onderne
mingen elkaar de loef af te steken met het uitbrengen van nieuwe,
steeds betere en gemakkelijker verkoopbare artikelen.
Zo komen er elk jaar nieuwe modellen auto’s en televisietoestellen
op de markt, die op taj van punten ten opzichte van het vooraf
gaande jaar verbeteringen te zien geven en daardoor voor de aspi-
rant-koper aantrekkelijker zijn geworden; textielgoederen gaan
er steeds aardiger en fleuriger uitzien, ze zijn beter bestand tegen
slijtage en zij behoeven vrijwel niet meer gestreken te worden.
Dergelijke verbeteringen kan men op letterlijk elk terrein consta
teren.
aan het adres van de „monopolisten”
in de Amerikaanse samenleving, groeit
en bloeit de concurrentie en ondanks
de Communistische verwachting, dat in
Amerika wederom een malaise zal uit
breken, geven de Verenigde Staten een
opmerkelijke economische stabiliteit te
zien. Thans is in de Verenigde Staten
ten aanzien van de verhoging van de
levensstandaard reeds veel meer bereikt
dan in de Sovjet-Unie en andere com
munistische landen.
Dat in de Verenigde Staten de vorming
van monopolies weinig kans maakt is
een kwestie, die ten dele op historisch
terrein ligt. Toen de trusts te machtig
dreigden te worden, werden hiertegen
bij het Congres wetsvoorstellen inge
diend en de eerste anti-trustwet dateert
reeds van 1890. Krachtens de wet is
het maatschappijen verboden door on
derlinge overeenkomst prijzen vast te
leggen en produktie- en verkoopquota
vast te stellen en andere ondernemin
gen te verhinderen op de markt te ko
men.
Ofschoon deze wetten niet altijd ge
heel feilloos en tot ieders tevredenheid
werken, houden zij de eerlijke concur
rentie in stand. In de lange reeks van
gerechtelijke uitspraken, willen wij in
dit verband slechts melding maken van
de opheffing der petroleum en staal-
trusts omstreeks de eeuwwisseling.
Dat de concurrentie een doeltreffende
factor in het kapitalistische stelsel is
kan een ieder met eigen ogen waarne
men, die een blik slaat in de etalages
der talloze winkels en ziet op welke
wijze de fabrikanten en winkeliers om
de gunst van de klant te dingen.
Over de kwestie der trustvorming en de
aaneensluiting in industrie en bankwe
zen is reeds uitvoerig van gedachten
gewisseld. Het Congres heeft hierover
bij velen advies ingewonnen. Er zijn
mensen, die van mening zijn, dat de
Hoe staat 't nu met de tweede beschul
diging, die tegen het kapitalisme word’,
aangevoerd, namelijk dat het onderhc
vig is aan sterke schommelingen?
Velen in hét buitenland zijn bevreesd
voor het spook van de telkens terug
kerende depressies; zij menen dat de
geringste teruggang in de Amerikaanse
economie een geweldige weerslag zat
vinden in de rest van de wereld en
sommigen schenken geloof aan de doo:
de communisten verspreide schrikbeel
den over de ernstige gevolgen van eer
terugslag in het zakenleven op de ar
beiders. Uit de feiten blijkt evenwel,
dat het Amerikaanse economische stel
sel een veel grotere stabiliteit heeft en
grotere sociale rechtvaardigheid biedt
dan zijn kritici willen doen geloven.
In de eerste plaats hebben sterke en
grote vakbonden een achtenswaardige
en algemeen aanvaarde plaats in de
samenleving ingenomen. Deze vakbon
den maken het de werkgevers onmoge
lijk de Amerikaanse arbeiders steeds
lagere lonen te betalen, zoals door Marx
werd voorspeld.
Ten tweede worden de resultaten van
grotere produktiviteit dank zjj verbe
terde fabricage- en verkoopmethoden
gedeeld tussen werkgevers en werkne
mers in de vorm van hogere lonen en
kortere werktijden voor de arbeiders.
Voor Moskou. Het motorschip „Anga
ra”, gebouwd voor Russische rekening,
werd te Vlissingen met goed gevolg te
water gelaten. Geld is geld en roebels
zijn ook geld.
B(j ruim 5000 van de 7000 was het rij
den onder invloed. Het vorige jaar zijn
in totaal 6999 onherroepelijke veroor
delingen uitgesproken ter zake van
misdrijven vermeld in de Wegenver
keerswet. Het overgrote deel daarvan:
5109, had betrekking op artikel 26, dat
het rijden onder invloed van alcohol
strafbaar stelt. In ’t voorafgaande jaar
waren deze twee cijfers respectievelijk
6425 en 4791.
Hy leit op knibbels yn it grien,
En neist him krüpt syn feintsje;
In skjirre üt de did krante dien,
Jowt er de boer it seintsje:
Jei se mar oan, it feest bigjint.
Hy sil se handich snippe,
Hy leit al plat, in fette Drint,
Dy wol merakels knippe.
It skiep slacht mei de kop en skopt,
Soks duorret mar fiif tellen,
Goed yn bitwang, bè-bè gerop,
Der is neat mei to stellen.
It feintsje haldt em yn ’t fisier,
De skjirre taest hwat djipper,
Moai, ’t is gebeurd! bineist kertier,
Suver boartsjen, sok knippen.
Nou noch it bisnoeien fan ’e sturt,
Dat lit ’k de feint opknappe-,
(Seis fynst it hwat in fise put)
Klear! ’t Bist mei wol wer stappe.
Alhiel gjin konkurrinsjestriid,
Nimmen kin oan üs tippe.
Allegear dien! krek melkerstiid,
Gjin switdrip kosse ’t knippen.
De Amerikaanse arbeider verdient dus
niet minder maar meer dan door de kri
tici werd voorspeld. De doorsnee-arbei-
der in de staalindustrie is zelfs in ze
kere zin een man in bonis: hij verdient
ruim 5000 per jaar en hij werkt thans
40 uur per week in plaats van 60 uur
een halve eeuw geleden.
Nu wordt de arbeider in de staalindu
strie weliswaar beter betaald dan zjjn
collega’s in de meeste andere indu
strieën, maar het is een feit, dat bij
de fabrieksarbeiders in het algemeen
de laatste jaren een aanzienlijke ver
meerdering in koopkracht te constate
ren valt. Volgens een berekening van
een der grote vakbonden is de koop
kracht van de gemiddelde fabrieksar
beider tussen 1947 en 1955 met 23.5
toegenomen.
Een derde factor die een verklaring
geeft van de grotere stabiliteit en so
ciale rechtvaardigheid in het moderne
kapitalistische stelsel in de Verenigde
Staten is het feit; dat enkele van de
werkelijke gevaren, die de economische
vrijheid aankleven, even duidelijk door
de Amerikanen en hun regering onder
kend worden als door andere volken en
hun regeringen.
Daaraan is het te danken, dat de Ver
enigde Staten, evenals andere democra
tische landen, uitkeringen voor ouden
van dagen, verzekering tegen werkloos
heid en een tiental andere „schokbre-
kers” hebben ingesteld, die een waar
borg vormen voor het welzijn van de
gemidde-lde burger en de koopkracht
van de verbruikers op peil houden, wan
neer een geringere activiteit in het za
kenleven mocht optreden. De regering
speelt bij dit alles een belangrijke rol
bij de handhaving van de stabiliteit in
de Amerikaanse samenleving.
Maar ofschoon de regering er op deze
en andere wijze toe bijdraagt de stabi
liteit te verzekeren, mag men niet uit
het oog verliezen, dat het Amerikaanse
economische stelsel in wezen gebaseerd
is op de particuliere eigendom en zijn
kracht ontleent aan de concurrentie.
een
kreeg.
Wereldpremière voor Heerlens Koor.
Het Koninklijk Heerlens Mannenkoor
„Pancratius” zal ter gelegenheid van
zijn Engelse concertreis in de Royal
Festival Hall te Londen de wereldpre
mière geven van een werk van Benja
min Britten, n.l. „The Ballad of Little
Musgrave and Lady Barnard”.
Snelle hulp voor zieke op zee. Om vijf
uur zaterdagavond seinde het Deense
kustvaartuig Marie Skou”, 50 mijl uit
de kust voor Texel, dat er een ernstig
zieke aan boórd was en dat hij zo spoe
dig mogelijk in een ziekenhuis moest
Drankmisbruikers. De voorzitter van
het Nationaal Comité Alcoholisme, de
heer Smits uit Amsterdam, deelde me
de, dat er in ons land 20.000 geregis
treerde drankmisbruikers zijn en een
even groot aantal niet ingeschreven ge
vallen. In totaal dus 40.000 drankmis
bruikers, waarvan wel zeker is, dat zij
eerst tot de matige mensen behoorden,
doch die dan hun aangeprezen vrijheid
niet waard bleken.
Begeving van een studiebeurs door het
Houckamaleen te Bolsward.
Bols wards Nieuwsblad
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
Op de paardemarkt te Workum waren
20 dieren aangevoerd; de helft minder
dan het vorige jaar.
hja woene. Sa üt de greidhoeke kom-
mend, wie it in fleurige streek, hwer’t
mear fortier en drokte wie as hjirre; de
minsken sieten hwat losser oan it jild en
har wize fan libjen wie efkes floiter as
y* de gaeidhoek*. Mar fcioic n« de oa>
Ifteh die it al blihen. dat de mienslwp
dêrre ek neat oerhie, de emigraesje sette
Zo voorspoedig de ansjovisvangsten eerst
waren, zo schaars wordt thans gevangen.
Het loont de moeite niet meer de netten
naar zee te brengen.
Op de te Franeker gehouden amateurs-
kaatswedstrijd, behaalde L. J, Timmer te
Bolsward, in combinatie met J. D. v. d.
Wei te St. Jacobi Parochie en G. Bijlsma
te Franeker de 3e prijs.
Hja freegje om de béste en bitüfste krêf-
ten en hja wolle dy ek goed bitelje. Yn
har eigen bidriuw hawwe hja wol safolle
underlining fan foraldere en breklike
wurkjouwer. Der is men yn it algemien middels, dat hja dy „bah” binne. Dat is
1 -- forlern jild. Hja sjogge al den dei, dat
de arbeiders harren in slach foar west
hawwe mei it ynrjuchtsjen fan in goed
organisaesje-apparaet en dat it selsbidroch
is dizze wei net üt to gean. Nei myn bi-
lyts, hja tinken hawwe dizze boeren de saek goed
worden ondergebracht. Nog geen drie
uur later werd de patiënt door een am-
bulance-auto bij het hospitaal Park
zicht te Den Helder afgeleverd. Deze
snelle hulp was te danken aan het op
treden van een marine-helikopter onder
commando van sergeant-majoor-vlieger
D. Zijlstra, die tijdens een zeer krach
tige wmd en met slecht zicht de patiënt
van boord heeft gehaald. Het overne
men ging met veel moeilijkheden ge
paard en moest via het achterschip ge
beuren. De zieke werd op een reddings
vlot neergelegd en in allerijl ging de
vlucht naar het marinevliegkamp De
Kooy. Hier stond de ambulance-auto
reeds klaar om de zieke naar Den Hel
der te brengen, waar hij spoedig onder
bekwame handen kon worden ge
steld.
Johnny op het witte doek. De Amster
damse cineast Jan Koelinga gaat bin
nenkort in opdracht van Centra Film
in Dordrecht een kleurenfilmpje van en
over de Jordaan maken, waarin John
ny Jordaan als groenteman de centrale
figuur zal zijn. Diverse bewoners van
de Jordaan hebben spontaan hun mede
werking toegezegd. Ook het winkeltje
ergens op een leuk hoekje in de Jor
daan is al uitgekozen. Johnny, de man
die radijs verkoopt, zal in de film een
sentimenteel en een vrolijk liedje zin
gen.
Moeder kon kind niet redden. Zaterdag
middag miste mevr. Knol uit de Com
mandeur Ravenstraat te Hoorn, haar
2-jarig dochtertje, dat blijkbaar het
tuinhek had weten te openen, ’n Buur
jongen wees naar een bosje, waarachter
een sloot ligt. De moeder zag de kleine
in de sloot drijven en sprong er zonder
bedenken in. Zij werd door de modder
naar beneden gezogen en riep om hulp.
De redders brachten haar op het droge,
maar het dochtertje bleek inmiddels te
zijn overleden.
Benedict Silberman werd op reis ziek.
Benedict Silberman, dirigent van het
Promenade-orkest, die zaterdag met
zijn echtgenote per auto naar Wenen
was vertrokken, heeft onderweg een
ernstige maagbloeding gekregen. Hij is
naar het ziekenhuis in Wezel vervoerd.
Zijn toestand is thans redelijk goed.
De heer Silberman zou op uitnodiging
van radio-Wenen enkele concerten lei
den en enige grammofoonopnamen ma
ken.
Te Bolsward zal het postkantoor worden
vergroot en een directeurswoning worden
gebouwd. Naar verluidt zal het rijk tijde
lijk de leegstaande school in de Kerkstraat
1 1 1 1
huren, om I
brengen.
Geert Adema (82 j.) en zijn zusters,
Lutske (77 j.) en Anna (75 j.) zouden
•en heerlijk leventje hebber' als er een
pensioenwet w met f5 1 f4 per
week. Nu moeten de vrouwen no» de
kost verdienen achter een kar met turf.
regering een verdere ontwikkeling in
deze richting dient te voorkomen.
’n Duidelfjk voorbeeld van een en ander
is de automobielindustrie, welke drie
grote en twee kleinere maatschappijen
omvat, en reeds vele jaren in een he
vige, maar gezonde concurrentiestrijd
gewikkeld is. Jaar in jaar uit dingen
deze reusachtige ondernemingen met
elkaar om de gunst van het grote pu
bliek en de reden dat de drie grote
maatschappijen ook de grotere verkopen
weten te behalen is eenvoudig deze: zij
zijn er beter in geslaagd tegemoet te
komen aan de smaak en d,e portemon-
naie van de aspirantkopers dan hun
mededingers.
Door deze concurrentie wordt de klant
koning. Elke fase ih het zakenleven is
direct op de verbruiker ingesteld ge
leerden, op zoek naar nieuwe produk-
ten, uitvoerige onderzoekingen die het
antwoord moeten geven op de vraag of
het nieuwe artikel wel of niet op de
markt gebracht moet worden, de lo
pende band, waarmee snelle en goed
kope produktie mogelijk is en een goed-
doordacht distributiestelsel, waardoor
de goederen overal in voldoende hoe
veelheid verkrijgbaar zijn.
Wanneer de ene fabrikant geen kans
ziet om aan de eisen van koning klant
te voldoen, dan lukt dit vermoedelijk
wel aan. een ander. Daardoor krijgt d,e
verbruiker altijd een nieuwe keus hoe
en waar hij zijn geld kan besteden en
als gevolg hiervan leggen de talloze be
drijven, waaruit het Amerikaanse be
drijfsleven is samengesteld, er zich
voortdurend op toe betere en mooiere
artikelen te brengen en tegelijkertijd
de efficiency van het bedrijf zo hoog
op te voeren, dat zij in staat zijn zeer
aantrekkelijke goederen te vervaardi
gen tegen prijzen, die een grote verkoop
waarborgen.
In de gehele wereld wordt de concur
rentie beschouwd als een prikkel tot
grotere produktiviteit. Zelfs Karl Marx
maakte ondanks zijn heftige aanvallen
op het kapitalistische stelsel, gewag
van het effect van de concurrentie op
de produktie.
Heden ten dage oefenen de communis
ten echter kritiek uit op het concur-
rentie-aspect van het kapitalisme op
twee geheel van elkaar verschillende en
tegenstrijdige gronden. Zij redeneren
evenals Lenin dat door het kapitalisme
tendenzen in het leven worden geroe
pen, welk leiden naar een. monopolie
positie, waardoor de concurrentie wordt
uitgeschakeld, althans wordt beperkt.
Of zij beweren dat het op concurrentie
gebaseerde kapitalisme onderhevig is
aan hevige schommelingen, dat het
leidt naar een stelsel, waarbij de arbei
der in een hoek gedreven wordt en
zoals Marx zegt „de rijken rijker en
de armen armer worden”.
Geen dezer beide beschuldigingen is
steekhoudend met betrekking tot het
huidige Amerikaanse economische stel
sel. Ondanks de van communistische
zijde steeds herhaalde beschuldigingen
nou wol oerhinne, al bliuwe der neikom-
mers. Mar dizze selde idéenstriid herhel-
let him yn de agraryske forhaldingen.
Ek dêrre wol men neat fan steun witte,
mar men wol syn maetskiplik rjucht. De
Bilboeren sjogge de saek net I
miene, dat de boeren en har folk har
rjuchtlik plak yn dizze maetskippij ha
moatte, net mear raar ek net minder. En
krekt dizze striid wurdt neffens harren
troch de boereorganisaesjes net iepen en
hurd genóch striden. Dat hja harren oan
it adres fan de Fryske Maetskippij rjuch
ten hawwe, is fanselssprekkena, hwant
dat is har organisaesje foar it meartal, mar
har klacht is likegoed bistimd foar alle
oare organisaesjes fan agrariërs. En it is
ek net yn negatieve sin, dat hja kleije.
Hja wolle de situaesje forbetterje en bi-
seffe blikstienderse goed, dat hja dan
earst foar gean moatte mei in sterker
meitsjen fan it organisaesje-apparaet. As
ien man it net dwaen kin, nim dan twa en
oars trije, sizze hja. Moat it jild kostje,
wy binne ré om mear to biteljen, mar
jimme moatte folie mear en folie hurder
op ’e fioele spylje. Dit lüd is net fremd
mear. Doe’t destiids de kontribüsje in
goune as fjouwer, fiif yn it jier wie,
hearde men folie mear krimmenaesjes,
as nou’t men fyftich, secht 'i of tachtich
goune deltelt. Dizze boe. i™-
wraldsje wol, hja witte, dat
sint fan har ynkommen jit net
as men biseft hokfoar greate dingen
fan ófhingje. Dizze boerden hawwe yn
har koöperaesjes en oar sakedwaen wol
laud, dat it yn it moderne libben «k. mei
modeme middels helle wurde moat en
skóge. It mei dan wier wêze, dat it tal
boeren net greater wurdt, dat it tal boe-
rearbeiders fan jier ta jier lytser wurdt,
de bilangrykheit fan de lanbou foar it
hiele ekonomyske en sosiale libben fan üs
folk is en bliuwt wol sa great, dat ek yn
dizze sektor forantwurde tastannen kom-
me moatte. Der is in bilangrike, struktu-
rele foroaring oan ’e gong yn it Neder-
lanske folksli'bben, mar nimmen hat der
bilang by, dat dit gean soe lans de wei
fan ófbraek en ünrêst. Krekt oarsom is
it fan it heechste bilang, dat in foarüt-
sjende regearing, yn gearwurking mei de
organisaesjes, dizze strukturele ombou
liedt op sa’n wize, dat gjin libbene dielen
rekke wurde. Dizze stjit fan de Bilboe
ren hat fannijs de harsens opskerpe en
de wil oanset om it uterste to probear jen.
It kaptaêl en de arbeid yn de agraryske
sektor moat effisiënt brükt wurde en de
middels krije om op in reedlik niveau
produktyf to bliuwen. Minsken en mate
riaal, lan en pleatsen hearre neffens de-
selde noarmen ünderhalden en fornijd to
wurden as men yn elts normael bidriuw
tapast. Dit lietsje mei net wer fan de
tromme óf omt it in great agrarysk en
net minder in echt-nationael, Nederlansk
bilang is. De Bilboeren slaen op ’e trom
me, ht se mar trommelje en irommelje
mei.
It Noard fan Fryslan is lyk as it Süd-
Westen, ien fan de dielen, hwer’t it lin-
kelytsen düdlik wurdt, dat hja oa>n de
forkearde kant sitte. Yn it foarige wiene
der rigen arbeiders yn de doarpen en
buorke it der fetsoenlik goed. De man-
ske pleatsen wiene de stinzen fan de Bil
boeren, dy’t der mei bikwame bannen
leven wfj dat de gemeente Amsterdam
iets dergelijks bekroont”. De „moder
nen’ zullen nu wel zeggen, dat mr.
Wendelaar ouderwets is en er niets van
begrijpt.
Bittere chocola. De bekende Koninklij
ke Cacao- en Chocoladefabrieken N.V.
de erven H. de Jong te Wormerveer,
werd voorlopig surséance van betaling
verleend. Door ingrijpende reorganisatie
hoopt men de moeilijkheden te boven
te komen. Een aantal reizigers en vrou
wen, die in d.e avonduren inpakwerk-
zaamheden verrichtten, werd reeds ont
slag aangezegd.
Niet verzekerd.Tengevolge van brand
ging te Zwolle een rijkswerkplaats ver
loren. Schade: f30.000. Het wonderlijke
is, dat de inventaris (machines en ge
reedschappen) die rijksbezit was, niet
bleek verzekerd te zijn.
Tragisch. Drie zusjes, 3 maanden, 1%
en 3 jaar oud, zijn op Wittenburg te
Amsterdam tragisch om het leven ge
komen. Toen de moeder van het gezin
het gezin woonde in een woonschuit
even om een boodschap was, ont
stond er n.l. brand, waarbij het gehele
schuitje uitbrandde. De kinderen waren
niet meer te redden.
Tabaksexperiment in Land van Maas
en Waal mislukt. Het experiment met
de teelt van tabak in het Land van
Maas en Waal is mislukt, zo heeft de
voorzitter van de Kamer van Koophan
del en Fabrieken voor Nijmegen mee
gedeeld. Hij weet deze mislukking me
de aan de onvoldoende medewerking
van de verbouwers, die een soort pruim
tabak verbouwen, die niet meer gewild
is. Het vorig jaar is de oogst ook onbe
vredigend geweest.
Mevrouw Bouwman: meest bewonderde
vrouw in ons land. Uit het laatste on
derzoek van het Nederlands Instituut
voor de publieke opinie blijkt, dat me
vrouw M. Bouwman, de raadsvrouw
van wijlen de heer L. N. H. Jungschla-
ger, op het ogenblik bij mannen en
vrouwen de meest bewonderde vrouw in
Nederland is.
Prinses bij uitvoering voor weldadig
heid. Prinses Margriet heeft zaterdag
middag een uitvoering bijgewoond, die
in Grand Theatre Gooiland door leerlin
gen van de Larense Montessorischool
werd gegeven ten bate van het natio
nale fonds kinderverlamming. Deze
voerden ter gelegenheid van ’t zilveren
feest der school het toneelstukje ,,Wens-
land” op, waarbij de baten werden be
stemd voor ’t fonds voor de kinderver
lamming, dat daarmee voor de eerste
maal een weldadigheidsvoorstelling
der daliks fül ütein, de masines, binam-
men de lükers en alles hwat der by brükt
waerd, dükten rounom op, de bifolkings-
sifers bigounen fiks to sakjen en de wen-
ningsituaesje blykte striemin. Doe’t bli-
ken die, dan Nederlan troch syn leech
libbenspeil greate kansen krige yn de in-
dustrialisaesje, bigoun de üttocht nei oare
streken. Hünderdten minsken hawwe for-
goed it Noard forlitten en binne hjir en
der deistrutsen, itsy yn it lan, itsy oer de
greate dobbe. Mei it kliuwen fan it lean-
peil en de lanboupolityk fan dizze léste
tsjien jier, fielden de Bilboeren, dat it
op dizze wize in hopeleaze striid wurde
soe tsjin de gong fan de tiid. De ünrest,
dy’t rounom yn agraryske formiddens op-
kommen is, waerd hjir ek forgoed field
en okkerdeis hawwe hja der op in düdli-
ke wize ütering oan jown. Wy miene, dat
hja der goed oan dien hawwe, yn greate
linen sjoen. Krekt de boeren, dy’t net it
swakst steane, krekt in streek, dy’t for-
neamd is om de baes-keardels, dy’t üt
har rigen fuortkomd binne, krekt in lans-
douwe mei florissante spullen en goed-
ünderleine boeren, dy’t op béste groun
wenje, hawwe nou mei kneppels smiten.
Wy achtsje dit in goed ding. Sjoch as dit
lüd komt üt in efterlike hoeke of fan
lytse keuterboerkes, dan is dit in oar lüd.
Dan appel earret it oan it meilijen en de
soarch fan it regear foar de ekonomysk
swakkeren oer. Dan tinkt men fuort oan
„steun” en taslach en soksoarte bigripen.
Mar der giet it de Bilboeren net om, hja
wolle net mei de pet Nederlan troch om
in sint of hwat op to skoaijen foar de
earme Bilboeren. Né, dat is it perfoarst
net. Hja komme op foar in bidriuwstuke,
hwer’t hja mei fan de krêftichtste leden
fan binne.
