HET DUITSE PROBLEEM BEHEERST
MOMENTEEL DE DIPLOMATIE
ZAL DR. DREES ER IN SLAGEN EEN
KABINET TE VORMEN?
KRIS-KRAS door Nederland
1
ANJERDAG 1956
Ir
it
J
52e JAARGANG
No. 48
VRIJDAG 22 JUNI 195S
Buitenlamfs Overzicht
Zilveren filmpjes
R-
A
I
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Kan de Rus Stalin verguizen en tegelijk
zichzelf blijven?
us hjoed p p
to sizzen
r
„Jubileum”
Hwat hal (jabe Skroar
I
De Jong’s Nieuwsblad
PIET
A. Sikma.
Waterratten”
te
Abonnementsprijs f 1.60 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 87926
Advertentieprijs: 12 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Vanaf 29 juni rijdt de M. A. B. O. we
derom via Pingjum.
Tijdens een rede, die majoor Franco
hield, stortte het spreekgestoelte in. Hij
brak een been.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A J. OSINGA N.V„ Bolsward
Administratie- en Redactie-adres;
Marktstraat IS
Telefoon 451 Na 18.30 uur 305 of 335
(K 5157)
Ook van geheel -andere zijde wordt op
het aambeeld van de Duitse eenheid ge
hamerd.
„De Duitsers moeten de mogelijkheid
krijgen, het probleem van hun eenheid
op te lossen. Het zou een vergissing
zijn, aan het bestaan van twee Duitse
staten, die naast elkaar leven en wel
ker sociale, politieke en economische
ontwikkeling langs verschillende wegen
verloopt, voorbij te gaan. Het was een
vergissing Oost-Duitsland niet te erken
nen. De oplossing van het Duitse pro
bleem en van de andere problemen moet
plaats hebben door middel van de Ver.
Naties,” aldus bijv, president Tito in
het enorme Dynamostadion te Moskou.
Tito en de Russische partijleider Nikita
Chroesjtsjev spraken een menigte van
80.000 Russen toe, en beiden legden er
de nadruk op, dat het vestigen van nog
nauwere betrekkingen tussen Joegosla
vië en de Sovjet-Unie In geen geval
de relaties tussen Joegoslavië en het
Westen in gevaar zou brengen.
Chroesjtsjev ging zelfs zo ver om te
zeggen: „Wij willen, dat de Joegoslavi
sche betrekkingen met andere landen
zich nog verder zullen ontwikkelen.”
Wèl zei Tito (en daarbij doelde hij onge
twijfeld op de Ver. Staten)„Maar als
sommige mensen onze vriendschap met
Schoolgeldtarief kleuters f 12. Thans is
gepubliceerd het Kon. Besluit tot vast
stelling van het schoolgeldtarief voor
kleuteronderwijs op f 12 per kind en
per jaar. Bezoekt uit één gezin meer
dan één kleuter een kleuterschool, dan
is voor het tweede en volgende kind
slechts de helft van dit bedrag ver
schuldigd.
Bloedig jubileren,
Duister kroongetal,
Wat kan het hen deren?
Luid klinkt het gebral
Uit de hoofdkwartieren,
Heus, in Afrika
Doen de wilde dieren
Hen ’t zo goed niet na.
„Vechten nooit versagen”
Haatgevoel verblindt,
Duizend bomaanslagen
Hoe groot is de winst?
Vrijheid zo te minnen,
Alles moet gekraakt.
Ga je toch bezinnen
Op een betere taak,
Houdt het in gedachten:
Geweld bouwt op zand,
Alleen door zachte krachten
Komt er iets tot stand.
Leer elkaar verdragen,
Strooi geen giftig zaad,
Duizend bomaanslagen,
Het is nog niet te laat.
Hoe kealder jonker,
hoe greater pronker.
Uitslag stemming Wonseradeel (links
won een zetel), 4 a.-r„ 4 c.-h„ 1 r.-k„
3 vrijzinnigen, 3 S.D.A.P. (9 rechts, 6
links).
4de week juni 1931
Eerste suikermeloenen. Aan de veiling
te Pijnacker heeft de tuinder P. L. Breg-
man, Vlielandseweg 125 aldaar, de eer
ste suikermeloenen van het seizoen aan
gevoerd. Zij brachten f 1.95 per stuk
op.
Bols wards Nieuwsblad
Buit: f280.Twee gemaskerde bandie
ten zijn maandagavond een afgelegen
boerderij in de buurtschap Slangenburg
bij Doetinchem binnengedrongen. Zij
hebben de landbouwer Westerveld van
een bedrag van f280 beroofd. Ondanks
assistentie van een speurhond heeft de
Doetinchemse politie geen spoor van de
daders gevonden.
Nederlander bedroog Duitse predikan
ten. De 28-jarige arbeider J. S. uit Eind
hoven is door de Duitse politie te Flens
burg gearresteerd omdat hij ais zoge
naamd „hooggeplaatst Nederlands pad-
vindersleider” Duitse jeugdgroepen en
predikanten voor grote bedragen heeft
opgelicht. Naar de politie meedeelde,
heeft S. voorgewend dat hij jongens uit
zocht voor een zomerkamp in Neder
land. Hij vertelde dan dat zijn auto de
fect was geraakt en dat hij geld nodig
had om de reparatie te betalen.
Dodeljjk mijnongeluk. Op de 700 meter
verdieping van de staatsmijn „Emma”
werd maandag de 31-jarige houwer H.
H. Sanders uit Maastricht door vallen
de stenen getroffen en zo zwaar gewond
dat hij even later is overleden. Het
slachtoffer was gehuwd en vader van
één kind.
Stofzuigers te huur. 20 cent per uur.
Beleefd aanbevelend:
Bliksem trof molen ,De Vlijt”. Terwijl
een fikse regenbui zich boven het dorp
Diever ontlastte sloeg de bliksem in
de korenmoleii „De Vlijt”, welke mo
menteel gerestaureerd wordt. De tim
merman H. Daalman en de knecht van
de molenaar raakten bewusteloos, ter
wijl van eerstgenoemde de kleding Ver
schroeid werd. Bovendien constateerde
dokter Broekema, dat hij een aantal
brandwonden aan de voetzolen had op
gelopen.
te doen. De c.-h. is in dit opzicht iets
plooibaarder, maar de a.-r. zal er niet
gauw toe overgaan om het Departement
van Economische Zaken prijs te geven.
Haar bekwame fractie-voorzitter Z(jl-
stra zal maar één wens hebben: terug
naar Economische Zaken. In dat geval
zal de heer Bruins Slot, hoofdredacteur
van Trouw, als fractievoorzitter optre
den.
Zo zitten we weer voor politieke fijn
proevers in interessante weken. Het is
echter wel zeer de vraag of de kiezers,
die met zulk een trouw op 13 juni j.l.
hun stem hebben uitgebracht van dit
politieke steekspel op de duur iets zul
len snappen.
p.
te hebben via de Amerikaanse en Fran
se ambassades aan te dringen op maat
regelen, waardoor een herhaling van de
zeer ernstige incidenten in het recente
verleden voorkomen zou worden.
Muller verklaarde, dat andere West-
Duitse staten overwogen soortgelijke
verzoeken tot minister von Brentano te
richten. Hij verklaarde, dat de plaatse
lijke autoriteiten in zijn staat tevens
zouden trachten de kwestie rechtstreeks
met de geallieerde commandanten te> re
gelen.
Het Amerikaanse leger heeft nog geen
commentaar geleverd.
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en
i.
--
Slagersoorlog. Gemert telt zeven sla
gerswinkels. In zes daarvan kan men
sedert enige dagen vers vlees kopen
tegen een prijs, die minstens een gul
den per kilo lager ligt dan normaal zou
zijn. Het verse spek kost f 0.50 per pond
een pond gehakt kunnen de huismoeders
voor negen dubbeltjes mee naar huis
nemen.
Daarin heeft de Kabinetsformateur stel
lig geen ongelijk. Wij zitten nu in de
situatie dat de k.v.p. zéker niet tevre
den is over de verkiezingsuitslag, maar
dat zij ook weer niet als verliezer door
het politieke leven wil gaan.
Drie zetels winst is stellig niet gering,
maar om de doorbraak te kunnen stui
ten, waren zeker vier zetels nodig. En
zelfs heeft de voorzitter van de Tweede
Kamer, de heer Kortenhorst, een ogen
blik gesproken van vijf zetels winst.
Neen, de k.v.p. is er niet zo best afge
komen. Zij heeft één zetel minder dan
de p.v.d.a., maar nu zal het voor de
heer Romme (een meesterlijk takticus)
de kunst zijn om die ene zetel achter
stand. zo weg te werken dat k.v.p. en
p.v.d.a. in het Kabinet even sterk zyn.
Of dat lukken zal is de vraag, maar als
het geprobeerd wordt, kan men aan
nemen, dat de Kabinetsformatie wel een
paar weken zal duren.
En dan zijn er ook nog de c.h.u. en de
a.r. partij. Twee verliezers, die toch stel
lig wel weer aan een Kabinet op bre
dere basis zullen willen deelnemen.
Hier- geldt de vraag of het deze par
tijen mogelijk wordt gemaakt mee te
doen. Noch de c.-h., noch de a.-r. zullen
bereid zijn om voor spek en bonen mee
Brandweer had geen water. Maandag
avond laat is te Vroomshoop onder Al
melo een boerderij geheel uitgebrand.
De brandweer was spoedig ter plaatse,
maar kon wegens watergebrek geen
hulp verlenen. Een brandweertankwa-
gen bleef bovendien op weg naar de
brand onderweg steken. Met moeite kon
enig huisraad worden gered. De boerde-
rij werd bewoond door twee gezinnen.
■f-
-
In sommige schoolboekjes over de vaderlandse of algemene ge
schiedenis kan men de opmerking tegen komen, dat de ellende in
Europa, betreffende de controverse tussen het latere Duitsland en
Frankrijk (vooral met de Elzas en Lotharingen als inzet) is be
gonnen toen de „slappe” zoon Lodewijk de Vrome van de „sterke”
Karei de Grote zijn enorm rijk niet ging vererven aan een van
zijn zoons, maar het onder hen drieën ging verdelen, waarbij het
middelste gedeelte, reikend van Friesland tot aan de „hak” van
de Italiaanse laars, als het minst te verdedigen wel spoedig moest
verbrokkelen en de eeuwen door een twistappel zou blijken te zijn.
Hoe het ook zij, het is niet voor het eerst, dat er over de verdeling
van de buit een jarenlange (soms eeuwenlange) vete ontstaat.
Benoemd tot gemeente-secretaris van
Wymbritseradeel, de heer K. Visser,
hoofdambtenaar, tot ambtenaar van de
burgerlijke stand de heer J. van Hout,
tot com> 'h t r secretarie H. van
Ek.
Cypriaan en Britten
Doen elkaar veel last,
De problemen zitten
Als een muur zo vast.
Niemand wil toegeven,
Zelfs een duimbreed maar,
En de burgers leven
In constant gevaar.
Niemand hoeft te vragen
Wat ze daar beweegt,
Duizend bomaanslagen
Zijn totaal gepleegd.
de Sovjet-Unie afkeuren, kunnen wjj
hen niet helpen.”
En met nadruk wees hij er op, dat hij
met Chroesjtsjev en andere Russische
leiders partijzaken besproken had.
Met voldoening vertelde de Russische
partijleider, dat de vijanden van „vrede
en socialisme” hadden gehoopt, dat het
conflict tussen Joegoslavië en Rusland
zich ook tot rood China en de andere
volksdemocratieën zou hebben uitge
breid. Maar volgens hem waren de ka
pitalistische landen er niet in geslaagd
de tijdelijke breuk tussen Belgrado en
Moskou uit te buiten.
Hij zei eveneens openlijk, dat de commu
nistische landen alles zouden doen om
de „pas bevrijde volken” binnen het rode
kamp te krijgen.
Samen met Tito roerde hij nog de vol
gende punten aan:
er bestaat geen directe oorlogsdreiging,
ontwapening is de noodzakelijke voor
waarde voor het herstel van het inter
nationale vertrouwen,
de Ver. Naties moeten een meer alge
meen karakter krijgen en bovendien
moet rood China er in worden opgeno
men,
Joegoslavië zal met vertrouwen het pad
van Marx, Lenin en Engels volgen.
dat zijn regering van plan is zich recht
streeks tot de Sovjet-Unie en de weste
lijke Grote Drie te richten met betrek
king tot de hereniging van Duitsland.
Adenauer zei, dat het ministerie van
buitenlandse zaken thans bezig was met
het opstellen van een nota over de
Duitse eenheid, die rechtstreeks naar de
regeringen van de Sovjet-Unie, de Ver.
Staten, Frankrijk en Engeland zal wor
den gezonden.
Hij weigerd te zeggen, wanneer de nota
verzonden zou worden, doch zei slechts:
,,De verzendirig zal niet voor onbepaal
de tijd worden uitgesteld”.
De bondskanselier voegde er aan toe,
dat het tijdstip van de verzending van
de nota waarschijnlijk zal worden be
sproken met de westelijke mogendheden,
wanneer die hun antwoord op premier
Boelganins recente ontwapeningsvoor
stellen aan het opstellen zijn.
Adenauer deelde dit belangrijke besluit
mee op een druk bezochte persconfe
rentie, waarop hij verslag uitbracht van
zijn zevendaags bezoek aan de Ver. Sta
ten.
Toen een journalist hem vroeg of de
nota nieuwe voorstellen ter doorbreking
van de impasse bevatte, antwoordde d,e
bondskanselier: „Het zou onverstandig
zijn dit op een persconferentie bekend
te maken.”
De bondskanselier zei voorts, dat er in
de toekomst te zijner tijd ongetwijfeld
nieuwe onderhandelingen tussen het
Westen en de Sovjet-Unie over de her
eniging van Duitsland zullen plaats vin
den en hij sprak de hoop uit, dat de
Sovjet-Unie de grote verantwoordelijk
heid, die zij met betrekking tot de Duit
se eenheid draagt, zou inzien.
Hij voegde er aan toe, dat hij niet ge
loofde, dat de huidige verdeeldheid van
Duitsland nog lang zou kunnen voort
duren.
De bondskanselier was niet van mening
dat er weer een conferentie van de Gro
te Vier in zicht was.
Voorts zei Adenauer onder meer, dat
de Sovjet-leiders onmogelijk Stalin kon
den veroordelen, doch verder alles bij
het oude laten.
ff
Iets daarvan vinden we ook in het Duit
se vraagstuk. Het leek zo eenvoudig,
toen na de val van het Derde Rijk de
gezamenlijke overwinnaars de schaar
namen en de Duitse kaart in gedeel
ten gingen knippen. Vermoedelijk heeft
men in de overwinningsroes niet de
consequenties overzien, waartoe een en
ander op de duur moest leiden.
Thans, ruim tien jaar nadat Duitsland
werd bezet, en in welke periode het
land, vooral het westen er van, zich op
Verbazingwekkende snelheid heeft her
steld, blijkt Leiden voorgoed in last te
komen.
Door artikelen over gewelddaden, ge
pleegd door geallieerde soldaten, worden
de anti-geallieerde gevoelens in West-
Duitsland op het ogenblik bijv, opge
zweept. Tezelfdertijd heeft de minister
president van een der West-Duitse sta
ten tot het ministerie van Buitenlandse
Zaken te Bonn het verzoek gericht de
marches te ondernemen bij de Ameri
kaanse en Franse ambassades omdat
de vreemde troepen zich hoe langer hoe
ineer schuldig maken aan vergrijpen te
gen de Duitse burgerbevolking.
Deze gebeurtenissen zijn het recht
streekse gevolg van de ontploffing van
een handgranaat in de Münchense
nachtclub „De zevende hemel”, waar 17
personen, negen Duitsers en acht Ame
rikanen gewond werden. In verband
met deze affaire zit een Amerikaanse
Soldaat in voorhechtenis.
t)e Hamburgse „Bildzeitung”, het groot
ste dagblad van het Europese Continent
heeft het verhaal onder een vier koloms
kop gebracht.
s,Dit is het ernstigste geval, dat ons
tot dusver ter ore gekomen is in de
reeks vergrijpen van geallieerde soldaten
op Duitse bodem,” zo verklaart het
blad, dat door ten minste 2.5 miljoen
mensen gelezen wordt.
De berichten over het incident te Mün
chen zijn de jongste in een reeks soort
gelijke nieuwtjes uit de afgelopen week,
waarin steeds beschuldigen op gealli-
feere soldaten gewezen wordt. De be
richten over incidenten, waarbij Russi
sche soldaten betrokken zijn, mogen in
de Oost-Duitse bladen niet gepubliceerd
'worden en zij bereiken West-Duitsland
maar zelden. De pers uit de Russische
zone maakt altijd echter veel ophef van
de incidenten in West-Duitsland. Dik
wijls worden de Westduitse dagbladen
geciteerd.
Minister-president Gerhard Muller van
Württemberg-Baden heeft verslaggevers
meegedeeld te vrezen, dat de goede ge-
allieerd-Duitse betrekkingen in zijn
staat aanzienlijk achteruit zullen gaan
als het aantal incidenten blijft stijgen.
Hij zei de minister van Buitenlandse
Zaken Heinrich von Brentano, verzocht
Kippen steunen herbouw van Drempt s
kerkje. In Drempt staat een kerkje,
waarvan de stichtingsdatum naar alle
waarschijnlijkheid teruggaat tot de tijd
van Karei de Grote. Het kerkje, sedert
eeuwen in dienst van de Ned. Herv. ge
meente, heeftdringend behoefte aan
restauratie, maar de gelden ontbreken
voor een zeer belangrijk deel. Nu heb
ben de boeren van Drempt besloten, dat
één kip van hun kleinveestapel uitslui
tend „voor de kerk zal leggen”. De op
brengst van de eieren zal geheel aan de
restauratie ten goede komen.
Is dit slechts incidenteel, van veel wij
der strekking is de kwestie van de
Duitse eenheid.
Bondskanselier Konrad Adenauer van
West-Duitsland heeft bekend gemaakt,
De polo-club „De
Bolsward speelde 3-3 tegen de Sneker
polo-club „Neptunes”,
Koning op de jongenskaatspartij te
Stiens: KI. Falkena te Bolsward.
Zoals de lezers bekend zal zijn, wordt ieder jaar op of omstreeks de
verjaardag van Z. K. H. Prins Bernhard (29 juni) een Anjerfonds
collecte gehouden. Landelijk wordt deze collecte georganiseerd door het
Prins Bernhard Fonds, een stichting, staande onder het regentschap
van Z. K. H. Prins Bernhard.
Het grootste deel van de in de provincies gehouden inzameling wordt
uitgekeerd aan instellingen en verenigingen in de betreffende provincie,
die de zelfwerkzaamheid van de bevolking op het gebied van wetenschap,
kunst en cultuur bevorderen.
Het Bestuur van het Provinciaal Anjerfonds Friesland beslist op de
uit Friesland komende aanvragen om subsidie. Omtrent de door dat
bestuur uit de opbrengst van de in 1955 gehouden collecte verleende
subsidies tot een totaal bedrag van f 8850.— werd onlangs een bericht
gepubliceerd. Aan een groot aantal verenigingen en instellingen werd
een uitkering toegekend, variërende van f 50.tot f 400.
Het begrip „Cultuur” wordt daarbij in de ruimste zin genomen, zodat
bijv, zowel de Fryske Cultuerried als plaatselijke zang, en muziekver
enigingen voor steunverlening in aanmerking zyn gebracht.
De komende collecte zal plaats vinden door verkoop van foto’s van het
Koninklijk Gezin (als boven, foto M. C. Meyboom) en speldjes.
Aangezien een dringende behoeft» aan collectanten bestaat, wordt he‘
op prijs gesteld, dat ieder, die aan d cte wil mede helpen, zi<
aanmeldt ter gemeente-secretarie.
Granaat over boord. Tussen een lading
oud ijzer, dat door het beurtschip van
rederij Doeksen naar Harlingen werd
vervoerd vor-1 men bij het lossen een
nog niet ontplofte handgranaat, een zg.
pine-apple. Een der toeschouwers wilde
in paniek over boord «pringen, maar
men stelde I'm gerust en wierp toen
het stukje oorlogstuig maar gauw het
water in.
Het zal niemand hebben verwonderd,
dat dr. Drees van H. M. de Koningin
de opdracht kreeg om een Kabinet te
vormen.
De verkiezingsuitslag sprak duidelijk in
het voordeel der socialisten en mis
schien wel voor een groot deel in het
voordeel van de heer Drees persoonlijk.
De vraag was welk een opdracht dr.
Drees zou krijgen. Wat dat betreft mag
de demissionaire minister-president stel
lig niet mopperen.
Er moet door hem een Kabinet gefor
meerd worden dat het vertrouwen van
het Parlement geniet.
Een ruimere opdracht is niet denkbaar.
Zij houdt in, dat dr. Drees kan aanstu-
r#n op de smalle basis (het samen
gaan van k.v.p. en p.v.dA.), op de
breedst mogelyke basis (een vijfpartijen
kabinet) of op een Kabinet waarin één
of twee van de partijen niet meedoen.
Zelfs zou men kunnen denken aan de
mogelijkheid dat de k.v.p. in de oppo
sitie zou gaan en dat het Kabinet zou
worden gevormd door socialisten, anti
revolutionairen, christelijk-historischen
en liberalen. Het is echter zeer te be
twijfelen of „rooms-rood” elkaar zullen
loslaten. Een smalle basis heeft voor
de k.v.p. ongetwijfeld het nadeel, dat
het in 1960 nog moeilijker zal zijn om
de arbeiders in het zuiden van ons land
confessioneel te doen stemmen.
De k.v.p. zal dan ook wel de behoefte
hebben deel te nemen aan een Kabinet
op iets bredere basis. Dr. Drees is de
man van de brede basis. Hij heeft be
wezen van de ministersploeg een team
te kunnen maken. Dus niets is logi
scher dan dat de Kabinetsformateur ook
nu weer aanstuurt op een brede-basis-
Kabinet.
De eerste berichten over de formatie
wijzen reeds in deze richting. Woens
dag j.l. heeft de Kabinetsformateur de
Vijf fractie-voorzitters Burger, Romme,
Zijlstra, Oud. en Tiianus, gelijktijdig
ontvangen. Dat is nog nooit eerder voor
gekomen. Wel hebben de heren Steen-
berghe, Romme en Drees in de afge
lopen jaren tijdens hun formatiepogin-
gen vier fractievoorzitters tegelijk ont
vangen, maar dat waren dan de vier
voorzitters, die later ook beloofden hun
medewerking aan de totstandkoming
van het Kabinet niet te zullen onthou
den.
De persoonlijke verhoudingen tussen dr.
Drees en Prof. Oud zijn niet zo goed,
dat dr. Drees zonder enig bezwaar de
v.v.d. in zijn Kabinet zal opnemen. Men
kan dan ook verwachten, dat dr. Drecs
in dit gesprek met de vijf wijze man
nen zal gaan kijken hoever hij kan gaan.
Een eenvoudig ontwerp-program zal ter
bespreking worden voorgelegd. En dan
zal wel blijken, hoe de verschillende
fracties op het ontwerp-program van
dr. Drees zullen reageren.
De nieuwe methode, die de nieuwe Ka
binetsformateur nu volgt, heeft het
grote voordeel, dat de kaarten spoedig
duidelijk op tafel komen te liggen. Er
wordt tijd gespaard. Dat is wel wense
lijk, want Kabinetsformaties duren in
ons land altijd zeer lang.
Dr. Drees zal nu moeten gaan bewijzen
dat hij niet alleen een ministersploeg bij
elkaar kan houden, maar ook kan for
meren. Dit laatste is zeker niet de sterk
ste kant. Sinds de bevrijding hebben
wij nu vier Kabinetten Drees gehad,
maar nog nimmer heeft dr. Drees dit
Kabinet zelf gevormd. De Kabinetsfor
matie w§rd door anderen voltooid. Ook
nu weer heeft de heer Drees openlijk
verklaard toen hij d» opdracht van
H. M. de Koningin ontving dat de;.
(formatie stellig moeilijk zal worden.
I
