INTERNATIONALE BAROMETER CONSTANT OP „MOOI WEER”? KRISKRAS door Nederland KABINETS FORMATIE VAN DR. DREES BEVINDT ZICH IN TWEEDE STADIUM üs hjoed p to sizzen Buitenlands Overzicht Dulles: Rusland moet wandaden onder Stalins regiem gepleegd eerst rechtzetten In Noord-Afrika rommelt het door Zilveren filmpjes STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND 52e JAARGANG No. 56 VRIJDAG 20 JULI 1956 Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad 3de week juli 1931 Abonnementsprijs f 1.60 per kwartaal (bij vooruitbetaling) Giro 87926 Benoemd tot directeur der Ver. Spaar bank Bolsward de heer J. Noordenbos, aldaar. Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Uitgave: A J. OSINGA N.V., Bolsward Administratie- en Redactie-adrest Marktstraat 13 Telefoon 451 - Na 18.30 uur 305 of 333 (K 5157) Zwakke vrouwen, wendt U vol vertrou wen tot het Staphorster boertje. Water-misère in Drente. Vele wegen in Drente zijn wegens de bijzonder hoge waterstand voor het verkeer afgesloten. Van Bellen tot voorbij Zuidlaren staan uitgestrekte landerijen blank, hetgeen voor de boeren een grote schadepost be tekent, want het hooi, dat op het land te drogen stond, ligt nu in het water te rotten. De koeien heeft men uit het land moeten halen. Van de hoger gele gen gebieden komt evenwel nog steeds meer water naar het stroomgebied van Finsters yn ’t seil, gatten yn ’e pong Zakkenrollers actief. Een 21-jarige on derwijzeres is in een modemagazijn op het Damrak te Amsterdam het slachtof fer geworden van een zakkenroller. Uit haar boodschappentas werd een groen plastic portemonnaie ontvreemd met f296.25. Man omgekomen. De secretaris van de Natuurbescherming in Bussum, de heer H. M. van Doesburg is dinsdag op on verklaarbare wijze met zijn auto te wa ter gereden. Het ongeluk gebeurde bg Bolswards Nieu wsblat De aanleg van de Afsluitdijk is thans zover gevorderd, dat er nog 2 sluitgaten bestaan. De internationale politieke barometer doet het deze zomer ogen schijnlijk beter dan de meteorologische, het lijkt of ze constant mooi weer voorspelt, dank zij de golf van goede bedoelingen, waar mee Moskou de wereld overstroomt. De Russische regering is be reid, zo horen we van haar, een flink brok van de Westelijke ont wapeningsvoorstellen over te nemen, ze wil een europese samen werking op het gebied der ontwikkeling der kernenergie voor vreed zaam gebruik en een algemene Europese economische samenwer king. Als het Westen nu op zijn beurt maar wat tegemoetkomender was, zo stellen de Russen het voor, zou de politieke atmosfeer spoe dig geheel opgeklaard zijn en zou de gehele wereld verenigd zijn in een streven de vrede te handhvaen en de welvaart van ieder op te voeren. Advertentieprijs: 12 cent per mm Ingezonden mededelingen dubbel tarief Handelsadvertenties bij contract reductie Kabinet zullen zo de plannen zijn: vijf socialisten, vijf rooms-katholieken, twee anti-revolutionairen, één chnstelijk-his. torische en één liberaal zitting hebben. Of de v.v.d. aan het Kabinet mee zal doen wordt echter twijfelachtig. Er is in liberale kringen verdeeldheid over de vraag of het verstandig is het Kabinet waarin socialisten zitten, te steunen. In ieder geval zitten wij nu in het sta dium, dat er werkelijk over ministers posten onderhandeld wordt. De k.v.p. bouwt zorgvuldig haar onderhandelings positie op. Zij heeft drie zetels bij de verkiezingen gewonnen, maar krijgt één zetel minder in het Kabinet. Dat is een moeilijkheid. Even moeilijk trouwens als de positie waarin de p.v.d.a. verkeert. Zij heeft vier zetels gewonnen, maar moet met vijf ministersposten genoegen blijven nemen. De k.v.p. heeft reeds hoog ingeschoten door het departement van Financiën op te eisen. Die wens zal wel niet in vervulling kunnen gaan daar de socialisten dit departement, vooral niet na de verkiezingswinst uit handen zullen w.illen geven. Zij hebben de heer Hofstra als kandidaat op het oog. Zo moeten er langzamerhand spijkers met koppen worden geslagen. Maar het zal nog wel enige tijd duren, voordat Dr. Drees kan zeggen, dat hij is ge slaagd. De overgebleven knelpunten in het programma en de verdeling van de zetels zullen hem nog veel hoofdbrekens kosten. de Drentse Aa, zodat men de komende dagen nog geen verbetering in de toe stand verwacht. De narigheid begint reeds in Assen, waar het water niet vlot genoeg kan afstromen, waardoor de Port Natalweg geheel onder water is verdwenen. De tuinen achter de wonin gen in deze omgeving staan blank, ter wijl van vele woningen de kelders onder gelopen zijn. Rembrandt-expositie slaat alle records. De 200.000ste bezoeker van de Rem- brandttentoonstelling is zijn (of haar men weet het niet) aandenken misgelo. pen. Zo druk was het dinsdagmorgen bij de kaartverkoop, dat museumdirecteur Ton Koot niet de kans kreeg het boek, dat hij al in de hand had, aan de ge lukkige uit te reiken. In ieder geval: de 200.000ste is alweer lang naar huis en de Rembrandttentoonstelling in het Rijksmuseum is de drukst bezochte ex positie, die ooit in Nederland werd ge organiseerd. De heer Koot hoopt, dat hij de 250.000ste bezoeker wel een herinne ring zal kunnen meegeven. Misschien wel hetzelfde boek Bij veehouder Leijendekker op Panne- koeken twee schapen in de onmiddellij ke nabijheid, van de boerderij door de bliksem getroffen en gedood. Na een lange discussie tussen de heren Menger, U. de Boer, H. M. Nijk en H. Eisma, besluit de laatste met: „Dat de heer Menger een grote snoever is, was voor de lezers van dit blad reeds lang duidelijk. Van nu af weten wij, dat hg ook een lafaard is.” (De red. sluit de discussie) Vermoedelijk zijn er argelozen in het Westen, die dit alles geloven, men mag zelfs aannemen, dat tal van neutralis- tische Aziatische en Afrikaanse staten ook in deze richting denken en daarom moet men zich niet vergissen omtrent de propagandistische waarde, welke al deze Russisch© voorstellen voor een deel Van het buitenland hebben, afgezien nog van de betekenis voor de bevolking van Rusland en de satellietstaten. Wat dit laatste betreft zijn er commen tatoren in het Westen, die beweren dat de nieuwe buitenlandse politiek, welke Moskou thans heeft ingeleid, eigenlijk Vooral ten dienste van het binnenland wordt ondernomen. Nu, aldus redeneren deze commentato ren, in de Sovjetunie het accent zozeer op de grote staatsindustrie wordt ge legd de zware industrie, de ontwik keling der kernenergie enz. is daar een enorm grote klasse van intellec tuelen en hoogst bekwame vakarbeiders ontstaan. Zij nemen een bevoorrechte positie in, omdat de communistische leiders hen nodig hebben om Rusland aan de kop der industrielanden Ame rika overschaduwend te brengen en daar te handhaven. Deze klasse neemt echter de binnenlandse terreur niet meer, en wenst ook meer uitwisseling met het buitenland. Deze z.g. nieuwe bourgeoisie welker spreekbuis Boelga- nin zou zgn, zou min of meer de huidige Russische politiek bepalen. Het is maar een veronderstelling, maar ze biedt ruim baan voor speculatie. Enerzijds zou men zich kunnen voorstellen, dat als deze tendenzen zich in de Russische politiek verder zouden ontwikkelen, ze zouden kunnen voeren tot een geleidelijke wer kelijke democratisering in de Sovjet unie. Daarop heeft de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken, Dulles, dezer dagen gezinspeeld toen hij zeide, dat er in de Sovjetunie krachten aan het werk zijn, die op de duur onweerstaanbaar zullen blijken, al geloofde hij niet, dat er van vandaag op morgen ingrijpende wijzigingen waren te verwachten. Hij zal het nog minder geloven als hij heeft kennis genomen van de felle beschuldi gingen, welke dezer dagen Chroesjtsjef speciaal aan zijn adres heeft gericht. Dulles werd een oorlogsdrijver genoemd. Alles wat zich thans in de Sovjetunie afspeelt geschiedt nog onder communis tische leiding ten behoeve van de com munistische met Russische nationalisti sche tendenzen gemengde doeleinden, zodat het Westen eer strategische dan val van West-Europa geschapen zijn. Ook de kwestie der hereniging van de beide Duitslanden zou dan een heel an der aspect krijgen. De Duitse kwestie is trouwens ook gemengd met die der beperking der bewapening, want de nieuwste Russische voorstellen ten de ze aanvaarden wel de door het Westen voorgestelde maxima van de sterkte der legers der grootste mogendheden, n.l. 2.5 miljoen man voor de V. S., Rood China en de Sovjetunie en 750.000 man voor Engeland en Frankrijk, maar voor de niet genoemde landen wil de Sovjet unie een maximum van 200.000 man, terwijl het Westen met W.-Duitsland reeds overeen kwam, dat de bondsrepu bliek 500.000 man op de been zal bren gen. En geloof maar niet, dat de oude heer Adenauer genoegen zal nemen met een dergelijke, wat hij zal noemen „ver nedering” van zijn land. Hij zal blijven vasthouden aan zijn vijfhonderd duizend man, waarin hij de erkenning van West- Duitsland als belangrijke mogendheid ziet en die hij ook nodig acht om het Westen een voldoend sterke positie te verschaffen, van waaruit z.i. misschien met succes met Moskou over de hereni ging kan worden gesproken. Zoals bekend, zijn de West-Duitse so cialisten op hun vorige week gehou den congres is dat weer gebleken dat niet met hem eens, die menen dat Bonn met meer succes met Moskou kan spreken over de hereniging als het zich losmaakt van de Westelijke banden, welke Adenauer overigens ook nodig acht omdat door deze banden de eigen lijk nog jonge democratische krachten in zijn land de beste kansen krijgen tot een volledige opbloei. De Duitse soc. dem. verwachten echter van hun hou ding verkiezingswinst in 1957. Streven zij dus in de eerste plaats naar popu lariteit, men kan niet zeggen, dat de Franse socialisten dat doen, die rege ringsverantwoordelijkheid dragen en al lerlei het volk onwelgevallige maatrege len moeten nemen om het land finan cieel in staat te stellen zijn strijd in Algerije voort te zetten. Een strijd trou wens, welke het succes van Mollet’s en Pineau’s onderhandelingen met Tunis en Marokko over hun volledige onaf hankelijkheid dreigt te niet te doen. Want de Fransen willen zowel terwille van hun strijd in Algerije als van hun prestige als grote mogendheid en ook terwille van de Westelijke positie rond mln. per jaar. In totaal is er dus een vierjarenplan van f 6250 mln. Nu is er de laatste drie jaar f 1350 mln. per jaar uitgetrokken. Minister Staf schijnt be sparingen gevonden te hebbenin de be voorrading, de vervanging van vliegtui gen en fregatten, terwijl de soldijver- hoging van 25 cent per dag niet door gaat. Dit wordt volgens zijn plannen 10 cent per dag. Het is nog de vraag of de fractievoorzitters dit besparingsplan zullen accepteren. De moeilijkheid is, vooral voor de k.v.p.-fractie, dat men met een vierjarenplan het gevaar loopt dat de minister van Oorlog eind 1960 bij de Kamer kan komen met de mede deling dat het geld op is. Dat is de situatie waarin wij nu ook verkeren. Men heeft zich niet aan de gevoteerde gelden kunnen houden. Het program is overigens op vele pun ten vaag. Als de knelpunten opgelost kunnen worden, moeten de nieuwe mi nisters dit vrij vage program uit wer ken. Juist op die uitwerking komt het zal het voor de fracties aan. Daarom zo belangrijk zijn te weten welke mi nisters er op de verschillende departe menten zullen komen. Het is deze week bekend geworden, dat Prof. Romme het vice-premierschap ambieert, gecombi neerd met de P.B.O.-portefeuille. Te gen dit denkbeeld zal in p.v.d.a.kring wel bezwaren bestaan. Prof. Romme als P.B.O.-minister zal ongetwijfeld bete kenen, dat hij ’t goedkeuringsbeleid wil hebben op alle verordeningen, die door de bedrijfschappen en produktschappen zijn uitgevaardigd. Dat betekent, dat de heer Romme, die een gewiekst politicus is, zich op het terrein gaat bewegen van Economische Zaken, Sociale Zaken en Landbouw. Zo zou de P.B.O.minister ook het kartelbeleid in handen kunnen nemen, hetgeen ongetwijfeld voor de a.-r. minister van Economische Zaken, de heer Zijlstra, onaanvaardbaar zal zijn. Liever zal men de heer Romme dan ook het departement van Binnenlandse Zaken zien beheren. In het komende Maandagmiddag heeft H. M. de Ko ningin de Rembrandt- herdenking in de Westerkerk te Am sterdam bijgewoond. Na afloop stelde bur. gemeester d'Ailly de 3 ere-gasten van de Rembrandt-herden- king aan H. M. voor, t.w. van voor naar achter: H. Moor© (Eng.), M. Chagall (Fr.) en O. Kokosch ka (Zw.). Financiën in kleuren. De lawine van voorschriften die dagelijks uit het de partement van Financiën naar de belas tingkantoren dendert, heeft de minister doen besluiten deze documenten voort aan van een bepaalde kleur te voorzien. Het kost de belastingambtenaren veel hoofdbrekens de papieren zodanig te rangschikken, dat zij er zonder veel tijdverlies naderhand de weg in zullen weten. Die zorgen hoopt men door de nieuwe maatregel te verlichten. Ver schenen zijn reeds de kleuren blauw, wit groen en parelgrijs. Brutale aap. Een mannet jes-Mangabee van het dierenpark „Wassenaar”, die enige weken geleden kans zag uit zijn verblijf te ontsnappen, leeft nog steeds in vrijheid. Op alle mogelijke manieren heeft men getracht hem te lokken, doch in weerwil van al die pogingen zwerft hij lustig over het beboste terrein. Aan voedsel ontbreekt het hem niet. Hij kaapt brutaal de lekkernijen uit de grote open dierenverblijven weg tot er gernis van de herten, zebra’s en andere dieren. Het is dan ook natuurlijk dat de Ver. Staten in de onderhandelingen over be perking der bewapening vasthouden aan een waterdicht controlesysteem, tegen over de Sovjetunie waar ook na de libe ralisering het eigen volk in het open baar geen kritiek op de handelingen van zijn regering kan oefenen en dus niet in staat is mee te werken aan de controle. Daarom ook blijft een gemeenschappe lijk contrölesysteem een ijzeren nood zaak. Het is ook niet zo gek, dat Dulles weer een oude Amerikaanse eis aan de orde stelde, nu de Russen zo naar stig er naar streven de verkeerde da den, die onder Stalins bewind werden gepleegd recht te zetten. Hij meende dat het verlenen van onaf hankelijkheid aan de door de Sovjetunie onderworpen Oost-Europese landen een van de toetsstenen van de nieuwe Rus sische politiek moest blijven. Het is na tuurlijk onwaarschijnlijk dat deze eis bij de bespreking der beperking der bewapening een rol zal spelen, maar men kan zich toch voorstellen, dat de Ver. Staten deze zaak ter sprake bren gen, omdat immers deze beperking bij een herstel der onafhankelijkheid van de Oost-Europese staten in een heel an der licht komt te staan. Want in dat geval zou de Russische macht zich bin nen eigen grenzen moeten terugtrekken en een extra waarborg tegen een over- De Kabinetsformateur, Dr. W. Drees, heeft nu ruim vier weken over het re- geringsprogram onderhandeld. Hij is aan de tweede fase begonnen: de zetel verdeling en het aanzoeken van minis ters. Dat is misschien nog wel belang- rijker dan h&t ontwerpen van een pro gram. Natuurlijk kan er geen Kabinet optreden zonder dat het een program heeft. De ervaring heeft geleerd, dat deze programonderhandelingen altijd heel lang duren, maar dat de fracties die het Kabinet steunen, zich lang niet altijd aan dat program gebonden ach ten. In 1952 zijn de programonderhandelin gen zeer tijdrovend geweest. Toen kreeg ieder Kamerlid een exemplaar van het program, dat Dr. Drees heeft ontwor pen. Het is begrijpelijk, dat dit program met het nodige enthousiasme werd ge amendeerd. En toen het program er eindelijk was, mislukte de heer Drees op de zetelverdeling. Nu heeft de Kabi netsformateur een enigszins ander© methode gekozen. Het program wordt alleen besproken met de vijf fractie voorzitters. Zij kunnen het weliswaar in de fracties brengen, maar dan alleen om de punten te bespreken, waartegen zij bezwaar hebben. Dat is de afgelopen week ook gebeurd. Het zag er voor Dr. Drees aanvankelijk niet zo flprisant uit. Zijn ontwerppro- gram bevatte verschillende socialisti sche wensen, die voor de andere fracties onaanvaardbaar waren. In het eerste gesprek tussen de Kabi netsformateur en de vijf fractievoorzit ters bleek echter, dat dit ontwerppro- gram was bedoeld als een basis voor discussie. De heer Drees was in het overleg zeer soepel, hetgeen uiteraard niet kon be tekenen dat alle punten zijn opgelost. Verschillende moeilijkheden zijn nog blijven hangen. Zij hebben betrekking op de woningbouw (of de overheid deel moet nemen aan particuliere bouw maatschappijen), over de uitgifte van landbouwgronden in de nieuwe polders, over de vraag of de investeringsfacili- teiten moeten worden gewijzigd en of ’t wenselijk is een winstbelasting in te voeren. Deze punten zijn blijven han gen ondanks de bezwaren van de niet- socialistische fractievoorzitters tegen 't ontwerp-program. Dr. Drees heeft beloofd te zien In hoe verre hij het program kan veranderen, maar intussen is hij voortgegaan met de besprekingen over de zetelverdeling. Hwat hat Qabe Skroar De fractievoorzitters moeten dus op basis van het herschreven program maar bekijken of zij de kandidaten mi nisters al of niet moeten adviseren zit ting te nemen in het Kabinet, eerst dan blijkt of de fracties met het nieuwe program kunnen instemmen. Een ander© moeilijkheid is ook de kwestie Nieuw-Guinea. Alle fracties zijn akkoord om zo’n beleid te voeren, dat de bevolking van Nieuw-Guinea spoe diger in volle vrijheid over haar eigen lot kan beslissen. De niet-socialistische fracties willen echter uitdrukkelijk vast leggen dat de soevereiniteit over dit ge biedsdeel bij Nederland behoort. De heer Drees is het daarmee eens, maar in p.v.d.a.kring bestaat over dit punt nog wel verschil van mening. Een ander probleem dat is blijven han gen is het defensie-compromis. Dr. Drees heeft laten weten dat er overeen stemming met de minister van Oorlog, de heer Staf, is bereikt. Het compromis schijnt er op neer te komen, dat in 1957 f 1525 mln. voor defensie wordt uitge geven en in de jaren 1958-1960 f 1575 de Middellandse Zee hun militaire bases in de genoemde landen handhaven en Tunis heeft al aangekondigd de strijd tegen Frankrijk opnieuw te zullen op nemen als Parijs aan deze eisen vast houdt. Dat is een buitengewoon ern stig dreigement en de Franse regering zal toch eens ernstig moeten overwegen hoe zij met de Algerijnen tot overeen stemming kan komen, de campagne te gen hen schokt ook de Franse economi sche positie te zeer. Zols bekend, heeft men Tito al eens als bemiddelaar genoemd, wegens zijn goe de betrekkingen met de leidende Ara bische mogendheid Egypte Nasser is, terwijl we dit schrijven, in Z.-Slavië op bezoek en ook Nehroe. Zowel Nas ser als Nehro© hebben het bij de lei dende Westelijke mogendheid de V. S. echter verbruid door hun anti-westelijke houding, die bij Nehroe pas geaccen tueerd is in zijn uitlating in W.-Duits land, dat het eigenlijk de Ver. Staten zijn die de wereld verdeeld houden. En dat zei deze premier van India, die zelf nogal boter op zijn hoofd heeft door zijn halsstarrigheid in het geschil met Pa kistan over Kasjmir, nog wel in West- Duitsland waar Adenauer er een aan val op zijn politiek in zal hebben ge voeld en de oppositie er door zal zijn gesterkt. Deze oppositie zal trouwens ook gnuiven over h©t denkbeeld van ad miraal Radford, de voorzitter van het Amerikaanse comité van stafchefs, om de Amerikaanse troepensterkte geleide lijk met 800.000 man te verminderen, o.a. door de Amerikaanse divisies uit Europa terug te trekken en voor de defensie daar vooral te vertrouwen op de atoomwapens enz. Ook de West-Duitse bijdrage aan die defensie zou daarom volgens bepaalde Amerikaanse deskundigen wel kunnen worden verminderd, evenals die van an dere Europese landen. Deze denkbeelden stuiten op heftig ver zet van ander© Amerikaanse en Euro pese deskundigen, maar komen ontegen zeggelijk aan enkele Russische wensen tegemoet. Maar niet wat het gebruik van atoomwapens betreft, die de Sovjet unie immers wil afschaffen, maar in het nieuwe Amerikaanse plan juist nog groter betekenis krijgen. Engeland schijnt het plan niet onwelkom t© zijn, de economische toestand daar eist een beperking der defensie-uitgaven, men verwacht zelfs met een kwart. werkelijke vredelievendheid achter de nieuwe koers van Moskou moet blijven zoeken. Als Rusland in zijn ontwapeningsplan- nen de afschaffing van het atoomwapen en het opgeven van alle buitenlandse militaire bases door de diverse mogend heden voorop stelt, als het zich met zijn plannen voor een collectief veiligheids- stelsel en voor samenwerking op eco nomisch gebied en op dat der kernener gie richt tot de Europese landen, vraagt men zich af of zich bijv, hier niet in aftekent een Russisch streven naar een door de Sovjetunie overheerst Europa; dat zich zou keren tegen de Ver. Staten, de grote concurrent van de Sovjetunie in de wereld, die zoals de huidige Rus sische leiders herhaaldelijk hebben ver zekerd, zij wensen te overvleugelen. Men moge dan proberen tot een begin van ontwapening te komen, ten slotte is bewapening slechts een gevolg van wantrouwen omtrent eikaars bedoelin gen en zolang aan dit wantrouwen geen einde is gekomen en de belangrijkste kwesties welke partijen scheiden niet opgelost zijn, zal het uiterst moeilijk zijn tot een werkelijk forse aanpak van het vraagstuk der beperking van de bewapening te komen. Voor een belangrijk deel vloeit aan Wes telijke zijde dit wantrouwen ook voort uit het communistische regiem in Rus land. Het heeft nu eenmaal slechte er varingen opgedaan met dictatoriaal ge regeerde landen. Dulles zei het in zijn al meer genoemde persconferentie zo: de Russische rege- ringspolitiek kan op elk tijdstip worden gewijzigd omdat zij niet afhangt van de wil van het volk. In de laatste 25 jaar hebben twee dictatoren, Hitler en Sta lin, door hun krankzinnige agressieve politiek de wereld doen beven op haar grondvesten ©n het is allesbehalve een wonder dat de Westelijke landen daarom van wantrouwen vervuld blijven jegens dergelijke regiems, ook al worden ze dan thans, zoals in de Sovjetunie niet meer uitgeoefend door één enkele man maar door en paar meer, die trouwens volgens de geruchten, ook vervuld zijn van wantrouwen jegens elkaar, zodat een strijd om de macht in het Kremlin geenszins tot de onmogelijkheden blijft behoren en het Westen dan maar moet afwachten met wie ze het na afloop van een dergelijke machtsstrijd krijgt te doen. 1 i'i

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1956 | | pagina 1