I i KRIS-KRAS door Nederland K.V.P. en P.v.d.A. trachten op eigen kracht tot overeenstemming te komen Engels voorstel inzake Suezkanaal voor Egypte onaanvaardbaar? ""1 s ssa üs hjoed p p to sizzen 1 I Buitenlands Overzicht Engeland en Frankrijk zouden juridisch niet sterk staan Amerika wenst geen oorlog tussen Oost en West Zilveren filmpjes 2e week augustus 1931 STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND Prof. Lieftinck aanvaardde opdracht als informateur I VRIJDAG 10 AUGUSTUS 1956 52e JAARGANG No. 61 nemen Bontsjes binne strontsjes De Ronde van Nederland. Een spannend moment uit de felle strijd. 4 Abonnementsprijs f 1.60 per kwartaal (bij vooruitbetaling) Giro 87926 Dr. Bendien uit Zeist ontdekt de kan ker in ’t eerste stadium. De ,Graf Zeppelin” boven Friesland. Hij passeert ook Bolsward. De boerderij van P. S. Wiersma te Ab- begasterrige door het hemelvuur ge troffen en door de vlammen verteerd. Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Uitgave: A J. OSINGA N.V, Bolsward Administratie- en Redactie-adres: Marktstraat 15 Telefoon 451 Na 18.30 uur 305 of 335 (K 5157) op door Bolswards Nieuwsblad Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad Advertentieprijs: 12 cent per mm Ingezonden mededelingen dubbel tarief Handelsadvertenties bij contract reductie Verlaging maximumgewicht baconvar- kens. In verband met geringere afzet mogelijkheden van bacon op de Engelse markt heeft de Produktschap voor Vee en Vlees besloten het maximumgewicht voor baconvarkens te verlagen. Met in gang van maandag 13 aug. a.s. kunnen slechts varkens van 63 tot en met 70 kg koud geslacht gewicht voor de be reiding van bacon worden gestemd. Kind viel uit bed. In het gezin van de grondwerker S. te Uithoorn is dinsdag avond een baby van 20 maanden uit zijn bedje gevallen. Het kind kwam zo on gelukkig op de grond terecht, dat het de nek brak en overleed. Profiteert van onze buitengewone ju- bileum-offerte. Fa. M. van den Oever, Bolsward. Het is spoedig duidelijk geworden, dat Engeland, Frankrijk en de Verenigde Staten het in hun overleg te Londen niet eens zijn geworden over een gemeenschappelijke houding in de Suezkanaal- crisis. Wel was er overeenstemming over wat er eerst diende te ge schieden. N.l. op 16 augustus een conferentie houden van alle bij de vrije doorvaart door het Suezkanaal belanghebbende landen Egypte zelf en de Sovjet-Unie incluis om de kwestie der naasting te bespreken. Daar zou dan het Engelse voorstel worden behandeld tot instelling van een internationale commissie van des kundigen die het dagelijks toezicht op het kanaal zou houden en op de handhaving van de vrije doorvaart en daarboven een inter nationale raad, die van tijd tot tijd bijeenkomt. Het is niet onmogelijk dat Libanon en Syrië de pijpleidingen die door hun lan den lopen, zullen naasten en dan Irak, van welks olievelden de pijpleidingen door die landen lopen, in een moeilijk parket zullen brengen. In dat parket zit de Irakse regering toch al doordat het in het Bagdadpact bondgenoot van Engeland en -door de Arabische liga van Egypte is. Van regeringswege zou men stellig gaarne de kant van Engeland in de Suezkanaalkwestie hebben gehouden, maar onder het volk is een sterke drang tot steun aan Egypte en zo is het be grijpelijk dat ook Irak het naastingsbe- sluit van Nasser goedkeurt. Bij naasting van de olievelden in de Arabische landen zijn ook de Ameri kaanse maatschappijen betrokken en ’t is zeer wel mogelijk, dat als deze lan den er toe overgingen, het verzet Van de Ver. Staten feller zou zijn dan nu in de Suezkanaal-kwestie. Intussen schijnt, nu naast Nasser ook Soekarno een daad van economische agressie jegens het Westen pleegde en andere misschien zullen volgen (de olie velden in de Arabische landen), in de Ver. Staten meer begrip voor de ernst der situatie te ontstaan. De Ameri kaanse minister van defensie heeft ver klaard, dat Amerika het conflict liever opgelost ziet door besprekingen dan door geweld, maar hij hoopte dat, als tot dit laatste zou worden overgegaan, de strgd beperkt zou blijven tot het gebied van de Middellandse Zee en niet de heer Zijlstra bereid in een later stadium zo nodig de helpende hand te reiken, maar voor hem is het niet voldoende bewezen dat dit nodig is. Het a.r. standpunt is te verdedigen als men let op de zuivere politieke ver houdingen, maar in verschillende pers organen kan men lezen, dat als de p. v. d. a. en de k. v. p. het eens worden zon der hulp van buitenaf, dit wel eens on gunstiger kan zijn voor de kleinere par tijen. Hoe het zij: de adviezen waren zo verdeeld, dat H. M. de Koningin werd gedwongen om nadere adviezen in te winnen. Daartoe ontving zij achter eenvolgens de heren Van Schaick, mi nister van Staat en Dr. Drees. De vol gende dagen kwamen de heren Burger en Romme op het Paleis Huis ten Bosch. En toen trad er een merkwaar dige stilte in. Tegen alle speculaties en verwachtingen in kwam zondagavond het bericht dat de heer Lieftinck, oud- minister van financiën, op het Paleis Soestdijk zou worden ontvangen. En na, enkele oriënterende besprekingen bleek prof. Lieftinck bereid een informatie- opdracht te aanvaarden. Daarvoor of ferde hij zijn vakantie in Europa op. Het is dus een socialist, hoewel sinds 1952 in het buitenland, die gaat bemid delen tussen p.v.d.a. en k.v.p. Of hij slagen zal weet niemand nog. Wel staat vast, dat de k.v.p. naast hem nog een andere man had willen hebben, n.l. de heer Steenberghe, de oud-minister van Economische Zaken. Dan zouden een socialist en een rooms-katholiek, buiten standers in de huidige actuele binnen landse politieke situatie, de bemiddelen de rol kunnen vervullen. Deze wens is niet in vervulling gegaan. Een eerlijk toeschouwer zal moeten er ken, dat de verschillen tussen de p.v.d.a. en de k.v.p. tot nu toe niet zo zijn als wel lijkt. Zij zijn nogal opge blazen, maar oplosbaar moeten ze zijn. Zou prof. Lieftinck niet slagen, dan is er een einde gekomen aan de pogingen van de k.v.p. en p.v.d.a. om op eigen kracht elkaar te vinden. Wij willen niet zeggen dat dan de ge dachte van de brede basis van de baan is. Een andere (in) formateur kan nog een poging wagen. Wil ’t nieuwe kabi net nog op tijd de begroting bij de Staten-Generaal kunnen indienen dan moet er opgeschoten worden. Zo aan ’t einde van deze maand of anders aan het begin van september moet toch de finish komen van deze vermoeiende formatieritten. dijk rond Oostelijk Flevoland. Na de sluiting zullen direct gemalen in wer king worden gesteld om de polders droog te maken. Deze gemalen hebben tezamen een eapaciteit van tussen vier en vijf miljoen liter per minuut. Boerderij uitgebrand na blikseminslag. Door blikseminslag is dinsdag de boer derij, bewoond door de weduwe Stam, aan de Oudijk, gemeente Westwoud, ge heel door brand verwoest. Twee jaar geleden brandde het pand ook na blik seminslag af. In zwembad verdronken. De 9-jarige H. N. Marinus, een Haags meisje dat met vakantie in een jeugdkamp te Schaarsbergen verbleef, is woensdag middag in het natuurbad „De Zanding” te Otterloo verdronken. Het meisje dat de zwemkunst niet machtig was, had zich in een te diep gedeelte van het bad gewaagd. Waar blijft de oude Bolswarder saam horigheid? Sedert de oproep van de Vorige week hebben zich slechts 2 auto bezitters disponibel gesteld. Het resul taat van de gehouden collecte is erg bedroevend. 60„oudjes meldden zich aan. Moeten zij teleurgesteld? Door Amerikaanse schepen toe te staan de tolgelden aan de Egyptische rege ring te voldoen, wijkt Washington ook zodanig van het Engelse en Franse standpunt af, dat men onmogelijk van een succes van het vóór-overleg der drie grote westelijke mogendheden kan spreken. Nu is het met die betaling van de kanaalgelden een eigenaardige zaak. Volgens kenners van het internationale recht is het twijfelachtig of een rege ring van een land, waardoor een ka naal loopt, niet het recht heeft de ex ploiterende maatschappij te allen tijde te naasten, ook al heeft deze een con cessie van langere duur, mits zij de onteigende maatschappij maar naar bil lijkheid schadeloos stelt. Uit deze twijfel vloeit direct ook de vraag voort of Engeland en Frankrijk het recht hebben hun koopvaardijsche pen op te dragen de kanaalgelden niet aan de Egyptische regering te betalen. En als daaromtrent twijfel bestaat, rijst er eveneens twijfel aan het recht van Londen en Parijs om hun koopvaarders die weigeren de kanaalgelden aan d,e Egyptische regering te voldoen en daarom door de Egyptenaren belet zou den worden het kanaal te passeren, met de’wapenen bij te staan om ze toch doorgang te verschaffen. Want volgens de konventie van Kon- stantinopel van 1888, moet de vrije doorvaart door het kanaal te eeuwigen dage verzekerd zijn, dus ook na 1968 als Egypte toch de exploitatie van het kanaal zelf in handen krijgt, maar dat geldt natuurlijk alleen voor schepen, die aan hun verplichtingen hebben voldaan, dus de kanaalgelden betaald. Juridisch staan Londen en Parijs dan ook niet zo heel sterk als zjj zich op een militaire actie voor bereiden op grond van Nassers naastingsbesluit. Wat deze landen beweegt en in het bij zonder Engeland, ligt dan ook niet in het juridische vlak, maar in het poli tieke. Men vertrouwt Nasser niet, ge looft niet dat hij te allen tijde de vrij heid der doorvaart zal handhaven, wel ke in normale tijd van grote betekenis is voor het Westen, maar een levens belang van de eerste orde voor West- Europa in tijden van oorlog. Nasser heeft voor dat wantrouwen zelf aanleiding gegeven door zijn gekonkel met de Sovjet-Unie en, wat Frankrijk vooral op de achterste benen heeft ge bracht, door zijn aanmoediging van de Algerijnse opstandelingen. Maar een hechtere en bewezen grond slag voor hun wantrouwen jegens Nas ser hebben deze landen in het feit dat Egypte het vervoer via het Suezkanaal voor Israël steeds moeilijkheden in de weg heeft gelegd. En hier zouden de Westelijke mogend heden ook een juridisch argument heb ben om desnoods met geweld tegen Nas sers greep naar het Suezkanaal op te treden. Zij hebben daarvan echter geen gebruik gemaakt toen de feiten zich voordeden wat helaas opnieuw aantoont dat als een klein land onrecht aangedaan wordt daarop door de groten niet wordt gelet als het in hun kraam te pas komt. We zullen dat ook wel weer ervaren, nu Indonesië betaling van zijn schulden aan Nederland, bij de R.T.C.-overeen- komst door Djakarta erkend, heeft ge weigerd; de Amerikaanse hulp aan dat land als onder-ontwikkeld gebied, zal er rustig om doorgaan, zoals zelfs nu nog die hulp van Washington aan Egypte doorgaat. Maar een feit blijft het, dat Egypte onder Nassers bewind het Suezkanaal heeft gebruikt voor steun aan zijn actie tegen Israël en dat uit dit feit kan worden geconcludeerd, dat het beheer van dit kanaal niet aan de Egyptische dictator is toevertrouwd. Vanuit Kairo doet men thans heel lief tegen Israël, men wenst het geluk met zijn gematigde houding in de Suezka naal-kwestie, hoewel het zeer terecht in Londen, Parijs en Washington pro testeerde tegen het feit, dat het niet was uitgenodigd tot de a.s. conferentie van bij het Suezkanaal belanghebbende landen. Nasser zal het natuurlijk ook wel laten de discriminatie tegen Israël in het Suezkanaal voort te zetten zolang de crisis duurt, maar we vermoeden dat al zal de jonge joodse staat op 16 augus tus niet te Londen verschijnen, deze toch ter conferentie een belangrijke rol zal spelen. En ook buiten die conferentie wordt die rol belangrijker door zijn ligging bij de olievelden van ’t Midden Oosten. Moskou heeft de Arabische landen waar het Westen olievelden exploiteert, opge wekt het Egyptische voorbeeld te vol gen en deze olie-exploitatie te naasten. Om die opwekking vrijer te kunnen geven, gaf het Perzië het aan de Sov jet-Unie verleende recht tot olie-exploi tatie in Noord Perzië terug. Aanvoer op de Bolswarder weekmarkt: 1 koe, 8 kalveren, 3 nuchteren kalve ren, geen schapen, 2 toom kippen, 5 auto’s, 60 fietsen, 18 witte jassen, 15 mannen met stokken en verder al de café’s flink bezet. Helikopter vernield. Een helikopter van het type Hiller is dinsdagavond langs de Rijksweg DordrechtMoerdijk ver ongelukt. De wentelwiek was bezig met het bespuiten van aardappelland, dat vlak langs de drukke autoweg is gele gen, toen hij motorstoring kreeg. De piloot, de heer Müller, afkomstig uit Zwitserland, maakte een noodlanding die scheen te zullen gelukken. Het toe stel kwam echter in een greppel terecht en werd vrijwel vernield. Motorrijder gedood. Doordat de jeugdi ge S. Westerhof bij Franeker plotseling van het fietspad de verkeersweg opreed, kon de 39-jarige motorrijder J. van der Veen uit Haarlem, met zijn echtgenote op de duo, een aanrijding niet meer voorkomen. Het echtpaar werd ernstig gewond naar het St. Bonifaciushospi- taal te Leeuwarden gebracht, waar de motorrijder is overleden. Zijn echtge note liep een hersenschudding op. Brilmonturen goedkoper. Brilmonturen worden met ingang van 15 augustus aanmerkelijk goedkoper. De Federatie van Nederlandse Opticiens heeft n.l. besloten geen korting meer te geven op brilmonturen voor ziekenfondspatiënten maar tegelijkertijd een dusdanig drasti sche prijsverlaging door te voeren, dat de brilmonturen beneden! de prijs voor ziekenfondspatiënten komt te liggen. De nieuwe prijzen zijn ook van kracht voor niet-ziekenfondspatiënten die daar door de meeste profijten van de onver wachte korting trekken. zwaren had tegen de heer Zijlstra. Maar uit het a.-r. advies was duidelijk dat de heer Zijlstra geen lust had als be middelaar tussen de twee grote fracties op te treden. De a.r.-fractie heeft zich op het standpunt gesteld, dat het on juist zou zijn als ook nu weer even als dus in 1952 een Prot. Chr. man de kloof tussen de p.v.d.a. en de k.v.p. moest overbruggen. De twee partijen die zo fel tegenover elkaar opbotsten, maar elkaar toch niet willen loslaten, moeten maar op eigen kracht proberen met elkaar tot overeenstemming te ko men, zo luidt het a.r. standpunt. Over dat standpunt bestaat wel ver schil van waardering. Ongetwijfeld is Het lijdt geen twijfel dat het voorstel in deze vorm onaannemelijk is voor Nasser, omdat het de Egyptische soe vereiniteit aantast, zodat men hoog stens van hem tegenvoorstellen kan verwachten, die dan wel zullen zijn op gesteld in overleg met Nehroe, in wie Nasser zich een zeer geschikt bemidde laar heeft gekozen, omdat India lid van het Gemenebest is en wiens stem daar om te Londen gezag heeft. Misschien heeft Nasser ook Moskou om advies ge vraagd, want hij heeft druk overlegd met de Russische ambassadeur. Intussen gingen Engelsen en Fransen door met het treffen van maatregelen voor een militaire actie als geen bevredigende re geling, welke de vrije doorvaart door het kanaal te allen tijde verzekert, op korte termijn na 16 augustus zou worden getroffen. Prompt kwam de heer Dulles, toen hij in Amerika teruggekeerd was, verze keren, dat te Londen niets omtrent een gemeenschappelijke politiek was beslo ten! als de conferentie der 24 landen tot geen regeling komt. Tezelfdertijd gaf de regering te Washington Ameri kaanse koopvaarders toestemming de voor doorvaart verschuldigde kanaal gelden te betalen aan de Egyptische regering, zij het dat zij daarbij het voor behoud tot vordering van terugbetaling maakte. Zoals bekend hebben Engelse en Franse schepen de opdracht van hun regerin gen hun kanaalgelden te betalen aan de Suezkanaal-maatschappij, en dus zeer beslist niet aan de Egyptische re gering en ook de meeste andere zee varende naties doen dat nog. Uit het een en ’t ander blijkt, dat de Ver. Staten het geval niet zo ernstig opnemen en dat Wash ington al bezig is de positie van haar grote Europese partners Engeland en Frankrijk te onder- Hwat hat Qabe Skroar Gezond initiatief. De kinderen van de 5e tot en met de 8e klas van de open bare lagere school in Nieuw Scheemda hebben een week lang, na afloop van de schooltijd, gekampeerd in de pastorie- tuin. Op deze manier zijn zij door het onderwijzend personeel en de dominee ingewijd in de geheimen van de kunst van het kamperen. Een initiatief, dat navolging verdient. Laatste gat Flevoland weldra dicht. Donderdag 13 -sept. zal waarschijnlijk het laatste gat gedicht worden in de graven. Er is nog niets overeen gekomen over een actie als de a.s. conferentie mislukt, zeide Dulles en daardoor wekt hij de indruk dat de Engelse en Franse militaire maatregelen niet ern stig gemeend zijn. Prompt trok Nasser dan ook de con clusie, dat het maar „bangmakerij” was. Prompt ook bood de Russische regering de Arabische staten een bezoek van een Russische vloot aan hun havens aan, kennelijk als demonstratie tegen de En gelse en Franse maatregelen. Er is zich dus een zenuwenoorlog aan het ontwikkelen, waaraan de Ver. Sta ten op het ogenblik nog niet meedoen, of zij zich afzijdig kunnen houden als de Russische vloot werkelijk in het oos ten1 van de Middellandse Zee zou ver schijnen, is een andere vraag. Maar de publieke opinie in Amerika staat lauw tegenover deze kanaalkwes tie, als het nu eens het Panamakanaal betrof was het wat anders, maar Pa nama, waardoorheen dit door de Ver. Staten gehuurde kanaal loopt, is zelfs niet ter conferentie uitgenodigd en be klaagt zich daar duchtig over. uitgroeien tot een oorlog tussen Oost en West. In Engeland openbaart zich daarnaast een stroming, die op mati ging aandringt, waarbij er ook op ge wezen wordt, dat men zich niet sleeptouw moet laten Frankrijk. Want echter de zeer felle reactie van Parijs op Nassers optreden zit ook de poging meer steun van En geland en Amerika te krijgen in de Franse moeilijkheden met de Arabische nationalisten in Noord-Afrika. Wel schijnen Londen en Parijs reeds over eengekomen te zijn een gemeenschap pelijk opperbevel te zullen instellen als het tot strijd mocht komen. Of het, ge zien alle factoren, welke meespelen, zal lukken nog een gesloten Amerikaans- Engels-Frans front te vormen vóór de conferentie der 24 landen aanvangt Het is, terwijl wij dit schrijven nog niet zeker, dat er 24 landen zullen komen, want o.a. Egypte en de Sovjet-Unie hebben nog niet op de uitnodiging ge antwoord. De grote westelijke Drie hebben te Mos kou geïnformeerd naar het Russische standpunt, India zou wel ter conferen tie willen verschijnen, maar erkent de Egyptische soevereiniteit over het ka naal en wil derhalve ook niet weten van dwangmaatregelen. Van Egypte ver wacht men een voorstel, dat tegenover het Engelse ter conferentie zou worden gesteld bijv, dat de Ver. Naties bij de garantie van de vrije doorvaart zal wor den betrokken. Van Westelijke zijde merkt men echter al op dat in de praktijk is bewezen, dat door innerlijke verdeeldheid, dit lichaam niet in staat is dergelijke garanties te realiseren. ’t Veer van de Gebr. Horjus (Workum- Bolsward-Groningen) heeft 25 augustus een halve eeuw bestaan. Het werd in het leven geroepen door de thans 81- jarige S. Horjus, destijds te Workum woonachtig en wel met een 20 ton me tend zeilschip. Later is de motorboot „Koopmans Welvaart” door hem in de vaart gelegd (vervaardigd door Gebr. Zwolsman te Makkum), waarop de jongste zoon Dirk nu juist 25 jaar heeft gevaren. Tram gleed door remmen. In de Sar- phatistraat te Amsterdam werd een 40- jarige straatmaker, die de tramrails repareerde, door een tram, die wel remde, doch doorgleed, over een af stand van ongeveer 10 meter meege sleurd. Het ongeval liep voor de man nog betrekkelijk goed af, want hij kon na voor een bloedende hoofdwonde in het B. G. te zijn behandeld, naar huis worden gebracht. Verleden week woensdag heeft prof. Romme aan H. M. de Koningin verzocht om ontheven te mogen worden van zijn opdracht tot formatie van een kabinet, dat het vertrouwen van het parlement geniet. De k.v.p.-fractievoorzitter heeft laten weten, dat hij in dit stadium nog niet bereid is een formatiepoging te ondernemen, waarbij de socialisten zou den worden uitgesloten. Prof. Romme is op de p.v.d.a. gestrui keld, nadat eerst Dr. Drees op de k.V.p. is gestruikeld. Maar zowel de heer Drees als de heer Romme hebben ver klaard, dat zij in dit stadium de brede basis niet willen prijsgeven; m. a. w, de p.v.d.a. heeft in dit stadium van de 1 formatie geen behoefte de k.v.p. in de 1 oppositie te drukken, net zo min als dat omgekeerd het geval is. Drees is een keer mislukt, Romme is een keer mislukt. Beide grote partijen hebben nu stoom afgeblazen. De stand is 1-1. Nu wordt het echter tijd, dat er zaken wor den gedaan, want als men elkaar niet wil loslaten moet men serieus trachten elkaar te vinden. De grote vraag was gedurende het af- gelopen weekend hoe de p.v.d.a. en de k.v.p., twee partijen die elkaar bij de verkiezingen fel hebben bestreden, el kaar moeten vinden. Die vraag was na tuurlijk ook moeilijk voor Koningin Juliana. Zij heeft de taak om een for mateur of een informateur aan te w(j- 1 zen. Dat moet zij zelfstandig doen, al kan zij daarbij gebruik maken van in gewonnen adviezen. Daarom liet de Ko- ningin achtereenvolgens bij zich komen: d& vice-president van de Raad van State dr. Rutgers, de voorzitter van de Eer ste Kamer, mr. Jonkman, de voorzitter van de Tweede Kamer, dr. Kortenhorst, en de vijf fractievoorzitters, de heren Burger (arb.), Romme (k.v.p.), Zijlstra (a.-r.), Oud (v.v.d.) en Tilanus c.h.). Maar de adviezen, die al deze ervaren politici hebben gegeven, bleken zeer te genstrijdig te zijn. De socialisten von den dat nu de a.r.-fractievoorzitter, de heer Zijlstra, het maar eens moest pro beren de twee grote partijen bij elkaar te krijgen. De rooms-katholieken spra ken over een man uit de Prot. Christe lijke kring, maar dat zou niet iemand moeten zijn, die momenteel een actie ve rol in de politiek vervult. De c.-h. voelde iets voor een bemiddelaarsrol. Zij dacht daarbij aan de demissionaire minister van Oorlog en Marine, de heer Staf, die ook in 1952 een waardevolle bijdrage in de vele pogingen tot kabi netsformatie heeft gegeven. Ook de v.v.d. dacht aan een buiten staander, maar de a.r.-fractie stelde zich op het standpunt dat de socialisti sche fractievoorzitter, de heer Burger, formateur moest worden. Door het advies van de p.v.d.a.-Tweede Kamerfractie waren de kansen van mi nister Zijlstra om te bemiddelen hoog gestegen. Trouwens het advies van de k.v.p. was niet zodanig, dat men moest aannemen dat zij onoverkomelijke be- z- j.

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1956 | | pagina 1