Qabe Sk roar DE CONFERENTIE OVER HET SUEZ-KANAAL NA-OORLOGS CRISISRECORD WORDT GEBROKEN KRIS-KRAS door Nederland id Sr VRIJDAG 17 AUGUSTUS 1956 5 e JAARGANG No. 63 Marcinelles V.S. voelen meer voor economische maatregelen Zilveren filmpjes Zal Engeland zijn toevlucht tot geweld nemen Bezitsvorming houdt P.v.d.A. en K.V.P. verdeeld us hjoed p to sizzen STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND Ss Hwat hat B 8de week aug. 1931 MM* Advertentieprijs: 12 cent per mm Ingezonden mededelingen dubbel tarief Handelsadvertenties bij contract reductie Prof. Friedberger heeft uitgerekend, dat de kleding van de man 5 van zijn lichaamsgewicht bedraagt De kleding van de vrouw echter slechts 1.23 Bannings zelfrijzend Bakmeel. Heerlijk van smaak. Voedzaam. Aanvoer op de jaarlijkse paardenmarkt 150 stuks. Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Uitgave: A J. OSINGA N.V„ Bolsward Administratie- en Redactie-adress Marktstraat IJ Telefoon 451 Na 18.30 uur 305 of S35 (K 5157) Zo is dan ook de informateur Lieftinck gestuit op de tegenstel lingen tussen de p.v.d.a. en de k.v.p. De oud-minister van financiën, teruggeroepen van vakantie in Zuid-Frankrijk, is er echter in elk geval in geslaagd vier tegenstellingen tussen de beide grote par tijen te overbruggen. Voor Nieuw-Guinea werd een oplossing ge vonden, waarbij de bestaande rechtsorde zal worden gehandhaafd. Wat de subsidiëring van het Hoger Onderwijs betreft, is de com missie ’s Jacob gevraagd om spoed te betrachten en met haar studie rekening te houden met de gelijkwaardigheid van het bij zonder en openbaar Hoger Onderwijs. Over de zending en missie is de volgende overeenstemming tussen de p.v.d.a. en de k.v.p. bereikt: er zal meer decentralisatie plaats hebben, waardoor aan zending en missie een groter armslag zal worden gegeven. De financiële paragraaf spreekt over het gevaar dat de overheidsuit gaven gelijke tred gaan houden met het stijgen van het nationale inkomen. Vierjarig jongetje in sloot verdronken. De 4-jarige Keesje Roest is maandag avond te Berg-Ambacht bij de ouder lijke woning in een sloot langs de Ka- dijk gevallen en verdronken. De ouders zagen het kind even later in de sloot drijven. Kunstmatige ademhaling mocht niet meer baten. den, is deze verhoging ongedaan ge maakt. Dit bleek tijdens het overleg, dat minister Zijlstra met de Bakkerij- stichting voert over de broodprijzen. De Minister heeft er bij de stichting op aangedrongen haar invloed aan te wen den ter bereiking van een bevredigende regeling in de plaatsen waar de verho ging nog wordt gehandhaafd, opdat prijsstopmaatregelen achterwege kun nen blijven. Abonnementsprijs f 1.60 per kwartaal (bij vooruitbetaling) Giro 87926 Zwarte rook stijgt uit de mijn, Drommen achter dichte hekken, Die een vage hoop nog wekken, Zal er redding mogelijk zijn? Langzaam nadert het gerucht (O, gebeurde er een wonder. Mannen, zonen, ruim tweehonderd, Nimmer keren ze terug. Een kreet, die door de stilte rijt, Het droeve nieuws was te verwachten, In de onderaardse schachten Streden ze hun wanhoopsstrijd. Het laatste s. o. s.-bericht: Kloppen tegen blinde wanden En toen vouwden zich hun handen! Zakten moede ogen dicht. Huisgezinnen braken stuk. Waarom? Onbeantwoord vragen. s Heel de wereld staat verslagen, Bij dit vreselijk ongeluk. Elk die in hun smarten deelt, Velen, die een offer brachten, Medeleven helpt verzachten, Maar de wond wordt niet geheeld. By ’t skieden fan ’e merk komme de kluften. Straks weer bij de warme haard Zullen we er elkaar op wijzen, Dat de hoge kolenprijzen Menig huisgezin bezwaart. Denk dan aan dit zwarte uur, Aan hen, die in de gewelven, Met gevaar die brandstof delven, Né, steenkool is niet te duur. PIET Bolswards Nieuwsblad Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad Vrijzinnig Kerkkoor te Bolsward vraagt een directeur. Aanbiedingen bjj de secr. U. van der Zee. doen de beurzen wel eens wat onrustig, in de loop der conferentie nog wel eens met een geweldige schok kan oplopen. Het is daarentegen bekend, dat Ame rika, ofschoon meegaand met de eis van de internationalisatie van het Suez-ka- naal, afkerig is van het gebruik van militair geweld; daarop wijzen ook de woorden welke president Eisenhower dezer dagen sprak, n.l. toen hij de hoop uitte, dat overal ter wereld „het gezond verstand spoedig zou terugkeren”. Dat was een waarschuwing aan Nasser maar waarschijnlijk ook een wenk aan Engeland, dat Washington vond dat men te Londen te ver ging met dreige menten. De Amerikanen menen, dat, als Nasser niet inbindt, het Westen hem waarschijnlijk met economische maatre gelen wel tot inkeer kan brengen; zo zou Washington de opgeslagen katoen- voorraden tegen een afbraakprijs op de internationale markt willen brengen, en daardoor de economie van Egypte, die geheel steunt op de katoenexport, willen ontredderen. Ofschoon Amerika ook anders in deze kwestie waarschijnlijk minder scherp zou zijn opgetreden dan Engeland is een der redenen waarom het dat thans doet ook de naderende verkiezingsstrijd om het presidentschap. Men gaat in zo’n periode in de regel politieke verwikke lingen uit de weg. In Chicago zijn de afgevaardigden van de conventie der democratische partij al bijeen om hun kandidaat tegenover Eisenhower aan te wijzen. Als de tekenen niet bedriegen zal het weer Stevenson zijn, die het vier jaar geleden verloor van Eisenhower. Oud- president Truman gaf de voorkeur aan Vermoedelyk vijf mensen omgekomen. Dinsdagochtend vroeg is de kustvaarder Hondsrug, afkomstig uit Delfzijl, in het Kattegat gezonken, waarbij naar alle waarschijnlijkheid vijf ven de zeven op varenden om het leven zijn gekomen. Onder de geredden behoort de vrouw van de kapitein; het stoffelijk over schot van de kapitein is geborgen. Uren lang hebben Deense schepen en vlieg tuigen naar overlevenden gezocht, doch zij hebben tegen het middaguur hun po gingen gestaakt. De hoop andere ver misten nog te vinden, is opgegeven. Een der belangrijkste, maar ook een der gevaarlijkste politieke conferenties welke er na de oorlog zijn gehouden, is thans te Londen begonnen. Van de 24 landen, welke door Engeland voor de Suezkanaal-conferentie waren uitgenodigd, zijn er 22 verschenen. Twee ontbreken er, Griekenland, boos op Engeland vanwege de Cyprus-kwestie en daarom flirtend met de Arabische landen, ver scheen niet. Dat is niet zo bar ernstig, het kan gemist worden, ook al omdat het waarschijnlijk toch geen partij zou kiezen en zich zeker niet aan de zijde van zijn bondgenoten zou stellen. Zeer ernstig is echter het wegblijven van een der partijen, n.l. Egypte. Het komt volgens Nasser niet, omdat de conferentie bui ten overleg met Egypte, op welks gebied het kanaal ligt, is bijeen geroepen, maar men kan hier tegenover stellen, dat Nasser zonder overleg met de belanghebbende landen tot naasting overging. Harriman, de gouverneur van de staat New York, maar men zegt dat, omdat Stevenson zich iets meer, ofschoon nog zeer gematigd tegen de rassenscheiding verzet, deze meer kans heeft op de stemmen der vooruitstrevenden. Als de democratische kandidaat voor het vice-presidentschap worden zowel Kennedy als Kefauver genoemd, de eerste omdat hij r.k. en sterk anti- communistischis en wat het laatste be treft daarom een waardig kandidaat te genover de waarschijnlijke van de repu blikeinen, de huidige vice-president Nixon zou zijn, die ook het communisme fel bestrijdt; Kefauver zou op het plat teland nogal sympathie genieten. Wat de republikeinen betreft: hun conven tie komt op 20 augustus te San Fran cisco bijeen, hun kandidaat voor het presidentschap is natuurlijk Eisenhower doch het is nog lang niet zeker dat de huidige vice-president Nixon, we noem den hem hierboven al, weer kandidaat voor zijn ambt zal worden gesteld. Hierbij speelt de gezondheidstoestand van Eisenhower een rol. Het is mogelijk dat deze, opnieuw ge kozen, niet meer een volgende 4-jarige periode zal volmaken en dan zou de Al deze punten hebben sinds de forma- tie-Drees een belangrijke rol gespeeld. Het zijn de kvp-eisen, waarop de eerste formatiepoging is gestruikeld. En deze punten zijn ook weer terug te vinden in de formatiepoging van de heer Romme. Zij hebben dus tot nu toe de formatie wel bepaald. Maar onoplosbaar is het verschil tussen de k.v.p. en de p.v.d.a. over de bezits vorming gebleken. De k.v.p.-fractievoor- zitter neemt dit punt hoog op, omdat hij de stimulering van de bezitsvor ming als een belangrijk christelijk so ciaal vraagstuk beschouwt. De tegen stelling tot de p.v.d.a. zit eigenlijk hier in, dat de socialisten de bezitsvorming ook willen bevorderen, maar dan onder nemingsgewijze en uitsluitend ten be hoeve van de werknemers. De k.v.p. daarentegen wil niet alleen fiscale faci liteiten in de inkomenssfeer, maar ook in de vermogenssfeer. Alle besparin gen ook uit vermogen zullen dus fiscaal vergemakkelijkt moeten worden. En bovendien stelt de heer Romme zich op het standpunt, dat niet alleen de werknemers van deze belastingfacili- teiten moeten profiteren, maar ook de werkgevers. Om een voorbeeld te noemen: er wordt een wet gemaakt waarin wordt bepaald aan welke voorwaarden een onderne ming moet voldoen als zij tot winstde- ling overgaat. Nu willen de socialisten van die winstdeling alleen de werkne mers laten profiteren, maar de k.v.p. Den Dolders kapperloos tijdperk ten einde. Den Dolder heeft het geruime tijd zonder kapper moeten stellen, om dat de enige Figaro uit dit dorp was geëmigreerd. Woensdag echter is tot vreugde van de dorpsgenoten weer een kapper in Den Dolder „geïnstalleerd,”, Onder grote belangstelling is met toe stemming van B. en W. een houten noodgebouw opgetrokken, waarin de nieuwe kapper thans zijn klanten kan scheren en knippen. Den Dolder was zo verheugd, dat het Veteranenlegioen Ne derland, afdeling Zeist, de kapper met de drumband een serenade bracht. vice-president hem automatisch opvol gen. Er zijn heel wat republikeinen die Nixon wel voor vice-president geschikt achten maar niet voor president. De oudste, meer conservatieve, vleugel in de partij, welke grote invloed in de partijleiding heeft, houdt Nixon de hand boven het hoofd, de meer vooruitstre venden voelen voor Herter, de gouver neur van Massachusetts of Cabot Lodge de leider der Am. delegatie bij de Ver. Naties. De niet-Amerikaan wordt altijd weer getroffen door het feit, hoe weinig de buitenlandse politieke vraagstukken invloed hebben in deze verkiezingsstrijd. De droeve mijnramp in België, welke het vraagstuk der veiligheid in de mij nen van oud type, die slechts met hulp van de Kolen- en Staalgemeenschap nog in stand worden gehouden, naar voren brengt, heeft geleid tot de over weging in Italië of de Italiaanse mijn werkers in België, waar er tienduizen den zijn, daar moeten blijven werken. Hun vertrek zou de Belgische kolenpo sitie bijna onhoudbaar maken; de indu strie schijnt er tegenwoordig al te wer ken met kolenvoorraden voor slechts enkele dagen. werd onder familieleden opgewondener. Maandag kwam het bij het hek, dat de toegang tot de mijn afsluit, tot een uit barsting. In paniek ge raakte vrouwen be stormden de afsluiting. De rijkswachten moes ten in allerijl versterkin gen laten aanrukken. De foto toont ons de be grafenis van de slacht offers van de ramp. Door mijnwerkers werden de slachtoffers naar hun aatste rustplaats gedra gen. Links op de foto de baar met het stoffe- 'qk overschot van een Poolse mijnwerker. conferentie als thans te Londen wordt gehouden kan opleveren. Wat er van te voren over de mening der vertegen woordigende landen is bekend gewor den, maakt de conclusie gewettigd, dat er op zijn hoogst (en dat is nog onzeker, het kan ook best zijn dat een compro mis genade vindt bij de meerderheid) een meerderheidsbesluit kan vallen, waarin de internationalisatie gewenst wordt verklaard. Die meerderheid zal dan worden ge vormd door de Westelijke landen en him aanhang. En daarmee is dan de kwes tie teruggebracht tot wat ze eigenlijk is, een strategisch probleem van de Westelijke landen, die ieder afzonder lijk maar hopelijk gezamenlijk zullen moeten uitmaken wat de verzekering van ’t openhouden van de kortste ver binding met de olievelden van het Mid den Oosten en hun bondgenoten in Azië en met Australië en Nieuw-Zeeland hun waard is. Als men dan ook van internationalisa tie spreekt, moet men dat woord in be perkte zin opvatten, het is praktisch alleen het Westen dat hierbij betrokken zal zijn. Bovendien hoe zou men zich ook anders ’t machtstapparaat kunnen voorstellen dat onder alle omstandig heden deze internationalisatie zou moe ten handhaven. Dit machtsapparaat zou als ieder land deelnam, samengesteld zijn uit militaire eenheden van vele landen en zou direct uiteenvallen en krachteloos worden, als een oorlog uitbrak, waarbij de deelne mende staten aan verschillende zijde stonden. Zoals de wereld thans is verdeeld, n.l. in een Westelijk en Oostelijk blok en een groep neutralistische landen, kan het Westen zichal leen zeker voelen van de vrije doorvaart door het Suez-kanaal als het zelf praktisch het beheer en de verdediging van het ka naal in handen heeft. Dat is de onverbiddelijke logica der fei ten; het is echter zeer de vraag of alle Westelijke partners de risico’s, welke deze logica meebrengt, in het voetspoor van Engeland zullen willen aanvaarden. Enige twijfel daaraan lijkt gerechtvaar- died. Vooral omdat Nasser, daargelaten het vervoer naar Israël, de vrije door vaart nog niet heeft belet. Bovendien was deze dictator slim genoeg om de Ver. Naties bij zijn tegenvoorstel te be trekken; hij schijnt te hopen, dat dit lichaam de door hem bedoelde confe rentie bijeen zal roepen en daardoor wordt allerwege een sterke druk ge oefend om het conflict via deze organi satie op te lossen, hoezeer de kans dan groot is dat de kwestie in eeuwigdu rende debatten verstikt. En ten slotte is daar het feit, dat de Engelse Labour- partij, die aanvankelijk geheel achter Eden stond, bij nader inzien de mening blijkt te zijn toegedaan dat er geen ge weld mag worden gebruikt om de inter nationalisatie van het kanaal te berei ken, tenzij de V. N. een dergelijke actie zou ondernemen, wat uitgesloten is. Broodprjjsoverleg. In enige van de plaatsen, waar onlangs de bakkers op eigen initiatief de broodprijs verhoog- zegt, dat het dan de werkgevers moge lijk gemaakt moet worden (door het geven van fiscale faciliteiten) om de winsten te gaan verdelen. Dat is een belangrijke tegenstelling. Het hangt natuurlijk van de politieke instelling af met welke van de twee grote partijen men het eens wil zijn. Maar er blijft een andere vraag over: Is dit punt wel zo belangrijk, dat daar voor de brede basis, in een parlementair kabinet, op de helling moet worden ge zet? Nederland komt de komende ja- ren voor grote problemen te staan. Er zal bijna f 750 mln moeten worden ge vonden om het begrotingstekort te dekken. Onze betalingsbalans baart zor gen. Een stevige betalingsbalanspoli- tiek is dus nodig. Over de woningbouw hoeft nog niet eens te worden gespro ken. Aan deze vraagstukken zal het ko mend kabinet de handen vol hebben. Juist van de„ financieel-economische si tuatie, die waarlijk niet zo rooskleurig is als de hoogconjunctuur doet vermoe den, zal het afhangen welke sociale maatregelen in de toekomst kunnen worden genomen. Het is ongetwijfeld de verdienste van de heer Lieftinck, dat hij zich bereid heeft verklaard, een uitvoe rige financieel-economische beschou. wing in zijn program op te nemen. Met deze beschouwing zullen vele niet- socialistische Kamerleden het wellicht niet eens zijn. De oud-minister van fi nanciën heeft nl eenmaal een bijzonde re reputatie. Het is echter van het grootste belang, dat wij precies gaan weten waar ons land aan toe is. Als de Nasser wilde wel meewerken aan een conferentie van de landen, die de con ventie van 1888 tekenden. Dat waren Engeland, Duitsland, Oostenrijk-Honga- rije, Spanje, Frankrijk, Italië, Neder land, Rusland en Turkije, en dat zou waarschijnlijk betekenen, dat zowel O.- Duitsland als Polen (vroeger deel van Rusland) als alle delen van de oude Donaumonarchie zouden moeten worden uitgenodigd. Maar Nasser wilde 'bij zo’n conferentie ook wel alle landen, die het Suezkanaal bevaren aanwezig zien en er kan dan een overeenkomst gesloten worden, welke de vrije doorvaart zou garanderen, en geregistreerd zou wor den bij de V. N. Nassers toon was dit maal gematigd en zijn voorstel zal stel lig de steun hebben van zijn pleitbezor gers, Rusland en India, die wel op de Londense conferentie zullen zijn. Het is echter wel duidelijk ge worden, dat Nasser niets van in ternationalisatie van het Suez- kanaal, wat de Westelijke Grote Urie willen, wil weten. JNasser houdt koppig vast aan het begin sel van de volledige Egyptische soevereiniteit over het kanaal. Even hardnekkig is het Engelse stand punt, dat het kanaal geintemationali- seerd dient te worden, omdat Nasser, zoals premier Eden in zijn radiorede zeide, niet te vertrouwen is, en de vrije doorvaart te allentijde door het kanaal een kwestie van leven of dood voor Engeland is. Met deze woorden heeft de Engelse premier zich vastgelegd op een politiek, welke van geen wjjken wil weten; als hij zijn zin krijgt zal er van geen „Mün chen” sprake zijn. Men moet zich wel goed bewust zijn van dit feit. Eden is een van de staats lieden, die de Engelse politiek tegen Hitler en Mussolini hebben gevormd en hij is overtuigd, dat Nasser een dictator van hetzelfde slag is, al stelde deze zijn bezoek aan zijn vrienden te Moskou, dat op 16 augustus was vastgesteld, even uit om de gemoederen in het Westen niet al te zeer te prikkelen. Eden weet, dat, als men dictato ren een pink geeft, ze spoedig de hele hand nemen en daarom is zijn houding tegenover Nasser ook onverbiddelijk. Men moet daarom ook aannemen, dat de Engelse militaire maatregelen tot nu toe genomen, geen bluf zijn maar wel degelijk bedoeld om Nasser bakzeil te doen halen. En als hij het niet doet, is het daarom ook heel goed mogelijk dat Engeland, liever dan een échec te aanvaarden, dat het Engelse prestige een enorme deuk zou geven en waarschijnlijk tot allerlei chicanes tegen de Westelijke landen ook elders in de wereld zou leiden, desnoods zijn toevlucht tot geweld zou willen ne men. Daarom dient men er ook wel op te re kenen dat de internationale spanning, die sedert Nasser tot de naasting over ging, niet bepaald sterk is gestegen, al Zowel Rusland als India en an dere landen uit de communisti sche of neutralistische sfeer keu ren zowel militaire als economi sche dwangmaatregelen af, om dat zij Egypte’s soevereine rechten op het kanaal erkennen. We laten nu in ’t midden waarom deze landen dat doen; bij Rusland zit stellig de wens het Westen een hak te zetten voor; we horen het al pleiten voor in ternationalisatie, ook van het Panama- kanaal en van de Dardanellen. Een fijn trekje van diplomatie was het daarom van Israël om juist Rusland te verzoeken ter conferentie de aandacht te vestigen op het feit, dat Egypte al sinds jaren Israëlische schepen belet ’t Suezkanaal te passeren. De houding van India wordt ongetwij feld ingegeven door zorg om de soeve reiniteit van staten, die zich pas aan het z.g. kolonialisme hebben ontwor steld. Vermoedelijk zullen zowel de Sov jetunie, India en de landen, die hen steu nen, wel trachten een compromis te vinden tussen de eis van het Westen tot internationalisatie van het kanaal en Nassers aanbod betreffende een nieuw verdrag. Maar gemakkelijk zal dat niet zijn, vooral omdat Engeland geen verdrag met Nasser wil. Overigens vraagt men zich af wat een De mijnramp te Marci- nelle. Naarmate de be richten minder hoopge vend werden, en de tijd voortschreed, werd de stemming onder de wachtende kwaal is vastgesteld dan komt de ge neeswijze. Over de vraag hoe ons land financieel genezen moet worden, kun nen de meningen van de experts na tuurlijk nog wel verschillen, maar de kwaal is dan in ieder geval toch duide lijk. Zo zijn de tegenstellingen tussen de k.v.p. en de p.v.d.a. tot op vandaag be slissend geweest voor deze slepende ka. binetscrisis. Het duurt allemaal zo lang dat de Nederlandse kiezer langzamer hand niet meer weet waar hij aan toe is. En inderdaad, de strijd wordt te veel uitgevochten op ondergeschikte punten. Dat kan de kiezer moeilijk boeien. Het is nu wel zeker, dat het na-oorlogs cri sisrecord (65 dagen) dinsdag a.s. ge broken zal worden. Dat is een prestatie waarover men moeilijk enthousiast kan zijn. De poging Lieftinck is overigens een waardevolle bijdrage in deze crisis ge weest. Het was de laatste poging om te proberen de twee grote partijen op eigen kracht tot elkaar te laten komen. Dat wil niet zeggen, dat zijn mislukken zou inhouden, dat de p.v.d.a. en de k.v.p. persé niet meer met elkaar zullen sa menwerken, in wat voor soort Kabinet ook, maar buitenstaanders zullen daar voor waarschijnlijk de weg moeten effenen. Nadat dinsdagavond H. M. zich door haar adviseurs had laten consulteren, werkte prof. Lieftinck tot in het nach telijk uur in zijn bekend „torenkamer tje” door. Het vermoeden is gerezen, dat hem alsnog een (geheime) opdracht is gegeven tot het vormen van een (extra-parlementair kabinet. Wellicht leest U elders in dit blad zo dit alsnog wordt bekend gemaakt de laatste ontwikkeling in de geschie denis van deze merkwaardige kabinets formatie. f

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1956 | | pagina 1