NIEUWE POGING TOT HERENIGING VAN DUITSLAND OOK PROF. DE GAAY FORTMAN HEEFT HET NIET GEMAKKELIJK ZWITSERLAND—NEDERLAND Qabe Skroar 52e JAARGANG No. 71 VRIJDAG 14 SEPTEMBER 1955 Hwat hat Buitenlands Overzicht De komende verkiezingen in de U.S.A. Nasser won de eerste ronde in het Suez-eonflict Zilveren filmpjes STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND Hoge heren us hjoed p p to sizzen De Jong’s Nieuwsblad PIET. 2de week sept. 1931 A Abonnementsprijs f 1.60 per kwartaal (bij vooruitbetaling) Giro 87926 Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward Administratie- en Redactie-adres: Marktstraat 15 Telefoon 451 Na 18.30 uur 305 of 335 (K 5157) De stoomboot Oosterend vaart voortaan woensdags naar Harlingen en Franeker. T© Witmarsum opnieuw 33 pondemaat in cultuur gebracht voor bloembollen. Overigens kan men aannemen, dat pre sident Eisenhower een grote conferentie over de buitenlandse politiek zo kort Voor de presidentsverkiezingen toch ook ongewenst zou achten, daar hij een vol gende regering niet zal willen binden, dat is een ongeschreven wet in de Ver. Staten. De presidentsverkiezingen heb ben begin november plaats. En de re publikeinen en democraten zijn druk bezig hun campagnes voor te bereiden. Voor president Eisenhower zal die cam pagne waarschijnlijk niet al te afmat- Ook de heer W. Brandenburg bedankt als wethouder te Bolsward. Bij de vol gende stemming verenigt de heer Jac. de Haan 7 stemmen op zich, (aangeno men). Te Makkum wordt gepoogd naast de Chr. Gymnastiekvereniging (met inmid dels 160 leden) ook nog een neutrale gymnastiekver. op te richten, De Friese Kamer van Koophandel richt te zich in verband met geruchten, dat het nog wel lang zou duren voordat er een spoorweg over de Afsluitdijk kwam, tot de Minister van Waterstaat. Het antwoord luidde, dat aan het plan hard wordt gewerkt. De hoogheid is van lange duur, Ja, ’t geldt voor ’t hele leven, Al zal men ’t politieke stuur Nooit in je handen geven. Geen zorg, al wordt er ook obscuur Een slechte daad bedreven, De hoogheid blijft - ’t staat als een muur Is bovenal verheven. Dy’t ienkear yn it neirinnen is, komt net jamk foar. Bolswards Nieuwsblad Advertentieprijs: 12 cent per mm Ingezonden mededelingen dubbel tarief Handelsadvertenties bij contract reductie Een voorbeschouwing door de Heer H. W. H. Herberts, oud-voorzitter van de Keuze-Commissie der K.N.V.B. makanaal en de Dardanellen aan de orde stellen en daarvoor een gelijke be handeling eisen als men door het Suez- kanaal wil. Geen titels nodig - geen blauw bloed, Macht, rang of kapitalen, Leef enkel maar op grote voet, Men zal je gul onthalen. Je wordt er officieel begroet, Hoort zeven vreemde talen, En elk die je terloops ontmoet, Ziet zijn persoontje dalen. De West-Duitse Bondsrepubliek doet een nieuwe poging tot her eniging van Duitsland te komen. De regering heeft zich in nota’s tot de Grote Vier gericht, waarin zij zich bereid verklaart mee te werken tot het instellen van een ontwapende zóne langs de oost grens van een verenigd Duitsland, als dit rijk, na vrije verkie zingen, zou besluiten lid van de Navo te blijven, zoals West-Duits- land het thans is. Dit laatste denkbeeld is ontleend aan het plan-Eden, dat op de destijds gehouden en mislukte conferentie der Grote Vier te Genève werd ingediend, doch waarover de Russen zich eigenlijk nooit definitief hebben uitgelaten. Ze waren er kennelijk wat verlegen mee, omdat de Russisch© politiek het meest gediend is met een verdeeld Duitsland, waarvan het oosten onder directe Russische invloed staat. Al zou Moskou het natuurlijk nog mooier vinden als een verenigd Duitsland zou kunnen, worden gevormd onder communistisch bewind. tend zijn. Want ditmaal zal de republi keinse partjj haar campagne vooral via de televisie voeren. De T.V. is thans nl. zo populair in Ame rika, dat verreweg het grootste deel van het volk er mee wordt bereikt. Boven dien vertrouwt de republikeinse partij er op, dat de naam Eisenhower nog al tijd een magische klank heeft, waaraan de kiezers geen weerstand kunnen bie den. In het hoofdkwartier van de de mocratische partij denkt men daar na tuurlijk anders over ©n heeft men goede hoop dat Stevenson en Kefauver, resp. kandidaat voor het presidentschap en het vice-presidentschap, ditmaal zullen zegevieren. Zij gronden die mening o.m. op het feit, dat in 1952 eigenlijk maar rond 1 miljoen stemmen Stevenson van de overwinning scheidden. Hij had in 9 staten een meerderheid, en in 14 een aantal stemmen dat slechts wat minder was dan die op Eisenhower uitgebracht. Het komt hier op neer, zoals de Ameri kaanse correspondent van de N. R. Crt. schrijft, dat als in deze veertien staten ongeveer een miljoen stemmen meer op hem worden uitgebracht dan in 1952, hij, als hij ook de 9 staten die hij in 1952 veroverde behoudt, de meerderheid zal hebben van de kiesmannen, die de president formeel aanwijzen. Het spreekt dus wel vanzelf, dat de de mocraten vooral hun aandacht zullen wijden aan die 14 staten en deze inten sief zullen bewerken, desnoods straat voor straat. Stevenson heeft dat ook aangekondigd en zijn verkiezingscam pagne totaal anders geschoeid dan in 1952; toen wendde hij zich veel minder Via de plaatselijke democratisch© poli tici tot het volk dan hij thans van plan is. Toen richtte hij zich veel meer in het algemeen tot het volk met, overi gens zeer heldere, betogen over de bin nenlandse en buitenlandse problemen Een der attracties van het jaarlijks weerkerend Jordaanfestival is het vissen op houten vissen door vrouwen. Terwijl een der jordaanse vrouwen plat op de straat is gaan liggen om een visje te bemachtigen, neemt haar man zijn gemak er van en gebruikt zijn vrouw als stoel om een sigaretje te roken. Het staat nu wel zo goed als vast, dat er op Prinsjesdag geen nieuw kabinet zal zijn. Ook al zou informateur De Gaay Fortman er in slagen om ten slotte als formateur met een kabinet voor de dag te komen, dan is het nog onmogelijk, dat dit ministerie luister zal bijzetten aan deze feestelijke dag. Het demissionaire kabinet heeft, uiteraard in overeenstemming met H. M. de Koningin, besloten de opening van de Staten-Generaal op feestelijke wijze te doen geschieden. Dat is zeer ongebruikelijk. In de parlementaire geschiedenis is het meer dan eens voorgekomen dat ons land op de derde dinsdag in september slechts een demis sionair kabinet rijk was. In die gevallen zijn de Kamers niet door de Koningin geopend, maar door de minister van Binnenlandse Zaken, namens de Koningin. De Gouden Koets bleef dus in de Ko ninklijke stallen. Ditmaal zal het anders zijn. Het Nederlands© volk wordt de Oranje-manifestatie niet onthouden. Kassei belegt een groot congres, Zes dagen confereren, De stemming is er opperbest, Daar mag niets aan mankeren. Een stevig maal een volle fles, ’t Parool is: vrij verteren. Een internationaal congres Van de allerhoogste heren. Moet er veel gepresteerd misschien Om deze eer te krijgen’ Op welke manier kan ’t verdiend Elk mens wil toch graag stijgen? O, dat is zo maar uitgekiend, Ze zullen ’t niet verzwijgen. Minimum-maattwee meter tien, Ga je aan de rekstok rjjgen! Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en Miss Athleta, 18 jaar, de enigste dame in geheel Europa die zich werkelijk door een vrachtauto laat overrijden. Hans Siegfried, de Hercules, zal een spoor rails op zijn hoofd krom buigen, 2 vrachtauto’s aan zijn armen nemen wel ke niet in staat zijn deze van elkander te trekken. Circus Roberti, Lange land, Bolsward. c.-h. is toch ook niet bereid om in een kabinet te gaan zitten zonder k.v.p. De rechtse smalle basis kan op een meer derheid van één stem rekenen. Dat vindt de c.-h. te weinig. En daar is iets voor te zeggen. Het liefst zou deze fractie vrijstaande socialisten in het kabinet opnemen, in de hoop dat de so cialistische oppositie dan mee zou val len. Dit is echter een onmogelijkheid, gebleken. De c.-h. is daarom bereid ook de steun van de liberalen te aan vaarden. Dan zou het nieuwe kabinet steunen op een meerderheid van tien zetels (60 tegen 40). Maar zo eenvoudig liggen de zaken ook weer niet. De k.v.p. was niet bereid om vooraanstaande liberalen in het ka binet te accepteren. Het zouden hoog stens meer vrijstaande v.v..d.ers mogen zijn. Zo ontbrandde deze week de strijd om de v.v.d. Het was voor de k.v.p. een opluchting dat de heer Korthals be dankte voor de portefeuille van Verkeer en Waterstaat, want deze wordt be schouwd als de „kroonprins” van de v.v.d., in ieder geval als parlementair ervaren persoon. Een andere v.v.d.-kan- didaat, de oud-commissaris van de Ko ningin in Groningen, de heer Ebels, be dankte echter voor Binnenlandse Zaken wegens persoonlijke redenen. In het midden van deze week werd het ook duidelijk, dat het steeds moeilijker zou zijn om geschikte k.v.p. kandidaat- ministers te vinden. Er was in deze kring nogal huivering om aan het kabi net deel te nemen. Tot zover was het informatienieuws be kend, bij het afsluiten van alt over zicht. Wellicht vindt U elders in dit blad nog de jongste ontwikkeling. Oranje met de merkwaardige cijfers 7-5. De jongste wedstrijd tussen de bei de landen bracht op 19 mei 1955 we derom in Amsterdam een solide 4-1 ze gepraal voor de Oranjeploeg. Aan de wedstrijden tegen Zwitserland is dus wel spanning verbonden. Geen der beide elftallen kan zich een onderschat ting van de tegenpartij veroorloven. Wat overigens ook als van betekenis te zijn genoemd mag worden, is het feit, dat tegen Zwitserland altijd zeer ple zierig gespeeld is. Hoe het spelbeeld zich ook ontwikkelde, nooit ging men over de schreef en nooit werd een uit slag geforceerd door overmatig gebruik van lichaamskracht. In sportief opzicht stonden de wedstrijden tegen de Zwit sers steeds aan de top. Het Nederlands elftal van a.s. zaterdag is in grote lijnen samengesteld, zoals men dat had kunnen verwachten. In de achterhoede is geen verandering geko men. De vervanging van Klaassens door Schaap moge enigszins onverwacht zijn, men zal zich moeten herinneren, dat de Gooi-crack door een ongelukkig Behalve het uitspreken van de troon rede die ditmaal weinig belangwek kend zal zijn wordt op deze derde dinsdag in september ook de miljoenen nota aangeboden. Nu ligt het voor de hand, dat het nieuwe kabinet ook al zou het vandaag opgetreden zijn onmogelijk nog de gelegenheid zou heb ben alle begrotingshoofdstukken terde ge te bestuderen. Dat betekent, dat de niéuwe ministers ook niet bereid zullen zijn deze stukken met hun handteke ning te bekrachtigen. Zij laten de mil- joenen-nota en de gehele rijksbegroting volledig voor rekening van de oude mi nistersploeg. Het beleid van het nieuwe kabinet zal worden uiteen gezet in het eerste debat met de Tweede Kamer en vooral in de Memories van Antwoord. De informatiepoging van prof. De Gaay Fortman verloopt overigens niet vlot. Nadat de onmogelijkheid gebleken was om met de socialisten tot akkoord te komen, heeft hij enige dagen de situ atie opnieuw verkend om tot de con clusie te komen, dat deze allerminst eenvoudig was. De p.v.d.a. heeft aan deze extra-parlementaire-brede-basispo- ging niet meegedaan, omdat zij het on aanvaardbaar vond dat noch minister Drees, noch minister Mansholt in dat kabinet zou worden opgenomen. Boven dien had zij bezwaar tegen de bezits- vormingsparagraaf. Aan d,e p.v.d.a. was aangeboden het premierschap, Sociale Zaken, Financiën, Landbouw en Ver keer. Het departement van Verkeer en Waterstaat zou dus gesplitst worden De liberalen kregen Waterstaat aange boden. Voor de socialisten was dit niet genoeg. De brede basis mislukte dus voor de zoveelste maal. Maar tegen alle verwachtingen in werd zij toch nog maals geprobeerd, waarbij de demissio naire minister van Oorlog en Marine een voorname rol heeft gespeeld. Ook deze poging, die zich geheel achter de schermen heeft voltrokken, mislukte, Het Amerikaanse volk heeft daar ech ter geen oog voor, en waarom zou het, als zelfs in Engeland de machtige Ar beiderspartij haar steun aan Edens po litiek, om de rug stijf te houden, ont trekt? Ook in de liberale en zelfs in de conservatieve, dus zijn eigen partij, brokkelt de steun voor het aanvankelijk plan van de Engelse premier om tot geweld over te gaan als Nasser de voorstellen van de 18 landen der confe rentie van Londen afwees wat zoals te verwachten was is geschied. af, zodat de Engelse regering om haar figuur te redden, thans blijkbaar op ’t standpunt staat, dat de zaak maar naar de Ver. Naties moet worden verwezen. Alleen de Franse regering bleef aan dringen op militair g'eweld tegen Nas ser, maar zij heeft daar bijbedoelingen bij, omdat zij haar bondgenoten wenst te betrekken in het Franse conflict met de Noord-Afrikaanse nationalisten. Maar ook zij zal moeten toegeven, nu haar grootste bondgenoten geen geweld willen en ook haar kleine, dat bleek wel in de vergadering van de Natoraad te Parijs, daarop allerminst gesteld zijn. Het overleg dat de Franse staatslieden te Londen met hun Engelse collega’s pleegden, en dat woensdag, voor het En gelse parlement bijeen kwam, beëindigd moest zijn, zal dus wel op een compro mis uitgelopen zijn, al weten we dit, terwijl wij dit schrijven, nog niet. Voor een tegenvoorstel van Nasser, om een conferentie van alle landen die be lang hebben bij de vaart door het Suez- kanaal bijeen te roepen, waar dan een nieuwe conventie zou worden opgesteld welke de vrijheid van doorvaart, de vei ligheid van de navigatie enz. zou rege len, bestaat geen belangstelling aan Westelijke zijde, omdat achter deze con ventie geen enkel gezag zou staan, zelfs niet van een louter morele aard. Dan geven de meeste Westelijke landen nog de voorkeur aan de behandeling in de V. N., een lichaam dat in ieder geval een schijn van gezag heeft en op grond van welker uitspraak zich benadeeld voelende staten tot geweld zouden kun nen overgaan als Nasser zich niet aan die uitspraak hield. Daar kan ook de discriminatie van Egypte tegen het Is raëlisch vervoer door het Suezkanaal misschien met enig succes tegen Nasser gehanteerd worden. Maar daar kan Rusland ook de kwestie van het Pana- want de p.v.d.a was niet bereid Dr. Drees te laten vallen. Het was duidelijk dat er toen voor de informateur nog maar één mogelijkheid overbleef, n.l. om te proberen een kabinet te vormen zon der socialisten. Maar ook dit was geen eenvoudige zaak. Daar was in de eerste plaats de c.h. Deze fractie houdt vast aan de bre de basis. Zij doet dit door de rechtse coalitie (het samengaan tussen k.v.p., a.-r., en c.-h.) af te wijzen. Maar de Hoe men de zaak ook keert of wendt, Nasser schijnt de eerste ronde van de Suezkanaalkwestie gewonnen te heb ben. Als de westelijke landen met hun sche pen het kanaal gaan mijden, plannen om zeer grote tankschepen te bouwen, staan daarmee in verband, zal hij mis schien een toontje lager gaan zingen, terwijl achter de schermen natuurlijk ook de nodige pogingen zullen worden gedaan deze Egyptische en voor het Westen onbetrouwbare dictator van zijn voetstuk te stoten. Zoals bekend, behoort ook tot de maat regelen welke men in het Westen over weegt, de aanleg van een oliepijpleiding door Israël. Maar de meeste dezer lei dingen blijven toch op Arabisch gebied en juist een der redenen, welke Enge land aan het aarzelen brachten om ge weld toe te passen, was dat dan in de meeste Arabische landen een guerilla tegen het Westen zou worden afgesne den. Overigens is het Suezkanaal niet alleen van belang voor het olievervoer, er is nauwelijks één Engelsman, die niet voelt dat de positie van het Engelse Gemene best onpieuw is verzwakt door Nasser’s greep naar deze Britse levensader, en dat terwjjl in Azië Ruslands positie door zijn politiek van z.g. vreedzaam samen leven zozeer is verbeterd ten koste van het Westen. Maar de Engelsen, realisten als ze zijn, beseffen dat de omstandigheden hen thans niet veroorloven naar de wapenen te grijpen, tenzij er zich een incident in Egypte zelf mocht voordoen, waar bij Engelse onderdanen zijn betrokken. Bijv, als Nasser maatregelen zou nemen tegen Engelse en ook Franse loodsen, die onslag nemen, waarvoor de genaaste Suezkanaalmaatschappij waarschijn lijk niet zonder bijbedoelingen en het medeweten van de Engelse en Franse regeringen hen nu verlof heeft ge geven. Een Frans blad schreef dezer dagen niet voor niets, dat men thans in Egypte leeft „overgeleverd aan de genade van een incident”! van Amerika, hij meende eigenlijk dat hij en zijn hoofdkwartier het wel alleen af konden en deed weinig om zich Van de hulp van het lager kader der partij- machine welke de laatste plaatselijke situatie veel beter kan beoordelen, te verzekeren. Dat zal dan thans anders worden. Dat de democraten niet kans loos zijn, bewijst de uitslag van de ver kiezingen voor het Huis van Afgevaar digden, welke in de staat Maien altijd enige maanden voor die in de andere staten plaats hebben. Daar moesten 3 afgevaardigden geko zen worden, een er van wordt nu een democraat; tot nog toe zaten voor deze staat 3 republikeinen, ook de democra tische gouverneur is herkozen. Men zegt in de Ver. Staten altijd dat de uitslag in Maine de barometer voor de verkiezingen in November is, maar men dient er ook wel op te letten dat deze uitslag weinig zegt omtrent die van de presidentsverkiezing, waarbij immers de naam Eisenhower zelf In het geding is. De vraag duikt ook op of het bescha mende verschijnsel van de rassendiscri minatie waarvan we de laatste weken weer krasse staaltjes in een aantal sta ten van Amerika hebben gezien nog invloed zal hebben op de uitslag der verkiezingen. De discriminatie doet zich vooral voor in de zuidelijke staten, waar de democraten altijd de overhand, hebben. Men zou kunnen denken, dat gezien dit feit, de negers in meerderheid op Eisenhower zullen stemmen, een re publikein onder wiens bewind de blan ke scholen in het zuiden ook voor hun kinderen werden opengesteld. Maar de indruk van bevoegde commentatoren is, dat de meerderheid der negers, vooral in de grote steden toch op de democra ten zal stemmen omdat zij van hen meer verwacht wat de verbetering van hun economische positie betreft. Ook de grote Amerikaanse vakbonden steunen de verkiezing van Stevenson en Kefauver. Ofschoon zij met de aanbe veling van deze kandidaten niet gezegd willen hebben, dat zij de democratische partij als zodanig aanbevelen. Zij staan ten deze neutraal wat de partij betreft, doch verwachten van de beide bovenge noemde democratische hoofdfiguren meer dan van Eisenhower en Nixon omdat zij menen, dat deze te weinig bestand zijn tegen de druk van de con servatieve vleugel van de republikeinse partij. Volgens het lijstje zullen Zwitserland en Nederland zaterdagmiddag a.s. in Lau sanne elkaar voor de twintigste keer ontmoeten. Van de tot nu toe gespeelde 19 wedstrijden won Zwitserland er 11, Nederland trok 8 keer aan het langste eind. Aan de uitslagenreeks zou men kunnen ontlenen, dat er tussen beide landen weinig krachtsverschil bestaat. Zo is het ook inderdaad; behoudens in de periode van 1950 tot 1954, toen Ne derland diep in de put zat, gingen beide partijen met zeker evenwicht tegen el kaar op. De wedstrijdenreeks geeft en kele historische data te zien. Zo zullen velen zich nog herinneren, hoe het Ne derlandse elftal voor de wereldkam pioenschappen in 1934 vroegtijdig een punt moest zetten achter de overdre ven „we gaan naar Rome”-race, toen het op 27 mei in Milaan met 3-2 door de Helveten geklopt werd. Een andere wedstrijd van betekenis werd gespeeld op een regenachtige sep temberdag van 1947, toen Nederland de Zwitsers in het Amsterdamse Sta dion met 6-2 versloeg. In 1950 verloor Men zegt dat de gematigde houding, welke Amerika aanneemt in de Suez- kanaal-kwestie mede voortvloeit uit de overweging van president Eisenhower en minister Dulles, dat ze de republi keinse partij aan de vooravond van de Verkiezingen zeker geen dienst zouden bewijzen als ze de Ver. Staten in een oorlog zouden storten, zelfs al zou deze beperkt blijven tot het Midden Oosten. Maar zelfs al waren er geen verkiezin gen in het vooruitzicht, dan zou de Amerikaanse houding niet anders zijn geweest, al zijn er tal van leidende Amerikaanse militaire figuren, die er zich bewust van zijn dat als men het Suezkanaal aan Nasser overlaat, dit uiterst sombere perspectieven voor het Westen opent. Maar dat is een hersenschim en Mos kou bevindt zich ook zeer wèl bij de tegenwoordige toestand, zodat Gromiko, de Russische onderminister van buiten landse zaken, de Westd’ tse ambassa deur al heel weinig hoop heeft gegeven dat het nu door W.-Duitsland weer op de voorgrond gebracht© plan genade in de Sovjetunie zal vinden. Gromiko noemde als argumenten o.a. dat de hereniging op democratische basis door de West-Duitse regering zelf onmogelijk is gemaakt door de herbe wapening en „de onderdrukking van de vrijheid in West-Duitsland”. Met dit laatste had "'romiko het oog op het verbod der communistische par tij in West-Duitsland. Gromiko verdiepte zich natuurlijk niet in de vraag hoe het Westen een her eniging zou kunnen accepteren onder „volksdemocratische” leiding, die niet één, maar alle partijen verbiedt, be halve de communistische. De West-Duitsers, die eerst langs diplo matieke weg de mogelijkheden om de hereniging weer aan de orde te stellen Wilden verkennen voor zij ’t plan wil den opperen een nieuwe conferentie te houden, zijn dus praktisch al op het begin van die weg gestrand. President Eisenhower had trouwens Vorige week niet bekend gemaakt, dat hij een nieuwe conferentie met de Rus sen over d.e wereldproblemen thans on vruchtbaar achtte, want uit niets was nog gebleken, dat Moskou een andere houding jegens deze problemen zou aan nemen dan op een vorige conferentie. 4

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1956 | | pagina 1