r I ASPEKTEN VAN DE NEDERLANDSE EMIGRATIE POLITIEK KRIS-KRAS door Nederland ft 2 ..j Fan de Martinytoer 1 Gouden filmpjes I Ernstig straaljager- ongeluk Belangwekkende pnblikatie over de huidige gang van zaken us hjoed p p to sizzen 1 STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND Lied van de dag DINSDAG 25 SEPTEMBER 1956 52e JAARGANG No. 74 M J. S. 4de week september 1906 Tj. de J. Abonnementsprijs f 1.60 per kwarta»! (bij vooruitbetaling) Giro 87926 Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Uitgave: A J. OSINGA N.V., Bolsward Administratie- en Redactie-adresj Marktstraat 13 Telefoon 451 Na 18.30 uur 305 of 335 (K 5157) Tussen Krimpen a.d. IJssel en Capelle a.d. IJssel wordt op het ogenblik hard ge werkt aan de groot ste beweegbare stormvloedkering ter wereld. Als dit werk het volgend jaar ge reed zal zijn, zullen rampen als in 1953 voor het achterland tot het verleden be horen. De foto geeft een overzicht van de enorme bouwput, waarin de fundering wordt gelegd voor de pijlers, die de brug en de stormvloed- schuiven zullen moe ten torsen. O, nieuwe dag, uw lichtend gloren, Werd telkens weer voor ons geboren, Wij blijven haar als werkers trouw, Zijn ’s avonds moe van het gesjouw. werd ten laste van mevrouw Van Moorst „een besluit tot terugleiding” genomen. Dit houdt in, dat de Nederlandse 24 uur heeft gekregen om het Belgische grondgebiet te verlaten. Men neemt aan dat zij naar Luxemburg is vertrokken, doch bevestiging daarvan was maandag niet te krijgen. - In topfuncties 10-15 extra. De top functionarissen van de rang van refe rendaris af, krijgen boven de reeds toe gekende 6 een extra-salarisverhoging van 10 tot 15 met terugwerkende kracht van 1 september j.l. Hiertoe heeft de regering besloten nadat in de Centrale Commissie voor Georganiseerd Overleg in Ambtenarenzaken tussen re geringsvertegenwoordigers en afgevaar digden der ambtenarenorganisaties over deze salarisverhoging geen akkoord is bereikt. Better troch it fjür to fleanen as der troch to krüpen. Bolswartls Nieuwsblad De Jong’s Nieuwsblad Advertentieprijs: 12 cent per mm Ingezonden mededelingen dubbel tarief Handelsadvertenties bij contract reductie Wilde piloot zijn vrouw even groeten? het stopzetten van de emigratie men met het badwater ook ’t kind (de good will in het buitenland) zou verspelen. Emigratiepolitiek vergt een beleid op lang zicht, een beleid, dat rekent met de ups en downs, die wij als groeiend volk zullen doormaken. Wij moeten aldus nog steeds de commissaris voor de emigratie als volk de deuren en ramen naar buiten openzetten, want daar komt de lucht vandaan, waarvan wij, ook als volk, leven. Zijn er, die naar buiten treden en ons contact met de buitenwereld versterken, laat hen gaan. Onze emigranten met hun opgestroopte hemdsmouwen, zijn onze beste ambassadeurs. Te Maastricht zijn valse kwartjes in omloop. A. Faber (fa. J. Jakles). Ontvangen natuurwollen ondergoederen: baaien, be vers, tricot-bevers, rokstrepen, Boezels. Afwijkende maten worden ten spoedig ste geleverd. Heden, donderdag, aan de markt te be zichtigen en daarna aan. de balk de pui ke jonge koe, wegende 1648 halve kilo’s. Minzaam aanbevelend, Hilbrand Wier sma. Voor het gevoel van velen ligt het hoogseizoen van de na-oorlogse jaren reeds weer achter ons, al vindt menigeen het onbegrijpelijk, dat onze regering nog steeds voortgaat geldelijke offers te bren gen, teneinde de emigratie te bevorderen. Vooral nu er praktisch niet meer gesproken kan worden van werkeloosheid en er zelfs buitenlandse arbeiders worden geanimeerd om ten onzent in de mijnen en het bouwvak te komen werken, acht men dit zelfs aan vechtbaar. Nu is het altijd gevaarlijk af te gaan „op het gevoel” en kan men pas over deze dingen oordelen, wanneer men beschikt over voldoende en betrouwbaar cijfermateriaal. O, avondstond vol van verlangen, Dat voor de nacht ons hart gaat prangen, Verdwijnend weer geruisloos zacht, Verdoez’lend slapend in de nacht. O nacht, die ons geheel in ’t donker, Of bij het zachte stergeflonker, De rust weer gaf voor onze leden, Die op de dag zijn moe gestreden. IS DE MOED DER NOU AL UT? It mei bikend stean, dat it dizze sim mer in tige abnormale tiid west hat, sa abnormael, dat it aide minsken net heugje mei it sa bilibbe to hawwen. Wy ha der allegearre hwat fan hawn, mar sommige dingen ha de folie laech krige. Doe’t ik forline wike yn de Wie- ringermar wie, stie der wol de helte fan de rispinge op it fjild, ja der wiene jit gans hwat stikken simmerweet, dy’t op stam stiene. Foar dyjingen hat de léste wike in gouden üre west, dy’t harren droech nót yn de skuorre of sek brocht hat. Dit nimt net wei, dat it in tige skealik jier wurden is, hwer’t de earte en flaechs binammen tige fan lijd ha. Mar ek oare dingen hawwe in raer sei zoen trochmakke. En nou tink ik bi- Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en Dit materiaal is thans tot onze be schikking nu ’t „Verslag over de werk zaamheden van de organen voor de emigratie” bij de staatsdrukkerij van de persen rolde. Een ieder, die zich in de bedoelde materie wenst te verdiepen, kunnen we genoemd boekwerk, dat rijk is geïllustreerd en dat talrijke statis tieken bevat, ter lezing aanbevelen. De na-oorlogse emigratie dateert eigen lijk pas van 1947, toen op de 16 juni de „Waterman” met ruim 1100 Neder landers aan boord naar Montreal ver trok. Weliswaar waren er voordien wel Verschillende individuele emigranten een nieuwe toekomst tegemoet gegaan en hadden reeds enkele honderden oorlogs- bruidjes het ruime sop gekozen, een maatschappelijk verschijnsel, zoals men de emigratie thans kan betitelen, werd deze pas na genoemd jaartal. De na-oorlogse emigratie was als ver schijnsel eigenlijk iets nieuws, tenmin ste toen deze vrij belangrijke omvang kreeg. Het feit dat in de jaren 1900 1940 en per jaar zich gemiddeld 1200 mensen méér in ons land gingen ves tigen, dan emigreerden, spreekt in de zen boekdelen. Al heeft de oorlog het tempo van de emigratie een krachtige injectie gege ven, reeds voor 1940 waren er tekenen, die er op wezen, dat het er eerlang toch Van zou komen, dat ons land als het ware zou gaan „uitpuilen”? Van 1931-1939 bedroeg het aantal dat ging reeds 529, meer dan het aantal dat kwam. Dit cijfer valt echter in het niet bij het gemiddelde van 1950-1954, dat ruim 20.000 bedraagt. Het is zonder meer duidelijk, dat de toename van de emigratie in natuurlijk verband staat met de groei van onze bevolking, al zijn de motieven om een nieuw vaderland te kiezen velerlei, de mening, dat ons land zo langzamerhand „te klein” wordt, heeft toch wel alge meen post gevat. De groei van onze bevolking is in de laatste jaren verbazingwekkend. Thans zijn er bijv. 1.8 millioen mensen meer dan in 1940 en de meest betrouwbare prognose, welke wij bezitten, namelijk die van het C. B. S. stelt in het vooruit zicht, dat wij in de komende 25 jaar nog met een derde van de huidige be volking zullen toenemen, n.l. met 3.6 miljoen. In 1981 zal ons land vol gens deze berekening er zonder, emi gratie ongeveer 14.3 miljoen inwoners hebben. Handhaaft zich het emigratie- overschot van 20.000 zielen per 'jaar, dan zou de bevolkingstoename afgeremd worden met rond 661.000. Dat wil dus zeggen, dat In dat geval in 1981 een bevolking van ongeveer 13 y2 miljoen bereikt wordt. Hieruit blijkt dui delijk, dat de emigratie de bevolkings aanwas lang niet bij kan houden. Een belangrijke factor bij de emigratie Wie dit der wol, dan hiene lang sirkulaires yn hüs ha moatten mei ütstellen en kondysjes. Hwant op losse skroeven kin soks net stean. Dizze losse initiativen nimme bisteande organisaes- jes en bilanghawwende sealhalders seis wol. It tokoart, dat wy yn de stêd nou al in jiermannich hawwe, wie krekt in goed opset program foar de hiele win ter, hwerby oan de oare kant in fol- dwaend oantal gegadigden harren bine woene oan dat menu. Dat wy dér jit gjin wurd fan hearre, wiist der op, dat it der net is. Nou tominsten noch net. En dêrom de frage as opskrift fan dit artikeltsje: „Is de moed der nou al üt?” Moat men oannimme, dat de tsjinslag- gen, dy’t dit jonge komité dizze sim mer hawn hat de boel op ’e rêch lein hat? Dat soe men dochs net hoopje. Hwant dêrmei soe de stêd, dy’t yn man- nich opsicht de toan oanjoech, himsels in testimonium paupertatis jaen, dat de stêd net op him sitte litte kin. Oer ün- ienichheit hat men neat heard, alge- mien wie der foldwanning, dat in tal; fikse minsken har skouders deründer sette woene en ik moat de earste noch hearre, dy’t de mislearre jounen witen hat oan in forkearde opset of sa. Elk sjocht wol yn, dat tsjin de natuer dizze simmer net to fjochtsjen wie en men soe dochs wierhaftich net hoopje, dat sokke simmers tonei regel wurde sille. Mar hwat is dan de oarsaek, dat it sa stil bliuwt yn de kulturele kommisje? It seisoen stiet ommers foar de doar. De forienings meitsje har winterpro- gramma op en bliuwt it sa, dan wurde der troch elts apart wer dingen dien, dy’t wy meimekoar folio better oprêdde koene. De data by de goede selskippen en foardrachtkunstners binne net fan elastyk, dy’t it earst komt hat de béste Kamer wacht op nieuw kabinet. De Tweede Kamer zal pas weer in het openbaar bijeenkomen, wanneer er een nieuw kabinet is. Dit heeft haar voor zitter, mr. Kortenhorst, te kennen ge geven aan het einde van de korte ver gadering, waarin de kamer haar werk zaamheden en interne organisatie moest regelen. De eerstvolgende vergadering zal dan gewijd zijn aan de regeringsver klaring van het nieuwe kabinet. De al gemene politieke beschouwingen over de rijksbegroting voor 1957 zullen uiter aard met het debat over die regerings verklaring samenvallen. Record eier-aanvoeren. De Coöperatieve Roermondse eiermijn veilde ruim 10 mil joen stuks, de grootste aanvoer sedert haar oprichting in 1904. De Venlose veiling haalde een nieuw record met 5 miljoen eieren. Buit f 1000 bij inlbraak. Terwijl de huis eigenaar een bezoek bracht aan de ker mis, heeft een inbreker zich toegang verschaft tot de slaapkamer van de ge- meente-ambtenaar D. L. K. de J. aan wy alkansen. Der komt jit by, dat mannich- ien him nou faeks wer bynt oan in abonnemint yn Snits of in oar plak en dat binne krekt de minsken dy’t wy per- foarst net misse kitme, sil it hjir yn ’e stêd slagje. En it moat slagje, tinkt üs. In groeijen- de stêd, hwer’t linkendewei it tal min sken, dy’t soks foar harsels en de grea- ek net misse. En as men dan sjocht, op hokfor wize de omkriten de stêd witte to finen foar har Ontspanning en fordivedaesje, as men sjocht hoe great it tal fan harren is, dy’t gauris de film- forstellings hjirre bywennet, dan is it klear, dat ek üt de omkriten foar in goed winterprogramma goede bilang- stelling bistean sil. De kulturele kommisje moat wer los, tinkt my, it wurdt de heechste tiid. Hja hoege har neat to forwiten, dat hja troch it waer mistaest hawwe, dat koe gjin minske forsjen. Litte de kommisje- leden elkoar ris opsykje en it ark wer opnimme. Foar de wyn, seit it sprek- wurd, is elk in hurdrider. Waer en wyn binne ünbitroubere faktoaren, mar de needsaek fan it lieding jaen op kultu- reel gebiet bliuwt er likegoed om bi stean. Wy hoopje fan herten, dat wy mei gauwens goede birjuchten jaen kinne oer initiativen üt dizze hoeke. De stêd wachtet derop. De oanhülder wint en de measte goede dingen hawwe slim, me bemesykten hawn. De kweade kansen wit men nou, lit men de goede mei nije moed oanpakke. En wol men in oantrünjend sprekwurd derby, dan hat de Side folkswiisheit der in goed foarbyld fan, hwant dit seit: „Bigjinne is bemespul, trochsette, dat is keardelswurk.” de Woolderseweg te Hengelo. Een geld kistje inhoudende f 1000, alsmede een postzegelalbum ter waarde van zeker f 1000, spaarbankboekjes polissen e. d. werden ontvreemd. Prins naar V.S. Prins Bemhard zal eind oktober voor een week naar de Ver. Sta ten gaan. Hij zal op 30 oktober in New York tijdens een bijeenkomst van de Ne derlandse Kamer van Koophandel spre ken over de verantwoordelijkheid der Westelijke landen tegenover de onder ontwikkelde gebieden. Ook zal hij op uitnodiging van de Amerikaanse ma rine een oefentocht van een nieuw vlieg- kampschip meemaken. De prins zal zich later naar New Orleans begeven. Bom ontploft op baggermolen. De machinist van een baggermolen werd donderdagmiddag licht gewond, toen hij op de stookplaat wer.d getroffen door scherven van een ontploffende bom, die door de molen was opgebaggerd. De an dere acht personen, die op en bij de molen aan het werk waren, liepen geen verwondingen op. Schooljeugd vr(j voor. de zon. De schoolkinderen in de gemeente Haren, nabij Groningen, hebben nu al twee mid dagen achtereen vrij van school gekre gen, omdat. de zon schijnt. Het ge meentebestuur van Haren heeft alle hoofden van openbare en bijzondere scholen geadviseerd de kinderen te la ten genieten van de zon, nu eindelijk het mooie weer is aangebroken. Straaljager stortte neer. Een meteoor straaljager van de vliegbasis Soester- berg is vrijdagmiddag bij de landing op de vliegbasis afgegleden en aan het be gin van de landingsbaan neergestort. De vlieger, de res. sergeant W. B. Burg stede (25) uit Hilversum, kon het toe stel ongedeerd verlaten. Geen geld. Nadat mr. A. B. Roosjen voorzitter van de N.C.R.V., reeds de alarmklok had geluid, hebben nu ook de heren Broeksz en Rengelink van de VARA de financiële positie der Nederl. Radio Unie onhoudbaar genoemd. Grote geldzorgen werpen schaduwen, zowel over de Nederlandse geluidsomroep als over de televisie. Tussen de balken. In het houtpark van de firma Van Gelder en Zonen onder Velsen, werden tussen de balken 25000 Amerikaanse sigaretten gevonden. De douane probeert nu uit te zoeken wel ke zeeman de rokertjes daar had op geborgen. Meer klein goed. Aan de gewone vraag: „Kunt U het niet passen?” zal worden tegemoet gekomen door meer kwartjes, dubbeltjes, stuivers en centen aan te maken. Het aantal nieuwe zilveren gul dens zal dan verminderd worden. Dat is jammer. Die doen het juist zo goed. Geen zwemweer. Gebleken is, dat er in de open zwembaden te Amsterdam deze zomer 365.000 baden zijn gebruikt. Vo rig jaar was dit aantal 758.000. Het was dan ook geen zomer om eens lekker te gaan zwemmen. We zwommen zo al. Zakenlieden uit 65 landen. De Najaars- beurs te Utrecht, die vorige week werd gesloten is een drukke, zakelijke beurs geweest. Over de gehele linie heerst tevredenheid onder de exposanten. De omzetten blijken in verschillende deel- nemersgroepen hoger te zijn dan vorig jaar. Bij enkele branches (o.a. huishou delijk glas, aardewerk en porselein, le derwaren en woningtextiel) kan worden geconstateerd, dat de detailhandel zich ruim heeft bevoorraad, in de overige groepen echter hebben de exposanten vastgesteld, dat de grotere omzetten te danken zijn aan de hogere prijzen der kwaliteitsgoederen, waarnaar tijdens de Najaarsbeurs veel vraag bestond. Za kenlieden uit 65 landen hebben een be zoek aan de Utrechtse Jaarbeurs ge bracht. In ten Brielen heeft een 77-jarige Vrouw na een ruzie haar zoon met het geweer doodgeschoten. Pleegmoeder in vrijheid. De ex-pleeg- moeder van Anneke Beekman, mevrouw Gertrud Langendijkvan Moorst, zal niet door de Belgische regering worden uitgeleverd. De minister van Justitie, Lilar, heeft conform het advies van het Luikse Hof van Beroep, besloten de Nederlandse overheid niet ontvankelijk te verklaren in haar verzoek. De weige ring vindt haar grond in de verjaring der feiten voor de Belgische wet. Wel van de huidige spanning op de arbeids markt enigermate verscherpt. Als ware dit de enige oorzaak aldus de regeringscommissaris voor de emi gratie in een in het rapport opgenomen toespraak en dus met recht de zondebok, wordt de invloed van de emi gratie op de arbeidsmarkt-spanning echter wel wat overdreven groot voor gesteld. In 1954 was de omvang der mannelijke beroepsbevolking ruim 3 miljoen. Van deze beroepsbevolking emigreerden 11000 of 1/3 procent. Te genover deze aderlating stond een aan was van ca. 43000 of 1.1 van de be roepsbevolking. Met andere woorden: slechts een vijfde deel van de aanwas is in dat jaar geëmigreerd, terwijl met De heer Beekhuis van Bolsward be kwam te Witmarsum een ongeluk met Zijn motorfiets. Publieke veiling van Sate en Landen te Exmorra bij Jacob Eeltjes Kooistra in gebruik. Schip op strand in Workum. Een vier tal kloeke visserlieden begaven zich in een boot om hulp te bieden. Hwat hat Qabe Skroar nammen oan it ploechje minsken, dy’t de soarch op har nomd hawwe, hjir yn de stêd foar goede kulturele evene- minten to soargjen. Dy is it wurk glêd by de hannen ófbrutsen. It iene sawol as it oare krige de üngelikense striid to fieren mei de kjeld en it minne waer en moast dy striid wol forlieze. Ik kin my skoan yntinke, dat de nei- klap fan sa’n ünfortünlik bigjin de lju jit yn de lea sit hwant sok ünfortün soe de moedichste de kriich binimme. Mar mei de strop sitten bliuwe hat noch nea de saek ta in goed ein bringe kinnen en de wichtige taek, dy’t hja foar de stêd en omkriten op har nomd hiene, is der jit noch. Men kin fan 'miening forskille oft it goed wie, dizze kulturele kommisje to binen oan de lieding en forsoarging fan it iepenloft-podium yn it park. Dat hie ek oars kinnen. Ek sünder sa’n gele- genheit bliuwt der in bilangrike taek foar in kulturele kommisje. Mar ha- war, it bem wie der en dat moast ek rédden wurde en as de kommisjeleden der seis gjin biswier tsjin hiene, beide fasetten ünder har biwêld to nimmen, dan hoecht gjin minske der biswier tsjin to meitsjen. Mar it bliuwt fansels ek Wier, dat it simmerwurk uteraerd in oar karakter hat dan it winterwurk op dit terrein. Yn Snits bygelyks is in aktyf lichem foar it kulturele winterwurk, mar dat lit him net yn mei de organisaesje fan simmerwurk. It kin ek bést beide los fan mekoar, al bliuw ik tagelyk fan miening, dat it ek yn ien han kin. Mar hoe dan ek, it feit bliuwt der gelyk om, dat wy fan de kulturele kommisje jit neat hearre oer har w nterprogram en ek net hoe’t hja fan doel binne oan dat winterwurk in organisatoaryske groun- slach to jaen. O, morgenlucht met gouden randen, De nieuwe dag is weer op handen, Een dag, zoals er velen zijn, Zorgend weer voor groot en klein. In één seconde heeft zaterdagmiddag een brandende straaljagr die zich over een afstand van tweehonderd meter een weg baande dwars door de tuinen tus sen twee straten veertien huizen gedeel telijk verwoest, achttien mensen ge wond en twee gedood. Ontzetting en paniek ontstonden in de stadswijk Strijp van Eindhoven, waar de bevrijding in 1944 van de stad fees telijk werd herdacht. Het toestel, een Lockheed-trainer, door de 24-jarige Arie Vos bestuurd, kwam in razende vaart zeer laag aanvliegen, sloeg tegen een televisiemast van een woning aan de Zeelsterstraat, scheerde over de daken van nog drie aangrenzende huizen, boog iets links af, waardoor het niet over de huizen doch de tuinen, brandende zijn vleugels en staart verliezend, voort joeg. Op deze tocht van dood en verderf werden nog negen andere huizen aan de Bergen op Zoomstraat getroffen, al dus de Tel., aan welk blad wij dit be richt ontlenen. De piloot lag, onmiddel lijk door de enorme hitte gedood, in zijn schietstoel. In beide straten had den brandende kerosine het vuur in tal van huizen doen oplaaien. Bewoners waren, veelal aan de middagdis gezeten, door een panische schrik bevangen. Zij renden de huizen uit, velen van hen met brandwonden of snijwonden tenge volge van het springen der ramen. In de tuinen waren enkele kinderen over vallen, die merendeels slechts licht ge wond bleken door wegspringende bran dende delen van het toestel. Schuurtjes en keten tussen de beide straten werden weggemaaid. Een spoor van vuur en vernieling liep door de heggen, de bloemenperkjes en groenten tuintjes. De heer J. Kortooms (48), be zig achter de woning de band van zijn bromfiets te plakken, werd weggemaaid en bleef tien meter verderop dood lig gen. De veronderstelling van omwonenden, dat de vlieger zijn echtgenote had me degedeeld, dat hij tegen halftwee een rondje zou komen vliegen, wordt on dersteund door een communiqué dat de Kon. Luchtmacht naar aanleiding van het ongeluk heeft uitgegeven. Dit com muniqué luidt: „De vlieger had de opdracht een ver kenningsvlucht te maken gevolgd door enkele landingen op de vliegbasis Vol is, dat slechts een gering aantal, n.l. ongeveer 3 als zodanig verongelukt. Dit wil echter allerminst zeggen van economisch „verongelukt”, want het overgrote deel komt op „eigen kracht” terug. Bij ongeveer de helft der mis lukte emigraties moet de oorzaak bij de vrouw gezocht worden (heimwee) bij een kwart is ziekte of plotselinge dood van de kostwinner een oorzaak en slechts bij het laatste kwart is er de ongeschiktheid van de man. De regering gaat aldus blijkt uit het bovengenoemd rapport door met het op gematigd niveau bevorderen van de emigratie. Ze kan nu eenmaal niet op het ene ogenblik sterk afremmen en een volgend moment de kraan weer wijd open zetten. De opbouw en handhaving van de emi- gratiepositie kost veel zorg en het is hierbij, aldus de regeringszienswijze niet juist de continuïteit te verbreken, al is het zo, dat voortgaande emigratie van geschoolde krachten het probleem WW

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1956 | | pagina 1