1
VREDE DOOR VERTROUWEN
Elf jaar Verenigde Naties
roar
KRIS-KRAS door Nederland
1
Fan de Martinytoer
Gouden filmpjes
üs hjoed p
to sizzen 1
lijo
W' I
DINSDAG 23 OKTOBER 19515
52e JAARGANG
No. 82
SR. HAMMARSKUÖLD
Tj. de J.
4de week oktober 1906
Advertentieprijs: 12 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Abonnementsprijs f 1.75 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 87926
H. Slijper, leraar aan de Zuivelschool te
Bolsward, promoveerde tot doctor in de
scheikunde.
Aanvoer op de jaarlijkse kalverenmarkt
900 stuks. De koekalveren konden tot
f90 opbrengen. Er waren ditmaal wei
nig buitenlandse kooplieden, slechts en
kele Fransen.
Ook op de gewone marktdagen is er
de laatste tijd veel jongvee, soms 200
300 stuks.
De heer Schotman stelt in de raad voor
de politie telefonisch te verbinden met
de burgemeester. Na enige discussie
wordt besloten te informeren naar de
kosten.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telefoon 451 Na 18.30 uur 305 of 335
(K 5157)
van de normale oogst, die inmiddels 125
ton bessen per jaar is. Tal van binnen-
en buitenlandse orders moesten geannu
leerd worden, waardoor de cranberry-
cultuur op Terschelling een aanzienlijke
schade leed.
Half miljoen huizen na de oorlog. Op 22
november zal de 500.000e woning, die
na de oorlog in Nederland is gebouwd,
te Groningen officieel worden geopend
door de minister van Volkshuisvesting
en Bouwnijverheid, ir. H. B. J. Witte.
Rock-relletje met moeite bedwongen. De
film „Rock around the clock” heeft in
Leeuwarden en Apeldoorn weer aanlei
ding gegeven tot relletjes. In Leeuwar
den, waar de voorstelling voor zondag
avond na de relletjes van vrijdag was
afgelast, moest de gehele binnenstad
door de politie worden afgezet. Toch
werd het door de steeds driester optre
dende jongelui noodzakelijk, dat de po
litie de gummistok trok.
Büten froed, binnen goed,
altyd goed.
Bolswards Nieuwsblad
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
Mees Toxopeus 70 jaar. Mees Toxopeus,
redder van 285 schipbreukelingen, uit
vinder van de moderne reddingboot,
werd maandag 70 jaar. Toxopeus woont
sedert een half jaar op Schiermonnik
oog.
Winkeldieveggen gesnapt. Een 54-jarige
vrouw uit Soest en haar twee gehuwde
dochters, die elke week van Soest naar
Utrecht reisden om te gaan winkelen,
en vrij regelmatig een modemagazijn
bezochten, zijn ontmaskerd als dieveg
gen. Het drietal heeft uit een magazijn
ruim honderd kledingstukken ontvreemd
waaronder jurken, mantelpakjes en jas
sen.
Brand! Het stadhuisklokje klepte alar
merend, de stadstamboer geselde met
jagend geweld het kalfsvel zijner trom
men. Dikke rookwolken stegen op van
het fabrieksterrein van de heer Wesse
ling. De buren zetten hun huisraad
reeds op straat. Twee uur duurde de
strijd tegen het vuur. Toen was het on
heil bedwongen.
Dienstbode redde leven van haar me
vrouw. De 17-jarige Ineke van der Hei
de te Harlingen heeft het leven gered
van mevrouw J. SiebengaCasimir. Zij
ging namelijk een half uur vroeger dan
gewoonlijk naar haar betrekking en
vond toen haar mevrouw bewusteloos in
de keuken liggen. Die was bedwelmd
geraakt door kolendamp en moest on
verwijld naar het ziekenhuis worden ge
bracht. Haar toestand is echter buiten
gevaar.
Madurodam: 789368 bezoekers. Maduro-
dam, de miniatuurstad in Den Haag,
heeft haar poorten gesloten. In 1956
zijn er 789.368 bezoekers geweest, dit
is circa 75000 meer dan in 1955. Veér-
tig procent van dit aantal kwam uit
het buitenland. Van het totaal bestond
67 procent der bezoekers uit volwasse
nen.
Advocaat voor Schmidt. De Nederlandse
advocaat H. Lips heeft instructie om de
heer Schmidt die in hoger beroep is ge
gaan tegen zijn vonnis levenslang
bij te staan, aldus heeft zondag een
nederlandse diplomatieke vertegenwoor
diger bevestigd.
Cranberry-oogst is moeite niet waard.
De cranberry-oogst op Terschelling
heeft grote schade ondervonden van de
slechte zomermaanden en in het bijzon
der van de nachtvorst van 16 juni van
dit jaar. De plukproduktie van deze
veenbes bedraagt dit jaar slechts 5 pet.
vrede en welvaart hand in hand gaan
en dat de welvaart in de wereld één en
ondeelbaar is. Deze zelfde erkenning
heeft in vroegere eeuwen geleid tot de
ontwikkeling van steden naar staten en
van staten naar continenten. De onont
koombare ontwikkeling der historie zal
nu moeten leiden ook al zullen wij
het einde daarvan wellicht niet zelf
meer beleven tot het samengaan van
de staten en continenten in één ver
bonden wereld, in één wereldgeheel.
Om dit doel te bereiken is het niet vol
doende om een internationaal machts
apparaat op te bouwen tot het tegen
gaan van wapengeweld, doch dit
machtsapparaat zal tevens vertrouwens-
apparaat moeten zijn.
Immers alleen op een basis van interna
tionaal vertrouwen kan een permanente
vrede worden gevestigd.
Het leggen van deze vertrouwensbasis
is de eerste en voornaamste taak van
de Verenigde Naties. Deze taak is nog
niet voltooid. Nog lang niet. Maar wij
bevinden ons wel in een stadium van
Sinds de eerste broedermoord is de geschiedenis van de wereld
getekend door twisten, conflicten en oorlogen. Na iedere oorlog
dachten de mensen, dat het nu voorgoed vrede zou zijn. Die hoop
is helaas nog nooit in vervulling gegaan. Integendeel. Steeds op
nieuw grepen volkeren naar de wapenen, hetzij om vermeend on
recht te wreken, hetzij uit louter veroveringslust.
De wereld werd kleiner naarmate de verbindingen sneller werden
en bij elk nieuw conflict werd een steeds groter deel van de mens
heid betrokken. Doch in evenredigheid met de vernietigingskracht
van de wapenen steeg ook het verlangen naar vrede. In de wereld,
waarin wij thans leven, zou een nieuwe wereldoorlog het einde
van de mensheid kunnen betekenen. Prins Bernhard drukte het
onlangs zó uit: „De wereld is door de atoomenergie voortaan
één voor leven of dood.”
ütmeitsje. Mei inkele wiken sil bliken
dwaen oft Deputearre Steaten fan mie-
ning binne, dat mei de 450.000 goune
jiers, dizze uiterste grins birikt is of
net. Mei men syn gefoel sizze, dan
liket it men ta, dat it net ünmooglik
is, dat de grins fierder lutsen wurdt
foar de kommende fiif jier. Mar dat sil
binnen inkele dagen wol iepenbier wur-
de, hwant de stikken foar de kommende
Steatensitting rólje al binnen. Wy sjog-
ge der diz kear mei mear as gewoane
bilangstelling nei üt.
Dit besef van verbondenheid tussen de
landen en de volkeren der aarde en het
Verlangen van de mensheid naar vrede
hebben ten grondslag gelegen aan het
tot stand komen van het Handvest der
Verenigde Naties op 24 oktober 1945
Nog onder de indruk van de gruwelen
van de tweede wereldoorlog gaven de
Verenigde Volkeren reeds in de eerste
zin van dit Handvest uiting aan hun
vastbeslotenheid om „komende geslach
ten te beveiligen tegen de oorlogsgesel,
die tweemaal gedurende ons leven on
uitsprekelijk leed over de mensheid ge
bracht heeft.”
Uitgaande van dit beginsel hebben de
wereldleiders van 1945 evenals hun
voorgangers van 1919 een interna
tionale organisatie willen scheppen voor
de handhaving van vrede en veiligheid,
doch zij hebben daarbij tevens lering
getrokken uit de fouten en tekortko
mingen van de vooroorlogse Volkenbond.
De Bond van Genève was te beperkt van
opzet en mede daardoor tot feitelijke
machteloosheid gedoemd. De opzet van
de Verenigde Naties is breder en die
per en de lotsverbondenheid tussen de
Volkeren der wereld komt in het Hand
vest der Verenigde Naties veel sterker
tot uiting dan in het Statuut van de
vooroorlogse Volkenbond.
Het grote en kenmerkende verschil tus
sen het Handvest van San Francisco en
het Statuut van Genève ligt in de
thans weer verworven erkenning, dat
hoopvolle ontwikkeling. Wie alleen wil
zien naar de voortdurende spanningen
tussen de communistische en de niet-
communistische wereld zal wellicht de
schouders ophalen. Terecht Ten on
rechte? Wie zal het zeggen? Men zou
eigenlijk de vraag alleen negatief kun
nen stellen: Zou er zonder de voortdu
rende bemoeiingen van de Verenigde
Naties niet reeds een groot conflict zijn
uitgebroken
Zou wellicht de Koreaanse oorlog zon
der het directe en eensgezinde militaire
ingrijpen van de Verenigde Naties niet
tot een nieuwe wereldbrand hebben ge
leid De beëindiging van de Griekse
burgeroorlog, het terugtrekken van de
Russische troepen uit Iran, de verhin
dering van een oorlog tussen India en
Pakistan over Kasjmir, de wapenstil
stand in Indonesië (hoe men daarover
ook moge denken), de indamming van
het Palestijnse conflict en de beperking
van de Koreaane oorlog deze resul
taten hebben in ieder geval een zekere
mate van vertrouwen in de Verenigde
Naties doen ontstaan, welke de Volken
bond van Genève nooit heeft kunnen
verwerven.
Doch er is méér. Het Handvest van de
Verenigde Naties is doordesemd van de
geest, dat vrede en welvaart onafschei
delijk aan elkander verbonden zijn. Zo
lang de tweederde van de wereldbevol
king leeft in armoede, ziekte, honger,
gebrek en onwetendheid, zolang zal de
wereldvrede niet gewaarborgd zijn. Af
gunst leeft niet alleen in het hart van
de enkeling, doch evenzeer in het hart
van minder bedeelde volkeren. Afgunst
op de rijkdommen van naburige volke
ren heeft in de loop der geschiedenis
telkens geleid tot wapengeweld en ver
overingszucht. Wil men dus een blijven
de wereldvrede bereiken, dan zal men
met alle beschikbare krachten en mid
delen moeten streven naar sociale voor
uitgang en naar betere levensstandaar
den voor alle volkeren der wereld.
Het in de praktijk brengen van dit be
ginsel is de tweede reden, waarom de
Verenigde Naties een vertrouwensbasis
hebben gekregen, welke de vooroorlogse
Volkenbond nooit heeft kunnen berel-
ken. Door middel van gespecialiseerde
internationale organen van de Verenig
de Naties bieden de hoger ontwikkelde i
landen de minder bedeelde volkeren de
helpende hand: niet op een basis van
neerbuigende naastenliefde waarop
geen werkelijk vertrouwen kan worden
gebouwd doch op een basis van ge
lijkwaardige samenwerking ter bestrij
ding van armoede, honger, ziekte, ge
brek en onwetendheid. De zogenaamde
„Technische Bijstand” van de Verenigde
Naties waarin ons eigen land een
zeer vooraanstaande plaats inneemt
is een project geworden van wereld
omvattende betekenis. Van betekenis
niet alleen voor de sociale en economi
sche opbloei van de minder bedeelde
landen en daardoor van de gehele we
reld, doch van betekenis ook en vooral
voor de vestiging van de blijvende we
reldvrede, waarnaar de mensheid al
sinds haar ontstaan zo hunkerend heeft
uitgezien. Het is het voorrecht van de
mensen van onze tijd hieraan te moe
ten, nee: te mogen, medewerken.
wachtsje wy ek yn dit opsicht op de
nijste birjuchten üt Den Haech. Hwant,
ik haw it al earder sein: it moat müglik
wêze, dat in nationael bilang sa as de
oansluting op it elektrysk net, ek droe
gen wurdt fan in nationale forantwurd-
likheit. As de goede wil der is, moatte
de Nederlanske Elektriciteitsbidriuwen
mei de Oerheit fan it lün de swiersilen-
de provinsiale bidriuwen der mei troch-
skuorre.
Dat is in kwesje fan solidariteit. De
swakken oan har lot oerlitte moast yn
1956 yn Nederlün net mear foarkomme
kinne.
En party bidriuwen, yn de provinsjes
mei miljoenen ynwenners, kinne skoan
in bonkje misse. Soene hja yn dit op
sicht stiif en star op it ego-sentryske
stünpunt stean bliuwe, dan makken hja
seis it klimaet sa, dat de regearing har
selsstannichheit hwat oan bannen lei. It
algemien bilang fan dizze saek is wol
sa great, dat it net langer mear oan-
giet, de swakken mar dobberje to litten.
Miskien mot dizze gedachte jit hwat
groeije yn dy formiddens, mar dan kin
in Minister fan Ekonomyske Saken de
lju wol ris in fingerwizing jaen.
Yn mannich opsicht wurdt ek fan üs
P. E. B. dy solidariteit frege. Hja bi-
telje ek harres foar it Kema-wurk yn
Arnhim, hweründer in 60.000 goune foar
it ündersyk nei atoomtapassing.
Wy ha der gjin biswier tsjin, mar dit
mienskiplik dragen fan lésten heart by
de Onrendabele gebieten net op to hül-
den, tinkt my. As Fryslün it allinnich
dwaen moat, soe it fierst to lang duorje
mar as elts, dy’t hjirby bitrutsen is,
meidraecht, kin dizze ünweardige ta
sten sa gau müglik de wrüld üt. Yn
elts gefal mei it gjin 25 jier mear
duorje.
I
Der is lykwols mear, hwat in blinkje
jaen kin. Yn it jierforslach fan de Kul-
tuertechnyske tsjinst komt op bledside
26 in sin foar, dyt wy mei reade inket
ünderstrepe ha. Dy sin is sa: „Voor de
bestudering van de elektriciteitsvoor
ziening van de onrendabele gebieden is
daartoe een aparte subcommissie van
de Commissie: Welzijn ten plattelande,
ingesteld. In deze commissie zijn o.m.
vertegenwoordigd: het Ministerie van
Economische Zaken, het agrarisch be
drijfsleven en de Vereniging van Exploi
tanten van Elektriciteitsbedrijven in Ne
derland. Bedoelde Commissie zal in de
loop van 1956 rapport uitbrengen.
Reeds kan worden gezegd, dat de door
de Commissie ontworpen wet op de
elektriciteitsvoorziening van het platte
land, aan het eind van het verslagjaar
nagenoeg gereed kwam.”
Dér sit hwat yn, soe Buziau sizze. En
wy hoopje, dat der ek hwat üt komme
sil. Hwant ik had my fortelle litten,
dat dit rapport al yntsjinne is en der
ek op it departemint drok oan arbeide
wurdt om de wet, via de Ministers, yn
de Twadde Keamer to bringen. Ek om
dy reden is it sa jammer, dat der ryklik
twa moanne fan de skoandere tiid for-
dien binne mei de kabinetsformaesje.
Mar hawar, it bern is der nou en dus
Op Maatsch. Werk 1427 ambtenaren.
De stijging van het aantal ambtenaren
aan het in 1952 ingestelde ministerie
Van Maatschappelijk Werk wordt door
Verscheidene fracties in de Tweede Ka
mer onrustbarend geacht. Het departe
ment van minister Klompé telde onder
haar voorganger mr. F. J. F. M. van
Thiel volgens de begroting van het vo
rige jaar 933 personeelsleden. De wer
kelijke sterkte bedroeg op 30 juni j.l.
1304 en op de begroting voor 1957 is de
personeelssterkte geraamd op 1427.
Idee-Drees: ideesecretaris. Minister
president dr. W. Drees heeft aan de
centrale rijks-ideeënbuscommissie een
secretaris toegevoegd, die daarin zijn
volle dagtaak zal vinden. De premier
heeft de Tweede Kamer voorgesteld de
begrotingspost, die in 1956 f 25000 be
droeg te verhogen tot f 40.000. Dit ver
klaarde vrijdagmiddag jhr. mr. A. J. M.
van Nispen tot Pannerden, voorzitter
van de rijksideeënbusorganisatie, die in
Den Haag haar jaarvergadering hield.
Er zijn op het ogenblik 19 ideeënbus
commissies en er worden 75.000 riks
ambtenaren bereikt.
Nederlander wint eerste prys op inter
nationaal kapconcours te Parys. Voor
het eerst sinds jaren heeft een landge
noot deze week te Parijs de eerste prijs
gewonnen in het internationaal dames-
kapconcours om de „Trophee des Na
tions”, welke jaarlijks wordt gehouden
door de „club artistique” in samenwer
king met het „Syndicat de la haute
coiffure”. Het is onze landskampioen de
heer J. v. d. Knoop, Churchillaan 81,
Amsterdam gelukt, deze prijs op zijn
buitenlandse collega’s te veroveren.
Prins Bernhard in Amerika. Zijne Ko
ninklijke Hoogheid Prins Bemahrd, is
per KLM-lijnvIiegtuig voor een elfdaags
bezoek in Amerika aangekomen. Naar
bekend zal de Prins in Amerika een
druk programma afwerken. Hg zal o.a
op uitnodiging van admiraal Wright ’n
Een maatschappij voor scheeps- en
machinebouw te Kopenhargen schonk
aan de zuivelschool een handcentrifuge
en een handkam (merk „Perfect”) in
bruikleen.
j-
Ere promotie. Mevrouw Mieke Bouman
zal binnenkort mevrouw dr. M. S. Bou
man zijn. De senaat van de rijksuniver
siteit in Groningen heeft nl. besloten
haar het ere-doctoraat in de rechtsge
leerdheid te verlenen. Het ere-doctoraat
wordt verleend op grond van de voor
treffelijke wijze waarop zij hoewel
geen juriste de verdediging van
Jungschlaeger en Schmidt heeft ge
voerd en de bijzondere moed ,die zij
daarbij aan de dag heeft gelegd. De
hoogleraar in het strafrecht en straf
procesrecht, prof. mr. B. V. A. Röhling
zal haar promotor zijn.
Tragisch ongeval. De dienstplichtige
militair C. P. van V. die' op wacht stond
voor de Menno van Coehoornkazerne
op de Klarendalseweg te Arnhem, heeft
toen hij door straatjongens werd ge
treiterd, een van hen, de 8-jarige Micha
el Vermeer, doodgeschoten. De soldaat
was al geruime tijd het mikpunt van de
jongens uit de buurt, die hem o.a. met
stenen gooiden en ook met stokken naar
hem sloegen. Op een gegeven moment
Wilde de soldaat, het sarren moe, de
jongens verdrijven. Hij ontlaadde zijn
geweer en dreigde de plaaggeesten:
„Als jullie niet uitscheiden, dan schiet
ik”. Toen de belhamels hierop niet rea
geerden, schoot de soldaat inderdaad en
tot zijn grote schrik bleek het geweer
toch nog geladen te zijn. Hij trof een
der jongens die ter plaatse overleed.
Een week maakt veel goed. Dank zij
een week mooi weer in september werd
een deel van de schade, die vrijwel alle
gewassen deze zomer hebben geleden,
goed gemaakt. Aldus werd officieel me
degedeeld.
Gezegende leeftijd. Op 24 oktober zal
mevrouw G. Snaters-Smeents haar 104e
verjaardag vieren. Zij woont in Belling-
wolde, prov. Groningen.
Commissaris van politie gedood. By een
verkeersongeluk is donderdagavond de
commissaris van politie te Gouda, de
heer C. Hess om hetdeven gekomen. Op
weg naar het St. Josefpaviljoen' waar
zijn vrouw wordt verpleegd, stak de
heer Hess op de Graaf Florisweg per
rijwiel vlak voor het ziekenhuis de weg
over. Daarbij is hij door een personen
auto gegrepen. De verwondingen waren
zo ernstig dat hij korte tijd later is
overleden.
H. M. de Koningin bezocht vrijdagmorgen het Centraal Museum te
Utrecht, waar de tentoonstelling van jonge schilders „Start 5”
wordt gehouden.
H. M. tussen de jonge schilders. Links van H. M. Dame du Palais
Baronesse van Till, rechts Mej. Dr. Houtzager, directrice
van het Museum.
Hwat hat QabeSk
IN BLINKJE OAN DE
TSJÜSTERE LOFT
2.
Yn 1949 is der troch it Provinsiael bi-
stjür in ynventaris opmakke fan de
percelen, dy’t op de normale wize gjin
oansluting krije koene. Men kaem doe
op in tal fan likernöch 13000 perselen.
Neffens de prizen fan doe, soe dat 30
miljoen kostje moatte. It fait maklik
to bigripen, dat dit fraechstik as in
balstien op ’e mage fan de bidriuwslie-
ding lei. Tritich miljoen, hwer hellet
men dat wei. De provinsje mei seis
gjin bilêsting freegje, dat rjucht is har
üntnomd yn eardere tiden, doe’t de sawn
frije dielen fan Nederlan ta ien sintrale
steat gearfoege binne. Lans dy wei sit
It dus muorrefêst. Al soe men wolle,
dan koe dat perfoarst net. De iennich-
ste wei like to wezen, dat it P. E. B.
seis dit jild oerfortsjinne. Mar yn it
ramt fan it gehiel fan elektrisiteitsbi-
driuwen is it P. E. B. mar ien fan de
lytse bidriuwen mei in öfsetgebiet, dat
fier efter stiet by de measten fan syn
kollega’s. Greate stêdden binne hjir net.
Ljouwert kin de 100.000 ynwenners jit
net bigapje en dan falie jo daliks we-
rom ta plakken fan 20.000 oant 10.000
en dy binne der ek mar in hantsjefol.
Fryslün hat wol in gemiddelde greatte,
mar har bifolking is tin en wiidfor-
spraet. Binammen yn dizze hoeke lizze
de pleatsen net oan ien dyk of wei,
mar is eltse pleats in foech eilantsje,
hwat in skoan gesicht is, mar fierder
ekonomysk hiel hwat biswieren hat. De
elektrifikaesje fan de Süd-Westhoeke
soe op himsels net üt to fieren wêze.
de stêdden: Ljouwert, Frentsjer en
Harns moatte dat der trochskuorre. De
nije yndustrialisaesje is hjir folie lang-
sumer gien as op oare plakken en sit
winlik noch mar yn har bigjinperioade.
Fan bidriuwsside sjoen, is Fryslün gjin
oantreklik objekt en der moat hiel
hwat barre, foar’t soks wol it gefal
wurde sill. Soe men nou sommige tige
emotionele lju har sin jaen en dochs
mar fan bidriuwsside alles oanslute, dan
hong men de swier swimmende bi-
driuwslieding in stien om ’e nekke.
Dêr kin gjin forantwurdelik minske oan
tinke. Oan de oare kant mei men wol
freegje, dat it bidriuw it uterste docht,
hwat ekonomysk to forantwurdzjen is.
Op dat stünpunt steane de Steaten, mar
ik siz it mei klam derby, dêrop stean
ek de Deputearre Steaten en de Di-
reksje fan it P. E. B. Hjiroer is men it
iens. It forskil fan miening sit earne
oars. Of leaver it is sasear gjin mie-
ningsforskil as wol in forskil yn aksint.
En derüt komt fuort, dat yn it koar
fan „bazen” de ien mient, dat dit uter
ste al birikt is, wylst in oar mient, dat
der noch krekt efkes mear óf kin. Hwa
gelyk hat, kinne wy yn it midden litte,
dat kin dochs gjin minske wiskundich
