I
I
si
roar
DE HAND IN EIGEN BOEZEM
GESTOKEN
DE HONGAARSE VRIJHEIDSSTRIJD
Stijlvolle herdenking 30-jarig bestaan
Ned. Herv. Kerkkoor Bolsward
üs hjoed p p
to sizzen 1
I
Groots opgezet concert schitterend geslaagd
Fan de Martinytoer
Leeft de burger met het gemeentelijk leven
wel voldoende mee?
Gouden filmpjes
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
1
Boeken de opstandelingen toch succes?
52e JAARGANG
No. 84
DINSDAG 30 OKTOBER 1956
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
2.
1.
3.
jen fan de ündernimming. Der binne
Tj. de J.
Abonnementsprijs f 1.75 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 87926
Advertentieprijs: 12 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Aan de boorden der meren van Wym-
britseradeel wordt thans geregeld op
snippen gejaagd, waarbij zeer goede uit
komsten worden verkregen.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres;
Marktstraat 13
Telefoon 451 - Na 18.30 uur 305 of 335
(K 5157)
fan it bidriuw foolget hjirüt noch in oare
wichtige les.
As men alle ding foarüt wist,
wie ’t gjin kunst om ryk to wurden.
Is te week november 1906
1
Wordt publiek geveild: Een beste terp
aan de Pingjumervaart en aan de Bure-
laan op Lutke Pingjum, deel uitmaken
de van de zathe en landen thans in ge
bruik bij de heer Hessel Sjoukes Ynte-
ma.
Bolswards Nieuwsblad
Met een bedenkelijk gezicht zullen de
huismoeders de mededeling van hun
melkboer gehoord hebben, dat de melk
thans is opgeslagen van 0.07 tot f 0.08
per liter.
Te Bolsward te huur gevraagd: een bur
gerwoning (met paardenstal).
Wat is een gemeente?
Natuurlijk bestaat een gemeente niet
Uit de raad en B. en W. alleen, maar
uit burgers, die behoren tot een admini
stratieve eenheid, ’n eenheid, die vooral
ook, in casu de kleine of grotere ste
den, historisch is gegroeid.
Zal de gemeente zich dus inzetten voor
het idee van een verenigd Europa, o.a.
door uitwisselingen met buitenlandse
gemeenten of wat meer vérstrekkend is,
het aangaan van een zg partnerschap
met een soortgelijke gemeente over de
grens, dan zal een dergelijk initiatief
moeten worden gedragen, niet alleen
door het gemeentebestuur, maar vooral
ook door de burgerij van zo’n gemeen
te.
Op één facet, dat ter conferentie van
Nederlandse, zowel als van buitenlandse
zijde werd benadrukt, willen we hier
de aandacht vragen, n.l. de klacht, dat
over het algemeen het meeleven van de
burgerij met het gemeentelijk leven on
voldoende moet worden genoemd, een
klacht, die vooral voor ons land geldt.
In tegenstelling bijv, met Duitsland,
waar de democratie nog jong is en ge
dragen wordt door de eerste liefde, be
staat er in ons land ten opzichte van
het gemeentelijke leven een zekere lauw
heid.
Kenschetsend is wat burgemeester J. G.
S. Bruinsma van Bolsward in dit ver
band opmerkte: ,,Men gaat zo licht uit
van de gedachtengang: Het is altijd
goed gegaan, het gaat goed en het zal
wel goed blijven gaan.”
Om het probleem van de interesse van
de burger in gemeentelijke aangelegen
heden te stimuleren en de wijze waarop
dit kan geschieden, nader onder ogen
te zien, werd een studiemiddag aan dit
onderwerp gewijd, waarop de ter confe
rentie aanwezige publik relations officer
van Maastricht, de heer B. M. Dele-
marre, als insider in genoemde pro
bleemstelling een inleidend betoog hield,
een betoog, dat wellicht ook voor de
lezers van ons blad stof tot overdenken
geeft.
De heer Delemarre wees er met klem
op, dat ons land medewerking van de
burgerij in het politieke vlak wel dege
lijk kent. Men denke slechts aan het lid
maatschap van de raad (burgers door
burgers gekozen), de raadscommissies,
waarin verschillende ook niet-raadsleden
zitting hebben (z.g. gemengde commis
sies) alsook aan door de gemeente ge
fundeerde stichtingen, waarin burgers
zijn betrokken, bijv, studiebeurzen, stich
tingen voor sociale- en bejaardenzorg
enz. Er zijn in iedere gemeente ver
schillende organisaties op economisch,
sociaal en cultureel terrein, waarbij
naast gemeentelijke invloed, die van
meelevende burgers nodig is en waarbij
diverse lagen uit de bevolking automa
tisch zijn betrokken, (Groene- en Rode
In het begin van de maand oktober is te Marienberg, Westerwald,
Duitsland, zoals we reeds eerder schreven, een internationale confe
rentie gehouden, specaal bedoeld voor raadsleden en gemeente
ambtenaren uit de landen, aangesloten bij de Europese, Kolen en
Staalgemeenschap, een conferentie over het thema: „Europa be
gint bij de gemeente”. Elders in de pers heeft men kunnen lezen,
hoe deze conferentie tot de conclusie kwam, dat de gemeente als
de basis van ons democratisch bestel het meest aangewezen orgaan
is om de Europese gedachte te beleven en uit te dragen.
Wellicht doen wij goed op deze zaak nog eens terug te komen,
voornamelijk wat betreft het Nederlandse aandeel dat ter confe
rentie is gegeven.
De bakkers te Sne’ek hebben besloten
voortaan geen Kerstbroden meer aan
haar clientèle uit te reiken. De tijd is
voor de bakkers dermate moeilijk, dat
hier sprake zou zijn van „bloedgeld”.
Grote uitslaande brand in het tichelwerk
„Zorgvliet” te Bolsward. De gehele
nacht en zelfs de daaropvolgende nacht
duurde de strijd tussen water en vuur.
Sovjettroepen trekken terug.
De Russische troepen begonnen zondag
avond inderdaad hun terugtocht uit We
nen, nadat eerder op de avond tijdens
de rede van Nagy Sovjet-tanks een
laatste aanval hadden gedaan op twee
weerstandsnesten van de opstandelin
gen.
Zowel in Boedapest zelf als in Miskolic
hebben de opstandelingen verklaard,
dat zij akkoord gaan met de Nagy’s
voorstellen en bevolen het vuren te sta
ken.
Prompt op tijd en met een flink be
zette Martinikerk, werd aangevangen
met een werk van D. Buxtehude: „Al
les wat ihr tut”.
Reeds dadelijk kon men constateren,
dat het koor zich in uitstekende con
ditie bevindt, hoewel het toch wel goed
is, zoals later mocht blijken, indien met
name de bassen iets „versterkt” wer
den.
Het was een prachtig geheel (koor, so
list, orkest, dirigent), waarbij veel viel
te genieten.
Vervolgens werd uitgevoerd Bach Can
tate no. 5 (David Hollestelle).
In aria 1 was de begeleiding iets te
Het bestuur, de leden en de directeur
namen node kennis van dit besluit. Met
een klein aandenken, in de vorm van
een theelepeltje met inscriptie en het
beeld van de Martinikerk, werd mej.
Zelle benoemd tot erelid.
Als eerste van een lange rij van spre
kers verkreeg Ds. H. Kreb het woord
en wel in de functie als voorzitter van
de Kerkeraad.
Het was voor hem een avond van gees
telijk genot geweest. Met de indruk van
het gezongene en gespeelde, temidden
van de kerk, gingen zijn gedachten
terug naar het verleden, aan al die
mooie klanken van koordienst, misbe
diening en reformatie, in bijzondere
schoonheid. Spreker wees op de bijzon
dere plaats, die het Kerkkoor dertig
jaren midden in de gemeente heeft in
genomen. De hartelijke wens was, dat
we het Kerkkoor nog lang in ons mid
den mogen hebben.
Burgemeester J. G. S. Bruinsma sprak
namens het Gemeentebestuur.
In de eerste plaats feliciteerde spreker
het koor met deze mijlpaal en in de
tweede plaats dankte hij voor het prach
tige concert. Behalve de taak van het
Kerkkoor tijdens de erediensten, had het
naar buiten uit treden zijn bijzondere
waardering en dit tot vreugde van
ieder. De aanbieding van een boekwerk
voor het lid, die het trouwst de repe
tities heeft bezocht, was het besluit van
deze spreker.
De heer D. Sandstra sprak namens de
Kerkvoogdij. Deze spreker sloot zich
gaarne aan bij de woorden van Ds.
Kreb. Alleen de ups en downs wilde hij
even memoreren, maar constateerde, dat
er thans aanmerkelijke activiteit bij het
koor bestaat, met regelmatige repetities.
Om mede te werken aan het optimisme,
wat de financiële positie betreft, ont
ving de jubilaresse een bedrag van
f 75.—.
Namens het Franciscuskoor bood de
heer F. B. van der Meer, in een humoris
tische sjeech zijn gelukwensen aan.
Bij dit jubileum gingen zijn gedachten
terug naar de stad Bolsward, die het
vorig jaar zijn 500-jarig bestaan vier-
bevelhebber van de Sovjettroepen in
Hongarije;
besprekingen over de evacuatie van
het Sovjetleger uit geheel Hongarije
direct zullen beginnen;
de zo gehate veiligheidspolitie (de
Hongaarse MVD) zal worden ont
bonden en vervangen door een nieu
we politie-organisatie, waarvan de
leden zullen worden gerecruteerd
uit het leger, de gewone politie en
arbeiders.
Nagy’s rede kwam drie uur voor het af
lopen van het ultimatum, dat de in
Gyoer gevormde Hongaarse tegen
regering hem zondag had gezonden.
Deze regering had Nagy telefonisch
medegedeeld, dat hij tot zondagavond
tien uur de tijd had de Russen het land
uit te sturen, daar anders de tienduizen
den opstandelingen, die het westen van
Hongarije volledig in handen hebben,
naar Boedapest zouden oprukken.
Hoe de opstandelingen zullen reageren
op Nagy’s capitulatie, is nog niet duide-
delijk.
Reeds eerder op de dag had de Hon
gaarse premier het leger opdracht ge
geven, niet meer op de opstandelingen
te schieten en beloofd, dat niemand, die
de wapens tegen de Russen heeft opge
nomen, een haar zou worden gekrenkt.
Kruis, Bescherming Bevolking, Vrijwil
lige brandweer, Steun Wettig Gezag)
terwijl medewerking van de burgerij in
tal van particuliere initiatieven, organi
saties enz. telkens het gemeentelijke
werk raken.
Dat er ondanks dat alles ten aanzien
van het werk van de gemeentelijke over
heid en dat heus niet alleen in ons
land van een zekere apatie gesproken
kan worden, moet dan ook wel het ge
volg zijn van onwetendheid en onbe
kendheid met dit werk.
Hier ligt een groot gevaar voor het
voortbestaan van een levende democra
tie en de geconstateerde apatie is des
te merkwaardiger, daar de democratie
in haar oervorm juist haar beste kansen
krijgt in de gemeente.
Goede kansen tot het behoud van de
democratie liggen er ondertussen zon
der twijfel bij de vorming van de jeugd
tot ware burgers. Het is de hoogste tijd
dat wij deze kansen thans benutten, al
dus de heer Delemarre. Hier ligt niet
alleen een kans voor de gemeente, maar
ook voor de kerk en d,e politieke par
tijen, mits deze zich los kunnen ma
ken van de partij-politiek als zodanig.
Inzake de staatsburgerlijke vorming
van de jeugd dient er een samenspel te
zijn tussen de school inzonderheid
het onderwijzerscorps en de ge
meente.
Ook dit samenspel bestaat in ons land
reeds veelvuldig en uit zich op allerlei
wijze. Zelfs het systeem van verkeers-
brigadetjes in de grote steden helpt
een deel der jeugd daadwerkelijke inte
resse te verkrijgen voor het algemeen
belang, waartoe zeer zeker een veilig
verkeer behoort. Het instellen van een
zogenaamde jeugdparkwacht, die even
eens hier en daar reeds wordt aange
troffen, ligt in hetzelfde vlak.
Om de jeugd interesse bij te brengen
voor gemeentelijke zaken is ook het or
ganiseren van een jeugdgemeenteraad,
bijv, in de deze zomer zo veelvuldig ge
organiseerde „jongenssteden” aan te
bevelen, evenals het bezoek van een
groep scholieren aan een raadszitting
en/of parlement. Het initiatief, dat de
gemeente Bolsward onlangs nam, door
van elke school vijf leerlingen uit te no
digen bij de plechtige afkondiging van
Zo was het dan vrijdag j.l.
voor het Herv. Kerkkoor de
met spanning tegemoet gezie
ne „grote dag” aangebroken
en kwam er dus een einde aan
de vele inspanningen, die met
een dergelijke uitvoering ge
paard gaan. Maar dit alles is
niet tevergeefs geweest, gezien
het grote succes, dat is be
haald met deze bijzondere uit
voering van het jubilerende
Kerkkoor, dat de medewerking
mocht hebben van solisten als:
David Hollestelle, Pier Buma
en de muzikale begeleiding van
een ensemble uit het Frysk
Orkest.
Met deze „keurtroep”, aange
vuld nog met cantor-organist
Gezinus Schrik, onder wiens geestdriftige leiding het geheel stond,
kon het haast niet anders, of dit concert moest slagen.
Hierin kwam het koor weer ruimschoots
aan haar trek en ook de tenor Pier
Buma liet zich niet onbetuigd.
Een waardig slot en waarin met élan
gezongen en gespeeld werd.
We zijn dan ook vol lof over deze spe
ciale kerkmuziek, waarvan men hier
ter plaatse niet zo vaak in de gelegen
heid is deze te beluisteren.
Na dit kunstzinnig gedeelte volgde er
in het Convent een officiële bijeenkomst
van leden en genodigden.
Aanwezig waren o.m. B. en W. van
Bolsward, de predikanten Ds. H. Kreb,
Ds. S. J. Wouda, Ds. J. Vink met hun
resp. dames, heren Kerkvoogden en
Kerkeraad, en ereleden van het koor,
terwijl vertegenwoordigers waren gezon
de van de zusterverenigingen Gem.
Zangver. „Voorwaarts”, R.K. Gemengd
Koor, R.K. Mannenkoor, Oratoriumver-
eniging en het Chr. Gem. Koor.
De voorzitter, de heer A. Schilstra,
heette allen hartelijk welkom en dankte
voor de bloemenhulde en de brieven die
waren binnen gekomen van Ds. van
Rooijen, Ds. Winterwerp en Dr. ten
Cate.
Het stemde hem tot vreugde, dat door
zovelen aan de uitnodiging gehoor is
gegeven. Dit voor ons, aldus spreker,
een bewijs, dat het Kerkkoor niet alleen
midden in de kerkelijke gemeente staat,
maar ook in de burgerlijke gemeente
een taak heeft. Ook wees spreker er op,
dat een concertavond voor het koor bij
zaak moet zijn. Het zwaartepunt ligt
in de kerkelijke gemeente, zonder meer.
Naast het lied, geschreven door compo
nisten van groot formaat, dat we heden
avond hebben uitgevoerd, hebben we
nog een keur van Psalmen en Gezan
gen, waar onze erediensten mee omlijst
kunnen worden. Dit is het eenvoudige
lied, dat door de gemeente wordt ge
waardeerd en meer tot ieder persoon
lijk spreekt om zijn bekende woorden
en melodieën. We wensen niets anders
dan dat wij als koor mogen medewerken
met het gezongen woord tot uitbreiding
van Gods Koninkrijk, aldus de Voor
zitter.
Na een overzicht te hebben gegeven van
de afgelopen 30 jaren, richtte spreker
zich tot mej. Y. Zelle, die sedert 1928
lid van het koor is geweest. Zij werd
gekenschetst als een van de trouwste
leden. In verschillende jaren miste zij
op geen enkele repetitie. Ook het ere
lid K. de Jong, kon, wat dit laatste be
treft, op een verdienstelijke „staat van
dienst” bogen.
Mej. Zelle heeft gemeend, na nog aan
het concert van hedenavond haar mede
werking te hebben verleend, afscheid te
moeten nemen van het koor.
missen” seit in bikend sprekwurd en mear
as „gissen” sil it nea i--4— -
al moat men mei meat of minder fcrsin
rekkenje, it is dochs tige de muoite wur-
dich de gong fan de tiid yn de gatèn to
balden. Hja lit üs me: frij greate wissich-
heit dingen sjen, dy’t üs elk foar oar hiel
hwat leare kinne. Op it foarste plak moat
men konstatearje, dat de masinale wurk-
sumheden fan jier ta jier tanimme. De
ütfining fan de motor en de elektrisiteit,
de benutting fan energy, dy’t yn stien-
koal en oalje bisletten leit, bat de forhal-
dingen yn it ryk fan de arbeid slim wi-
zige ensil dat hoe langer hoe mear
dwaen. En mei dat de masine, yn hokfoar
GEZINUS SCHRIK
zwaar, waardoor het de solist niet mo
gelijk was -dit natuurlijk mede als
gevolg van de grootte der kerk het
volume voort te brengen om voldoende
tot alle toehoorders door te dringen.
In aria 3 was dit beter, toen er slechts
begeleid werd door 2 hobo’s, cello, bas
en piano (Boeijenga, Sneek).
Dit was wel een bijzonder mooi ge
deelte.
Hcema volgde orgelbespeling door de
heer Schrik en wel: Praeludium, fuga
en chaconne (Pochelbel).
Commentaar overbodig.
Als sluitstuk: „Rufet nicht die Weis-
heit” van Joh. Phil. Krieger.
Het ongelofelijk^ is geschied. Imre Nagy
de „Titoïstische” premier van Hongarije,
is door de knieën gegaan voor de op
standelingen. Zondagavond verklaarde
hij over radio-Boedapest, dat:
de Russische troepen onmiddellijk
uit Boedapest worden teruggetrok
ken. Dit is overeengekomen met de
Hwat hat QabeSk
Veiligheidsraad zet Hongarije
op de agenda.
De Veiligheidsraad, in spoedzitting bij
een, heeft zondagavond besloten de si
tuatie in Hongarije op de agenda te
zetten.
De uitslag van de stemming over de
door Amerika, Engeland en Frankrijk
aanhangig gemaakte kwestie was ne
gen tegen één bij één onthouding. De
tegenstemmer was Rusland, terwijl de
onthouding van Joegoslavië kwam.
over locale geschiedenis, het uitgeven
van folders, enz.
In onze tijd van vervlakking en tanen
van de belangstelling voor de taak van
de overheid, zijn deze en zoveel andere
zaken noodzakelijk geworden tot het
behoud van een gezond gemeentelijk
leven, tot het kweken van een levende
democratie.
Bij de uitvoerige en zeer interessante
discussies over dit onderwerp bleek, dat
in verschillende landen op deze en soort
gelijke wijze reeds wordt gewerkt. Een
burgemeester uit Duitsland vertelde dat
hjj in het plaatselijk blad op geregelde
tijden „open brieven” schreef aan zijn
gemeenteleden, waarin aandacht werd
gevraagd voor allerlei actuele plaatse
lijke problemen.
Deze brieven leidden er toe, dat er
initiatieven bij de burgerij werden wak
ker geroepen, enerzijds en er begrip
groeide voor bepaalde besluiten, die an
ders wellicht niet zouden zijn begrepen.
Een ander gemeentebestuur overhandig
de elke nieuw ingekomen burger een
geschrift met allerlei gegevens over de
nieuwe gemeenten, vergezeld van een
persoonlijk woord van de burgemeester.
Zijn er ook onder onze lezers, die in dit
verband dergelijke initiatieven of sug
gesties hebben?
WIKSELJEND TIJ
De minske, dy’t op it heden fan de iene
dei yn de oare iibbet en fierder mar óf-
wachtet, hwat it libben bringe sil, sil bi-
swierlik in bidriuw liede kinne. Hwant
dit freget yn üs tiid grif in bipaeld sicht
op de takomstige üntwikkelmg fan de
tastannen en omstannichheden, dy’t op
kommende wei binne. Der kin gj in inkel-
de bidriuwslieder mear sunder. Sunder in
soarte fan bistek of planning kin gjin
middenstanner, gjin ynaustrieel, gjin boer
syn bidriuw mear liede. Elts hat dêrmei to
krijen. En dit sicht op de takomstige ünt-
wikkeling fan de omstannichheden hwer-
ünder de bidriuwen komme to lizzen, is w
fa.eks wol it allesbilangrykste foar it slag- in tinkend minske al lang foarby. It stiet sil de ündernimming it halde kinne c“
jen fan de ündernimming. Der binne nou al fêst, dat de kommende tiid üs ’en dür. Jild liene wol sizze: rinte en óf-
dêrom ek party fan dizze minsken, dy’t bringe sil: langer leartiid, better oplieding lossing bitelje en bopped..:
earnstich bisykje dit ynsicht safolle müg- yn alle biroppen. De minske wurdt to fierder to kinnen.
lik to krijen. Mei alle risiko, dy’t der jim- kostber om him to brüken foar wurk, dat it tempo f“ j
mer oan forboun isHwant „gissen doet ek in masine dwaen kin. Net syn spieren net byhalde kinne.
wurd, nimt de bihoefte oan mechanyske
middels ta. Dit ferget kaptael, it freget
al mear kaptael. Nim it yn syn ienfaldich-
ste foarm. Sjoch nei de ynventaris fan in
winkelman, in grienteman, in slachter en
jo sille sjen, dat om by de tiid to bliuwen,
seis dizze lytse bidriuwen folie mear kap
tael nedich binne om har saek nei de
easken to fieren. Der moatte snijmachines
wêze, koelkassen, bistelauto’s, tillefoan,
in boekhalder, in skriuwmasine en sa
mear.
En as jo dat mei eigen eagen sjen kinne
yn dizze lytse middensansbidriuwen yn in
lytse stêd, dan kin men fan tinken wol
hawwe, dat de greatere bidriuwen, dy’t wy
fabriken neame, op dit punt gjin lins
kenne. Hjir is dizze fraech alle üren
aktueel. En ek dêrre is de kapitaelsfraech
primair en kostet it de lieding soarch en
noed hjiroan to foldwaen. Hwant dit
kaptael moat üt it bidriuw komme kinne,
>edat üfskriuwe om
‘eastentiids sil men
fan needsaeklike fornijing dan
Wie de yndustry op dizze dingen al lang
ynspile, it is binammen de middenstan en
de ooerestan, dy’t nei de oarloch ünder-
fine, dat dizze dingen ek foar harren jilde
en jit sterker jilde sille. Dy’t dat net yn-
sjocht, giet der, sa wis as hwat, üt. Ek
by de boerestan bigjint it to knipen. Ek
dêrre twinge deselde faktoaren ta me-
chanisaesje, modernisearing en rationa-
searing, ek dêrre wurdt de inkelfaldige
spierarbeid to djür. Mar om dizze omfoar-
ming troch to fieren, om moderne gebou
wen, masines en goed forkavele, drai-
neard lan to krijen, is hiel hwat kaptael
nedich.
Yn tsj instelling mei de yndustry is der
1 om
tinken oan jown. Fan gefolgen is it hiele
produksjeapparaet fier efter bleaun en
hat men de ekonomyske dwaesheit üt-
helle om troch in rige fan wetsbipalingen
de opbou fan nij kaptael sawol by de
eigner as by de boer ta it uterste werom
to twingen. En sa stean boer en eigner
mei lege bannen foar de easken fan de
moderne trtd. Lit üs sizze, dat hja wol
itende bleaun binne, mar it jild foar in
nije pleats, foar forbetteringen fan lan en
aparatuer is der yn fierwei de measte ge-
fallen net. Nei tachtich, hündert en mear
jierren gebrük kinne boer noch eigner
foar in nije pleats soargje, ek al binne de
bynten mei stieldried byinoar boun om
ynfallen foar to kommen.
En dizze tryste situaesje is spitich genóch
net skerp ynsjoen, doe’t it tiid wie in oare
koerts to farren. De agrariërs ha de boat
mist, hja sitte jit yn de iepen pream en
komme al fierder efteroan.
Nou’t dy pream jit lek wurdt, is it alhiel
mis. De floed is foarby en it sil in baes
keardel wêze moatte, dy’t nou by leech
wetter dizze lekke pream jit it tempo
jaen kin, dat de nije tiden freegje.
fan de minske oernomd hat en dat fierder
jit dwaen sil, wurde der fan de minsken
oare dingen frege as eartiids. Hoe langer Meidat de minsklike arbeid aloan djürder
hoe mear forpleatst him de fraech fan
sterk nei kundich, handich en yntelligent.
As men tüzen minsken üt de stêd fan
1900 yndielde yn groepen, neigelang
hja mei de holle of mei de bannen wur-
ken en met docht dat hjoed wer, dan sil
men de greate forskouwing sjen fan de
iene nei de oare groep. En dit giet dy
kant fierder üt, dat mist net.
De lieding, de wittenskip en it ünderwiis,
de technyk en de administraesje freegje
al mear minsken, it rüge wurk mei de
hannen, ik bidoel it saneamde swiere
wurk fan sjouwen, karkjen sleepjen en
kroadzjen aloan minder. De handige en
kundige wint it nou al fier fan de sterke
en de takomst sil dat mei de dei skerper
sjen litte.
Dêrom is de kwestje fan de oplieding fan
it jonge geslacht ek sa bütengewoan wich-
tich. De tiid, dat de skoalle oant 11 jier
ta, al tiidforgriemen achte waerd, is foar
is de wrald brek mar wol syn handigens,
wêze kinne. Lykwols syn tr<xhsicht, syn kennis, syn lieding en
syn sykjende geast. De minske wurdt
kostber. Nei ieuwen fan lichamelik wrot-
te~ en wurkjen, hwermei men troch-
strings mar in tin stikje brea winne koe,
forpleatst de ynskeakeling fan de masine
it swiertepunt nei oare minsklike formo-
gens. De binutting dêrfan kin dy hegere
forgoeding wer opbringe. de spierarbeid
op de measte gebieten net mear. Dêrom
fordwine de minsken üt de bidriuwen,
hwer’t de spieren jit nümer ien binne en
geane oer nei de administraesje, de tech
nyk en de wittenckip. Dizze omwikseling
giet aloan fierder en men docht goed
foarm ek, in great diel fan de soierarbeid dat ünder eagen to sjen. Foar de lieding yn de agraryske sektor fierst to min
de grondwetswijziging, waarbij tevens
in bevattelijke vorm explicatie werd
gegeven, moet in dit verband ook zeer
gelukkig worden genoemd. Op deze en
soortgelijke wijze kan een algemene be
reidheid tot medewerking aan het be
stuurlijke leven worden aangekweekt,
welke tenslotte kan resulteren in verder
gaan coöpereren in de B. S., Steun Wet
tig Gezag, enz.
Een hoogtepunt in het leven van jonge
mensen kan een goed georganiseerde
„burgerdag” worden genoemd, een dag,
waarop alle nieuwe stemgerechtigde
burgers een middag of avond de gast
zijn van het gemeentebestuur, dat op
aanschouwelijke wijze een uiteenzetting
kan geven van de rechten en plichten
van de burger, de organisatie van het
gemeentelijk leven, enz.
Zowel dit werk voor de jeugd als de
zorg voor een goede public-relation In
het algemeen kunnen worden bedreven
via diverse media, waarbij de pers, radio
en in de toekomst de televisie een grote
rol kunnen spelen, maar ook aandacht
moet worden geschonken aan de film
(er worden reeds yoortreffelijke ge-
meentefilms gemaakt, denk slechts aan
de kleurenfilm van Wonseradeel), ex
cursies, tentoonstellingen, lezingen, pu-
blikaties (en het stimuleren hiervan)
s
t
