QabeSk RUSSEN TOONDEN HUN WARE GELAAT HONGARIJE IN DE TWEEDE KAMER roar Demonstratie tegen gebeurde in Hongarije werd te Bolsward tot plechtige manifestatie Buitenlands Overzicht In Epypte: staakt het vuren Dr. Drees legde als minister president een verklaring af Eisenhower verkreeg opnieuw het vertrouwen STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND Zilveren filmpjes us hjoed p p to sizzen Obi VRIJDAG 9 NOVEMBER 1956 52e JAARGANG No. 87 Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad Hwat hat zal een f 1 l 1 Burgers Abonnementsprijs f 1.75 per kwartaal (bij vooruitbetaling) Giro 87926 l r Advertentieprijs: 12 cent per mm Ingezonden mededelii.gen dubbel tarief Handelsadvertenties bij contract reductie Van officiële zijde is gemeld, dat Arum geen spoorcentrum zal worden. Dit plan is reeds in de wieg gesmoord, aldus Den Haag. Ook werd medegedeeld, dat het thans wel vast staat, dat de spoorweg verbinding over de Afsluitdijk via Har lingen komt. Een audiëntie werd, als onnodig, dan ook afgeraden. Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward Administratie- en Redactie-adres; Marktstraat 13 Telefoon 451 - Na 18.30 uur 305 of 335 (K 5157) Maandagavond is op de Dam te Amsterdam een grote openlucht bijeen komst gehouden om te protesteren tegen de ge beurtenissen in Honga rije. Verschillende spre kers voerden het woord, waarnaar de duizenden op de Dam met grote aandacht en instemming luisterden. As it gewelt bigjint, haldt it rjocht op 1 t i 5 S Bolswards Nieuwsblad Dr. Drees voelt er niet veel voor om de diplomatieke betrekkingen met Rusland te verbreken. Van meer dan één zijde is daarop de laatste dagen aangedron gen. Dat is begrijpelijk, want de ver ontwaardiging is groot. De minister president zeide, dat het juist voor Ne derlanders in den vreemde van het grootste belang is als er diplomatieke posten zijn, waar men hulp en steun kan vinden. 2de week november 1931 Een koe van de veefokker W. G. Heeg te Wommels kreeg een kalf van 124 pond. Likwidatie-uitverkoop fa. Julius Stock mann: 16-els karpet f6.90, zuiver wol len loper 89 ct., pluchen tafelkleed f 4.90, landhuisstof 120 cm breed f 0.25, kapok- bedstellen f22.40, Duitse lakens f 0.85, tochtdekens f 0.68, vitrages 70 cm breed f 0.09. De Westelijke wereld weet nu waar het met het door de Russen gepropageerde beginsel van de vreedzame coëxistentie aan toe is. Er zijn velen in het Westen geweest, die werkelijk geloofden, dat de westelijke democratiën en de communistische wereld in vrede naast elkaar konden leven. Zij meenden dat de nieuwe politiek der Sovjetunie werkelijk gericht was op een vergelijk tussen Oost en West en verwierpen als verdachtmaking de opinie van meer nuch tere lieden, die volhielden, dat de Russische tactiek misschien wel, maar de Russische strategische bedoelingen, n.l. de verovering van de wereld door het communisme, niet veranderd waren. De laatsten zijn glansrijk in het gelijk gesteld door de feiten. De gebeurtenissen in Hongarije zijn natuurlijk niet aan onze volks vertegenwoordiging voor bij gegaan. Zowel in de Tweede Kamer als in de Eerste Kamer is het dappere Hongaarse volk geëerd en is de verontwaardiging uitgesproken over het Russische imperia lisme, dat vrije volken tot onderdrukking brengt. Zoals het behoort was de minister-president, Dr. W. Drees, naar de Tweede Kamer gegaan om een verklaring af te leggen. Zijn mededelingen zijn bekend: Nederland zal duizend vluchtelingen op nemen, er komt een interdepartementale commissie, die zich bezig zal houden met de overtocht en het verblijf van deze vluchtelingen en een nieuw nationaal comité zal worden opgericht. Het krijgt een coördinerende taak bij de hulpverlening. opium voor het volk. Hongarije heeft het 'mij'Heer”. de behandeling van de begrotingen van Oorlog en Marine. Dat klinkt nogal „oorlogzuchtig”. De moeilijkheid was echter, dat onze mi nister van Buitenlandse Zaken, Mr. Luns, op weg is naar de Verenigde Na ties. Hij is dus niet in staat om op korte termijn de begroting van Buitenlandse Zaken te verdedigen. De schriftelijke voorbereiding van de defensiebegroting was reeds vergevorderd, zodat de Ka mer deze kans heeft aangegrepen om een internationaal debat op touw te zetten. De mededelingen van Dr. Drees over de hulp aan de Hongaarse vluchte lingen zullen dan eveneens ter sprake komen. Minister-president Drees zal dit debat bijwonen als minister van Buiten landse Zaken ad interim. Men kan zich voorstellen, dat het de Kamer deze week niet gemakkelijk viel om weer met de normale werkzaamhe den te beginnen. Dinsdag j.l. is n.l. de jaarlijkse begro- tingsrace gestart. Tot Kerstmis a.s. zullen de Kamerleden dus bijna dag en nacht in touw zijn. Voor de algemene financiële beschou wingen bestond niet veel belangstelling. Het debuut van minister Hofstra was dus voor hem niet zo prettig. Trouwens het hele debat is een beetje in het water gevallen, doordat de Kamer niet weet welke plannen de regering heeft om de bestedingen te beperken. Reeds zijn ver. schillende maatregelen aangekondigd. De benzine en gedistilleerd worden duur der. Melk en suiker zullen in prijs stij gen, de investeringen in de particuliere sector worden afgeremd. Dit alles is echter nog maar een voorspel. Het wachten is op het rapport van de SER over de bestedingsbeperking. Niet alleen het bedrijfsleven moet zorgen, dat onze betalingsbalans weer gunstiger wordt, maar ook de overheid en waar schijnlijk ook de consument. Dat is een nationale taak. Minister Hofstra was nog niet in staat de gedragslijn van de regering uit te stippelen. De meeste Kamerleden willen de lasten zo rechtvaardig mogelijk over heel het volk verdelen. En behalve de socialisten (de communisten voerden niet ’t woord) voelde geen enkele fractie voor een belastingverhoging. Wel kan men verwachten, dat er een overeen stemming zal bestaan over de prijsver hoging van benzine en gedistilleerd. In het algemeen was men ook akkoord met het voornemen van de regering om de consumentensubsidies op suiker en textiel af te schaffen. De vraag is echter of dit alles tegelijk moet ge schieden. Hot wachten is op de wets ontwerpen. Minister Hofstra zal het dan nog niet gemakkelijk krijgen. Van be lang is echter dat heel de Kamer het er over eens is dat de bestedingen moe ten worden teruggedrongen. De basis voor een discussie is er dus. Loonsverlaging bij de Coöp. Export- slagerij te Akkrum, waarschijnlijk 25 De huidige situatie eist nu eenmaal dat er goedkoper wordt gewerkt. Het aangewezen adres voor opgemaak te mutsen, strookjes enz.: F. Hoekema, Grootzand, Sneek. Noteringen veemarkt Leeuwarden: Melke en kalve koeien f 120 tot f 290, vette koeien f 130 tot f 270, nuchteren kalveren f4.graskalveren f25. weideschapen f 15.vette schapen f 22, lammeren f 14.—vette varkens f25.—, magere varkens f 20. Minister de Geer heeft medegedeeld, dat de salarisverlaging (S 7») 1 maart 1932 zal ingaan. De motie Alberda (21 verlaging militaire uitgaven) werd verworpen. Ie lang verwachte vrede, bleek Dit alles gaf premier Boelganin maan dag aanleiding een dreigende nota tot Israël, Engeland en Frankrijk te rich ten met de eis de strijd tegen Egypte onmiddellijk te staken, anders zouden zij te doen krijgen met een „grotere macht, welke zich ook bedienen zou van de modernste wapenen”. Boelganin verduidelijkte dit nog met de vraag te stellen „wat er van Engeland en Frank rijk terecht zou komen als zij van verre bestookt werden met raketten”. Tegelijkertijd stelde Boelganin Amerika voor gezamenlijk met de Sovjetunie strijdkrachten naar het Midden Oosten te zenden om een eind aan de strijd daar te maken. President Eisenhower verwierp dit voor stel onmiddellijk en vestigde er de aan dacht van Boelganin op, dat niet deze Dinsdagavond werd de raadsvergadering te Bolsward onderbroken, opdat ook de raadsleden konden deelnemen aan de manifestatie, die bij wijze van protestbetoging voor het stadhuis werd gehouden. Er was voor dit gebeuren grote belangstelling, vooral ook van de jeugd. Als eerste spreker richtte Burgemeester J. G. S. Bruinsma zich tot zijn stadgenoten. Dr. Drees verklaarde dat het uit moet zijn met culturele en sportdemonstra- ties met de Sovjets, maar ook met het bekogelen van communistische gebou wen en van de Russische ambassade. Zoiets past niet in onze rechtsorde, al dus de heer Drees, die er overigens geen doekjes omwond, dat de tegenstellingen tot de Sovjets zeer zijn verscherpt. De redevoering van Kamervoorzitter Kor tenhorst was buitengewoon aangrijpend. De Kamerleden onderstreepten het be wogen betoog met een instemmend ap plaus. Alleen de communisten deden daaraan niet mee. De C.P.N.-voorzitter, de heer Gortzak, verklaarde mee te leven met het Hongaarse volk, maar zich los te maken van de politieke argu mentatie van de Kamervoorzitter. Het was zichtbaar, dat deze verklaring voor de meeste Kamerleden bijna te veel was. Zij beheersten zich echter en daardoor werd ons Parlement een rel bespaard. onder deze omstandigheden 10 jaar uit- gehouden. En toen bleek, dat zij nog niet geheel waren omgevormd, maar dat de vrijheidsdrang was blijven leven. Maar opnieuw is de zwarte nacht gedaald over een volk in Europa. Een volk, dat de z.g. vrijheid van losgerukte koloniën meende te moeten verdedigen, greep naar de wapens om een vrijheidslievend volk neer te slaan. Maar in Hongarije leeft de waarheid van het oude Friese spreek woord: „Leaver dea as slaef”. En zo gaf het een les voor ons. Alleen de offerbe reidheid is in staat het kwaad in eigen hart tegen te staan. Wii hebben hier Russische toeristen ge had, aldus burg. Bruinsma. Wij hebben in hun glimlach geloofd. Wij hebben hen getoond welke grote waarden de demo cratie ons schonk. We lieten hen meege nieten van ons huiselijk geluk, deelne men aan ons gezinsleven. Het heeft niets uitgehaald. Het is alles bedrog geweest. Wij kunnen dit niet meer gaan doen. De Rus gaat voortaan als een getekend iemand door de wereld. Wij zijn over hun i brute optreden verontwaardigd en diep i gegriefd. Laat ons in stilte gedenken hen die zijn gevallen en hen die rouw dragen, een leven onder slavernij, eerbied voor'Nadat een minuut stilte was betracht, het individu: achterlijkheid, godsdienst: zong het Sint Franciscuskoor het „Bevrijd Men mag niet hopen, dat het beroep van de algemene vergadering der Ver. Naties op Rusland om zijn troepen uit Hongarije terug te trekken en er waar nemers der Ver. Naties toe te laten enig effect zal hebben. Het Kremlin wie geven daar eigen lijk nu de toon aan, is het nog wel de groep van de glimlach onder leiding van Chroesjtsjef zal dit nooit accep teren. Overigens is er plaats voor enige ver wondering dat dit V.N.-voorstel, dat ook een veroordeling van het Russisch op treden inhoudt, slechts met 50 stemmen voor, 8 tegen (hét communistisch blok) en 15 onthoudingen werd aangenomen. Dat Zuid-Slavië zich onthield is nog te begrijpen, maar dat India, Indonesië, Birma, Ceylón, Egypte, Irak, Jordanië, Libië, Nepal, Saoedie Arabië, Jemen, dat ook deden, is verbijsterend. Immers het zijn landen, die anders zo fel tegen imperialisme en kolonialisme te keer gaan. Landen ook, welke van harte in stemden met de vergadering der Ver. Naties met overgrote meerderheid aan genomen Amerikaanse resolutie, waarin de Israëlische en Engels-Franse aanval len op Egypte werden veroordeeld en onmiddellijke staking der vijandelijkhe den geëist. Naar Westerse begrippen is ech ter het gruwelijke Russische op treden in Hongarije oneindig veel ernstiger dan wat in het Midden Oosten gebeurde. Israël was geprovoceerd tot een preven tieve oorlog. De Arabische landen had den het de dood gezworen honderdtal len grensincidenten veroorzaakt; door de communistische wapenleveringen aan Egypte dreigde het militaire evenwicht te worden verbroken, de Egyptenaren beletten de aanvoer van goederen naar Israël door het Suezkanaal en openlijk heeft de hoogste legerleiding in Egypte ten tijde van de ontruiming van de Suezkanaalzone door de Engelse troe pen verklaard, dat ze nu de handen vrij kreeg tegen de doodsvijand Israël. Het gevaar voor Israël steeg ten top toen het Egyptisch opperbevel ook nog de leiding kreeg over de JordaansSy rische troepen en de Joodse staat daar door in een Arabische militaire tang Daarmede gaf deze Europese figuur uiting aan d,e vrijwel algemene opinie in de vrije wereld, dat de periode van vriendelijker verhoudingen tussen de Sovjetunie en deze wereld weer ten ein de is, die van de ijzig koude oorlog is weer ingetreden en het Westen gaat die in met gebalde vuisten, in een tragisch besef van machteloosheid om de Hon garen thans die hulp te verlenen, welke hen misschien de beloning voor hun heldenmoed zou brengen: de werkelijke vrijheid. Slechts aan de slachtoffers die aan de Russische klauw ontkwamen, gekweld westelijk geweten de humani taire hulp kunnen verlenen, welke ze zo dringend behoeven. Bovendien, aldus Dr. Drees, is het ver breken van diplomatieke betrekkingen een aangelegenheid, die bezien moet worden in het kader van het Noord- Atlantisch Pact. Hij vond het ongewenst dat ons land zonder overleg te plegen een eigen weg zou volgen. Het Neder landse volk heeft er recht op, dat zijn volksvertegenwoordiging actueel rea geert. Met instemming werd dan ook kennis genomen van de mededeling van voorzitter Kortenhorst, om zo mogelijk nog deze week een debat over de inter nationale situatie te voeren. Het is misschien te betreuren, dat deze beraadslaging moet worden gehouden bij Burgers van Bolsward, aldus spr., ik kan mij voorstellen, dat U allen, toen U werd opgeschrikt door de ontstellende berich ten van de radio betreffende het wrede Russische geweld ten opzichte van Hon garije, een ogenblik hebt gedacht aan de tijd, waarin wij zelf bezet gebied waren. We herinnerden ons, hoe we toen ook plannen gingen beramen om op te staan tegen de overweldiger. Ook hier hebben wij met vreugde geconstateerd, dat de Russen de Duitsers al verder terug dre ven. Wij hadden vertrouwen in de Rus sen en meenden in alle ernst, dat er in Jalta iets groots tot stand werd gebracht. Maar na di hoe Rusland het vertrouwen beschaamde. Het ijzeren gordijn werd neergelaten. Angst besprong ons over het lot van man nen, vrouwen en kinderen van de ge knechte volkeren. De Rus was van meet af aan van plan de mens achter het ijzeren gordijn te veranderen, te deformeren. Pers, radio, televisie moesten hieraan mee werken. Kinderen werden hierbij soms opgezet tegen de ouders. Niemand mocht noch kon meer zichzelf zijn. Zo werd trouw: woordbreuk genoemd, waarheid: leugen, democratie: dictatuur, vrijheid: Eerst al toen de Russen via hun satel lietstaten wapens gingen leveren aan de Arabische staten, waarvan het doel alleen maar kon zijn onrust in het Mid den Oosten te stichten en de Westelijke positie daar afbreuk te doen. Maar thans wel heel duidelijk door de verraderlijke en brute actie der Sovjet unie tegen het Hongaarse volk, toen dit zich reeds onder het juk van Moskou weg waande en de vrijheid scheen te gloren. Op zich zelf behoefde het geen verwondering te baren dat de Russen wat ondernamen, toen de vrije Hongaar se regering duidelijk liet blijken, dat zij van plan was niet alleen het Stali nistisch, maar ook het nationaal com munisme er aan te geven, een demo cratisch regime in te voeren en het communistisch blok, zoals dat in het pact van Warschau verenigd is, te ver laten. Integendeel, reeds eerder was immers in het Westen algemeen verwondering ge- uit, dat Moskou in Hongarije zoveel over zijn kant liet gaan. Misschien hebben deze uitingen er zelfs toe bijgedragen, dat de Russen, bang geworden dat het Westen aan hun kracht zou gaan twijfe len, bang ook dat de lawine, in Honga rije begonnen, zich over het gehele voor terrein van de Sovjetunie, dus'over al hun satellietstaten zou uitstorten, op hun schreden terugkeerden en met hulp van hun communistische handlangers onder leiding van Kadar Hongarije weer in hun ijzeren greep namen. Maar op zo’n bruut gruwelijke en gemene wijze, dat het gehele Westen er diep door geschokt werd. Het toeval wilde, dat de Belgische minister van buiten landse zaken, Spaak, net vorige week uit Moskou was terugge keerd. Hü en zijn Russische collega Sjepilow hadden er een plechtige verklaring ondertekend, waarin wederzijds eerbied voor de begin selen van territoriale onschend baarheid, souvereiniteit en niet- inmenging werd uitgesproken. Zondag moest Spaak voor de Bel gische radio zich afvragen hoe men, na wat zich thans in Hon garije afspeelde, nog vertrouwen in de Sovjetunie zou kunnen stel len. het voorstel dat de Grote Vier en India zouden bijeenkomen om over het voor komen van een derde wereldoorlog te spreken, een denkbeeld dat Parijs de moeite van het overwegen waard achtte doch dat, prompt op het gebeurde in Hongarije komend, wat zwaar te ver teren valt. Kan men elkaar nu al in een rustige sfeer ontmoeten Echter moet erkend worden dat er nog veel moeilijkheden uit de weg moeten worden geruimd, voor de spanning wat zal af nemen. O.a. moet Israël overgehaald worden zijn troepen achter de demar catielijn terug te trekken, wat het tot nog toe weigert. Enfin er is veel gebeurd op deze ge denkwaardige dinsdag 6 november, die ook de dag der Amerikaanse presidents verkiezingen was. Zelden heeft die ver kiezingscampagne zo onder invloed van de vraagstukken der buitenlandse poli tiek gestaan als ditmaal. Het heeft echter nu geen zin meer, daar op nader in te gaan. Eisenhower, die maandag in zijn laatste verkiezings- speech er op had gewezen, dat in Hon garije duizenden stierven voor het recht dat de Amerikanen de volgende dag in volle vrijheid gingen uitoefenen, is her kozen. Ongetwijfeld hebben de verkiezingen er toe bijgedragen, dat de buitenlandse po litiek van de regering-Eisenhower dit jaar vaak een aarzelend karakter had. Nu de beslissing gevallen is, is er enige hoop dat dit veranderen zal, mede onder invloed van het gebeurde in Hongarije en Egypte en het Russische dreigement met een raketten-terreur. Nooit is de noodzaak dat het Westen tot een krach tige eenheid wordt samengesmeed dui delijker gedemonstreerd, dan in deze dagen. kwestie, maar die van Hongarije thans de belangrijkste in de internationale politiek was, waarvan de Russen blijk baar de aandacht wilden afleiden. Dit laatste is dan ook wel waarschijnlijk, en ook zal het dreigement van Boel ganin wel bedoeld zijn geweest om de Egyptische regering en de gehele Ara bische wereld wat moed in te spreken, nu de Egyptische militaire tegenstand aan het Suezkanaal op ineenstorten stond, want de Engelsen en Fransen waren al in Port Said. Intussen had het Russische dreigement stellig indruk gemaakt op het Engelse volk en de gehele vrije wereld, zodat men herademde toen premier Eden dinsdagavond in het Lagerhuis bekend maakte, dat die nacht de Engels-Franse actie zou worden stopgezet, nu zowel Israël als Egypte aan de oproep der V. N. om het vuren te staken, gehoor hadden gegeven. Deze actie, zo zeide hij, was immers be gonnen om de strijdende partijen Israël en Egypte te scheiden, en dit doel was nu bereikt. Misschien zullen we nooit te weten komen of dit de werkelijke réden voor het Engelse en ook Franse besluit was en welke rol Washington hierbij heeft gespeeld, dat deze dinsdag in druk diplomatiek verkeer stond met Londen en Parijs. Het schijnt wel vast te staan, dat die dag veel van de verkil ling, welke was ontstaan in de betrek kingen tussen Engeland en Amerika verdween, terwijl te Londen goede hoop bestond, dat de wacht aan het Suez kanaal welke Engelsen en Fransen had den betrokken door zich te nestelen in de Suez-zöne, straks zou worden over genomen door de internationale politie macht van de V. N. Dezelfde dag kwam Zwitserland met dreigde gegrepen te worden. Staalhard heeft Israël zich uit die tang bevrijd door het Egyptisch leger in het Sinai- gebied te vernietigen en zelfs tot het Suezkanaal door te dringen. Van deze positie uit heeft Israël zijn actie gestaakt en Egypte een wapenstil stand en vredesonderhandelingen aan geboden. Stellig hebben de Engelsen en Fransen minder verontschuldiging voor hun actie dan Israël. Dat blijkt trouwens overduidelijk in Engeland zelf. Want het is ongekend dat als dit land tot militair ingrijpen overgaat, een zo groot deel der natie als in dit geval de Labourpartij vormt, zich tegenover de regering stelt. Maar Nasser heeft toch ook het Engels- Franse optreden uitgelokt en niet al leen door de ontijdige nationalisatie van het Suezkanaal, ook door zijn accep teren van communistische wapenleverin gen en zijn felle aanvallen op het Wes ten, welke het vermoeden wekten dat een levensader van het Gemenebest als het Suezkanaal is, bij de Egyptische dic tator niet in betrouwbare handen zou zijn. Misschien hebben de Fransen nog het minste excuus voor hun militair avon tuur gehad; zij hoopten er het Franse aanzien in de wereld mee te versterken en een slag toe te brengen aan het extreme Arabische nationalisme in N.- Afrika. Op het moment dat wij dit schrijven is de situatie in de Suezkanaalzone nog onduidelijk. Aanvankelijk schijnt de En gels-Franse expeditiemacht met landin gen gewacht te hebben omdat gehoopt werd op de vorming van een tegenre gering in Egypte, welke Nasser zou af zetten. Toen die hoop niet werd vervuld, landden Engelse en Franse troepen, voorafgegaan door parachutisten. Zij meldden successen bij Port,Said, door de Egyptenaren even hardnekkig ontkend. Inmiddels was door de algemene verga dering der Ver. Naties, op voorstel van Canada, dat in dit geval niet achter Engeland, doch achter de Ver. Staten stond, besloten een internationale po litiemacht te vormen, welke de vrede zou moeten herstellen. Het voorstel was kennelijk een Canadese poging om een Engels-Amerikaanse ver zoening teweeg te brengen en de En gelsen haakten er op in, door zich bereid te verklaren de taak van de expeditie macht over te dragen aan dit politie- leger, zodra dit daarvoor gereed was. Als de Ver. Naties inplaats van destijds alleen maar waarnemers naar de Isra ëlischArabische grenzen te sturen om incidenten te registreren, toen een der gelijk leger naar het Midden Oosten hadden gezonden om deze incidenten te voorkomen, was Israël dat gevoel van veiligheid gegeven, waarvan het gemis het thans tot een preventieve oorlog noopte. Datzelfde leger had ook voor Israël de vrije vaart door het Suezkanaaj kunnen garanderen en zou waarschijn lijk ook Londen en Parijs elk argument voor militair optreden hebben ontno men. Thans moet dat leger nog gevormd worden en maandag gingen de vijande lijkheden tussen de Engels-Franse troe pen en de Egyptische door, ondanks een beroep op de Ver. Naties ze stop te zetten.

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1956 | | pagina 1