DE CRISIS IN HET COMMUNISME
KRISKRAS door Nederland
üs’ hjoed p p
to sizzen
Oan Sinteklaes
B
Fan de Martinytoer
d
Gouden filmpjes
I
ft
1
1
-
N
'i
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
Hwat hat Qabe Skroar
DINSDAG 4 DECEMBER 1956
52e JAARGANG
No. 94
Alles wijst er op dat de verschillende par-
Boedapest
PYT
Tj. de J.
Advertentieprijs: 12 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
De huren worden aanmerkelijk hoger.
Er wordt zelfs geboden tot f271.per
pondemaat.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres;
Marktstraat 13
Telefoon 451 - Na 18.30 uur 305 of 335
(K 5157)
Publieke veiling van een beste greid-
plaats te Nijland, thans in huur bij Rein
Terwisscha van Scheltinga.
le week december 1906
Ned. Kustvaarder gezonken. In de dich
te mist zijn zaterdagavond in de Duitse
Bocht bij het eiland Borkum de Neder
landse kustvaarder „Cobri” (199 ton)
en het Panamese vrachtschip „Maria
„Dolores” met elkaar in aanvaring ge
weest. De „Cobri” kreeg een groot gat
in de wand onder de waterlijn. Het
schip maakte direct veel water en in
enkele ogenblikken later gezonken. De
bemanning van vier koppen is door de
„Maria Dolores” aan boord genomen.
Wolkom, Sint, mei jo wite happe,
Jo wurde ek al aerdlch aid.
En altyd munter op ’e lappen,
Hwat ha wy oars in rare wrald.
De politike akrobaten
Sett’ allegear de skonken stiif,
Wy woen’ deroer grach mei jo prate,
Heechachte Sint - in iepen brief.
Jo ha ek wolris heard fan Eden,
Dy hat lésten in skeve reed
Op it kanael fan Suez riden,
Nou wol hy graech in oaljespeet.
Ja, Sint, as jo mear goed dwaen wolle,
Gean to Parys oan by Mollet,
Dy man hat büter op syn holle-,
De sinne stekt - jow in jokky-pet.
Bolswards Nieuwsblad
wiene. Earst nei de oarloch is dit for-
oare. Mar de earste nei-oarlogske jier-
ren siet der noch wolris in dübeltsje
tusken de sinten en waerden de hieren
leech hAlden en it djüre ünderhald sa-
folle müglik ütsteld. Sa koe it de skyn
hawwe, dat it wol hwat meifoel. Mar
de situaesje wurdt hyltyd minder. Wy
sjogge dan ek, dat d.e léste trije jier de
lytse bidriuwen sakje yn tal, it kin gjin
kant mear üt. Dan fordwynt de lytse
boer nei in yndustry- of havenplak en
bliuwt it spultsje lizzen. foar de
nijboer.
IN WICHTICH SOSIAEL-EKONO-
MYSK PROBLEEM
Der sitte oan it fraechstik fan de bi-
driuwsgreatte safolle kanten, dat men
hast bang is it iene to neamen as men
der net daliks it oare byfoeget,. Mar
sa komt men der net üt. Fanüt in alles-
omfiemjend ekonomysk forskynsel sil
men komme moatte ta in probleem
stelling, dy’t sosiael forantwurde is. It
giet der dus perfoarst net om de situ
aesje foar de lytse boer bygelyks min
der to meitsjen, krekt oarsom. De hiele
brdoeling is om de tastannen, dy’t fan
dei ta dei minder wurde yn forantwur
de banen to lieden. It giet dus net om
it forgunnen fan it brea fan de lytse
man, mar krekt dêrom, dat dy lytse
man brea en takomst hawwe sil. It is
in sykje-n nei in oplossing, dy’t forant
wurde is.
In oplossing komt der oars ek wol, sil
men sizze. Wis, dy komt der grif. Yn
koarte jierren sil dat bliken dwaen.’ Mar
Keapje yn Fryslan gjin geskinken,
De foarrie is optheden krap,
In moanne lyn is üt de winkels
Hast alles troch de hamster snapt.
Dy tinkt: „Ik rédden en de oaren?
Ik laitsje om ’n oarmans üngelok.”
Jow hamsters, dy’t hwat freegje doare
Mar in saltpüdtsje yn ’e sok.
Keapje jou guod by Eisenhower,
In mantsje dy’t it goed bidoelt,
Hy sit aenst wer in jier as fjouwer,
Siz - jow ’m in nije learen stoel.
Gegn ek mar efkes oan by Dulles,
Ja, dy is wolris hwat bertael,
Mar om’t hy neat to goed by ’t spul is,
Jow him in waerme, wollen sjael.
Nu de Gereformeerde kerken A en B
te Sneek ineengesmolten zijn, is door
enige personen een Chr. Gereformeerde
Kerk gesticht.
Buit van 8 mille. Door verbreking van
een glas-in-loodraam aan de achterzijde
van een woonhuis anne-x melkhandel aan
de Vreeswijkstraat te Den Haag heb
ben inbrekers een geldkistje met f 7400
twee spaarbankboekjes en een porte-
monnaie met f 600.buitgemaakt.
Dat mocht ook wel. Voor leden van de
Staten van Noord-Brabant zal het pre
sentiegeld worden verhoogd. Tot nu toe
ontvingen de heren f 15.per dag. Dit
zal nu f 25.per dag worden. En nu
maar vergaderen.
Hoog bezoek. in de gevangenis. De
nieuwe minister van Justitie, prof. dr. I.
Samkalden, bracht een werkbezoek aan
de strafgevangenis te Breda. De Mi
nister stelde zich volledig op de hoogte
van de gang van zake-n.
Aardgas onder IJsselmonde? De Neder
landse Aardolie Maatschappij heeft mee
gedeeld, dat het onderzoek van een tot
dusver niet bekende, blijkbaar gasvoe-
rende laag te IJsselmonde nabij het
Feyenoord-stadion, is voortgezet met
gunstig resultaat. De aanwezigheid van
aardgas is aangetoond op een diepte
van ruim 500 meter. De boring wordt
voortgezet.
Rijkspersoneel 1 er bij? De regering
overweegt om in de loop van deze
maand het rijkspersoneel een uitkering
ineens van 1 procent van de bruto jaar
wedde uit te keren. Met deze uitkering
Wil men alsnog terugke-ren van het en
kele maanden geleden genomen fel om
streden besluit, de zes procent salaris
verhoging voor het rijkspersoneel eerst
met ingang van 1 september j.l. te la
ten ingaan. In tegenstelling tot het rijks
personeel hebben gemeente- en provin-
stad moesten eveneens Russische pantser- garije
een t
Turkije uit te oefenen
Nederlander liep in Bremen in de val.
De 40-jarige Nederlander Arend Sok, die
zich in Noord-Duitsland aan huwelijks-
zwendel schuldig maakte, is door de
Duitse recherche gearresteerd. Toen hij
in maart in Bremen opdook, deed hij
Jow Boelganin in pong mei knikkers,
Dy man wol toarkje en dan komt
Der siker noait safolle stikken,
As mei sa’n nijerwetske bom.
Ja - Nasser, dat is net sa’n braef lid,
Liz foar him in izeren „muilkorf” del,
En jow dy tüke lytse David
In V. N. sulvren rinkelbel.
Jo wit it - wy mei 't net forswije,
Jow ’t lan hwer’t nearne in stjer mear
skynt,
It biblet - tosleinde Hongarije,
De frijheit - it alderdjürst geskink.
Jow alle- bern in béd, klean en iten
Slaen üs mar oer - wy bin neat brek.
len dogeniet wol elk graech slite,
Pyt - stopje Kadar yn ’e sek.
Voor de betrekking van dorpsreiniger
in Rauwerderhem hebben zich 143 lief
hebbers gemeld. Het weekloon bedraagt
f 8.—
de H.B.G.-directie hebben de bloemkwe
kers, die wel bollen mogen telen, maar
ze alleen in eigen bedrijf mogen verwer
ken en niet verkopen, hun bollen via de
veiling toch aan de man gebracht. Ar
restaties zijn niet verricht.
Flinke boetes voor zondagsrijders.
Bossche politierechter heeft vrijdag 12
autobezitters boetes opgelegd, variërend
van f 25 tot f 500. De hoogste boete
kreeg een dokter uit Mierlo, die naar
een voetbalwedstrijd was gereden zonder
vrijstelling. Een emigrant uit N.-Zeeland
meende nu buitenlander te zijn en vrij
te kunnen rijden, maar de politierechter
wees er op, dat hij in feite nog Neder
lander was. Hij kreeg f 100 boete.
Leiden voorziet 40 Hongaren van werk.
Ook Leiden wil niet achterblijven in de
leniging van de nood der Hongaarse
vluchtelingen. De voorzitter van de on
langs opgerichte stichting tot hulp aan
de vluchtelingen, prof. mr. J. C. van
Oven, deelde mee dat Leiden bereid is
40 Hongaren op te nemen en werk te
geven. Het grootste deel van deze groep
bestaat uit individuele personen, die in
gezinnen zullen worden opgenomen.
Twee of drie gezinnen zullen aan een
woning moeten worden geholpen. Leiden
telt ongeveer 30 Hongaars sprekende
burgers, die straks als tolk zullen op
treden.
Met Kerstvakantie. Evenals vorige jaren
zullen Koningin Juliana en de drie oud
ste prinsessen de kerstvakantie in Sankt
Anton doorbrengen. De Prins zal daar
ook heen gaan en met zijn gezin de
jaarwisseling in Sankt Anton vieren.
Geen benzine? Auto aan de kant. Het
rijverbod op zondag heeft tot gevolg ge
had, dat de prijzen van tweedehands
auto’s aanzienlijk omlaag zijn gegaan.
Vooral grote wagens worden te koop
aangeboden, terwijl de vraag gering
is.
Het zondagsrijverbod. In Rijswijk hield
de politie een auto met gasflessen op
het dak aan. Niet ten onrechte: de fles
sen waren ter misleiding aangebracht,
de auto liep gewoon op benzine. In be
slag genomen. Zowel in Rotterdam als
in Den Haag gingen twee zondagsrijders
op de bon. In Enschedé moest 'n motor
rijder er aan geloven. Zijn vehikel krijgt
hij pas terug na uitspraak der politie
rechter. In Amsterdam werden twee
auto’s in beslag genomen.
cie-ambtenaren evenwel de zes procent
salarisverhoging uitbetaald gekregen
met terugwerkende kracht tot 1 juli.
De kentekenbewijzen. Er waren klach
ten over de afgite van kentekenbewij
zen. Dat ging op zijn elf-en-dertigst, zo
Werd beweerd. Daarin komt na 1 jan.
verandering. Dan zal een nieuwe, snel
lere methode worden toegepast.
Grappenmaakster toch veroordeeld. De
hotelhoudster, die „voor de grap” een
cliënt f 3600 had lichter gemaakt, om
de man te Ieren beter op zijn geld te
passen, werd in hoger beroep toch tot
haar oude straf zeven maanden ge
vangenis veroordeeld. Het Gerechts
hof te Amsterdam, waarvoor de zaak
nu diende, overwoog daarbij, dat z.g.
„practical jokes” niet op vreemden, doch
uitsluitend op goede kennissen en vrien
den worden toegepast.
Theorie onvoldoende. Voor de rechtbank
te Gorinchem stond een man terecht, die
14 jaar lang zonder rijbewijs had ge
reden. Hij had in die tijd acht auto’s
versleten. De goede man had wel po
gingen gedaan, het rijbewijs machtig te
worden, maar hij zakte altijd weer op
het theoretische gedeelte van dit exa
men. Dat kan je zo hebben. Veertien
jaar lang was het desondanks goed ge
gaan. Nu kreeg hij 14 dagen hechtenis:
voor elk jaar dat hij „zonder” had ge
reden een dag. Als de man die veertien
dagen nu eens gebruikte om verkeers-
theorie te studeren?
Zonder vergunning bollen geveild. Po
litie en ambtenaren van de C.C.D. heb
ben vrijdagmiddag een inval gedaan in
het kantoor van de grote coöp. bloem
bollenveiling H.B.G. te Lisse. Volgens
As de moanne fol is, skynt
er oeral.
gratis help en foarljochting, ruilforkave-
ling en kultuertechnysk wurk, foarbyld-
bidriuwen en folie net genóch.
Mar dêrmei kaem gjin oplissing. Ik haw
it al earder sein: de ekonomy is in
hurde master, jo üntrinne him net, de
lytse winkelman net en de lytse boer
ek net. De omset is to lyts, dér sit de
oast.
Wol men dizze minsken reëel helpe, dan
sil in diel oan oar wurk holpen wurde
moatte en der is de tiid gunstich foar,
in oar diel moat mei it nije alderdoms-
pensioen en in ryklike forgoeding foar
har bidriuwke ütkocht wurde, in trêdde
diel moat nei de nije polders. En dizze
frijkommende bidriuwkes moatte net
wer forkoft of forhierd wurde, mar
tsjinje om oare to meitsjen ta in reed-
lik spul. Dit kin men net oan de mins
ken seis oerlitte, dat hat de praktyk
wol ütwiisd. Op in plak yn üs lan is in
greate ruilforkaveling ütfierd mei hege
kosten om de lytse forspraette stikjes
lan ta reedlike kavels gear to foegjen
en goede bidriuwsgebouwen to meitsjen.
Dat hat in slompe jild koste, mar it
like forantwurde.
Nou, tweintich jier letter, ha de lju
har bidriuwen wer forkavele yn lytsere
stikken om Jouke of Sybren elk in part
to jaen en giet it wer huid op de aide
situaesje oan. It hiele, goedbidoelde en
jildslinende wurk wurdt op sa’n wize
in klucht. Neist de nijboude spultsjes,
komme wer de hokken en heaberchjes,
hwer’t de neiteam har lok bisiket to
finen. It liket my sa düdlik as hwat,
dat de sanearing fan de lénbou bigjinne
moat om dizze fraech rjucht yn ’e eagen
to sjen. Sünder in minimumgrins foar
de bidriuwsgreatte sil it nea slagje üt
de ünderwê.1 to kommen. En as mini
mum sil men stelle moatte in bidriuws
greatte, hwer’t op syn minst ien man
foldwaende produktieve üren yn in jier
meitsje kin. Dat sil likernoch 2500-2600
üren wêze moatte. Oars is it bidriuw
to lyts.
e
Abonnementsprijs f 1.75 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 87926
zich voor als scheepskapitein en beloof
de drie vrouwen met haar te trouwen.
Zij verleenden hem gastvrijheid en
steunden hem met geld. Bij zijn derde
„verloofde” plunderde hij bijna het ge
hele huis leeg en nam haastig afscheid,
met .koffers vol sieraden, kleding en
wasgoed. In Hamburg heeft hij deze
„bukt” weer verkocht. Maar bij een
volgend bezoek aan Bremen werd hij
door de recherche gegrepen.
Vier Hongaarse huwelijken. Achtmaal
klink zaterdagmorgen het vastberaden
„legen”, het „Ja, ik wil”, tijdens een
plechtigheid in de trouwzaal van het
Utrechtse gemeentehuis te Zeist, waar
vier Hongaarse studentenpaartjes in 't
huwelijk traden. De burgemeester van
Zeist, mr. A. P. Korthals Altes voltrok
het huwelijk en sprak de trouwformule
in het Hongaars uit, waarna hij zich in
een persoonlijk woord tot de jonggehuw
den richtte. Hij wees er op, dat het
verkrijgen der papieren, voor Neder
landse bruidspaartjes zo gemakkelijk,
voor deze Hongaarse studentenvluchte-
lingen een onoverkomelijke moeilijkheid
scheen. Hij nam elk van de trouwlusti
gen de eed af, waarin zij verklaarden
niet in staat te zijn, geboorteakten over
te leggen. Namens het gemeentebestuur
bood hij elk der bruidspaartjes een cas
sette aan. De commissaris der Koningin
in de provincie Utrecht had de bruids
paren verrast met een bruidsboeket.
Blussende brandweer op worst onthaald.
Niet veel brandweergasten zullen tijdens
hun blussingswerk onthaald worden op
worst. Dat gebeurde zondagmiddag toen
brand was uitgebroken in het Vlees-
centralebedrijf te Assen. Ten minste
6000 kg spek en 1000 kg worst gingen
in de vlammen verloren en slechts klei
ne hoeveelheden bleven gespaard; ge
noeg echter om de brandweer te ont
halen waarschijnlijk op warme worst.
De brand was ontstaan op de met kurk
en asfalt geïsoleerde zolder. Zes worst-
droogcellen gingen verloren. De schade
wordt geraamd op twee ton. Het bedrijf
is verzekerd. Oververhittinng was de
waarschijnlijke oorzaak.
In fopspeen gestikt. Het 8-jarige zoon
tje van de familie Van Doorn te Vee-
nendaal is gestikt, doordat hij een fop
speen, waarmee hij aan het spelen was,
in zijn keel kreeg. De jongen had er
water in gedaan, dat hij wilde opzuigen.
Een arts, die spoedig aanwezig was,
1 kon niet meer helpen.
Aanbevolen sigarenmerkenHavanna,
Rembrandt, Onze recruten, ieder 2 ct.
Jubilo, Ambulantia, Pius X, ieder 2%
cent, Primadonna, Pavon, ieder 3 ct.
P. J. Schrage, Bolsward.
Te koop in de gemeente Bolsward: een
soliede vergunning.
Meast sitte de fuortgeande lju mei skuld
en dochs stapt der wer in nijenien yn,
hwant de driuw nei selsstannichheit is
by dizze minsken tige great. Is dizze
dermei holpen Mei men minskliker-
wize forwachtsje, dat er hjir op 3 ha
in bistean fine kin, dat sosiael sa hjitte
mei? It andert is né. O, ik wit wol,
dat hjir yn dizze hoeke fan Fryslan
sokke lytse lju oan to wizen binne, dy’t
harren dochs mar skoan rédde. Mar
hjir spilet it probleem net. Hjir binne
hwat lytse boeren tusken de greatere
hiel wol thüs. Hja hawwe dan in molk-
rit of wurkje los en dogge moarns en
jouns har eigen wurk. Mar dér giet it
net om. As it rounom sa wie as hjir yn
it Westen fan Fryslan, dan bistie it pro
bleem net. Mar it giet om de kontrijen
hwer’t tüzenen fan sokke bidriuwkes
binne en hwer’t in man mei tsien kij
in „greate” boer is. Eartiids haw ik yn
in streek tahalden, hwer’t de fabryk
de molke krige fan 1400 kij. Dy fabryk
hie doe tusken de trije en fjouwerhün-
dert leden. Dér wie <Joe trochmekoar
fjouwer kij de man. Oer sokke streken
giet it en dér driget by it sakjen fan
de prizen en it omheech rinnen fan lea-
nen en libbenskosten in ünhaldbere situ
aesje. Ek al slagget it om de produkten-
prizen to bringen op in peil, dat yn it
algemien reedlik is, dan noch sil it hjir
mis gean. De regearing hat al jierren
de oandacht festigje op dizze kwesje.
Subsydzjes op dit en dat, gratis of hast
Dat is de wei fan al fierder sinken en
forearmoedzjen, dat is de wei fan it
pauperisme mei alle sosiale en morele
illinde, dy’t der foar de lju seis en har
bern üt fuortkomme sil. In oplossing
komt der altyd. Seis yn Hongarije komt
dy. Mar freegje net hoefolle minskeleed
der mei mank giet.
De hiele reden fan it oan ’e oarder
stellen fan it al to lytse agraryske bi
driuw sit hem deryn, dat men in reed
like en forantwurde situaesje skeppe
wol mei sa min müglik minsklik leed.
Dit sil net tafalle, mar it giet om tüze
nen hüshaldings en dan moat it bisocht
wurde dizze lju op in praktyske wize
yn de mienskip fan it Nederlanske folk
to hal den mei al har treflike eigen-
skippen, dy’t dit soberlibjende folk bi-
sit.
It ekonomysk forskynsel, hwer’t ik niis
fan repte, is dit: Mei it omheech gean
fan prizen en leanen, mei it ynfieren
fan de sosiale rjuchten en lésten komt
der in oare basis ünder it bistean fan
in bidriuw. Dat bidriuw moat om dizze
arbeidsforgoeding op bringe to kinnen,
in bipaelde arbeidsintensiviteit hawwe.
It wurk, it leanende wurk, moat troch
de produksje fan sa’n bidriuw goed
makke wurde. Kin dat net, dan is sa’n
bidriuw to lyts. Eartiids wie it op alle
terreinen fan it bidriuwslibben müglik
om as lytse man oan in ynkommen to
reitsjen, dat net minder wie as dat fan
de wurknimmer. Doe wie de selsstan
nichheit kleare winst, hwer’t hy graech
hwat mear üren foar oer hie. Sa wiene
der 25 jier lyn folie mear bakkers,
slachters, smidden en sa as nou. Hoe
folle lytse bidriuwen fan faklju binne
der al minder as doe. Ek mei oare
ündemimmingen is it krekt sa. It komt
dêrfan, dat in selsstannige tsjintwur-
dich folie mear fortsjinje moat, sil hy
de holle boppe wetter halde kinne.
Yn it agrarysk bidriuwslibben is dit
lang tsjinhülden om’t der de leanen bi-
langryk leger leine as yn oare biroppen
dat is de minste, dy’t der komme kin. en ek om’t hjir de sosiale wetten net
wagens in actie komen om een menigte te
verspreiden, die in opwinding was ge
raakt door razzia’s op Hongaarse jonge
mannen.
Ook begingen de Russen een nieuwe ju-
dasdaad. Zij arresteerden de leider van de
revolutionaire arbeidsraad Jozsef Dudas,
die zich in de bergen had verscholen,
maar een vrijgeleide had verkregen om
met de regering Kadar te onderhandelen.
Dudas was de belangrijkste man van de
Hongaarse verzetsbeweging na de ver
dwijning van generaal Pal Maleter, de
„held van Boedapest”.
Ex-premier Imre Nagy, eveneens door
verraad in handen van de Russen geval
len, bevindt zich in het Roemeense va
kantieoord Sinaia, ongeveer 65 km buiten
Boekarest. Dit werd bekend door een ver
klaring van de Joegoslavische regering
dat de gehele voorgeschiedenis van
Nagy’s ontvoering uit de doeken deed en
door brieven, die door Nagy’s metgezel
len naar familieleden in Boedapest zijn
geschreven.
En in het gehele land maken de boeren
St. Nicolaasavond in den Hof van Hol
land. Biljart-kegelbaanspel om wild.
Y. K. Galama.
teruggebracht tot
menzweerders.
Van groot belang is ook het verschijn
sel dat de socialisten, van wie werd aan
genomen dat zij tengevolge van de om
zwaai van de Russen op het 20ste partij
congres bondgenoten der communisten
zouden worden in de volksfront-bewe-
gingen, thans van elke samenwerking met
deze verkrachters van de vrijheid waren
genezen.
De gevolgen van dit alles zijn duidelijk:
afgezien van de toekomst der partijen als
zodanig, heeft het communisme zich wel
licht nimmer zo zeer van de hoofdstro
mingen van het politieke denken en van
de ethiek in de niet-communistische we
reld afgescheiden. De aantrekkingskracht
van het communisme is nog nooit zo ge
ring geweest.
Op economisch gebied, waar de gevolgen
van de crisis zich vooral in de vazalstaten
zullen doen gevoelen, is het hoogst twij-
velachtig of aan een verhoging van de
levensstandaard zelfs nog maar gedacht
tijleiders het geven van steun aan de Rus
sische actie in Hongarije zien als ’t beste
bewijs van hun loyaliteit aan de leerstel
lingen van het Kremlin.
In Peiping is men reeds zojuist be
gonnen met het verspreiden van propa
gandamateriaal waarin alle partij-organ i-
ties worden opgeroepen hun loyaliteit op
dit punt in het openbaar te betuigen.
Vrijwel overal hebben zich nu de voor
naamste partijleiders achter de meedogen
loze onderdrukking van de Hongaarse
vrijheidsopstand geschaard enkelen
hebben zich daar reeds openlijk voor uit
gesproken, anderen hebben stilzwijgend
het gebruik van het rode leger voor po
litieke doelstellingen aanvaard. Onder
deze laatsten treft men vooral hen aan,
die voordien blijkbaar een wissel op de
toekomst hebben getrokken en rekening
hielden met een spoedige terugkeer van
het stalinisme en zich sedert de befaamde
rede van Chroesitsjew op het 20ste partij
congres daarover niet hebben uitgelaten.
Het spreekt vanzelf dat de scheuring in de
partij zelf van ernstige aard is. Als de te
rugstelling van premier Molenkow, die
ten opzichte van de zware industrie meer
aandacht wilde besteden aan de produk-
tie van verbruiksgoederen, al zo’n terug
slag kon veroorzaken, hoeveel te meer
dan de controverse over de uitdaging, die Terwijl
door Belgrado, Warschau en
aan Moskou werd gesteld.
Het is bovenden een ernstig verschijnsel
voor Moskou dat in hun reacties op het
bloedbad in Hongarije de groeperingen
waarop de partij het meest staat dacht
te kunnen maken, het rode kamp verlieten
en dit geldt zowel voor delen van Azië
als voor Europa.
Jongeren, van wie werd aangenomen dat
zij doordrongen waren met de commu
nistische leerstellingen - arbeiders, van
wie men aannam dat zij uiteraard het
I meest van het communisme zouden ge-
J diend zijn; de intellectuele avant-garde,
die vaak de stoottroepen van de commu-
nistische penetratie vormen al deze
mensen draaien in groten getale het com-
munisme de rug toe. Enkele waarnemers
zien reeds menige partij in de vrije landen
X teruggebracht tot een klein kringetje sa-
Er begint zich thans over de gehele wereld een duidelijk patroon af
te tekenen in de reacties der communisten en hun volgelingen op de
bloedige onderdrukking van de opstand in Hongarije: als gevolg daar
van heeft een acute crisis het communisme als ideologie en als stelsel
tot in zijn grondvesten aangetast.
Wat is nu de betekenis van deze crisis? Wanneer men daarin een
aanduiding zou zien van de ineenstorting van het communisme, of
van de onmiddellijke ontbinding van de communistische partijen dan
zou dit zeker voorbarig en niet verstandig zijn, want het is nu eenmaal
een vaststaand feit, dat de doorgewinterde communistische leiders zich
niet van dogma’s en de overheersing van Moskou zullen losmaken.
kan worden. Een verhoging van de levens
standaard was, vooral in Oost-Europa al
tijd nauw verbonden met een verlenging
van de arbeidsduur. Dit is in de landen,
waar de arbeiders gedesillusioneerd zijn
en al aan passief verzet denken, een ge
neesmiddel van twijfelachtige waarde en
juist in die landen vraagt het econo
mische probleem om een spoedige op
lossing.
Van militaire zijde bezien, heeft Honga
rije niet alleen aangetoond dat het com
munisme zijn kracht ontleent aan de aan
wezigheid van een meedogenloos rood
leger, maar -ook dat „op de legers der va
zalstaten niet kan worden vertrouwd
wanneer ze voor hun Russische meesters
tegen hun eigen volk moeten strijden en
misschien wel ook in andere gevallen”,
zoals onlangs in The London Economist
werd betoogd.
Dit zijn de voornaamste moeilijkheden,
maar zeker niet alle, waarmee het Krem
lin rekening heeft te houden. Moskou zal
nu moeten beslissen of destalinisatie of
restalinisatie het minst schadelijk is. Het
ziet er naar uit dat de ernstige crisis, die
het communisme doormaakt, nog niet
voorbij is.
Intussen blijkt, dat ondanks de „harde po
litiek van Moskou in Hongarije de rust
nog steeds niet is weergekeerd.
Jl een stap van de Ver. Staten om
de kwestie-Hongarije in de Algemene
Vergadering van de Ver. Naties met prio
riteit te behandelen, succes heeft gehad,
komen er uit het dappere Hongarije na
melijk berichten, dat de guerilla weer is
opgelaaid.
In bossen en bergen houden zich nog dui-
zende gewapende Hongaren schuil, die
van tijd tot tijd aanvallen op Russische
konvooien doen of hinderlagen leggen.
Het grote kolengebied van Pees in Zuid-
Hongarije was zondag geheel van de bui
tenwereld afgesneden. In dit gebied be
vinden zich ook de uraniummijnen, die
reeds eerder door vrijheidsstrijders zijn
vernield. Er zijn berichten, dat de com
mandant van het rode leger van Pees vo
rige week door verzetstrijders is doodge
schoten.
In Noordoost-Hongarije zouden 1500
studenten het gebied rond Satorajauhely
beheersen. Alleen de hoofdwegen zouden
in handen van het sovjetleger zijn. Ook in
het gebied van Nograd opereren gue
rilla’s.
In Boedapest, waar na de oproep van de
arbeidsraad, het officiële communistische
dagblad „Nep Szabadsag” te boycotten,
duizenden exemplaren van deze krant in
het openbaar werden verbrand, zijn pam
fletten uitgedeeld, waarin tot gewapende
opstand en staking aange_et. In de hoofd
van de algemene chaos gebruik om de
collectieve 'boerderijen onder elkaar te ver
delen.
De Sovjet-Unie is intussen bezig in Bul-
een strijdmacht op te bouwen, die
tweeledige taak heeft: (a) druk op
i en (b) mogelijke
opstanden in het onrustige Bulgarije snel
de kop in te drukken.
Tot dusverre waren er geen sovjettroepen
in Bulgarije gelegerd.
De meeste eenheden van het rode leger
zijn in Varna aan de Zwarte Zee gede-
barkeerd. De versterkingen arriveren op
een ogenblik, dat Moskou een grote cam
pagne voert over de „bedreiging” van
Syrië door Turkije, Irak, Engeland,
Frankrijk en Israël.
Volgens berichten zouden de Bulgaarse
stalinisten met deze Russische strijdmacht
in de rug massale arrestaties van hun tito-
istische tegenstanders uitvoeren.
Ook in Oost-Duitsland ziet het er naar
uit, dat u regering besloten heeft aan de
„harde politiek” vast te houden. Er zijn
berichten dat op vele plaatsen de fabrieks-
militie wordt ontwapend en verder zijn
vier leidende communistische intellectu
elen gearresteerd wegens hun relaties met
de Hongaarse Petoefie Club, die de re
volutie in dat land is begonnen.
