o SUEZ-CRISIS: IMPULS TOT EUROPESE SAMENWERKING roar Oost en West zoekt naar eenheid Moskou veroordeelt plan Eisenhonwer TOSCANINI iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiL HET WAS VAN ONS iiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiii Ruim 4*A millioen Nadelig saldo handels- balans steeg 63 pet Gouden filmpjes 3e week januari 1907 üs hjoed p p to sizzen 50-jarig jubileum van de Bondsring van Jongelingsverenigingen op Geref. grondslag „Witmarsum en Omstreken” op giro 999 53e JAARGANG VRIJDAG 25 JANUARI 1957 No. 7 STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND Buitenlands Overzicht VRIJDAG A.S. Bolswards Nieuwsblad De Jong’s Nieuwsblad a Hwat hat PIET Streekroman van Hanoi Spoor. Advertentieprijs: 12 cent per mm Ingezonden mededelingen dubbel tarief Handelsadvertenties bij contract reductie Abonnementsprijs f 1.75 per kwartaal (bij vooruitbetaling) Giro 87926 Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward Administratie- en Redactie-adres; Marktstraat 13 Telefoon 451 - Na 18.30 uur 305 of 335 (K 5157) Hwat immen dronken docht moat er nofteren bitelje. Slagerij K. Terhenne: Rolpens en Hoofd kaas. Opvoering van „De Meikoningin” in de Doele te Bolsward. dat daar vooral de radarposten welke ook van de grond zouden moeten wor den verdedigd zijn gevestigd, welke tijdig waarschuwingen aan Engeland en de Ver. Staten zouden kunnen door geven als er een luchtaanval op til zou zijn. jbegint in dit blad een nieuw feuilleton. Dan wordt nl. de eerste aflevering ge plaatst van een even spannende als in teressante verhaal Werelds vermaardste dirigent Een rijk gezegend leven Ook hij verliet de aardse tent En niets is hem gebleven Niets neemt hij mee in ’t stille graf De eens zo glorieuse Maar de muziek die hij ons gaf Zal immer blijven ruisen. Werelds vermaardste dirigent Is hoogbejaard gestorven Hij heeft zich met zijn rijk talent Al ’t wenslijke verworven Heel lang in 't blinkend land der kunst De ongekroonde koning Elk deelde hem royaal zijn gunst Met sprekende betoning. De kunst was bij hem souverein Die wou hij toe behoren Nooit boog hij naar de kronkellijn Der zwarte dictatoren Het internationaal verband Wilde hij gaan verbreden Juist, hierom moest zijn vaderland Ruim twintig jaar gemeden. Hij leefde uit het diep besef Van religieuse krachten Niet de mens die zich zelf op heft Zullen de anderen achten Slechts hij die weet - het is geleend Al wat mij werd geschonken Die zal gelijk een edelsteen Door alle tijden vonken. De bevolking van Bolsward passeert voor het eerst de 7000. Was deze op 1 januari 1906 nog 6906, thans is deze 7013. Door overlijden van mevr. Hummelinck de echtgenote van de directeur, gaan de feestelijkheden voorlopig niet door. Het is een verhaal van Frank, die na lange jaren omzwervingen weer terug keert in zijn geboortedorp, waaraan hij zeer gehecht is, maar door allerlei om standigheden heeft moeten verlaten. Hij komt tot de ontdekking dat zijn land heer het bedrijfje, dat hij in zijn huisje en op de bijbehorende grond uitoefent, wil opheffen en Frank met minder fraaie middelen tracht te verdrijven. Dit valt hem zwaar, want Frank en zijn buurmeisje Joke houden van elkaar en ook Jok’s ouders hebben een bedrijfje van dezelfde landheer in erf pacht. zen van liefdesromans als contrabanda betitelde Voor de opvoering van deze revue, had ook meester van Abbema van Lollum, die enkele jaren de voorzittershamer handteerde, nog oude herinneringen op gehaald. De dames Kloosterman vergastten ons nog op enkele prachtige zangnummers, waarna ds. van Tuinen van Schettehs het slotwoord uitsprak en de avond sloot. Al met al een avond, die alleszins ge slaagd mag heten en die nog lang in de gedachten van de aanwezigen zal voort leven als een „pracht”-avond. Tijdens het verblijf van Tsjo-En-Lai in Moskou hebben de Russische en Chi nese staatslieden ook gesproken over de Amerikaanse plannen inzake het Mid den Oosten en natuurlijk werden deze scherp veroordeeld. Het Amerikaanse imperialisme probeert slechts het En gelse en Franse in het Midden Oosten te vervangen om de bewegingen voor stemmers deden velen het aarzelend, ook de Nederlandse afgevaardigde. De Amerikanen meenden dat Israël vol doende bescherming had, doordat de V.N.-troepenmacht in het te ontruimen gebied zou worden gelegerd. Maar het staat niet helemaal vast dat dit het ge val zal zijn, want Egypte heeft het recht te eisen dat deze troepen direct zijn ge bied zullen verlaten. De secretaris-gene. raai van de V.N. Hammarskjoeld tracht door overleg met Kairo thans op korte termijn een oplossing te vinden, maar Nasser is halsstarrig, wat trouwens ook blijkt uit het feit dat hij zijn eis hand haaft dat Israël, Frankrijk en Engeland 5 milliard gulden schadeloosstelling aan zijn land zullen betalen. Er is in de V.N. ook een stroming die een buffer staat van het Egyptische gebied, dat Is raël nu nog bezet houdt, wil maken, in ruil voor een betaling aan Egypte, welke dit land in staat zou stellen de Assoeandam te bouwen. Maar Nasser schijnt thans ook over dit plan niet gunstig te denken. Op korte termijn zal hier echter een beslissing moeten vallen, en komt misschien ook Washington voor de moeilijke vraag te staan of het Israël de terecht door dat land verlang de garanties voor zijn veiligheid zal ver lenen en zich daarmee te scharen tegen over de Arabische staten en hun aan hang. Ten Brinks thee is de lekkerste, 13 cent per ons. Te Bolsward verkrijgbaar bij S. Dijkstra, B. Brouwer, S. Hendriks, J. Keikes, P. Oord, J. Mensingha, H. Mol en wed. Lolkema. De Duitse keizer heeft het leger een bericht doen toezenden, waarin de of ficieren wordt aangeraden eenvoudig te leven en Duitse wijnen te gebruiken in plaats van Franse champagne. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek samengestelde voorlopige ge gevens bedroeg de waarde van de invoer in december 1956 f 1.118 miljoen (v.m. f 1.288 miljoen), terwijl voor een waarde van f 853 miljoen (v.m. f 1.008 miljoen) werd uitgevoerd. Het dekkingspercen tage bedroeg 76 (v.m. 78). Ten opzichte van december 1955 is de waarde van de invoer gestegen met 70 mln. gld. waartegenover een waardeda ling van d,e uitvoer staat van 45 mln. gld. Zodoende liep het dekkingspercen tage in december 1956 t.o.v. de over eenkomende maand in 1955 terug met 10 punten, nl. van 86 tot 76. Het nadelige saldo op de handelsbalans voor het gehele jaar 1956 bedraagt 3.224 mln. gld., tegen 1.978 mln. gld. in 1955, een vermeerdering derhalve van 1.245 mln. gld. of 63 procent. Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en ringvergadering. Dit was de oorzaak, dat men besloot tot splitsing over te gaan. Na het zingen van het Bondslied der jongelingen werd het woord verleend aan de heer H. Algra, bondsvoorzitter, die ’n met veel humor gekruide speech afstak. Wat is er gelachen toen spreker bij verschillende gebeurtenissen uit het verleden stilstond en ons liet horen hoe men vroeger feest vierde! Gezegd kan worden, dat deze rede zeer in de smaak viel bij do aanwezigen. Hierna traden de dames Kloosterman, die zo langzamerhand ook bekend wor den, op! Vervolgens werd gelegenheid gegeven tot het houden van toespraken. De oud- voorzitter van de ring, Wybren Dijkstra van Arum, maakte hiervan gebruik. Hij haalde verschillende herinneringen op uit „zijn jaren” en deed dit op koste lijke wijze. Na de pauze-met-chocolademelk-en eier koek, kwam de door de heer P. Idsinga van Edens geschreven revue „Gouden Glimpkes” aan bod. Hieraan werkten 40 leden van J.V.’s en M.V.’s uit de Ring mee. Deze revue geeft in 6 bedre ven verschillende gebeurtenissen uit de afgelopen 50 jaar weer. De ring had vooral in de eerste 25 jaar veel te danken aan de onderwijzers Fokkema-Andela-van AbbemaVooral in de mobilisatiejaren van 1914-1918 was het moeilijk de ring in stand te houden doordat verscheidene leden lan ge tijd onder de wapenen waren. Wij za gen hoe een knaap na vier jaar aan de grenzen doorgebracht te hebben voor het feit kwam te staan, dat hij direct na zijn thuiskomst weer weg moest om dat de Koningin in gevaar was! In 1931 werd het 25-jarig jubileum ge vierd. Wat was dat een mooie avond. Ook de bezettingsjaren waren moeilijk, zo moeilijk dat een jaar lang van een ringvergadering geen sprake was. In 't laatste bedrijf zien wij hoe „Ringers” 50 jaar wordt en door zijn „opvoeders” niet vergeten was, maar omgekeerd, dat zij, die hem lopen geleerd hadden ook hem nog in gedachten hebben Deze revue werd op uitstekende wjjze naar voren gebracht. Er waren zeer humoristische voorvallen in, waarom veel gelachen is. Wat kreeg de inleider uit 1912 op „zijn kop” toen hjj het le- nationale onafhankelijkheid te onder drukken, aldus een Russisch-Chinees communiqué over deze zaak. De debat ten over Eisenhowers plannen gaan in tussen voort in het Amerikaanse Con gres en in die debatten spelen ook een rol de belangrijke bedragen welke de economische hulp aan het Midden Oos ten zullen vergen. Van de totale uitga ven op de Amerikaanse begroting 1957- ’58 ad bijna 72 milliard dollar is meer dan 60% voor de defensie en econo mische en militaire hulp aan andere lan den bestemd, zodat men zich kan voor stellen dat tal van congresleden bezuini ging willen. Algemeen neemt men dan ook aan dat als het Midden Oosten de voorgestelde hulp krijgt, Washington zuiniger zal worden met de steun aan Europa, o.a. door zijn troepen in West Duitsland in te krimpen. Zoals te ver wachten was hebben in het Midden Oos ten alleen Turkije, Perzië en Irak en voorts de andere Mohammedaanse bond genoot in het Bagdad-pact, Pakistan, volledige instemming betuigd met het Amerikaanse plan voor de bestrijding van de uitbreiding van de communis tische invloed. De staatshoofden van Egypte, Saoedisch Arabië, Jordanië en de premier van Syrië hebben in een con ferentie te Kairo de pogingen van Ei senhower om het „luchtledig” in het Midden Oosten op te vullen afgewezen. Koning Saoed van Saoedisch Arabië, die op weg is voor een bezoek aan Wash ington zal dit president Eisenhower per soonlijk meedelen. De Amerikanen hech ten grote waarde aan dit bezoek en zul len de vorst, die er met een grpot gevolg en grote praal dank zij zijn In komsten uit de olierijkdom van zijn land komt, op luisterrijke wijze ontvan gen. President Eisenhower zal waar schijnlijk persoonlijk de problemen van het Midden Oosten met hem bespreken. Van die problemen zijn Israël en het Suezkanaal op dit moment de belang rijkste. Zoals bekend willen de Israëliërs het laatste deel van Egypte dat ze bezet houden niet verlaten voor ze de garan tie hebben dat Evypte van dit gebied uit geen overvallen meer op Israël zal ple gen en hun vrije vaart in de Golf van Akaba en door het Suezkanaal wordt toegestaan. Ondanks deze billijke ver langens heeft de algemene vergadering der Ver. Naties met overweldigende meerderheid met Israël zelf was al leen Frankrijk tegen geëist dat Israël binnen 5 dagen zijn laatste troepen uit Egypte zal terugtrekken. Van de voor- Zoekt men in het Westen naar een heid, niet minder is dat het geval aan de kant van de communistische landen. De heer Chroesjtsjow doet dat op zijn manier door Stalin, eenmaal zo door hem gekritiseerd thans een model-com- munist te noemen en niet Lenin de fi guur rond welke alle communistische landen zich dienen te scharen. Om alle communische schaapjes weer in de Sovjetkooi terug te leiden, stellen hij en alle Russische leiders thans de Weste lijke landen, en de Ver. Staten in het bijzonder, als gevaarlijk en meer im perialistisch dan ooit voor. Tsjoe-En-Lal de Chinese premier die in Moskou, War schau en Boedapest op bezoek was, en in wie men wel eens Titoïstische neigin gen heeft verondersteld, aarzelde niet, nu dergelijke neigingen de communis tische landen uiteen dreigen te drijven, mee verzamelen te blazen. Hij pleitte zowel in Hongarije als Polen voor de er kenning van Moskou’s leiderschap en een Chinese parlementaire delegatie schijnt in Zuid Slavië hetzelfde te heb ben gedaan. Daar zal het boter aan de galg gesmeerd geweest ztfn. Anders zal het in Hongarije geweest zyn, waar de regering-Kadar volgzaam de leiding van Moskou aanvaardt en gretig beulswerk vervult jegens hen die Moskou de rug toekeren. Wat Polen betreft zoals be kend staat Gomulka ongeveer op het standpunt van Tito, maar hij moet uiterst voorzichtig manoeuvreren om te vermijden dat de Russische toorn zich over zijnland uitstort. Bovendien kan hij goede betrekkingen met Moskou niet missen omdat z’n land economisch sterk op de Sovjetunie is aangewezen en het ook Russische steun zou kunnen nodig hebben als bij een eventuele hereniging van Duitsland eens de OderNeisse grens ter sprake zou komen. Eén zorg is van Gomulka’s schouders afgenomen doordat bij de zondag gehouden parle mentsverkiezing het overgrote deel der kiezers niet in de eenheidslijst der kandidaten heeft geschrapt en daardoor de eerste kandidaten van het front van de nationale eenheid, bestaande uit de communistische partij, de nationale boe renpartij en de democratische partij zijn gekozen. De stalinistische communisten zowel als de kringen, die een duidelijke anti-Russische koers wilden varen advi seerden de vooraan staande kandidaten te schrappen of de verkiezingen te boy cotten. Maar de kiezers hebben, mede dank zij de adviezen van het r.k. epis copaat, het hoofd koel gehouden, eieren voor hun geld gekozen en een overgrote meerderheid aan Gomulka gegeven, waardoor weliswaar voorlopig een com munistisch bewind, maar in nationalis tische zin bestendigd blijft. Op een werkelijk democratisch bewind in Polen is thans geen kans; hadden de kiezers openlijk blijk gegeven alleen een derge lijk bewind te willen, dan was er grote kans geweest dat de Rusen tussen bei de waren gekomen en ook in Polen Hongaarse toestanden zouden zijn ont staan. De Chr. jongedochters-vereniging te Bolsward hield weer haar jaarlijkse uit deling aan armen en behoeftigen. Uitge reikt werden: 16 lakens, 19 rokken, 10 boezeroens, 12 wollen schorten, 10 man nenbroeken, 1 paar kousen. Voor deze liefdedaden waren er vele blijde gezich ten. Nieuw dorp in de Wieringermeer. Het nieuwe dorp in de Wieringer meer Kreyleroord is maandag door zijn nieuwe be woners, 11 gezin nen, betrokken, ’t Huisraad werd met alle mogelij ke vervoersmid delen het dorp binnengebracht en, om in de stijl te blijven, zelfs met landbouw- tractoren. Woensdag herdacht de Ring „Witmar sum en Omstreken” van Jongelingsver- enigingen op Geref. grondslag zijn 50- jarig bestaan. Dit geschiedde in een feestelijke bijeenkomst in de Gerefor meerde kerk te Witmarsum. De kerk was overvol toen de oud-voor- zitter Sybren Burggraaff van Longer - houw, die als feestleider optrad, de avond opende. Aanwezig waren o.a. nog enkele oprichters van de ring, de mees te oud-voorzitters, vertegenwoordigers van omliggende ringen, enz. terwijl de kerk verder grotendeels in beslag werd genomen door leden van de jongelings- en meisjesverenigingen in de Ring. In zijn openingswoord releveerde de feestleider hoe voor 50 jaar besloten werd tot afscheiding van de Ring Bols ward en oprichting van een nieuwe ring. Doordat dorpen als Achlum en Schraard tezamen met Oosterend en Bolsward in één ring zaten moest men hele afstan den afleggen voor ’t bezoeken van een daarom niet zo’n wonder dat nu men het stadium der beslissingen is gena derd, de bezwaren sterk naar voren worden geschoven. Zo is het al bekend dat in het ruimere vrijhandelsgebied zo als Engeland zich dat denkt, de Engel- sen voorbehoud maken voor vrije toela ting in hun gebied van landbouwproduc ten om hun eigen boeren en die van het Gemenebest te beschermen. Londen meent daar goede reden voor te heb ben omdat het in twee wereldoorlogen deze eigen boeren en die Van het Ge menebest waren, die Engeland van uit hongering hebben gered. Maar Neder land zou zich op deze wijze een van de aantrekkelijke zijden van het plan zien ontgaan, mede omdat Frankrijk ook al een bevoorrechte positie op de gemeen schappelijke markt voor bepaalde van zijn landbouwproducten eist. Tegenstan ders van de gemeenschappelijke markt wijzen er op dat op deze wijze het be ginsel van de arbeidsverdeling, dus dat bepaalde producten daar gemaakt zullen worden, waar dat het voordeligst kan, wel zeer in het gedrang komt. Ook op het gebied van het transportwezen, waarin Nederland van ouds gespeciali seerd is, zouden in de gemeenscappe- l(jke markt nog belemmeringen worden gehandhaafd welke onze positie zouden schaden. Men wijst er dan ook nog op dat als de sociale gelijkstelling voor alle aangesloten landen zou worden inge voerd op de basis zoals Frankrijk die wil, ook in ons land de 40-urige werk week zou moeten worden ingevoerd met 25% toeslag op het loon voor langer werken, wat de mogelijkheid tot concu- reren buiten het gebied van de gemeen schappelijke markt, waarheen nog altijd 60% van onze uitvoer gaat, zeer zou schaden. Er zijn dus niet weinigen die deelneming aan de gemeenschappelijke markt vooral van een klein land econo misch een sprong in het duister achten al geeft men toe dat in het huidige be stel de politieke samenwerking van de Europese landen een noodzakelijkheid is. Een gemeenschappelijke economie moet de W. Europese landen kracht geven voor een gemeenschappelijke politiek, welke Europa weer doet meetellen in de wereld en een gemeenschappelijk mili tair beleid en apparatuur moet het middel zijn waarvan die politiek zich in het uiterste geval bedient. Men zegt wel dat de staatslieden thans zoveel haast met de Europese integratie trachten te maken om W. Duisland in de Europese gemeenschap te houden. Zoals bekend zijn daar krachten aan het werk, welke beogen de hereniging van Duitsland op basis van neutralisatie van dat rijk te verkrijgen. De militaire leiding van de Navo zou echter de rest van het vaste land van Europa onverdedigbaar ach ten als W. Duitsland niet tot de Weste lijke verdedigingszóne bleef behoren om- De Suez-crisis heeft een belangrijk impuls aan de idee der Europese samenwerking gegeven. Dat is enerzijds het gevolg van het feit dat deze crisis sterk de aandacht heeft gevestigd op de afhankelijkheid van Europa van de olie uit het Midden Oosten, waarvan ons wereld deel zich misschien in belangrijke mate kan bevrijden door samen werking op het gebied van de ontwikkeling van de kernenergie. Zoals bekend hebben de zes landen van de Kolen- en Staalgemeen schap, waartoe ook de Benelux behoort, daarvoor de Euratom gesticht. De Engelsen staan daarbuiten, zij heb ben het trouwens op het gebied van het gebruiken van kernenergie voor in dustriële doeleineden veel verder ge bracht dan andere West Europese lan den en naar aangenomen wordt ook dan de Ver. Staten en de Sovjetunie. Lord Citrine de voorzitter van de Britse raad voor de elektriciteit heeft pas de eerste steen gelegd voor ’n nieuwe elektrische centrale die op „atoombrandstof” werkt en ditzelfde plan omvat nog 11 van der gelijke centrales. Mede gedreven door het feit dat de Britse kolenlagen gelei delijk uitgeput raken is het kabinet- Macmillan van plan alles te doen om Engelands positie als grote industri le mogendheid te handhaven door de grootst mogelijke ontwikkeling van de nieuwe bron van energie. Het nieuw© ministerie voor Energie onder sir Percy Mills heeft daarvoor bijzondere vol machten gekregen. Maar Engeland en de W. Europese vastelandsmogendheden hebben tijdens de Suezcrisis ook ervaren hoezeer in de Atlantische samenwerking de Ver. Staten overheersen en het is dus geen wonder dat zij overwegen om deze samenwerking meer evenwicht te geven door te zoeken naar een sterker onder ling Europees verband. De economische motieven welke West Duitsland, Frank rijk, Italië en de Beneluz reeds brachten tot de vorming van de Kolen- en Staal gemeenschap en tot besprekingen over een eenheidsmarkt hun deskundigen zijn daardoor weer bijeen te Brussel hebben dus een nieuwe stimulans gekre gen van de politieke verhoudingen en des te sterker omdat door deze politieke verhoudingen ook Engeland neiging toont in enigerlei vorm samen te wer ken met de genoemde zes landen. De Engelse minister van buitenlandse za ken Selwyn Lloyd, heeft daarover dezer dagen te Rome met zijn Italiaanse col lega overlegd, en de Engelse minister van financiën Thorneycroft heeft ver klaard dat de Engelsen bereid zouden zijn door de vorming van een vrijhan delsgebied, dat zoveel mogelijk Europese landen zou moeten omvatten, o.a. ook de Scandinavische landen, met de ge meenschappelijke markt der zes landen samen te werken. Men zou dan een markt van 250 miljoen mensen krijgen, een markt even groot als die van de Sovjetunie en even vrij als die welke in de Ver. Staten ter beschikking van de Amerikaanse producenten staat. Giro 999 van het Nat. Comité Hulp verlening Hongaarse Volk te Amster dam heeft de 4% millioen gulden over schreden. De stand bedraagt heden 4.521.485,86 gulden. Dit betekent uiter aard niet dat hiermee het einddoel is bereikt. Voor de Hongaarse vluchtelin gen in Nederland is veel geld nodig en ook voor de hulpverlening in Oostenrijk waarvoor het Nationaal Comité Hulp verlening Hongaarse Volk reeds een be langrijk bedrag beschikbaar stelde, is blijkens de officiële mededelingen van de Oostenrijkse regering financiële steun van andere landen dringend noodzake- lijk om een catastrophe te voorkomen. Evenals het Ned. Rode Kruis dat reeds eerder de 4% millioen bereikte gaat ook het Nationaal Comité met zijn inzameling voort. Voor het zover is zullen echter in de aangesloten landen tal van takken van bedrijf een pijnlijk proces van aanpas sing moeten doormaken. En het is ^4 N?-

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1957 | | pagina 1