HET BOLSWARDER SMIDSGILDE IN DE
ZESTIENDE EEUW
jj
roar
IJswegencentrale Hennaarderadeel
organiseert propagandastuk
n
üs hjoed p p
to sizzen
DINSDAG 29 JANUARI 1957
53e JAARGANG
No. 8
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Fan de Martinytoer
Zilveren filmpjes
Tweede uitvoering van
uitstekend geslaagd
Belangrijk Nieuws
PRINSESJE
..ISin ik in hoeder”
Bolswards Nieuwsblad
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo
Ei
Hwat haf
ENIGE AUTHENTIEKE GEGEVENS UIT HET GEMEENTE-ARCHIEF ALDAAR
opnieuw
(Slot volgt).
PIET.
4e week januari 1932
WIKEN FAN SPANNING
Tj. de J.
Advertentieprijs: 12 cent per ma
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Abonnementsprijs f 1.75 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 87926
Alle jeugdige werklozen te Bolsward
worden opgeroepen ter vergadering op
30 januari a.s. in bovenzaal Voor
waarts” ter bespreking ontspanning- en
ontwikkelingswerk.
Zowel bij de St. Franciscus als St.
Martinusparochie te Bolsward is een
schrijven binnengekomen van mgr. Jan.
sen, Aartsbisschop van Utrecht, hou
dende mededeling, dat de beide paro
chies tot één zullen worden verenigd.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres;
Marktstraat 13
Telefoon 451 - Na 18.30 uur 305 of 335
(K 5157)
BEDENK DAT EEN OPVOEDER
NOOIT MAG ZEGGEN:
Een kleurige operette
Aan de Azuren Cöte
De pers liet zich verpletten
Sensatie in het groot
Het casino ging inzetten
De rijkste gokker bood
Naar eeuwen oude wetten
Aan de Azuren Cöte.
Ze klappen in de handen
Hoera Rainier en Grace
Verstevigd zijn de banden
Nog nooit zo’n prachtig feest
Ons dynastieke panden
De baby wel het meest
Het vrijheidslicht blijft branden
Hoera Rainier en Grace.
Geestdrift is niet te stuiten
’t Gelukkigst land op aard
Zonder belasting duiten
Zelfstandigheid bewaard
Een bloem ging zich ontsluiten
De lieve lente klaart
We blijven op de kluiten
’t Gelukkigst land op aard.
Drove moarnen jowe soms
blide dagen.
kinderen door de grotere veiligheid der
ijswegen.
Als Lleuwe in het 1ste bedrijf, Hy-
ke, dochter van Uilke-boer, waar
schuwt toch niet mee te gaan over
het Tjeukemeer in een vluchtig ge
sprek in de werkplaats van Wopke-
baes, haar smeekt toch niet te gaan
maar door de plotseling komende
Uilke-boer verweten wordt dat hij
Het lichte morgengloren
Monaco, zingt en lacht
Op casino - huis - toren
Fier de rood-witte vlag
Een kindje werd geboren
Met veel rumoer verwacht
De wereld moet het horen
Monaco zingt en lacht.
Te koop een in beste staat zijnde wieg,
tevens 6 reekleurige loopeenden. Oord je
16.
Wiken fan spanning stean üs to wacht -
sjen. Net alderearst op de komst fan
in nije Boargemaster to Boalsert, alhoe-
wol ek dêroer hjir en dêr belangstelling
ta utering komt. Mar as regel binne
hja op it Ministery net sa hastich mei
dit soarte fan dingen en sil it jit wol in
wike as seis duorje, foar’t wy witte,
hwa’t hjir as earste Boarger it roer yn
hannen nimme sil. It Boalserter karil-
lon spilet gelokkich wer, it wie oars
krekt of mei it fuorttsjen fan Boarge-
master Bruinsma it muzyk de stêd üt-
gien wie. En hiel hwat minsken hawwe
dat gefoel hawn.
Né, mei it tanimmen fan de spanning
doelde ik op hiel hwat oars. Folie wich-
tiger ek, al sjogge wy mei tige bilang-
stelling nei in jonge, frisse magistraet
üt. Hwant Fryslan en in great diel fan
Nederlan sit op de ütslach fan in eksa-
my to wachtsjen. Hja sitte yn it for-
neamde „switkeamerke”, ünwis en ün-
Niet alleen de grote steden hadden haar zeer gevarieerde gilden-
organisaties, doch ook kleine landstadjes als Bolsward en Frane-
ker in Friesland, Vollenhove en Steenwijk in Overijsel, Hulst en
Aardenburg in Zeeland en Steenbergen en Heusden in Noord-
Branbant.
Van die waren de gilden der smeden en timmerlieden weer de voor
naamste, niet alleen omdat zij de meest noodzakelijke producten
voor bewoning, landbouw, veeteelt en huiselijk gerief produceerden,
doch ook de meeste nevenverwante bedrijven in zich opnamen om
gezamelijk een invloedrijke vakorganisatie te formeren.
de hantearing fan it Pachtbislüt. Dêr-
troch binne millioenen, agrarysk bisit,
via in to leech priispeil en to hege bi-
lêstings üt de hannen fan de agrariërs
oerhevele nei oaren. Nou geane de ea-
gen iepen, alteast by de measten en
freegje hja torjucht de folsleine kost-
priis. Minister Mansholt hat yn Kampen
tajown, dat dit rjucht wie Mar dit mo
rele gelyk botst nou tsjin it feit, dat
de wraldmerk net mear gunstich leit
foar de lanbou.
De tasizzing moat dus jild kostje, it kin
net mear mei wurden ta. De konsumint
sil mear bitelje moatte en de skatkist
sil ek in diel foar har rekken nimme
moatte. En nou kreaket it. Nou’t de
agrarter om syn sinten komt, nou siket
de profitearende debiteur forlechjes en
syn boarch, de Steat, wit net hwat hy
sizze sil. Hy siket adviseurs en freget
oan alleman rapporten, hwer’t hy de
forantwurdelikheit oan oerdrage kin. De
agrariër sjocht alle dagen syn prizen
sakjen en de prizen fan lean en bi-
driuwskosten stiigjen. Syn arbeiders
rinne fuort of hy jowt se seis dien, om’t
de kosten net mear to dragen binne.
Yn ’e kommende wiken wurdt de boarch
de Steat oansprutsen om de agra
riër sines to jaen. Hwat sil hy anderje
En hwat sil it folk troch syn keamer-
leden sizze oan har, dy’t yn en nei de
oarloch de grounslach lein hawwe fan
it bistean, dat hja nou hawwe. It giet
yn earste opslach om jild, mar efter dit
jild wachtet de Nederlanske agrariër op
it wurd, dat him forlosse sil üt syn
twifel oft hy wol wier, wier, in diel is
fan it folk, hwer’t hy foar arbeide hat.
De spanning op it plattelön groeit by
de dei en de earste flitsen rinne lans de
driigjen^e loft.
Allinnich in kordaet bislüt fan it regear
kin it ünheil jit keare.
rêstich, hwat de hearen eksaminatoa-
ren bislute sille.
Dat it net floarissant stiet, hawwe hja
oan alles al fornomd, ik wiisde de oare
kears al op forskate punten, dy’t nuod-
lik wiene. Gelokkich hat de partij, dy’t
him foarnommen hie de morele stipe
oan de easken fan de eksaminandus üt
to stellen, it wize bislüt nomd, dit Kon-
gres dochs troch gean to litten. Wy bin
ne der tige bliid mei, hwant krekt yn
dit flak, it steatkundige, sil de bislis-
sing falie. En meidat men wit, dat de
hearen eksaminatoaren-de Ministers
it net lens binne oer it al of net ta-
kennen fan it diploma fan maetskip-
like gelykstelling oan de agrariërs, kin-
ne der jit wol hiel greate gefolgen ef
ter wei komme.
En dan is it winst, dat men wit, hwer’t
de forantwurdelikheit fan de bisluten
lizze sil. Twa fan de trije stê.nsorgani-
saesjes balde op oankommende freed 1
febr. in kongres to Utert.
It Kenenklik Nederlanske Lanboukomi-
té, hwer’t de Provinsiale Maetskippijen
fan Lanbou by oansletten binne en it
Kristelik Boeren- en Tündersboun. Ek
dat is fan great bilang, mar it wie
op dit stuit better, dat ek dizze boeren
har politieke partij ta in ütspraek brin-
ge koene, dat hie gaedliker west. Men
moat lykwols tajaen, dat it foar dizze
beide organisaesjes net sa maklik leit
as foar de Katholieke groep.
By de C.B.T.B. hawwe hja minstens kar
üt twa en by de Maetskippijen faeks
wol kar üt fiif seis. Likegoed is dit kon
gres fan bilang om ek oan de bisibbe
politieke partijen witte to litten, hoe’t
de kaerten op tafel lizze. Materieel giet
it om de bikende 350 miljoen, dy’t yn
de ütstellen fan it Lanbouskip frege
binne.
Mar idieel giet it om de bilangrike
fraech, hwer’t de agrariërs yn Nederlan
maetskiplik steane. Yn de kommende
wiken sil bliken dwaen, oft hja by it
folk, of büten it folk steane. Net yn
wurden, mar yn gelykweardige bihan- hieren yn dizze jierren, óftwongen troch
Marktverslag Sneek: Aangevoerd 122
melke en kalve koeien f 100, f 250, 38
vette koeien f 170, f 230; 18 vette kal
veren f 17, f45; 206 nuchtere kalveren
f4, f7; 75 graskalveren f25, f60; 80
schapen f 16, f 20; 322 lammeren f 10,
f16; 580 varkens f20, f75; 156 biggen
f3, f10. Totaal 1601 stuks. Slachtvee:
koeien f 0.25-f 0.30, vette varkens f 0.12-
f 0.14, zouters f 0.10-f OU6, kalveren
f 0.28-f 0.34 per half kilogram.
dit voorbeeld, aangezien ik de gelegen
heid voor het desbetreffende archiefon
derzoek ter plaatse aangreep op een va
kantietrip door Friesland. Daarnaast
hoop ik dan later eens andere, óf soort
gelijke óf met dit voorbeeld verschil
lende gevallen in andere Friese steden
te behandelen in dit blad.
Niet merkwaardig is overigens het feit,
dat de gegevens betreffende het Bols-
warder smedengilde het oudste zijn
uit de na-Middeleeuwse-periode, toen de
R.K. godsdienst er nog overheersende
was, dus vóór 1580, het jaar waarin
deze in heel Friesland openlijk werd
verboden. Immers de gilden dragen zo
goed als overal een Katholiek karakter,
nauw verbonden als ze waren aan de
eredienst. Zo had hot Bolswarder sme
dengilde nog in 1570 haar eigen gilde-
altaar in de imposante St. Martinikerk,
thans Grote kerk der Hervormden, als
monument de trots der stad.
Hier volgt nu eerst een overeenkomst
tussen het vakgilde der smeden en de
handelaars in ijzerwaren en op welke
voorwaarden deze laatsten die nering
mochten drijven. Met een weinig com
mentaar tussen de tekst is dit origineel
ook voor de gewone lezer wel verstaan
baar.
„Lyewe Willen z. als olderman ende
ick Andries Pieters ende lek Egbert
Geertz., als nu ter tijt Gildemeysters
van sinte Loijs (Eligius, de patroon
der smeden) ofte smeede gilde binnen
Bolzwart, wij certificeren (verklaren)
voor alle die genen die deesz brijeven
(overeenkomst) sullen zyen (zien) ofte
horen leesen, hoe dat wij door crachte
van onsen ghijlde (gilde) brijeff daer
inne breder in verhaelt hebben mit gue-
de deliberatie gegunt ende gegeven,
gunnen ende geven ende toelaten als
noch door crachte van deesen Sweer
Jacopz, ons mede burger, dat hij alle
dagen bij dage myt zijn ijser crame sijn
fenster neringe (winkel) ofte yetlijeke
andere merekedagen (marktdagen) op
zijn strate met zijp yseren crame tot
zijn gelije van zijn negocie (handel) sal
mogen houden ende drijven ende te cope
mogen houden alderlije ijserwereken
soe wel van alderleije grote ende cleijne
gemaecte spijkers als andere ijserwere
ken, soe hem dat sal gelieven, sonder
dat wij hem van wegen onsen ghylde
(gilde) off met onse gilde brijeff sullen
met enige actiën ofte myt enijge gerech-
ticheijt sullen mogen verbyeden (ver
bieden) ofte mogen beletten, vuijtgeson.
dert dat hij zo ofte ijemant anders van
zijn wegen geen messen krame van al
derleije messen te cope sal mogen hou
den, verbeholden (onder voorwaarde)
dat hij, soe lange hij den negotie ende
comenschap (handel) van de ijseren
crame is drijvende, dat hij alle jaers,
bessondere tot onsen heijligen altare
van ons ghylde een pont wasse ofte
vijff st. aen gereedt geldt sal moeten
betalen ende van alle andere lasten
ende beswaringe van onsen ghijlde ont
slagen sal zijn, tot fijne (ten einde),
dat hij zijnen comenschap van zijn ijser-
crame soe wel van alderleye gemaecte
spijekers als andere waren rustelijeken
ende vredelijeken sal mogen drijven
sonder enijghe lessie (nadeel) ofte be-
roeringe van dien van wegen onsen
ghijlde ofte ghijldebrief”.
Op deze voorwaarden kreeg dus Sweer
Jacobszoon als winkelier in ijzerwaren
te Bolsward in 1570 vergunning om zijn
zaak te mogen drijven, zonder lid van
het smidsgilde ter plaatse te zijn.
In alles in behoerlijeke forma in enen
getuichenisse der waerheyt soe hebben
wij personen als boven met onsen na
men ende gewoentlijeke kantschriften
(handtekeningen) bevesticht, Datum
Bolswardt anno XVCLXXV (1570 den
(datering otbreekt).
GecoIIationneert mitten principale (het
origineel) in pampier, waer onder geen
dach des maents getekend stonde, ende
Jarenlang blijft zo’n gebeurtenis leven
bij de mensen. Daarom zal dit stuk,
dramatisch als het is en daarbij toneel
technisch zeer sober van opzet gehou
den, waardering vinden bij het publiek
en zullen ze het werk der IJswegen
Centralen met als achtergrond het
zien van bovengenoemde gebeurtenis
sen beter leren waarderen en hen
gaan zien als medebehoeders van hun
Voor velen van onze lezers zal het een
aangename verrassing zijn te vernemen,
dat wij van nu aan de gelegenheid ge
ven z.g. kleine-advertenties te plaatsen
onder de naam:
BEL NIEUWTJES
Deze rubriek is speciaal bedoeld voor
aankondigingen betreffende aan- en
verkoop, huur- en verhuur, verloren en
gevonden, dienstaanbiedingen, personeel
gevraagd, enz.
Een B.N.tje kost slechts voor 1-10
woorden f 1.20, elk woord meer f 0.10
Brieven onder no. 50 ct. extra. Maxi
maal 40 woorden.
Aanbieding tegen contante betaling aan
ons adres: Marktstraat 13, Bolsward en
door bemiddeling van onze agenten.
Hier klinkt Uw vraag en aanbod voort.
Daar heel de lezerskring U hoort.
en De Jong’s Nieuwsblad
De meisjesvereniging „Bid en Werkt” te
Oosterlittens vierde haar 20-jarig be
staan onder leiding van de heer de
Koning. Winnaar van de verlote sprei
was mevr. Oostra-Algera.
Het C. Bestuur van de IJswegencentrale Hennaarderadeel heeft
het aangedurfd een toneelstuk op te voeren dat geschikt zou zijn
als propagandastuk om meer bekendheid te geven bij het publiek
aan de uiteindelijke doelstelling dezer organisatie nl. „verantwoor
delijkheid dragen voor de veiligheid onzer medemensen op de ijs
wegen”. De keuze was daarbij gevallen op het stuk van de heer
B. W. Bosma te Hindelopen: „Bin ik in hoeder”. Bosma heeft de
stof voor dit stuk geput ’Ut een ongeval op het Tjeukemeer een
75 jaar geleden. Het stuk heeft dus een historische achtergrond.
Sterk spreekt het tot mensen, gelokt door de romantiek van het
ijs, gedreven door de eerzucht het eerst over 't Tjeukemeer te
zijn geweest, niet lettend op de gevaren, die hen bedreigen, deze
schaatstocht in een prille winterperiode met hun dood moeten be
talen.
Het bestuur van zulk een vakorgani
satie kon de leden er van economisch
en financieel immers beter beschermen,
als er één groot gilde van elkaar nauw
verwante kleinere gilden in een, a.h.w.
alle kleine vakorganisaties overkoepe
lend orgaan was geïncorporeerd, dan
wanneer zulke kleine gilden elk apart
haar belangen zouden moeten beharti
gen.
De lezers kunnen zich dat voor hun
eigen huidige vakorganisaties trouwens
wel realiseren en zijn zich thans even
wel bewust, dat eendracht macht
maakt als hun vakgenoten in vervlogen
eeuwen dat wisten.
Men bedenke, dat bijvoorbeeld in een
Fries landstadje als Bolsward, slechts
enige duizenden zielen tellende, ’t aan
tal smeden in de 16de eeuw op zijn
hoogst tien bedroeg. De met hen ver
enigde slotenmakers waren vier tot zes
in getal. Daarnaast hadden de sleutel
en slotenmakers, vijf, een eigen afdeling,
terwijl de geweer- of roermakers, de
uurwerkmakers, de mesmakers, de spij-
kermakers ook gezamelijk een twintig-
tot dertigtal vaklieden inbrachten in de
grote smidsorganisatie.
Op die wijze kon een dergelijk gilde met
50-60 man personeel buiten de leerlin
gen invloed uitoefenen, zowel voor haar
leden persoonlijk als voor het ambacht
of vak in het algemeen, om econo
misch wat te bereiken, te verbeteren
en dus in feite als vakorganisatie op
treden.
Vele door zijn leden vervaardigde en
vaak ook verhandelde producten worden
thans uitsluitend fabriekmatig gepro-
duceert: messen, spijkers, allerlei klein
gereedschap voor de landbouw, eveneens
veel smids. en koperslagerswerk. Doch
in de tijd, toen dit alles nog handwerk
Was, kon de differentiatie der onder
scheiden gildetakken zich steeds ver
der uitbreiden.
En dat was weer in het belang van de
gilden in de kleine steden en sommige
dorpen, omdat die ouderwetse vakorga
nisaties zich door samenbundeling van
verwante afdelingen toch tot enkele vrij
talrijke en dus invloedrijke gilden kon
den ontwikkelen.
Ik heb dit historisch-economisch proces
voor enkele gilden in nog slechts wei
nige kleine steden trachten na te gaan
en koos voor een korte beschouwing
daarover in dit streekblad als voorbeeld
Bolsward, dat er zich eens op beroemen
kon een der weinige Friese Hanzeste
den te zijn geweest. Dat was namelijk
in de tijd (14e-15e eeuw) toen de stad
nog aan het grote scheepsverkeer kon
deelnemen via de sinds lang droogge
maakte Middelzee, die op haar beurt
door een nauwe mond bij Makkum was
verbonden met de voormalige Zuiderzee
Een vrij willekeurige greep overigens,
ling. Sünt de dagen fan 1940 binne de
agrariërs jimmer wer twongen om har
produkten en tsjinsten to leverjen foar
in priis, dy’t yn it bilang wie fan it
hiele folk. Yn de oarloch wie dit skoan
to bigripen en bütendat wie dit op
Dütsk bifel. Mar ek nei de oarloch hat
it Regear miend, dat it lansbilang foar
gean moast. Wy hiene neat mear en al
les moast fannijs wer opboud wurde. De
iennichste, dy’t dêr in bigjin mei meit-
sje koe, wie de lanbou. Soe it herstel
sa hurd mooglik gean, dan moast de
lanbou soargje foar genöch iten en
grounstoffen tsjin sa leech mooglike
priis Dan koe de yndustry de béste kan
sen krije om him wer omheech to wurk-
jen. Dat swiere motyf wie de rjucht-
feardiging foar it hiele priisbeleid hwer-
troch de lanbou mei de saneamde kost
prijs tofré wêze moast.
Dat de yndustry troch dit systeem op in
fantastyske wize op ’e kluten komd is,
mei bikend stean. Mei de leanen, dy’t
troch dit systeem leger wiene as roun-
om yn West-Jerope, sieten hja yn in
sterke konkurrinsje-posysje. Dy hat se
forgoed brükt en it hiele lün hat dêr-
fan profiteard. As Nederlan in foarbyld
wurden is fan oplibbing, herbou en üt-
bou, dan kin eltse Nederlanner der bliid
om wêze. Dan hawwe de opleine offers
foar de lanbou net om ’e nocht west.
Hwant üt har sober priispeil is dit al
les üntstien en mooglik makke. Mear as
ienkear hat it Regear sein, dat hja dizze
hêlding fan de agrariërs heech wear-
dearre. Mear as ien kear hat hja tasein,
dat hja dêrom der ek noed foar stean
soe, dat as der is oare tiden komme
soene, de Lanbou op har rekkenje koe,
hwant in goede, soene Lanbou hie syn
ünmisbere funksje al to düdlik biwiisd.
Nou koe it regear it yn de ófroune
tsjien jier by wurden litten. De ynter-
nationale merk lei hoppe de Nederlan
ske en dus wiene de foardielen fan it
kostpriis-systeem foar de net-agrariers.
Ek de foardielen fan de fierst to lege
was onderschreven ende bevesticht
Lyeuwe Willems, Andries Peters ende
Egbert Gertsoon.
Ende vorcondicht (pubiekelijk bekend
gemaakt, bijv, door voorlezing ter pleine
van het stadhuis) bij mij T. Siccama
(secretaris der stad).
(Gemeente-archief Bolsward, nr. 840).
Daarmee kreeg deze overeenkomst tus
sen de Bolswarder smeden en de Win
kelier in ijzerwaren dus tevens een of
ficieel cachet.
Je bent klein voor je leeftijd.
Daarvoor heb jij geen aanleg.
Kinderen begrijpen dat nog niet.
Een kind moet altijd vrolijk zijn.
Je had een meisje (jongen) moeten zijn.
Neem een voorbeeld aan je zusje (broer
tje).
Niemand heeft zoveel voor e over als ik.
Wacht maar, als Vader thuiskomt!
Van jou zal nooit iets terecht komen.
Je moet alleen je ouders geloven.
Je moet mij beloven dat je dit nooit meer
doen zult.
Wie eenmaal steelt is altijd een dief.
„gjin hoeder fan syn bern” is, dan
kunnen wij in de persoon van Lieu-
we de organisatie der IJ.W.C. ont
dekken die beiden tegen ongelukken
op het ijs behoeden willen. Lieuwe
zjjn Hyke, die hij lief heeft; de Ijs
wegen Centralen elke rijder die ge
bruik maakt van haar jjswegen.
Het stuk bestaat uit 4 bedrijven.
1ste bedrijf speelt zich af in de timmer-
winkel van Wopke-baes waar Uilke-
boer door Gryt er lelijk tussen genomen
wordt en wel kans ziet het briefje van
f 25 te wisselen. Fetse slagter heeft in
dit stuk een dankbare rol, door te pro
beren de hooghartige Uilke te overtroe
ven.
Het 2de bedrijf vindt plaats in het mil-
hüs van Uilke Bouma. Daar komt het
ijsclub bestuur bijeen en neemt beslui
ten voor de komende dagen: er zal
gereden worden. De dorpsomroeper
krijgt zijn verhoging niet maar Fetse
doet er een „heale bargekop by”.
Als de mannen weg zijn en het steeds
donkerder wordt, komt de grote strijd
van Lys en tenslotte ook voor .Uilke.
Het 3de bedrijf speelt 5 dagen later in
de huiskamer van Wopke en Gryt, alles
is voorbij, maar dit zullen ze nooit ver
geten, Lieuwe vooral niet en
komt er een uitbarsting van zijn ge
moed tegen Uilke Bouma, de moorde
naar van zijn Hyke.
In het 4de bedrijf komt Janke bij Bou
ma op de boerderij. Zowel Uilke als
Wopke hebben plannen en hebben Lieu
we en Janke daarvoor nodig.
De regisseur, de heer Cats van Leeu
warden heeft alle eer van zijn werk ge
had, door de spelers op een dergelijke
manier, waarop ze allemaal gespeeld
hebben, te trainen. De decors zijn keu
rig verzorgd en geven een goede indruk
van een 19de eeuws boeren- en burger
lijk interieur; ook de kleding der spe
lers sluit hierbij geheel aan, zodat een
voor het oog zeer aangenaam beeld
wordt verkregen.
De 1ste uitvoering vond plaats te Wom-
mels voor genodigden o.a. de rayonbe-
sturen, ’t bestuur van de Friese Ijsbond
te Leeuwarden.
De leiding van die avond berustte bij
het Centraal Bestuur. De voorzitter der
IJ.W.C. Hennaarderadeel, burgemees
ter J. v. Hout, gaf bij de opening een
duidelijke uiteenzetting over het doel
der uitvoering, terwijl notaris B. Tuin-
stra na afloop de spelers bedankte en
die verraste met een grote taart.
Deze 2de uitvoering vond zaterdag 26
jan. plaats bij Gerbens te Wommels en
was in handen van de rayonbesturen
Waaxens, Kubaard en Wommels. De
heer P. Kooistra van Kubaard sprak in
zijn openingswoord zijn voldoening er
over uit, dat zo velen uit de 3 rayons
waren gekomen om „Bin ik in hoeder”
te gaan zien. De zaal van Gerbens was
tot in alle hoeken bezet. Het spel werd
afgewisseld door muziek van IJ. Hoek
stra, Rien en vrouw de Boer-Kingma,
Oosterend.
Aan het eind van de uitvoering werd
het woord nog gevoerd door de E. J.
Bootsma, rayonbestuurder te Wommels
die de spelers bedankte voor hun mooi
spelen en voor de eminente wijze waar
op zij de vaak zeer moeilijke rollen heb
ben weergegeven.
De spelers durfden zich nog beter dan
de 1ste avond te geven, wat het spel
ten goede kwam. En hoewel er zeer vele
jonge mensen in de zaal waren, werd
het stuk met stijgende spanning en on
der grote stilte gevolgd, wel een bewijs
dat het er bij het publiek in ging.
Het ligt in de bedoeling van het C.B.
dit stuk nog meerdere malen op te
voeren:
a.s. dinsdag 29 januari in Ytens en don
derdag 31 januari in Rien. Verder ko
men ook de rayons Oosterend, Span
num, Roodhuis en Welsrijp aan de beurt.
Ook zijn er onderhandelingen gaande
voor uitvoeringen in Franeker en Ak-
krum.
Over het spel tenslotte nog de volgende
opmerking. De climax van dit stuk ligt
aan het eind van het 2de bedrijf, als
Wopke-baes en Uilke-boer tegenover el
kaar staan in het milhüs van de Bou-
ma’s. Dit kan nog beter uitkomen bij
Wopke aan de woorden die hij tot Uilke
Bouma richt over zijn schuld aan dit on
geval, bij Uilke-boer aan de mimiek
waarbij telkens de door tussenpauze
uitgesproken woorden van Wopke als
zware mokerslagen in de ziel van Uilke-
boer moeten neerdreunen, totdat hij
eindelijk bezwijkt en als een geslagen
man neerzinkt. Deze scène vooral kan
langzamer dan tot nu toe gebeurde, ge
speeld worden.
De hooghartige Uilke moet in etappes
klein worden gemaakt, door de woorden
van Wopke. Gebeurt dit niet, dan be
grijpt men niet in de zaal dat hier het
dieptepunt ligt en verwacht dit nog in
het 3 de bedrijf.
Overigens werden de taferelen uitste
kend vertolkt en gaven de spelers zich
volkomen, wat bij een dramatisch stuk
als dit veel van de spelers vraagt. De
belichting was bij J. Hobma in goede
handen, terwijl achter de schermen de
heer D. de Jong voor een vlugge toneel-
verandering zorg droeg. Een met al
een geslaagde uitvoering, die zeer ze
ker waard is door velen gezien te wor
den uit onze gemeente en mogelijk daar
buiten.
