DE ONTVOLKING VAN HET
PLATTELAND
KRIS-KRAS door Nederland
Fan de Martinytoer
Vooral in de weides treek kunnen kleinere
dorpjes zich moeilijk handhaven
Gouden filmpjes
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
53e JAARGANG
DINSDAG 21 MEI 1957
No. 39
iolswards Nieu wsblai
der geastlik ek op buorkeri)
frije dagen krekt oan, mar der stiet net
Advertentieprijs: 13 cent per tnm
Ingezonden mededelL gen dubbei tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Het meest arbeiders.
In alle afdelingen is een wegtrekken
Van de mensen uit het platteland in
meerdere of mindere mate merrkbaar.
Het verschijnsel doet zich voor bij vrij
wel alle ten plattelande uitgeoefende be
roepen; maar het sterkst bij de landar
beiders. De indruk bestaat dat vooral
de geschoolde landarbeiders weggaan.
De opgroeiende jeugd wordt in de re
gel dadelijk voor een ander beroep opge
leid.
De trek is het sterkste bij de mensen
van ongeveer 20 tot 40 jaar, waardoor
de leeftijdsopbouw ten plattelande on
gunstig wordt beïnvloed.
De gemiddelde leeftijd ligt daardoor
hoger dan de landelijk gemiddelde leef
tijd. Het ligt voor de hand, dat deze
situatie zich overal voordoet, waar ont
volking van het platteland optreedt en
in toenemende mate.
Waarheen
De trek is slechts in geringe mate ge
richt op andere landbouwgebieden in Ne
derland en bepaalt zich dan nog bijna
geheel tot de nieuwe polders. Voor de
landarbeiders schijnen de nieuwe wonin-
Begonnen met het uitmeten van het ter
rein bjj de Snekerpoort, waar een sta
tion zal verrijzen van de Ned. Tramweg
Mij. Er komt een nette entree met af
zonderlijke wachtkamer le en 2de klas,
waarin restauratie.
Overal achteruitgang.
In alle streken van Friesland komen
dorpen voor, die zich niet meer op hun
oude omvang kunnen handhaven. Dit
verschijnsel treedt het sterkst op in de
weidegebieden en in de kleibouwstreek
en dan bij de kleinere dorpen. Maar de
kleinste dorpen in de Wouden en het
over-Tjongerse gaan ook achteruit.
Voorts valt in de kleibouwstreek en de
Wouden een zekere trek naar de gro
tere dorpen op te merken: in de weide
gebieden is dit niet zo duidelijk waar
neembaar.
Grote dorpen weten zich soms door ves
tiging van enige industrie uit te brei
den (b.v. Winsum, Red.).
De teruggang der kleinere dorpen komt
vooral tot uiting in de verdwijning van
de kleine middenstanders. Dit is niet
alleen een gevolg van de teruggang der
dorpsbevolking, maar ook te wijten aan
het verschijnsel, dat de mensen hun in
kopen in toenemende mate in een na
burig groot dorp of in de stad doen.
Sommige afdelingen zouden de mensen
willen opwekken toch zoveel mogelijk
in eigen dorp te kopen. In zoverre el
ders wordt gekocht wegens ruime keuze
en goedkoper prijzen en er dus rationele
motieven aanwezig zijn, verwacht d,e
commissie weinig resultaat van een der
gelijke actie.
De teruggang der kleinere dorpen moge
Baas smid.
Verschillende afdelingen wijzen op de
bijzondere positie die de dorpssmid in
het huidige bestel inneemt. Deze moet
een hele reeks bekwaamheden in zijn
persoon verenigen: grof smid, hoefsmid,
loodgieter, elektricien en motordeskun-
dige.
Voor het uitoefenen van al deze functies
zijn evenzoveel vakdiploma’s vereist.
Hierdoor zijn ook voor goed renderende
dorpssmederijen dikwijls geen opvolgers
te vinden. Het beroep van dorpssmid
wordt niet alleen bedreigd door de ont
volking, maar ook door de te vele vesti
gingseisen.
Afgezien van de waarde, welke men aan
diploma’s moet hechten meent de com
missie er op te moeten wijzen dat het
bedrijfsleven steeds meer behoefte krijgt
aan deskundige specialisten. Dit vergt
per specialist ’n groter werkgebied; wat
meebrengt dat een vakman meer dor
pen moet bedienen.
Heffing pootaardappelen. Zowel in krin
gen van de landbouw als van de handel
acht men het gewenst de z.g. pootgoed-
regeling ook in de toekomst voort te
zetten. Door het leggen van een bodem
in de markt kan een onnodige prijsin-
zinking worden voorkomen en kunnen
de pootgoedprijzen op een redelijk ni
veau worden gehandhaafd. Daartoe is
echter allereerst noodzakelijk, dat de
overnameprijzen ’t karakter krijgen van
vaste minimumgarantieprijzen, waarop
in tegenstelling tot het verleden
geen kortingen meer worden toegepast.
De vrees voor kortingen bij overname
van eventuele overschotten moet wor
den weggenomen. De pootaardappelen-
prijzen zullen zich dan, afhankelijk van
vraag en aanbod, steeds boven het mini-
mum-niveau kunnen bewegen, waardoor
een redelijke vergoeding voor de aan de
teelt verbonden kosten en risico’s kan
worden verkregen.
Het congres van de A.J.C., de Arbeiders
Jeugd Centrale, besloot tot opheffing
van de A.J.C. over te gaan. Er zal een
nieuwe socialistische jongerenorganisa
tie voor in de plaats komen. De voor
zitter, de heer M. van Haaien hield ten
congresse een rede waarin hij aantoonde,
dat de A.J.C. in haar huidige vorm uit
de tijd was.
Hy is sa dêfhüdich as Jan Jarigs,
dy moast nei de galge en hy woe net.
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
3de week van mei 1907
nale Reserve en de Interpellatie Wage-
naar over het bezoek dat generaal Spei-
del aan ons land zal brengen, aan de
orde.
De Jong’s Nieuwsblad
De ui is een geneesmiddel van verrassen
de veelzijdigheid. Het binnenste van de
ui is goed voor leveraandoeningen, bo
vendien werken uien bloedzuiverend en
maken zij daardoor de gelaatskleur be
ter. Uien wekken de eetlust op. Bij
brandwonden verzachten uienschillen de
pijn. Uiensiroop is zeer goed voor de
congestie. Verder zijn uien goed voor
likdoorns, terwijl inwrijvingen met uien
sap tegen de reumatiek uitstekend zijn.
gen in deze gebieden aantrekkelijk te
zijn.
Het zijn de niet-agrarische bedrijfstak
ken in Friesland en elders in Nederland,
welke de meeste mensen opnemen. In
dien de afstanden niet te groot zijn, blijft
men ook nog wel op het oude dorp wo
nen, aldus concludeert het algemeen rap
port.
In tegenstelling tot de eerste jaren na
de oorlog is de emigratie thans niet
erg veelvuldig meer. De opvoering van
het algemene loonpeil en de verbeterde
sociale voorzieningen in alle bedrijfs
takken worden hier van invloed geacht.
In de meeste afdelingen is ook een trek
van het vrije veld naar de dorpen te
bespeuren. Deze ontwikkeling wordt dui
delijk geremd door de woningnood. Maar
afgelegen landarbeiderswoningen zijn
steeds minder gewild. Men is algemeen
van oordeel, dat aan woningen in de
dorpen de voorkeur wordt gegeven. De
mensen kunnen dan gemakkelijker aan
het verenigings- en gezelschapsleven
deelnemen. (Ook geven velen er de voor
keur aan dicht bij de kerk te wonen, ’n
aspect, dat het rapport niet noemt, maar
o.i. zeer duidelijk aanwezig is. Red.).
Met name zijn de vrouwen en kinderen
er op gesteld in het dorp te wonen.
Voorts zijn in de regel de woningen in
het dorp aangesloten op het elektrici
teitsnet en dikwijls ook op de water
leiding.
Waar de gemeentelijke bouwverordenin
gen lintbebouwing verbieden, wordt de
centralisatie der woningen in het dorp
ook hierdoor mede bevorderd.
de laatste tijd bijzonder de aandacht p
trekken; het is een proces dat reeds
jaren lang aan de gang is.
Het gaat niet altijd goed. Op de kermis
te Amersfoort kwamen twee motorsteil-
wandrijders met elkaar in botsing. Hun
val verwekte grote sensatie. Er ont
stond een paniek, waarbij enkele men
sen flauw vielen. Een der motorrijders
had een hersenschudding en enige ver
wondingen; de ander liep diepe snijwon-
den op. De tent werd gesloten. De mo
toren zijn door de politie in beslag ge
nomen.
Niet allen heer in het verkeer. Bericht
werd, dat zaterdag 11 mei te Amster
dam 97 verkeersongevallen voorkwamen
Eén ervan was met dodelijke afloop.
Het is, in één woord: èrg.
Kleine oorzaken. Te Veenendaal trok
een kleuter van ongeveer een jaar een
pot kokende thee over zich heen. Het
kindje liep ernstige brandwonden op en
is in het ziekenhuis te Veenendaal over
leden.
S. R. te Witmarsum werd door de mare
chaussee aangetroffen met twee honden
onder de kar. De ene was niet voorzien
van een muilband. Boete f 3.of 2
dagen.
In Tassin dwong een ongetrouwde jon
geman, die in onmin met zijn zuster
leefde, deze dagelijks een aantal naal
den door te slikken. De burgemeester
vond de ongelukkige hevig kermend van
pijn in bed. Artsen hebben nu reeds 72
naalden weten te verwijderen.
Nog enkele suggesties.
Sommige afdelingen wijzen voorts op de
wenselijkheid van goede sportvelden,
zwembaden, gymnastieklokalen, dorps
huizen en bibliotheken.
Weer andere achten een grotere deelna
me van de plattelandsjeugd aan op al
gemene ontwikkeling gericht onderwijs
noodzakelijk. In dit verband worden ook
de leerlangen der volkshogescholen ge
noemd.
Een afdeling wil dat de gemeente wo
ningwetwoningen aan de boer als dienst
woning ter beschikking zal stellen tegen
gereduceerde prijs.
De commissie zou voor het dienstwonin
genprobleem de oplossing willen zoeken
in het bouwen van woningen door het
bedrijfsleven zelf. Dit gebeurt ook in de
industrie en dan dikwijls met financiële
hulp van institutionele beleggers.
In verband met de landbouw zou men
kunnen denken aan verzekeringsinstel
lingen op agrarisch terrein.
Een andere afdeling zou voorts bij de
zuivelfabrieken een speciale douche-ge-
legenheid voor het dorp willen inrich
ten, zo nodig met behulp van gemeente-
subsidies.
Het cultureel aspect.
Over het algemeen zoeken de mensen
hun ontwikkeling en ontspanning nog
steeds in het eigen dorp, voor zover dit
mogelijk is. Uiteraard is men voor een
zeer gespecialiseerde ontwikkeling op de
grotere dorpen of de stad aangewezen.
Het dorp voorziet nog altijd voor het
belangrijkste deel in de behoefte aan
ontspanning.
In sommige streken gaan de dorpsver-
enigingen er toe over gezelschappen van
elders in het dorp te laten optreden. Ook
begint men meer gezamenlijke uitstap
jes naar de stad te organiseren.
De in de stad gezochte ontspanning heeft
Vooral een aanvullend karakter.
De animo voor de culturele dorpsvereni-
gingen (muziek, zang, toneel enz.)
schijnt in de meeste dorpen nog wel
voldoende te zijn, maar is hier en daar
toch duidelijk teruglopend.
Nu biedt de tegenwoordige tijd ook meer
mogelijkheden tot ontspanning buiten
verenigingsverband, door radio en tele
visie. Ook wordt de behoefte aan ont
spanning in eigen dorp minder drin
gend, omdat men gemakkelijker dan
voorheen elders vertier kan zoeken. Dan
zijn de jongeren vaak genoodzaakt zich
wegens studie van het verenigingsleven
afzijdig te houden.
Voor wat ruimer opgezette manifesta
ties zijn de in een klein dorp beschik
bare zalen spoedig te klein, met het ge
volg, dat de entrees de kosten niet kun
nen goedmaken.
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en
Aanbesteding bouw Geref. school met
onderwjjzerswoning te Bolsv.ard. Hoog
ste inschrijver P. F. Feenstra (f9896).
Laagste inschrijver Joh. Boorsma
(f8496). Het werk is gegund aan de
laagste inschrijver.
„De ontvolking van het platteland” is allerminst een nieuw onder
werp. Destemeer betreft het hier een kwestie, die ons allen aangaat
en hoewel er reeds vele vellen papier over deze zaak zijn volgeschre.
ven, kan het zijn nut hebben de kwestie steeds weer van andere
zijde te belichten. Wordt vaak over de ontvolking gehandeld van
buiten af, thans is een algemeen rapport samengesteld, naar aan
leiding van een vraagpunt van de Friese Maatschappij van Land
bouw over dit onderwerp, dat in niet minder dan 39 afdelingen
werd behandeld.
Hier waren dus geen theoretici aan het woord, maar mensen uit
de praktijk. Het lijkt ons daarom wenselijk enkele conclusies uit
dit rapport breder bekendheid te geven. De voornaamste hiervan zijn
de volgende:
Een nieuwe baas. De heer J. van Duij-
nen Montijn werd benoemd tot directeur
van het K.N.M.I. te De Bilt. De heer
Van Duijnen was reeds werkzaam als
adjunct-directeur.
Het goede voorbeeld. Onze minister
president, dr. W. ‘Drees, die zoals men
weet geheelonthouder is, hield bij het
begin van de blauwe week een toespraak
voor de radio. Dr. Drees verzekerde, dat
ons volk, wat de omvang van het alco
holgebruik betreft, de verkeerde kant op
gaat.
Initiatief voor
Baarderadeei.
Voor een bloeiend verenigingsleven is
nog steeds van groot belang, dat een
dorp over enkele enthousiaste initiatief
nemers beschikt. De afdeling Baardera
deei wijst er op hoe men door het be
schikbaar stellen van prijzen voor to
neelspel en voordrachtkunst de belang
stelling voor de betreffende verenigin
gen kan aanmoedigen.
Ook de afdeling Hennaarderadeel wijst
er op dat de boer ook actief moet deel
nemen aan de opbouw van de dorpsge
meenschap en zich daarvan niet afzij
dig moet houden.
wente en hat syn frije dagen
Boerderijbranden maart 1957. In de
maand maart 1957 zijn 12 boerderijbran-
den voorgekomen, waarbij de boerderij
totaal werd vernield of zwaar bescha
digd werd. Eén van deze branden kwam
voor in Groningen, twee in Drente, twee
in Overijssel, vier in Gelderland, één in
Noordholland en twee in N.-Brabant.
De directe schade, door deze branden
aangericht, wordt geraamd op f 585.000.
Eén van deze branden werd veroorzaakt
door ontsteking van tractor; één door
steekvlam bij starten van trekker; één
door ontploffi’’" van melkmachine; één
door het spelen met vuur; twee door
kortsluiting; één door schoorsteen, ter
wijl in 5 gevallen de oorzaak onbekend
bleef. Bij deze branden zijn één koe en
één varkens omgekomen.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres;
Marktstraat 13
Telefoon 451 - Na 18.30 uur 305 of 335
(K 5157)
de tiid, oars kriget men de bidriuwsba-
lans net yn lykwicht. Op it fean is men
nou komd op 48000.
Op de klaei gyng it hwat minder hurd,
mar alwer, de feiten driuwe dy kant üt.
Geel en groen voor de ogen. Langs eni
ge belangrijke verkeerswegen te Den
Haag zijn gele strepen aangebracht om
een scheiding tussen het langzame en
het snelverkeer te bevorderen. Voor deze
z.g. suggestiestrepen is in ons land nog
geen wettelijke bepaling waardoor men
verplicht wordt binnen of buiten» die
strepen te blijven.
De proef op de som. In een drukkerij
te Haarlem was een mandfles vol ben
zine stuk gegaan. Nadat een grote plas
was opgedweild vroeg een der werkers
zijn collega’s „of het nu nog zou bran
den”. De man nam de proef op de som.
Ja, het brandde nog. De lucifer, die hij
brandend op de gedweilde, maar nog
natte vloer wierp, veroorzaakte zelfs ’n
ontploffing. Het vertrek brandde geheel
uit.
Het remedie.
Uiteraard is men het er algemeen over
eens dat de afvloeiing van mensen niet
mag leiden tot een achterraken en ach
terblijven van het platteland.
De afdelingen geven de volgende midde
len tot verheffing van het platteland:
a. Verhoging van opbrengst- en garan
tieprijzen.
b. Vergroting van de waardering voor
de landarbeid.
c. Verbetering van de huisvesting der
landarbeiders; in verband hiermede
wordt gewezen op de wenselijkheid van
aansluiting op de openbare nutsvoorzie
ningen. Vele afdelingen pleiten voor uit
gebreide subsidies.
d. Afschaffing van de gemeente-classi-
ficatie.
e. Afschaffing van grondbelasting en
registratierecht, heffing van inkomsten
belasting naar rato van het voortschrij
dend gemiddelde van het inkomen over
een periode van vijf jaar.
Drastische verhoging van het voor suc
cessierecht vrijgestelde minimum.
f. Verbetering van de cultuur-techni-
sche omstandigheden door ruilverkave
ling, ontsluiting van wegen en waterbe
heersing.
Hwat hat Qabe Skroar
wk us hioed p 2
/zl® to sizzen 1
Bezoek van het Koninklijk Paar aan de Philipsfabrieken in Eindhoven.
In de Philips Nijverheidsschool werd door leerling Hans Jonkergouw
een door de leerlingen vervaardigde passer voor Prinses Marijke
aan H. M. geoffreerd.
Als opschrift is op de passer aangebracht: „Prinses Marijke
Eindhoven 1957”
wurde moatte. Dat wurdt faken tofolle Meat molke de man, dat is de eask fan
forgetten. Men kin der wis fan wêze, dat
as wy op it heden hearre fan boerearbei-
dat de gewoante ders dy’t 30 of 40 jier by deselde famylje yn dizze fiif jier fan 42000 kg de man
arbeide ha, dat hjir de minsken goede 1
forhaldingen hiene, yn elkoar mear sea-
gen as wurkjower en wurknimmer. Oan
TINK OM DE BOCHT
Dat de lieding fan in bidriuw hiel hwat
minsken jimmeroan yn aksje haldt, lit
him yn üs tiid skoan bigripe. Hwant it
foroaret aloan en ferget de lieding hyltyd
wet op nije bisluten. It hat de skyn wol-
ris hawn, dat dit mei de boerebidriuwen
oars wie. Dêr leine de dingen foar in fêst
anker, der wiene wurksumheden op fêste
data fêstskroefd, der hearden safolle kij
en safolle minsken to wêzen en alsa
mear. Dat dy tiid foarby is, üntstriidt
gjin minske mear. J~
gjin fêste punten mear, alles is oan it
forskouwen en sjogge wy it goed, dan
sille dy fêstichheden ek nea werom
komme. Gelearde lju sizze, dat wy fan de
statyske yn in dynamyske bidriuwslieding
torjochte komd ninne en dat de gewoante
of wol men de sleur en de tradysje gean-
dewei fordwine. Ik sjoch it ek sa. Mar as
dat sa is, dan kin it net ütbliuwe, dat de
bidriuwslieders harren dêr ek prinsipieel
op ynstelle moatte. Ik bidoel dit, men
kin de foroaringen, dy’t elk ünderfynt,
sjen as forsteuringen fan de goede gong
fan saken en fansels sil men dan ek bi-
sykje jin sa goed müglik dertroch to
rédden. Mar men kin it ek sjen as hiel
normale dingen dy’t nou ienkear oan elts
libben bidriuw fêstsitte en dan stiet men
der folie frijer en objektiver foar oer. Yn
it leste gefal is men
ynspile, hwertroch men in reed foar is
op de lju dy’t tsjin har sin fan ’t aide
paed ófwike moatte.
„Sin en wille kinne in bulte tille”, seit
in aide sizwize en oarsom is men in reed
efter as men mei tsjinsin de feiten kom
men sjocht. Dy’t saeklik foar de opjefte
stiet op it heden goed personeel to hal-
den, wit, dat it net maklik is, mar hy
stelt him yn op dy swierrichheit. Hy wit, in great
dat der in grou lean fortsjinne wurdt,
mar hy jowt it op in normale wize, hwant
Hoog bezoek. Verwacht wordt, dat de
premier van India, Nehroe, na 26 juni
een bezoek aan ons land zal brengen.
Op genoemde datum is te Londen een
conferentie van premiers van het Ge
mene Best. Dan is hij toch in de
buurt.
Berouw komt steeds te Iaat. Een huis
moeder in de Jacob van Lennepstraat
te Amsterdam kreeg ruzie met haar
echtgenoot. Om haar man het een of
ander betaald te zetten, gooide zij pe
troleum over het tafelkleed en stak dit
in brand. Toen de vrouw de vlammen
zag, kwam zij eerst tot het besef van
haar daad. Zij bluste het brandje zelf
met een paar emmers water. De door de
buren gewaarschuwde brandweer be
hoefde niet op te treden.
Nederland (er) de sigaar. De voorzitter
van het Verbond van Sigarenfabrikan
ten, drs. S. C. Bakkenist, hield een ju
bileumrede ter gelegenheid van het 50-
jarig bestaan van dit Verbond. Hij moest
hierin echter verklaren, dat de Neder
landse sigaren-industrie de toekomst
zorgelijk inziet.
De moeilijke Inventie. De Nederlandse
regering heeft haar advies aan de reders,
geen gebruik te maken van het Suez-
kanaal, ingetrokken. Zij houdt zich even
wel alle rechten voor om een meer be
vredigende regeling o.m. inzake de beta
ling der tolgelden te verkrijgen.
Een gasontploffing heeft te Eindhoven
een grote ravage aangericht. Tientallen
ruiten sprongen in de omgeving van de
Zonneroosstraat, doch persoonlijke on
gelukken kwamen gelukkig niet voor.
Hoe komt het met de huur? Het grote
debat in de Tweede Kamer over de huur
verhoging zal niet dinsdag a.s., doch
woensdag beginnen. Maar ook dinsdag
zal de Tweede Kamer de belangstelling
hebben. Dan komen de interpellatie
Roosjen over de opheffing van de Natio-
hwa leit soks. Party boeren sizze: oan de
arbeiders, party arbeiders; oan de boeren.
De bütensteander seit: oan allebeide.
Soms giet ’t de iene partij foar de wyn.
soms de oare. Fiif en tweintich jier lyn
swalken de arbeiders om in boer to finen,
nou is it fakentiids oarsom. It seit him-
sels, dat soks greate ynfloed hat op de
ünderlinge forhaldingen. Mar it feit
bliuwt gelyk: sünder goed folk kin in
j net goed bihertige wurde. Yn
it kostlike boekje fan it Rykslanbou-kon-
sulintskip to Snits: „Onderzoekingen,
waarnemingen en berekeningen” kin men
sjen, dat de leankosten yn de léste fiif
jier mei 51 forhege binne. Dat is in
fikse foroaring, dy’t de bidriuwslieding
twingt om de arbeidsbisetting skerp yn it
each to halden. De molkpriis gyng fan
21.19 nei 24.93, dat is 18 Hjir sit
en nuodlik forskil, hwant dat is gjin taslach easkje. Mei in goecle foerwin-
trije kear sa lyts.
It gefoch hat west dat it tal arbeidskrêf-
‘ier ek lytser wurden is.
Dat koe net utbliuwe. Yn it algemien is
mei 10 minder wurkkrêften itselde
tal kij birêdden, wylst it oantal melk-
masines en lükers folie greater wurden
is. De omskeakeling fan minsklike en
dierlike arbeidskrêft yn mechanyske
energy kin gjin inkele bidriuwslieder
üntrinne. Op himsels hoecht dat gjin for-
lies to wêzen en al wie dat sa, dan noch
üntrint men de feiten net. It tal rnelk-
masines wie yn 55/56 hjir yn dizze
kontreijen fan 19 op de 100 pleatsen
al stiigd ta 44, mar sünt dy tiid
binne der gans bykomd en kin men ge
rest oannimme, dat de helt fan de pleat-
sen masinael melkt. En it tal lükers is
yn, dat dizze dingen ek fan herten gund fordübele yn dy fiif jier.
Dy’t mear folk hat as ien man op de 12
kij, by in normael melkersbidriuw, rekket
yn de efterhoede. Alteast as der gjin by-
sündere dingen binne. Sa binne party boe
ren oergien ta it halden fan mear skiep,
hwer’t ek wol in bearske yn siet, as men
se soun halde koe. De bistriding fan de
galligens ttoch D.N.C. is derby in goede
help. Lykwols der binne ek skiep by
tsientallen deagien en dan wiist it hiel
oars. Wer oaren lizze harren mear ta op
it fetweidzjen en mesten. Dat koe wol
üt de léste tiid en de fleisprizen bliuwe
heech. Fansels sit hjiryn hwat mear ri
sico, lyksa it fokken, mar allinnich molke
is ek in smelle basis. It lüd, dat Minister
Mansholt okkerdeis hearre litten hat,
wiist der wol op, dat it Regear de hjoed-
deiske situaesje net as normael biskóget
en aloan wer twinge sil nei prizen, dy’t
ning mei droeg gets, ruterhea en foar-
droech-kuil sit foar de greidboer in hiel
bidriuwsünderdiel. Op in normale pleats
fan 70 pounsmiet wurdt trochinoar foar
10.000 goune oan foer brükt, dat liicht
der net om. De foarlike maitiid hat it de
léste wiken raer sitte litten yn dizze hoe-
ke, it hat fiersto droech en to kald west,
mar it kin hommels foroarje.
It ferget de boer op it uterste om yn de
kommende moannen skuorre en silo’s
mei goed, streksum foer fol to krijen.
It buorkjen is troch de nije tiid grif net
makliker wurden, mar der sit wol span
ning en libben yn. It dynamyske lukt de
jongeren mear as de alderen, ek de me-
chanisaesje fynt by de jongerein in gei
ler plak. Dat ünderfine alle bidriuwen
en it pleitet derfoar om net to lang de
leije yn hannen to halden, ek net op in
pleats. Dy’t de sawntich al foarby is,
moat yn it algemien de leije yn jongere
hannen oerjaen wolle, dan nim.t er in
forstannich bislüt. Net allinnich foar
himsels en de boerinne, mar ek foar de
trappeljende jongelju en de hiele maet-
skippij. Tj de J.
sa leit it lan derhinne. In arbeider freget ten yn dizze fiif ji
in knappe 1 r“:;~ r'‘ -j-i-
en skoften. Dat binne earlik sines en hy
hy hat der rjocht op. Dy’t him net oan-
passe kin, moat se like goed jaen, mar
hy kin it net litte en set in sür gesicht of
toant op oare wize, dat it him tsjin de
krün giet. Soks hat gjin inkeld foardiel
en sil allinnich mar meiwurkje om de
forhalding stroever to meitsjen.
De minsklike forhaldingen binne yn in
bidriuw tige wichtige dingen, dat sil gjin
minske üntstride. As in arbeider of feint
graech by in boer wêze mei, is dit oan
alle kanten foardiel. De kollektive kon-
Der binne op it heden trakten jowe de leanen, de wurktiden, de
