ENGELAND WIL WEER TWEEDE KAMER WIL NATIONALE RESERVE BEHOUDEN „GROTE MOGENDHEID” WORDEN roar e 53e JAARGANG VRIJDAG 24 MEI 1957 No. 40 STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND Buitenlands Overzicht Kabinet Mollet in Frankrijk gevallen bar. J. s. Koningen van Irak en Saoedie Arabië het eens us hjoed p p to sizzen Zilveren filmpjes Boalsert, dyn tradysje -v Bolswards Nieuwsblad Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad Hwat hat 4 KAMEROVERZICHT WW: Advertentieprijs: 13 cent per mm Ingezonden mededelL gen dubbe tarief Handelsadvertenties bij contract reductie Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward Administratie- en Redactie-adres; Marktstraat 13 Telefoon 451 Na 18.30 uur 305 of 335 (K 5157) 4de week me, 1932 Maar bij diplomatieke onderhan- delingen als de machtsfactor mee telt, is het bezit van deze bom toch nauwelijks hanteerbaar, om dat ook de tegenstander deze bom immers heeft en beide partijen weten dat dit wapen toch niet geschikt is om er meningsver schillen over tweede rangskwes- ties mee te beslissen. Hy rint sa hurd as in slypstien, dy’t yn sawn j^r net smard is. Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal (bij vooruitbetaling) Giro 887926 Nog een 10-tal dagen en de afbraak van de St. Franciscuskork zal een aan vang nemen. Op 28 mei, ’s avonds 10 uur meldde zich in Hotel Waterlander te Zurich een heer, die te voet van Wieringen via de Afsluitdijk naar Friesland was gewan deld. Dit kon omdat juist deze dag het laatste gat was gedicht. Het betrof een scheikundig ingenieur uit Rosendaal. Hij was de eerste, die een dergelijke reis ondernam. De reis duurde ca. 12 uur. De zomertijd vangt aan op zondag 22 mei om 2 uur in de voormiddag. De klokken moeten dan 1 uur vooruit gezet worden. Bezoek van H. M. de Koningin en Z. K. H. Prins Bernhard aan Zweden van 21 tot en met 23 mei. Foto: Aankomst van het Koninklijk Paar in Karlskrona. Duitsland, hielden zij hen alvast het lok aas voor van een ontwapend of dun bewapend gebied in Midden Europa, met behoorlijke controle en tot welk gebied ook Duitsland zou behoren. In de regel staan de Amerikaanse en Engelse standpunten dichter bij elkaar dan de Amerikaanse en de Franse, maar misschien is er wel een verklaring voor te vinden dat dit thans inzake het Rus sische voorstel andersom is. Washington voelt er niets voor thans met Moskou te onderhandelen over het Midden Oos ten omdat de nieuwe Amerikaanse poli tiek voor dat Midden Oosten nogal suc ces heeft. Het anti communistische front is daardoor in dit roerige gebied ver sterkt en de Amerikanen danken er voor nu door met de Sovjetunie in overleg te treden, wantrouwen bij hun vrienden in het Midden Oosten te wekken; die kon den gaan denken dat het de Amerikanen met hun anti-communistische politiek geen ernst is. De Franse regering kan er geen enkel belang bij hebben, de communisten, die haar 't ook binnenlands moeilijk maken, in het gevlij te komen door met de Rus sen te gaan praten over het Midden Oos ten, waar Moskou het toch alleen maar zal opnemen voor de belangen van de Arabische staten, die de verklaarde vij anden van Parijs op het punt van de Algerijnse kwestie zijn. Enigszins anders staat het met Enge land, dat zijn invloed in het Midden Oos ten verloren zag gaan door zijn optre den tegen Egypte en deze vervangen zag door de Amerikaanse invloed. Het is niet onmogelijk, dat de Engelse re gering in een conferentie der Grote Vier over het Midden Oosten een kansje ziet iets van het vroegere Engelse prestige onder de Arabieren te herwinnen. Dat prestige moge dan opnieuw geleden heb ben door Londens capitulatie voor Nas ser in de Suezkanaalkwestie door een Labourlagerhuislid, de meest opzienba rende terugtocht uit Egypte sinds de da gen van Mozes genoemd met de wa terstofbom die Engeland op Christmas eiland met succes tot ontploffing bracht heeft het stellig aan respect gewonnen ofschoon men dit ook al weer niet over drijven moet. Enkele Engelse conser vatieve bladen doen dat n.l. stellig als zij beweren, dat Engeland nu weer gro te mogendheid is geworden en niet meer een bomsatelliet van Amerika is, als het geval was toen van de Westelijke mogendheden alleen de Ver. Staten over de H.bom beschikten. Dezer dagen werd bericht, dat er weer een verschil van mening aan de dag was getreden tussen de Westelijke Grote Drie. Dat zou dan geweest zijn naar aanleiding van een Russisch voorstel aan Washington, Londen en Parijs, om samen te confereren over de vraagstukken van het Midden Oosten. Merkwaardig genoeg zouden ditmaal Amerika en Frankrijk het er over eens zijn dat een derge lijke conferentie op dit ogenblik gehouden, geen enkel resultaat zou opleveren, terwijl Engeland meende, dat men in ieder geval eens zou kunnen gaan praten. Eigenlijk geloven wij niet, dat de onder handelingspositie van het Westen als geheel zoveel verbeterd is door de we tenschap dat nu twee van zijn partners het H.-wapen hebben, terwijl aan Oos telijk© zijde alleen de Sovjet-unie het bezit. Bij een totale oorlog zou echter het Engelse bezit van het H.wapen voor Europa toch wel van praktische beteke nis kunnen zijn. De N. R. Crt. wees er dezer dagen te recht op, dat in een dergelijk geval Ame rika, om zich zelf in de eerste plaats te beschermen, zijn H.bommen zou kunnen gebruiken tegen Russisch gebied van waaruit de V.S. de grootste gevaren dreigden. Nu Engeland dit wapen ook heeft zullen ook de Russische gebieden van waaruit de grootste gevaren voor West-Europa dreigen direct bij het uit breken van een oorlog bestookt kunnen worden. Nu we alweer bij de mogelijkheid van een oorlog met atoomwapenen zijn aan geland, is het hier de plaats om even te vermelden, dat hoewel aanvankelijk de besprekingen over ontwapening in de subcommissie van de V.N. in Londen niet onbevredigend verliepen, de Russi sche minister Gromiko voor een enorme kink in de kabel heeft gezorgd door te verklaren, dat Rusland niet bereid is luchtinspectie voor geheel zijn gebied toe te staan in ruil voor Russische lucht inspectie van geheel het gebied der Ver. Staten. D© oppervlakte van de Sovjet unie is ongeveer tweemaal zo groot als die der Ver. Staten en de Sovjet-unie wilde alleen inspectie van gelijke opper vlakten toestaan. Hetgeen betekent, dat de Russen ongeveer de helft van hun gebied vrij zouden houden van lucht-in- spectie. Het Westen acht dit Russische plan on aanvaardbaar en men vraagt zich af waarom de Russen, als ze werkelijk geen boze plannen uitbroeden tegen het Wes ten, een deel van hun gebied aan in spectie willen onttrekken. Contröle op de bewapening, maar dan in een bepaald gebied, speelde ook een rol in de brief, welke maarschalk Boel- ganin deze week aan de Franse rege ring zond en waarin hjj er bij haar op aandrong, geen Amerikaanse luchtbases op haar gebied toe te laten. De Russen zouden graag eens praten met de Fran sen en, speculerend op de oude vrees van Frankrijk voor een sterk bewapend derhandelingen over de gehele Suez-ka- naalkwestie te bewegen. Overigens wint de mening veld, dat als een Israëlisch schip de doorvaart gewei gerd wordt, wat ook volgens de Indiase premier Nehroe onrecht zou zijn, Israël beter zal doen de kwestie voor het Inter nationaal Hof van Justitie te Den Haag te brengen, dan eigenmachtig naar de wapenen te grijpen of zich tot de Vei ligheidsraad te wenden, die toch geen besluit ten voordele van Israël zal ne men, omdat Rusland er zich tegen zal verzetten. Zoals dat ook wel gaan zal met het nieuwe Franse initiatief in de Veiligheidsraad om Nasser over te halen tot nieuwe besprekingen over het beheer van het Suezkanaal. Er is daarvan nau welijks iets te verwachten nu de meeste zeevarende landen al op de Egyptische voorwaarden gebruik van het kanaal maken. De Franse regering Mollet was zo verontwaardigd over dit laatste, dat ze president Coty haar ontslag aanbood, die dat echter natuurlijk niet accepteer de. Daarna kwam de Franse stap bij de Veiligheidsraad. Als deze raad en Nas ser zich maar enigszins bereid zouden tonen tot nieuwe besprekingen over het Kanaalregime, zou Parijs een schijnsuc ces gegund zijn, dat Frankrijk in staat zou stellen ook zijn koopvaarders weer door het kanaal te sturen. Waarschijnlijk hebben overigens de binnenlandse moeilijkheden in Frankrijk een grote rol gespeeld in het besluit der regering-Mollet om niet zonder meer te capitu leren voor Nasser. Had zij dat ge daan, dan zou zij allicht reeds eerder zijn weggevaagd door de oppositie in het parlement, welke steeds sterker werd, toen de re gering, om het land voor een eco nomische crisis te behouden, be lastingverhogingen tot een bedrag van totaal 120 miljard francs wil de invoeren. Mollet hoopte op de been te blijven om dat de meerderheid der partijen hem misschien zal willen handhaven om zijn buitenlandse politiek; zijn ontslag zou voor Nasser een overwinning betekenen, en daardoor ook voor de Algerijnse op standelingen die door Nasser gesteund worden. Bovendien gaat president Coty dezer dagen in Washington op bezoek, waar hij financiële steun voor Frankrijk hoopt los te krijgen en het zou een uiterst slechte indruk te Washington maken als er intussen in Frankrijk een kabinetscrisis ontstond, waarvan nie mand eigenlijk zou weten hoe ze op te lossen en waarbij waarschijnlijk ook het lot van de Euromarkt zou zijn betrok ken. Toch is echter dinsdag het kabinet- Mollet ten val gebracht. Nog een andere president was al te Washington op bezoek, n.l. Ngo Dinh Diem van Zuid Vietnam, die ook heeft getracht van de Amerikanen meer eco nomische steun los te krijgen voor zijn land, dat een nog altijd wat wankel bol- zijn voor tal van andere vrijwillige or ganisaties. Deze vrijwilligers kunnen en mogen niet zonder meer worden afgedankt. De re gering moet het uiterste doen de vrijwil ligers voor onze volksweerbaarheid te behouden. Met deze algemene stelling was iedereen het wel eens. De vraag was echter op welke wijze de vrijwilligers behouden moeten worden. Minister Staf zeide veel bewondering te hebben voor de opofferingsgezindheid van de leden der Nationale Reserve. Maar dezen kunnen naar zijn mening niet meer in het militaire apparaat in gepast worden. Daarvoor is de moderne oorlogsvoering te bewegelijk van karak ter. Er kunnen steden omsingeld wor den, zonder dat het de bedoeling is deze te bezetten. Zou in zo’n situatie een volksverzet ontstaan, dan zouden er no deloos .slachtoffers vallen. Een militaire taak voor de Nationale Reserve is dan ook onmogelijk gezien de moderne op vatting voor de oorlogsvoering. Dat wil volgens de bewindsman helemaal niet zeggen, dat er met deze vrijwilligers wordt gesold of dat de volksweerbaar heid een knauw heeft gekregen. In de eerste plaats is de Nationale Re serve nimmer op de vereiste sterkte ge weest. De animo voor dit onderdeel was minder groot, dan het enthousiasme van de twaalfduizend vrijwilligers zou doen Vermoeden. Maar bovendien is hun op leiding afgestemd op een bescheiden mi litaire taak. Nu durft de regering voor het vervullen van die taak gezien de Verschrikkingen van de oorlog de verantwoordelijkheid niet meer op zich te nemen. Omdat zij dan de verantwoor delijkheid op zich neemt voor een bur gerlijk verzet. De It.-generaal b. d. Calmeyer (c.h.) was het met dit betoog van de bewinds man eens. Ook deze militaire specialist zeide, dat er bloed en gruwelen zullen ontstaan als de burgers in de moderne oorlogsvoering een militaire taak krij gen. De heer Roosjen (a.r.) erkende dat er militair-technisch nog wel het een en ander op de Nationale Reserve valt aan te merken. Daar is geen twijfel aan, maar de kern van zijn betoog was toch een andere, n.l. mag de regering zo maar tienduizend vrijwilligers aan de kant zetten? Over de wijze waarop dit dreigt te gebeuren was niemand enthou siast. De socialistische partijvoorzitter, de heer Vermeer, niet, Generaal Calmeyer niet en evenmin Ds. Zandt (s.g.) en de heer Visch (kath. v.). Deze laatst© liet dui delijk doorschemeren, dat er nogal wat bezwaren tegen minister Staf zijn. Het feit, dat deze bewindsman nooit concreet is en vele problemen in de mist hult, prikkelt de Kamerleden op de duur. De heer Visch zeide, dat er iets ontbreekt aan het psychologisch inzicht van deze minister. Over de wijze waarop deze vrijwilligers nog kunnen worden gebruikt, zal zeer binnenkort overleg worden gepleegd. Dat is het resultaat van de aangenomen motie. Minister Staf zag een zeer be langrijke taak: inschakeling bij het korps luchtwachtdienst. Deze dienst heeft nog veel vrijwilligers nodig. En verder zullen deze vrijwilligers belast kunnen worden met de verdediging van huis en haard. Dit moet dan geen mili taire taak zijn, maar een plaatselijke taak, die vervuld wordt in samenwer king met de politie. Trouwens aan re- serve-politie bestaat ook grote behoefte. Minister Staf weet dug nog wel burger lijke taken voor deze vrijwilligers te vinden, maar hij wil hen beslist niet in passen in het militaire apparaat. Daar om had hij ook nog wel enige bedenkin gen tegen de motie van de heer Roosjen. Zo vond de bewindsman het verrichten van verbindingsdiensten eigenlijk meer een militaire taak. Hoe het ook zij, het overleg komt weer op gang. Over het lot van deze vrijwilligers, die voor de goede zaak veel offers hebben gebracht, zal binnenkort wel beslist worden. Voorzitter Kortenhorst heeft nog mede gedeeld, dat het in de bedoeling ligt om de eerste week van september de verdragen over de gemeenschappelijke markt en Euratom te behandelen. Hoe wel de Nederlandse tekst nog niet be kend is, is er inmiddels reeds een com missie van voorbereiding benoemd. Het lot van deze verdragen is door de kabi netscrisis in Frankrijk enigszins twijfel achtiger geworden. De heer Burger, de fractievoorzitter der socialisten, liet duidelijk blijken niet van plan te zijn het Nederlandse parlement deze belangrijke verdragen als laatste goed te laten keuren. Hij wilde niet de weg volgen, die de heer Qud had aan gegeven, n.l. wachten tot het Franse parlement zijn oordeel over deze verdra gen heeft uitgesproken. De heer Jonkers heeft te Bolsward in de Witherenstraat een winkel in elek- triciteitsbenodigdheden geopend. Een speciale inrichting is ingesteld voor het laden van annodes en accu’s. Op de voorjaarsmarkt te Bolsward wa ren aangevoerd 40 paarden, 50 lamme ren en 23 schapen. It aide gilde moat wer libje, Lit de stêd dêr nou nei stribje, Slaen de bannen yn elkoar. Ja dan sil it siker gean En de tradysje bliuwt bistean. En ook wilden alle fracties (behalve de communisten) dat de regering op nieuw overleg gaat plegen met „Steunt Wettig Gezag” om aan de Nationale Reserve andere taken dan de tegenwoor dige aan te wijzen, zoals het verrichten vanordonnansdiensten, verbindingsdien sten, bewakingsdiensten, het lopen van patrouilles, het doen van meldingen, het leveren van steun aan de geregelde strijdkrachten. Dat deze motie met alleen de stemmen van de communisten tegen werd aange nomen, was voor minister Staf beslist niet leuk. De Kamer ergerde zich er een beetje aan, dat de minister van Oor log en Marine de Nationale Reserve alleen maar vanuit militair oogpunt be kijkt en dat hij te weinig acht slaat op het grote belang dat enige duizenden jonge mensen bereid zijn vrijwillig offers voor land en volk te brengen. De heer Roosjen (a.r.) zeide dat ook heel duidelijk. De beslissing van de regering om de Nationale Reserve op te heffen heeft een knauw aan de volksweerbaar heid toegebracht. In plaats van de weer- baarheidsgedachte te bevorderen, ver zwakt de regering deze gedachten door „te morsen met de vrijwilligheid”. De heer Roosjen was er van overtuigd, dat deze gang van zaken ook schadelijk zal Boalsert bliuw dyn tradysje trou Set nou aenst wer hwat op tou Foar de Heamieldagen. Hwant it is üs suver frjemd As men it Heamiel net mear neamd. Om nog even terug te keren tot de toestand in het Midden Oosten zij vermeld, dat de koningen van Irak en Saoedie Arabië het in hun ontmoeting eens geworden zijn over een gemeenschappelijke anti-communistische maar ook anti-Zionistische d. w. z. anti-Is- raëlische politiek. Zij hebben de andere Arabische staten, n.l. Egypte en Syrië gewaarschuwd zich t© onthouden van inmenging in Jor danië welks koning Hoessein aanvanke lijk ook op deze conferentie aanwezig zou zijn, maar daarvan afzag. Kennelijk wilde hij Syrië en Egypte niet al te veel van zich verwijderen, ook ter- wille van de sterke sympathieën welke onder een groot deel van zijn volk voor deze landen bestaan; ofschoon Hoessein persoonlijk alle reden zou hebben gehad de Egyptische en Syrische leiders de rug toe te keren, want zij schijnen de bedoeling gehad te hebben alle drie ko ningen uit de weg te ruimen, om Nas ser de leiding van een verenigd groot Arabisch rijk te bezorgen. Dit moordplan was van Nassers kant bekeken geen slecht idee, want de Ame rikaanse politiek in het Midden Oosten moge dan succes hebben, doordat ze er in is geslaagd banden tussen Washing ton en de staatshoofden van Irak en Saoedie Arabië en Jordanië te leggen, dit betekent nog geenszins, dat ook de volken van die landen voor die vriend schap gewonnen zijn. Integendeel men mag aannemen, dat er door die volken een sterke anti-Westerse stroming, wel ke alle heil van Nasser verwacht, gaat, hoewel in Egypte zelf diens populariteit afneemt, omdat hij zijn beloften tot op voering van het welvaartsplan niet na komt. De anti-Westerse stemming bij de volken der Arabische staten zal al leen verdwijnen als die volken zelf en niet hun koningen en omgeving alleen, van de economische hulp profiteren wel ke Amerika bereid is te verstrekken, als deze hulp werkelijk besteed wordt voor de economische en sociale verhef fing van deze volken en deze Arabische vorsten ook bereid zijn hun onderdanen meer rechten toe te kennen, zal de vriendschapsverhouding tussen deze Arabische staten en Amerika een ste viger basis krijgen dan ze nu heeft. Deskundige commentatoren schrijven zelfs dat de haat, welke de Arabische staten gemeenschappelijk jegens Israël koesteren dan zou verdwijnen omdat de Arabische staatshoofden deze thans kunstmatig aanwakkeren, omdat zij vrezen, dat hun volken anders te veel belangstelling zouden gaan tonen voor Israël, dat een oase van democratie is in de woestijn van bar feodalisme der Arabische staten. Intussen: de Arabische haat jegens Is raël is nu nog een politieke realiteit, het blijkt ook al weer uit het feit, dat alle Arabische staten Nasser’s houding in zake de doorvaart van Israëlische sche pen door het Suezkanaal steunen. Er heeft zich, terwijl wij dit schreven, nog geen Israëlisch schip voor de door vaart gemeld, de Israëlische regering wacht kennelijk de uitslag af van het beroep van Frankrijk op de Veiligheids raad om te pogen Nasser tot nieuwe on- Het voornemen van de regering om de Nationale Reserve op te heffen is niet in goede aarde gevallen. Niet alleen de vrijwilligers zijn ontstemd over het feit, dat zij min of meer aan de dijk worden gezet, maar ook de Tweede Kamer heeft dat de minister van defensie duidelijk laten weten. Het was de heer Roosjen (a.r.) tweede voorzitter van het Na tionaal Instituut „Steunt Wettig Gezag” die deze zaak door het houden van een interpellatie in de Kamer aan het rollen bracht. Aan het einde van het debat, waaraan alle fracties deelnamen, werd een motie aangenomen waarin de Tweede Kamer als haar oordeel uitspreekt, dat „ten behoeve van de algemene volksweerbaarheid het vrijwilligerselement behouden dient te blijven”. Boeren üt dizze krite wei Fjochtsje foar sa’n Heamieldei Ek jim bits jutting leit dêryn. Kom mei hynders en mei weinen Biskógje’t as jim deiske sneinen. Boargerlju en sakeminsken Jimme hawwe ek jim winsken Dy komme dan faeks ek oan Stek de koppen by elkoar, Set jim rêch nou al to skoar. Jow de fabriken ek in kans, Dy bin yn Boalsert hiel hwat mansk. Kom yn bidriuwsklean op 't appèl, In bytsje jaen, in bytsje skikke, Dan kin men faeks al hwat birikke. werk tegen het communisme in dit <Jeel van Azië vormt. Diem zal het nogal moeilijk gehad hebben te Washington omdat een Amerikaanse commissie van onderzoek had vastgesteld dat de eco nomische hulp welke tot nog toe ver leend was, niet altijd voor dit doel was gebruikt; maar misschien heeft men er de hand over het hart gestreken voor deze figuur, die wel weinig democra tisch is aangelegd maar een sterk en fel bestrijder van het communisme dat roerig aan de grenzen van zijn land staat. Wenden wij nog even de blik naar onze oosterburen, dan is vandaar nogal wat deining te vermelden over de plannen van de minister van economische zaken Erhard om aandelen in tal van Duitse ondernemingen, in kleine stukken onder het volk te plaatsen om zo de bezits vorming en het sparen aan te moedigen waardoor het verbruik en dus de inflatie zou worden beperkt, terwijl de staat de opbrengst zou gebruiken voor belasting verlaging. De soc. dem. schijnen zich in de verkie zingsstrijd nogal .hevig tegen dit plan te verzetten omdat zij menen dat een deel der betrokken ondernemingen voor socialisatie in aanmerking komt. Ook in dr. Adenauers eigen partij de C.D.U. schijnt echter verschil van mening te zijn, vooral over het plaatsen van kleine aandelen van de Volkswagenfabriek die thans onder staatstoezicht staat en een onzekere rechtspositie heeft, maar zodra zij particulier bezit wordt, waarschijn lijk een reeks processen op de hals zou krijgen, omdat in Hitlers tijd talloze Duitsers een volkswagen is beloofd, voor een zeer bescheiden prijs, waarop die Duitsers ook al een deel betaalden. Zoals bekend zijn er thans tussen Ne derland en West-Duitsland besprekingen over allerlei kwesties, uit, maar ook van voor de oorlog. Deze schijnen echter al direct op grote moeilijkheden te stuiten omdat Nederland primair een regeling van de oeroude kwestie van de grens in de Dollart wil. Nederland heeft daar groot belang bij vanwege mogelijke inpoldering van stukken van de Dollart en ’t onderhoud van de vaarweg naar de steeds in bloei toenemende haven Delfzijl. Van deze bloei vreest W. Duitsland en speciaal Neder-Saksen, in welks gebied de Eems ligt, echter gevaar voor zijn eigen ha ven Emden, waarom van Duitse zijde betoogd wordt dat het onderhoud van deze waterweg geheel en al een Duitse aangelegenheid is al moet men rekening houden met het belang van Nederland. De Nederlandse regering neemt echter het standpunt in dat ook Nederland in het beheer van deze waterweg een woordje mee heeft te spreken. Ten slotte vermelden wü nog, dat in Italië na het aftreden van de regering- Segni, nodig geworden omdat de Sara- gat socialisten haar niet langer steun den, het minderheidskabinet-Zoli, uit sluitend bestaande uit christen-demo- craten is opgetreden. Men ziet dit kabi net als tijdelijk n.l. tot de algemene ver kiezingen in 1958.

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1957 | | pagina 1