AAN DE VOORAVOND VAN HET
HUURDEBAT
HERDENKING AFSLUITDIJK MET
AARDIGE VONDSTEN
Qabe
roar
thans
men
Inzake de ontwapening wil
spijkers met koppen slaan
üs hjoed p p
to sizzen
53eJAARGANG
Buitenlands Overzicht
W on seradeels
Tito blijft communist, maar baas in
eigen huis
Spannende dagen voor het
Drees
Zilveren filmpjes
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
„blauwe engels” voerden
symbolisch spel op
„nood”-kabiiiet
No. 42
VRIJDAG 31 MEI 1957
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo
Hwat hat
de
KAMEROVERZICHT
over verschillen en van ver-
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelü gen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telefoon 451 - Na 18.30 uur 305 of 335
(K 5157)
Laatste week mei 1932.
Hwat men al net bilibbet, as men Aid
wurdt, sel de tsjoenster, doe scoe
se opbaernd wurde.
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Bolswards Nieuwsblad
Deze week is een belangrijke faze in de ontwapeningsbesprekingen
ingeluid. De commissie voor de ontwapening of de beperking der
bewapening is te Londen bijeen gekomen, nadat de leden er van
nieuwe instructies van hun regeringen hadden ontvangen. In de
Ver. Staten is er in de hoogste politieke en militaire kringen heel
wat overleg over deze instructies gepleegd, want president Eisen
hower en Foster Dulles stonden op het standpunt, dat men nu ter
conferentie eindelijk eens tot een besluit moest komen. Er is
jarenlang gepraat over een beperking der bewapening als inleiding
tot ontwapening, maar spijkers met koppen zijn er nog nooit ge
slagen.
Normaal let men er niet zo op, maar toen wij ons dinsdagmiddag
langs de Rijksweg 43 spoedden om op Kornwerderzand de herden*
king van het 25-jarig bestaan van de Afsluitdijk mee te vieren,
overpeinsden we nog eens hoe moeilijk wij ons Wonseradeel kun
nen voorstellen zonder deze prachtige heirbaan, die de gemeente
als het ware als een zilveren ceintuur om de middel draagt.
De kleinere landweggetjes, die thans dorpen als Longerhouw en
Schraard met elkaar verbinden vroeger de verbindingen in deze
streek zijn nu in genen dele meer berekend voor het moderne
en intensieve snel- en vrachtverkeer. De Rijksweg is wel een koste
lijk geschenk van de Afsluitdijk, die daarmee reeds bewijst, meef
betekenis te hebben, dan alleen maar een zee af te sluiten ook al
is dit belangrijk genoeg en heeft deze dijk - zoals het in de her
denkingsrede werd uitgedrukt zich in de beruchte februari-dagen
van 1952 „zich zelf betaald”.
ting gaven tegen de strakke wind en dè
vele vlaggen klapperden, sprak Z. E,
Minister Algera hier een gedocumen
teerde herdenkingsrede uit, waarvan
echter ondafiks de luidsprekers
veel verloren ging.
Nog meer was dit ’t geval met de rede
van dr. ir. de Blocq van Kuffeler, die
zelfs in letterlijke zin enkele malen een
gedeelte van zijn rede een prooi van de
wind zag worden. Ook deze deskundige
gaf een uitvoerig (al te uitvoerig) be
toog over de totstandkoming van de Af
sluitdijk en de vele problemen, die zich
hierbij voordeden.
Deze officiële herdenking had overigens
tal van aardige momenten, bijv, de uit
reiking van een in opdracht van de re
gering samengestelde publicatie over de
Afsluitdijk, waarvan Z. E. Minister Al
gera de eerste exemplaren uitreikte aan
de Commisarissen der Koningin in Fries
land en Noord-Holland en de uitreiking
van fraaie herinneringsborden aan hen,
die zich bij de totstandkoming van de
Afsluitdijk bijzonder verdienstelijk had
den gemaakt.
vorderd, dat zij het volgend jaar de Ver.
Staten in bepaalde takken van industrie
hopen te overvleugelen. Kennelijk spe
culeren de Russen daarbij ook weer
meer dan de laatste jaren het geval was,
op de mogelijkheid van een economische
crisis in het Westen, nu zich daar aller
wegen verschijnselen van inflatie open
baren. Een crisis, welke de volken van
het Westen op de proef zou stellen wat
hun geestkracht betreft om onder min
der gunstige materiële omstandigheden
toch een democratisch bestel te handha
ven, dat, anders dan het Russische, de
geestelijke waarden boven alles stelt. De
gevaren voor
trouwens niet alleen van de kant van
een mogelijke economische crisis. Wie
naar Frankrijk ziet, constateert dat ook
het al te zeer op de voorgrond dringen
van groepsbelangen de democratie uit
holt.
Het kabinet-Mollet is gevallen op zijn
belastingontwerpen en het zal moeite
kosten een nieuwe regering te vormen
in het gezicht van de problemen, welke
moeten worden opgelost. Daartoe be
hoort in de eerste plaats een sanering
van de financiële toestand, doch die is
niet bereikbaar zonder een oplossing van
de Algerijnse kwestie, de oorlog daar
kost het moederland schatten. Er is
nauwelijks één der democratische par
tijen in Frankrijk, welke een radicale
oplossing aandurft, door Algerië onaf
hankelijkheid te verlenen. Deze Alge
rijnse kwestie heeft de Fransen nog
nieuwe moeilijkheden veroorzaakt ook
doordat ze de financiële hulp aan Tu
nesië hebben opgeschort, omdat dit nu
onafhankelijke land de Algerijnse op
standelingen steunt. De Tunesische re
gering heeft daarop al haar verdragen
met Frankrijk opgezegd en financiële
hulp aan Amerika gevraagd, dat trou
wens ook al een verzoek van alle Ara
bische staten heeft ontvangen om druk
op Frankrijk uit te oefenen om de Alge
rijnse kwestie in Arabische zin op te
lossen.
Een uiterst moeilijke beslissing voor
Washington, en niet de enige waarvoor
het met betrekking tot de Arabische
landen staat. Want Israël heeft zich nog
eens tot de Amerikaanse regering ge
wend om haar te vragen wat ze denkt
te doen als Egypte een Israëlisch schip
de doortocht door het Suezkanaal wei
gert. Het is de Israëlische kwestie, wel
ke volgens de premier van Syrië, een
deel der Arabische staten het hoogst
ligt, deze van het Westen gescheiden
houdt en naar Rusland doen neigen, dat
hen tegen Israël steunt.
en De Jong’s Nieuwsblad
Van het verdere nieuws uit deze
overzichtsperiode zij vermeld, dat
volgens maarschalk Tito de be
trekkingen tussen Zuid Slavië en
de Sovjet-unie genormaliseerd
zijn, de Russen laten de Zuid-Sla-
ven nu hun eigen nationaal-com-
munistische weg gaan, al schijnen
ze dat de Polen maar zeer ge
deeltelijk te gunnen, want Gro-
mulka is in Moskou geweest om
enkele stoutigheden, die hij in
anti-Stalinistisehe zin heeft be
gaan, te verklaren.
Maar tevens om meer economische hulp
aan de Russen te vragen.
Met de grote Russische bondgenoot,
communistisch China, zijn de Russen
voorzichtiger. Na het bezoek van de
Russische president Worosjilow, dat be
antwoord zal worden door een visite van
Mao Tse Toeng aan Moskou, hebben de
Russen nog eens het goed recht der
rode Chinezen erkend om hun eigen
methoden te volgen, al verschillen zij
van de Russische uitleg van het marxis
me.
Nu wij het toch over Mao Tse Toeng
rebben: deze moet zich in de handen
wrijven over de felle anti-A)merikaanse
relletjes, welke vorige week op Formosa
hebben geheerst en waarbij de Ameri
kaanse ambassade zo ongeveer vernield
werd. De directe oorzaak van het ge
beurde was de verbittering der Chinezen
wrijven over de felle anti-Amerikaanse
krijgsraad een sergeant, die een Chinees
had doodgeschoten, vrijsprak.
,’De indirecte oorzaak ligt echter waar
schijnlijk dieper, n.l. in het feit, dat de
Chinezen van Tsjang Kai Sjek, ’t hoofd
van het z.g. nationalistisch China, lang
niet allemaal pro-Amerikaans zijn.
Men schrijft dit wel toe aan intriges
van communistisch China, dat allang
met enkele hoge officieren van Tsjang
Kai Sjek in verbinding zou hebben ge
staan; er zijn er nu ’n paar door Tsjang
Kai Sjek ontslagen.
Het voor Washington meest verontrus
tend verschijnsel is wel dat deze Chine
zen op Formosa veel minder vatbaar zijn
gebleken voor de Amerikaanse propa
ganda dan het had verwacht.
Sommige commentatoren zeggen al dat
door het gebeurde is bewezen dat het
.vrije China” eigenlijk maar een Ame
rikaanse illusie is, evenals de Ameri
kaanse voorstelling van zaken, dat het
vasteland van China slechts door tiran
nie van enkele leiders voor het commu
nisme heeft gekozen. Wat daar ook van
zij, een duchtige tegenvaller voor Wash
ington is het gebeurde wel.
Zaterdag 1 uur 2 min. is de afsluiting
in de dijk Zurich-Wieringen voltooid. De
gehele vloot van de MUZ lag bevlagd
in een ruime halve cirkel rondom het
sluitgat. Om 12 uur 58 zwaaide Frans
de Blocq van Kuffeler, het 12-jarig
zoontje van de directeur-generaal de
vlag, teken dat de dichting kon begin
nen. De grijpers deden hun werk. Tot
12 maal toe plonste een zwarte massa
neer. De twaalfde grijpersinhoud die te
1 uur 2 neerdonderde, hield het laatste
stroompje tegen. Nauwelijks een secon
de later nam een zoontje van een polder
werker een koene aanloop en stond daar,
waar zoëven nog het gat was, baggerde
door de glibberige massa en stond dra
als een overwinnaar aan de andere zijde.
Rients Faber en Berbera de Jong geven
kennis van hun voorgenomen huwelijk,
waarvan de voltrekking D.V. zal plaats
hebben op 14 juni a.s.
Vistuigen, goedkoop bij D. M. Bosma,
Kleine Dijlakker, Bolsward.
Huismoeders! Schaapvlees 20 cent per
pond. Aanbevelend W. Zijlstra, Volks-
slagerij, Gr. Dijlakker.
Beter dan Jeneverdorst,
Is een stukje Wierdsma’s worst.
Openingsprijzen tot 4 juni. Costuum sto
men slechts f3.—. Hoeksema, Sneker-
poort.
Permanent per geheel hoofd f 6.—. Zon
der pijn en gevaarloos. Mej. A. Jonk
mans, Schildwijk 21.
kort mogelijk te laten voortduren, want in
en drie avondvergaderingen hoopt
deze wetsontwerpen tot een einde te brengen.
formeren viel. Of dit zo blijft, is natuur
lijk een andere vraag, maar verleden jaar
was dat in ieder geval onmogelijk. Daar
om is dit kabinet Drees een nood-kabinet
genoemd. Alle partijen waren ontevre
den over de gevonden oplossing. Dat het
Kabinet met dit voorstel is gekomen is
dus wel verklaarbaar. Zouden de mi
nisters, zelfs van dit compromis afstap
pen, dan is de grondslag onder het Ka
binet verdwenen. Dan zou er intern een
kabinetscrisis zijn ontbrand. Dit Kabinet
kan alleen maar iets aan de huren doen
op basis van dit compromis, waaraan
het zijn bestaan dankt. Nu kan men zich
terecht afvragen of dit huurcompromis
dat dus tijdens de formatie is gesloten,
technisch uitvoerbaar is. Daar kan men
van mening
schillende kanten der Kamer zullen dan
ook ongetwijfeld amendementen worden
ingediend. Dit zakelijke debat wordt
echter gevaarlijk als de amendementen
in strijd zouden komen met de gemaakte
afspraak. Dat zou bijv, het geval kunnen
zijn als er een voorstel komt om de ge
blokkeerde gelden niet alleen te deblok
keren bij verbetering van het oude wo-
ningbezit, maar ook voor onderhoud. In
het compromis wordt n.l. alleen gespro
ken over de verbetering van de wonin
gen. Een afwijking daarvan kan door het
Kabinet wel eens niet geaccepteerd wor-
t er nu eenmaal verschil van
mening bestaat over de vraag (de politie
ke partijen zijn daarover ook verdeeld)
of de huiseigenaar met de huidige huur
prijzen het onderhoud niet kan bekosti-
loeilijkheden gen. Alleen als alle partijen eenstemmig
ringsvoorstel zijn over het antwoord op deze vraag kan
het kabinet er in toestemmen dat aan het
compromis wordt getornd.
Veel ernstiger wordt de zaak voor het
Kabinet als de niet-socialistische fracties
gaan verklaren, dat de huurblokkering
socialistisch is. Dan komt natuurlijk di
rect de vraag aan de orde, waarom de
blokkering tijdens de kabinetsformatie
want het is niet geheel uitgeslo-
het Kabinet over dit voorstel tot
huurverhoging zal struikelen. Dit debat
zal gaan om twee kardinale vragen: is de
blokkering van 121/2 van de huurver
hoging principieel verantwoord en is zij
zakelijk uitvoerbaar? De beantwoording
van beidé vragen kan voor de regering
nog wel eens uiterst moeilijk worden.
Het voorstel tot deze huurverhoging met
blokkering is niet los te maken van de
geschiedenis van de kabinetsformatie.
Toen hebben de fracties der p.v.d.a.,
k.v.p., a.r. en c.h.u,, gezegd dat «fit voor
stel acceptabel was en dat op basis daar
van geprobeerd kon worden een Kabinet
op brede basis te formeren. Dat wil niet
zeggen, dat deze vier fracties nu gelukkig den, omdat
waren met dit compromis. De socialisten
wensten huurbelasting in te voeren, de
niet-socialistische fracties wilden daar
echter niets van weten. En tenslotte heeft
prof. Romme om uit de m<
te geraken het blokkeringsvoorstel
aan de hand gedaan.
Nu kan men zeggen: maar waarom heeft
men dan niet geprobeerd een Kabinet
zonder socialisten te vormen? Dat zou
een mogelijkheid zijn geweest om van
deze blokkering af te komen. Maar de
crisis van vier maanden leerde ons dat
er geen kabinet zonder de socialisten te
De afsluitdijk is een werkstuk gewor
den, dat aan schier alle verwachtingen
heeft voldaan. „Schier”, want bijv, het
plan een spoorverbinding over deze dijk
aan te leggen, is nimmer tot uitvoering
gekomen en zal ook wel nu het mo
derne busverkeer een grote vlucht heeft
genomen een vrome wens blijven.
Eigenlijk toch wel jammer, want een
dergelijke spoorverbinding was voor
Bolsward wellicht de enigste kans nog
eens een railverbinding te krijgen.
Op precies dezelfde tijd en plaats, waar
25 jaar geleden een brok kleileem het
laatste gat dichtte (zie ook de „Zilveren
filmpjes” van vandaag!) hees de minis
ter van Verkeer en Waterstaat, mr. J.
Algera, dinsdagmiddag om 1.02 uur on
der trompetgeschal de vlag op de toren
van het bekende monument. En net als
25 jaar geleden gilden de fluiten van de
schepen.
Onder de vele genodigden, waaronder
velen, die ook 25 jaar geleden de dich
ting hadden meegemaakt, zagen we o.a.
de toenmalige directeur-generaal van de
Zuiderzeewerken, dr .ir. V. J. P. de Blocq
van Kuffeler, wiens zoontje Frans des
tijds het sein tot de laatste storting gaf.
Er was ook een deel van het personeel
van de kraan de MUZ. KS VI, dat de
dichtmaking had voltooid.
Bij het monument was ook aanwezig
mej. Grietje Bosker, de vrouw, die 25
jaar geleden blootsvoets over het natte
kleileem van de dijk liep. Ze kreeg nu,
ter herinnerig aan die daad van de com
missaris der Koningin Noord-Holland,
dr. M. J. Prinsen, een boeket korenbloe
men.
Kornwerderzand was de laatste halte
Van de jubileumtocht langs de dijk.
’s Ochtends legde minister Algera in
Den Oever reeds een krans aan de voet
van het standbeeld van dr. ir. Lely, waar
dr. M. J. Prinsen in een toespraak de
betekenis van de dijk en dr. Lely’s voor
uitziende geest schetste.
Te Kornwerderzand werd een krans ge
legd bij het gedenkteken voor kapitein
Broers en luitenant Ham, die hier in de
jongste wereldoorlog het vaderland ver
dedigden en die later in Duitsland wer
den gefusileerd.
Na de lunch, die voortreffelijk was ver
zorgd, volgde de eigenlijke feestviering,
waarvan tallozen getuige waren, waar
onder vooral de inwoners van Zurich,
Kornwerd en Makkum en niet te verge
ten de jeugd.
Terwijl enkele legertenten wat beschut -
Het staat nu wel vast dat de Tweede Kamer dinsdag a.s. de voor
stellen van de regering om de huren met 25 te verhogen in het
openbaar zal behandelen. Voorzitter Kortenhorst doet alle mogelijke
moeite de spanning zo
een geforceerd tempo van vier dag-
hij de behandeling van
Of het voor de regering een goed einde
zal worden valt uiteraard niet te voor
spellen. Mochten deze wetsontwerpen
door een meerderheid in de Tweede
Kamer worden aangenomen, dan krijgt
de Eerste Kamer nog een geruime tijd van
voorbereiding. Want de regering heeft
besloten de huurverhoging niet op 1 juli
a.s., doch op 1 augustus te doen ingaan.
De vraag hoe deze huurverhoging in de
lonen gecompenseerd moet worden, heeft
dus toch nog te veel tijd in beslag ge
nomen. Deze maand uitstel is overigens
geen ramp.
Het debat in de Tweede Kamer zal met
meer dan gewone belangstelling worden
gevolgd,
ten, dat
Overigens zal, althans als de
Amerikaanse voorstellen inder
daad juist zijn weergegeven, het
verbod vrtor andere landen om
atoomwapenen te maken slechts
gelden als te Londen overeen
stemming wordt bereikt over een
begin van ontwapening.
Wat nog altijd staat te bezien, want het
is nog lang niet zeker, dat de Russen
voor het waterdichte systeem van con
trole te vinden zijn, dat het Westen moet
eisen voor het een deel van zijn bewa
pening prijs geeft, een bewapening, die
het dekt tegen een tegenstander, tegen
wie groot wantrouwen omtrent zijn be
doelingen bestaat.
De West-Duitsé regering heeft dan ook
de Russische regering niet in het on
zekere gelaten over wat ze doen zal als
deze ontwapeningsbesprekingen misluk
ken; ze heeft Moskou bericht, dat ze
dan niet zal nalaten ernstig te onderzoe
ken of ze bij de uitrusting van haar
strijdkrachten rekening moet houden
met de moderne wapenontwikkeling.
Voorlopig denken de Duitsers er echter
niet aan zelf atoomwapenen te gaan pro
duceren, dat blijkt ook uit hun overeen
komst met Engeland om gezamenlijk ’n
commissie voor wetenschappelijk defen-
sie-onderzoek te vormen, die zich in de
eerste plaats zal bezighouden met de be
studering van vraagstukken, die zich bij
de bouw en het gebruik van bestuurbare
projectielen voordoen, d. w. z. een wapen
vooral gericht tegen vliegtuigen en dus
bestemd voor luchtafweer en voor de
verdediging.
Intussen was dr. Adenauer in Washing
ton, waar hij allerlei kwesties heeft be
sproken en nog eens heeft getracht ze
kerheid te krijgen dat de Amerikanen
niet van plan zijn ’n ontwapeningsover-
eenkomst met Rusland aan te gaan op
de basis van een verdeeld Duitsland.
Misschien hebben de Amerikaanse en de
Duitse staatslieden ook gesproken over
de a.s. W. Duits-Russische handelsconfe-
rentie. De Russen hopen nog altijd W.-
Duitsland door voordelige handelsaan-
biedingen, waarop tal van Duitse indu
striëlen nogal verlekkerd zijn, uit de
Navo los te wrikken. Terwijl zij de Duit
se energie ook best kunnen gebruiken
voor de Russische opbouw, die volgens
Chroesjtsjew althans, reeds zover is ge-
Hoofdzakelijk omdat méh het niet eens
kon worden over een systeem van in
spectie dat afdoende zou werken. De
Amerikaanse regering schijnt nu
Russen een eind tegemoet gekomen te
zijn wat de beperking der bewapening
betreft, doch houdt vast aan een water
dicht inspectiesysteem. Officieel is om
trent de Amerikaanse plannen, terwijl
Wij dit schrijven nog niets bekend, doch
ze zouden als eerste stap omvatten:
lo. een zekere besnoeiing van de man
kracht en gewone wapenen en van de
uitgaven voor de defensie;
2o. alle landen moeten het verdrag aan
vaarden dat als resultaat der besprekin
gen te Londen te voorschijn zou komen
(waar alleen de Grote Vier, Canada en
India vertegenwoordigd zijn)
3o. dit verdrag moet een bepaling be
vatten, waarbij landen die thans geen
atoomwapenen bezitten, zich verbinden
deze niet aan te schaffen;
4o. de wapens, die door een eerste be
perking der bewapening vrij komen,
moeten aan internationale inspectie-de-
póts worden overgedragen;
5o. er moet een overeenkomst gesloten
worden over een zóne, welke door beide
partijen vanuit de lucht geïnspecteerd
kan worden.
Als we aannemen dat dit alles
werkelijk het Amerikaanse stand
punt weergeeft, dan valt het op,
dat de Amerikanen de beperking
der bewapening toch eerst ween
zoeken bij de „gewone” wapenen;
de Russen helbben altijd als eerste
stap de vernietiging van alle
atoomwapenen gewild, d. w. z. van
de wapens die voor hen het ge
vaarlijkst waren.
Het Westen wilde steeds het eerst die
wapenen beperken, waarvan de Russen
een overmacht hebben en het laatst de
kernwapenen, de afschrikwapenen, wel
ke volgens de Westelijke militaire auto
riteiten het meest geschikt zijn om de
Russen te weerhouden van een aanval
op het Westen.
Hier lag dus voorheen een groot ver
schil van mening tussen West en Oost
en het is afwachten of de partijen, die
nu, naar president Eisenhower meent,
beide van goede wille zijn, elkaar kun
nen vinden. Een andere kwestie, die mis
schien de Westelijke en Oostelijke lan
den onderling meer aangaat dan dat ze
een rol speelt in de verhouding West en
Een nieuw dorp.
Veel meer spectaculair was de alleraar-
digst in scène gezette symbolische voor
stelling van de opname van het dorp
Kornwerderzand in de gemeente Wonse-
radeel.
De zeegroene met visnet en wier getooi
de maagd „Kornwerderzand” schreed
eenzaam naar het grasveld, maar haar
roepstem vond spoedig gehoor. Heel
het maagdendom van Wonseradeel trok
op om haar te begroeten. Begeleid door
de muziek en drumband van „Halle
lujah” van Makkum, welke korps deze
dag voortreffelijke diensten bewees, tor
sten de in blauwe gewaden gestoken
vertegenwoordigsters van Wonseradeels
dorpen (spoedig door sommigen „de
blauwe engels” genoemd) voorafgegaan
door B. en W., de kleurrijke dorpsvanen
en marcheerden zij de eenzame „Kom-
werderzand” tegemoet. Na een hartelijk
welkom in de dorpenrij wierp zij het
zeegroen af en voegde zich na haar
Nederlandse driekleur te hebben inge
ruild voor de eigen dorpsvlag in de
rij.
Deze plechtige en tegelijk feestelijke han
deling geschiedde nadat ook de Commis
saris der Koningin in Friesland, Mr. H.
P. Linthorst Homan, van Friese zijde
de betekenis van de dijk nogmaals had
uiteengezet.
principieel wel geoorloofd is en na de
formatie plotseling niet meer. Wat deze
kwestie betreft ligt het lot van het Ka
binet min of meer in handen van de a.r.
In het officiële weekblad van de a.r.-
partij „Nederlandse Gedachten” is deze
week de inhoud van een redevoering op
genomen, die minister Zijlstra heeft ge
houden op een conferentie voor de a.r.
„jonge intellectuelen”. Deze redevoering
wijkt wel zeer sterk af van de opvattin
gen van de voorzitter van de a.r.-Tweede
Kamerfractie, de heer Bruins Slot. „Ik
ontken, dat dit Kabinet een specifieke
socialistische koers vaart. Minister Algera
en ik zijn nooit meelopers van enige rich
ting geweest. Wij zijn dit ook nu niet.
De huurblokkering is geen socialistische
stunt. De Kamerfractie heeft haar tij
dens de Kabinetsformatie ook niet als
zodanig beschouwt. Ik behoef niet te
zeggen dat een a.r.-kabinet niet licht met
een dergelijk voorstel zou zijn gekomen”,
zo heeft de a.r.-lijsttrekker, prof Zijlstra,
verklaard. De minister van economische
zaken verklaarde ook, dat men dit kabi
net een noodkabinet kan noemen, maar
dat hij zich niet als een noodhulpje be
schouwt. „Wij (de ministers Algera en
Zijlstra red.) beschouwen onszelf
als vol waardige ministers, in 1957 niet
minder dna in 1952.
Uit deze uitspraak valt duidelijk op te
maken, dat volgens prof. Zijlstra
de a.r.-fractie niet te veel nadruk moet
minder dan in 1952.
van de huurblokkering. Door te zeggen,
leggen op de principiële onhoudbaarheid
listisch is, wordt minister Zijlstra de
a.r. lijsttrekker in de socialistische
hoek gedrongen. Dat is een positie, die
hij zich niet zal kunnen laten welgeval
len. In dat geval moet het niet uitgeslo-
de democratie dreigen
Oost is dat de landen, die thans geen
atoomwapenen hebben zich moeten ver
binden, deze niet meer aan te maken.
Dit betekent feitelijk,een bevestiging van
de overheersende positie welke de al
kernwapenen bezittende mogendheden
binnen hun eigen verbanden innemen, zo
bijv, vande Ver. Staten en Engeland in
de Navo en we zien nog niet dat Frank
rijk zich bij zo’n bepaling zal neerleg
gen, al weet men wel, dat aan de andere
zijde rood China al lang verklaard heeft
geen behoefte te hebben aan ontwikke
ling van atoomwapens nu de Sovjetunie
die al heeft. Wat overigens nogal ver
rassing heeft gebaard, omdat rood China
altijd de neiging heeft gehad tot een
uitermate zelfstandige positie jegens de
Sovjet-unie en de politici te Peking zich
wel bewust moeten zijn van het feit dat
al zijn Moskou en Peking thans bond
genoten, in Azië een tegenstelling van
belangen tussen beide landen bestaat,
welke deze grote rijken op de duur wel
eens tot eikaars vijanden zou kunnen
maken.
Daar is intussen nog een andere reden
dan nationale veiligheid en nationale
trots welke grote landen, die over de
kapitalen beschikken om bijv, een H.-
bom te kunnen ontwikkelen, kunnen
nopen tot bezwaren tegen een verbod
tot het maken van dergelijke wapenen,
zolang andere landen daarover wel be
schikken. Dat is n.l. het feit, dat het
proces, waaraan de H-bom, waarin zo’n
enorme energie verborgen is, zijn ont
staan dankt, waarschijnlijk op de duur
ook gebruikt zal kunnen worden voor
de ontwikkeling van energie voor vre-
des-, d. w. z. industriële doeleinden. Men
zegt zelfs dat de Engelsen op dit ge
bied van het „temmen van de H-bom”
verder gevorderd zijn dan de Amerika
nen en Russen.
ten worden geacht, dat hij zijn porte
feuille aan H.M. de Koningin ter be
schikking stelt. En daarmede is de Ka
binetscrisis dan een feit geworden.
Hetzelfde verhaal zou natuurlijk kunnen
gelden voor de k.v.p.-ministers, maar
prof. Romme heeft reeds verklaard, dat
de blokkering zijn eigen vondst
principieel niet te verwerpen is. Bij de
c.h.u. zijn de meningen daarover ver
deeld. Maar daar is de partijbinding min
der sterk dan bij de a.r. Minister Staf zal
dan ook, naar onze mening, minder gauw
het veld ruimen dan minister Zijlstra.
Het debat kan dus spannend worden. De
a.r. Tweede Kamer-fractie zal waarschijn,
lijk tegen deze wetsontwerpen stemmen,
evenals de meerderheid van de c.h.-frac
tie, negen van de dertien c.h. Tweede
Kamer-leden hebben reeds een amende
ment ingediend om de huurverhoging te
beperken tot 121/2 zonder blokkering.
De liberale oppositie zal het Kabinet ook
niet sparen. Als de bezwaren op het za
kelijk vlak liggen (zonder dat aan het
compromis wordt getornd), zal de steun
van de socialisten en de k.v.p. voor de
regering voldoende kunnen zijn om weer
■opgeruimd adem te halen.
