is Fries antiek wordt schaarser en duurder DE NIEUWE RIJKSBEGROTING Kwaadaardige uitingen van Chroestjow jegens het Westen f i Qabe Skroar üs hjoed p p to sizzen Buitenlands Overzicht Het onrustige Midden-Oosten Hereniging van Duitsland niet anders mogelijk dan op communistische basis Kan tekort alleen door bezuiniging gedekt worden? Oorijzers gaan de smeltkroes in en veel koperwerk gaat naar elders Gouden filmpjes STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad ><- 53e JAARGANG No. 63 VRIJDAG 16 AUGUSTUS 1957 Hwat hat de buitenlandse toerist de weg KAMEROVERZICHT gauw gezegd: de ministerraad hebben de aanrijding. Wubbenus Jacobs van Verschijnt DINSDAGS en VRIJMKGS Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward Administratie- en Redactie-adres; Marktstraat 13 Telefoon 451 Na 18.30 uur 305 of 335 (K 5157) :cu- 'est Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal (bij vooruitbetaling) Giro 887926 Advertentieprijs: 13 cent per mm Ingezonden mededelL gen dubbel tarief Handelsadvertenties bij contract reductie het komende begro- dins- moet worden bevor- aannemen omdat het de Russen een groot strategisch voordeel op het Europese vas teland zou geven. Óverigens zou nie mand onaangenamer verrast zijn dan Moskou en de satellietregimes zelf als het Westen het voorstel accepteerde om dat het zeker zou zijn dat de door Rus land ontruimde satellietstaten spoedig door een burgeroorlog in lichterlaaie zou den staan. Maar is het alvast voor alle zekerheid dat het Hongaarse regirne- Kadar alles uitmoordt wat maar enigs zins verdacht wordt van anti-communis- me? Het spoorwegongeluk bij Eindhoven. Een overzicht van de ravage na Overigens ligt dit al oude Russische voorstel eigenlijk binnen het gebied der nig nieuws is te melden. Nou is der hwat to laitsjen, sei de faem, do siet hja to gulen 5e week, augustus 1907 Ingezonden stuk van Wubbenus Ti uit Arum, over de baldadigheid Bolswards jeugd. Reisgezelschappen van buiten worden voortdurend lastig geval len. Tegen de meisjes wordt vuile ge mene taal uitgebracht en de jongens wor den uitgedaagd tot vechten. De hooibroei blijft dit jaar practisch uit. Men vreest nu in de winter veel ver schimmeld hooi aan te zullen treffen, dit tóch ook wel hebben ingezien De heer Jacobs vroeg ontslag als chef van het stedelijk muziekkorps. Een oi roeping van sollicitanten naar de betreL king van kapelmeester leverde 12 solli citanten. Benoemd is de heer de Rook, directeur van het bekende korps „Ons Ideaal” te Lemmer. leden van De besloten om twee weken niet te vergade- miljoen. Dat is ren. De vakantie van de ministers is dus 1 r' korter dan menigeen denkt. En boven dien zijn er bewindslieden, die dit jaar in het geheel niet met vakantie kunnen gaan. Dat komt omdat zij ’t hoofd moe ten bieden aan de steeds moeilijker wor dende financiële toestand. We weten het langzamerhand allemaal: wij hebben in de jaren 1955 en 1956 met z’n allen te veel uitgegeven. Niet alleen de overheid ,maar ook het bedrijfsleven verbetering van onze ruilvoet, en de consument. En de ministers moe ten aangeven op welke wijze de beste dingsbeperking in Let tingsjaar (dat begint op de derde dag in september) meet meedee derd. Want het staat wel vast, dat het huidige program tot bestedingsbeperking nog te weinig resultaat heeft opgeleverd. Het betalingsbalanstekort over de eerste helft van dit jaar bedraagt ruim f 750 miljoen. Dat is reeds f 150 miljoen meer dan in het jaar 1956. Het tekort van f 600 miljoen in 1956 was reeds dermate zorg- wekkend, dat de regering genoodzaakt vertegenwoordigers werd het bezuinigingsmes te hanteren. Nu is de positie van de betalingsbalans in het tweede halfjaar altijd iets gunsti ger dan in het eerste halfjaar. Maar dat neemt toch niet weg dat aangenomen wordt, dat het tekort dit jaar even groot Bij de komende rijksbegroting zou blij- ken van hoeveel goede wil het herboren kabinet Drees was bezield. Men kan dan ook aannemen dat de rigoureus in ver schillende begrotingsposten is geschrapt. Dat is waarlijk geen eenvoudige zaak. Bezuinigen op overheidsuitgaven is in vele gevallen het snijden in eigen vlees. Minister Hofstra heeft eens het volgen de voorbeeld gebruikt: moet een bezui- J van f 10 miljoen gevonden wor den in het afschaffen van alle kunstsub sidies of moet de aanleg van ’n deel van een nieuwe rijksweg worden gestopt? Inderdaad om zulke problemen gaat het steeds. Nu kan men wel zeggen: er zijn te veel ambtenaren. Maar het ontslaan van ambtenaren levert echter niet veel financiële winst op, want in vele geval len zal er gedurende lange tijd wacht geld uitgekeerd moeten worden. Men kan zich ook afvragen, of het overheids apparaat wel efficiënt werkt. Dat kan men echter bij elk groot bedrijf. Deson danks is er behoorlijk op de uitgaven be knibbeld. En op Prinsjesdag zal wel blij ken hoe vervelend dit in vele gevallen is. En koperwerk .s Met het koperwerk liggen de kaarten al niet anders. Het is reeds lang geen wanneer men merkt, dat oud Fries koperwerk, laten we zeg gen een doofpot van rood koper, met een geelkoperen deksel, een koperen ke tel, een oud strijkijzer of zelfs een ko peren theestoof, ook in het moderne in terieur voor een stuk sfeer kunnen zor- De drie plaatselijke gymnastiekverenigin gen, Lycurgus, Wilhelmina en Hollandia houden een openluchtuitvoering. B. en W. van Bolsward besteden aan het uitbreken, opruimen en vernieuwen van de walbeschoeiing met aanverwante werken in de stad en aan de trekweg bij Huilkenstein, onder Oosterlittens. De burgemeester C. J. van der Veen, de secretaris K. H. Laagland. Bolswards Nieuwsblad j ontdekking meer, Een van de Leeuwarder antiekhandelaars de heer Smit, bij zijn koperwerk, dat in zijn werkplaats wordt gereinigd en soms na jarenlange verwaarlozing weer volledig eerherstel krijgt. De advertenties, waarin oud goud of meer rechtstreeks; gouden oor ijzers te koop worden gevraagd door antiekhandelaars of goudsmeden zijn in de Friese bladen geregelde gasten, men vraagt zich al hoelang zij nog effect zullen sorteren, want eenmaal moet er aan de voorraad oorijzers in dit gewest toch een eind komen. Deze gedachte leidt tot een aantal overwegingen en bespiegelingen ten aanzien van de an tiekhandel en de vraag in hoeverre het antiek tot het Fries eigene ge rekend mag worden. En die overwegingen leiden tot de conclusie dat er veel Fries antiek, met name oorijzers, koperwerk en Friese klokken verdwijnt en dat voor de antiekhandelaars zo langzamerhand de spoe ling dun wordt, waarbij men zich er zelfs over kan verbazen, dat zij nog altijd antieke voorwerpen tevoorschijn weten te brengen tijdens hun uitgebreide speurtochten over het platteland, speurtochten naar een oude koperen doofpot, een koperen ketel, een Friese klok of wat dies meer zij, voorwerpen, die nadat zij zijn opgekocht een goede kans maken in andere gewesten terecht komen of zelfs in het buiten land, want er zijn bijvoorbeeld al heel wat Friese klokken over de grote haringvijver naar Canada en de Verenigde Staten gegaan, terwijl de buitenlandse toerist de weg naar sommige antiekwinkels ook al aardig weet. Immers, wat gebeurt er eigenlijk met de gouden oorijzeres, die op advertenties ten verkoop worden aangeboden. Wel, dat is ze gaan de smeltkroes in, zonder meer. Dat is jammer. De gouden kap wordt weliswaar steeds minder gedra gen en steeds verder komt de sage van Fostedina en de gouden kap in de historie te liggen, maar met die gouden kappen verdwijnen stukjes van het Fries eigene in de smeltkroes. Die kappen zijn momen teel gewilde waar omdat ze gemaakt zijn van twintig karaats goud. Dat de prijzen dan ook veelal boven de thans geldende goudprijs liggen, is te begrijpen. Ook staartklokken De staartklokken hebben iets betere „be staansvoorwaarden”. Die kan men na melijk moeilijk omsmelten en bovendien lis de staartklok zeer gewild. Steeds meer blijkt de rustige tik van de oude Friese klok te worden geprefereerd boven het zenuwslopende geluid van mo derne klokjes. In deze tijd van gevlieg en gejacht blijken velen prijs te stellen op enig juist besef van de tijd, hetgeen hen door de Friese klok wordt verschaft. Of het nu juist dit allemaal is, weten we niet, maar een feit is, dat de prijzen van Friese klokken in de afgelopen jaren zijn geste gen en voor zover dat bij alle nog be staande wisselvalligheid valt na te gaan; ook vrij aanzienlijk. arbeidsmarkt ontstaan, waardoor de bouwkosten zullen dalen. Dat zou voor het rijk een belangrijke bezuiniging be tekenen. En lagere nieuwbouwprijzen is ook voor de gehele ontwikkeling van de huurpolitiek van het grootste belang. De ervaringen met de aanbestedingen van openbare werken (die ook veel lager zijn dan voor de bestedingsbeperking) zou den naar meer smaken. Het is dus dui delijk dat men in politieke kringen met meer dan gewone belangstelling naar de komende begroting uitkijkt. komst van Cyprus schijnt nu vooral af te hangen van het feit dat de Griekse en Turkse regeringen goed dat de NNavo dit voorstel niet kan vastgelegd op hun zich tegenover hun volken geen conces sies in deze kwestie meer kunnen veroor loven. Tenslotte: de verkapte devaluatie van de Franse frank. Het is nog te vroeg om alle gevolgen daarvan te overzien, maar zeker is het al dat deze devaluatie en vele der maatregelen welke de Franse regering thans treft om de Franse econo mie weer op de been te helpen, niet al leen in het binnenland maar ook daar buiten en in het bijzonder op het vaste land van Europa reacties zullen oproe pen. De integratie, de verwezenlijking van de Euromarkt wordt er door belem merd en de West Duitse regering heeft waarschijnlijk gelijk als zij zegt dat de toestand in Frankrijk geen Frans maar een internationaal probleem is, dat ook met Amerikaanse hulp moet worden op gelost. Bezuinigen. Het is echter zaak om deze financiële ontwikkeling nauwlettend gade te slaan. We zullen op tijd de tering naar de nering moeten zetten willen we voorko men dat we in een steeds verder gaande inflatie terecht komen. De overheid zal daarbij het voorbeeld moeten geven. Zij zal ook moeten bezuinigen. De Kamer heeft daarop meer dan eens aangedrongen. En daaruit is het te ver klaren, dat de begrotingsbesprekingen dit jaar zo lang hebben geduurd. Vooral de van de confessionele partijen hebben het kabinet duidelijk la ten weten dat het bezuinigen moet. Maar minister Hofstra en zijn ambtgenoten verklaarden dat dit niet op één dag kan gebeur^p. gisch belang bij Oost Duitsland beeft, daar geen titoisme of wat er maar op lijkt zal worden geduld en dat het Oost Duitse regime de poli tiek van het Kremlin maar trouw heeft te volgen. Waarschijnlijk is dit alles door de Rus sen ook met de vertegenwoordigers van andere communistische landen besproken voor zij naar Oost Duitsland vertrokken, want een verenigd Duitsland op andere dan communistische basis zou ook ge- biedseisen tegen bepaalde Oost Europese satellieten van Moskou kunnen doen gel den zodat de rust in het Oost Europees communistische front gediend is met de wetenschap dat de Sovjetunie Oost Duits land stevig in de hand heeft, r - - -• gehaast te verzekeren dat zij het geheel eens is met Chroesjtsjow dat een hereni ging van Duitsland niet mag plaats heb ben op de basis van vrije verkiezingen, waaruit immers een rijk zou kunnen voortkomen dat lid bleef van de Navo zodat Duitse troepen aan zouden komen te staan en Duitsland mis schien revisionistische eisen zou kunnen gaan stellen, d.wz. de oude Duitse en thans Poolse gebieden weer opeisen. Gomulka weet heel goed, dat al wil hij een min of meer onafhankelijke koers varen, Polen wat de buitenlandse politiek gelokt betreft wel die van Moskou moet volgen. Tussen haakjes zij hier even gewezen op de stakingen welke in Polen voorko men en welke de regering veel moeilijk heden veroorzaken en Moskou een doorn in het oog zijn. Maar er zijn commentatoren die vertellen dat de Russen niet zo spoedig meer in een satellietstaat zullen ingrijpen als in Hongarije het geval was. Zij beweren dat Ho Tsji Minh, de president van Noord Vietnam, bij zijn bezoek aan Zuid Slavië Tito heeft verzekerd dat zijn gro te beschermer Rood China het zg. natio- naalcommunisme gunstig gezind is en de Sovjetunie ongaarne in de satellietlanden ziet ingrijpen. Ter handhaving van een zeker machts evenwicht in de groep der communis tische landen, anders gezegd tussen Mos kou en Peking, zouden de Chinezen deze politiek volgen. De Russen hebben in Oost-Berlijn ook nog eens hun oude aan bod herhaald, dat als de buitenlandse troepen uit W. Duitsland zouden worden teruggetrokken, de Russische Oost Duits land zouden verlaten en als de Amerika nen hun bases in Frankrijk en Engeland zouden prijs geven, de Russen ook Polen Hongarije en Roemenië zouden loslaten als militaire bases. Moskou en zijn satellieten weten heel Oorzaken. som men waarom de bestedingsbeperking nog niet tot het gewenste resultaat heeft geleid. Zo blijft de consumptie zich on geveer op hetzelfde peil bewegen als verleden jaar. De neiging tot sparen blijkt helaas nog niet erg groot te zijn. De investeringen van het bedrijfsleven worden ook nog niet geringer. Waar schijnlijk voeren de industrieën hun plannen uit, die zij in 1955 en 1956 hebben gemaakt. Eerst aan het einde van dit jaar zal blij ken of ook het bedrijfsleven zuiniger aan gaat doen. Een andere oorzaak is dat de handel nog steeds grote voorraden in slaat. De invoer van buitenlandse goe deren schijnt op dit moment nog aan trekkelijk te zijn. En tenslotte zitten we nog met het probleem van de krappe ka pitaalmarkt. Aan al deze moeilijkheden moeten onze ministers het hoofd bieden. Het is niet te verwonderen dat er van de vakantie niet veel terecht komt. Het huidige ka binet Drees staat politiek gesproken niet sterk. Het kan deze zorgelijke tijden al leen maar doorkomen door een uitge kookt en voortvarend beleid te voeren. Of dat is gelukt zullen we spoedig, bij de algemene politieke en financiële be schouwingen in de Tweede Kamer mer ken. Belastingverhoging’ Er ziin verschillende oorzaken op te De vraag is echter, of ook nog belas- n°dig is. Deze vraag kan alleen maar worden opgelost als men de hoogte van het begrotingstekort kent. Het is duidelijk dat een tekort van fl miljard gulden niet alleen door bezui nigingen kan worden gedekt. De vijf socialistische ministers voelen er trou wens bitter weinig voor om alleen maar te bezuinigen, dus om alleen maar in het „vlees van de gemeenschap” te snijden. Tot bezuinigingen zijn zij bereid. Maar zeker niet tot elk bedrag. Tegenover dit blok stonden de K.V.P., A.R. en C.H. ministers, die het psychologisch onjuist vinden om in oktober nogmaals met een program tot belastingverhoging te ko men. Uit deze tegenstellingen moet een com promis gevonden worden. Een belang rijk punt zal daarbij wel zijn de finan ciering van de woningbouw. Kan men ten behoeve van de woningbouw belas tingen verhogen of niet? Juist op het gebied van de woningbouw kan de ko mende rijksbegroting nog wel eens spec taculair zijn. Hoewel het psychologisch moeilijk te „verkopen” is, gaan er steeds meer stemmen op om het totale woning- bouwprogramma iets in te krimpen. Daardoor zal er een ontspanning op de Een geslepen heer als Chroesjtsjow moet J-. i-.i. __i iAt._ en men vraagt zich daarom af of het eigenlijk wel zijn bedoeling is geweest invloed te >P- oefenen op de huidige West Duitse ver- :k- kiezingen en niet veeleer andere redenen hebben geleid tot het Russische bezoek ui aan Oost Duitsland en de felle Russische redevoeringen jegens het Westen. De Oost Duitsers zijn achterop met hun leveringen aan Rusland, dat hun grote kredieten heeft toegestaan. Het zou ook kunnen zijn dat de Russen de Oost Duit sers duidelijk hebben willen maken dat zij, vanwege een mogelijke agressie van uit het Westen, er niet aan denken Oost Duitsland op te geven zodat de Oost Duitse communisten niet behoeven te vrezen voor een koehandel tussen Rus land en de Ver. Staten waarvan Oost Duitsland het „slachtoffer zou kunnen worden. Misschien hebben zij de Oost Duit se regering en haar trawanten ook duidelijk willen maken dat omdat de Sovjetunie een zo groot strate- Er is geen enkel teken dat de Sovjetunie bereid is de besprekingen over het Westelijk voorstel inzake een inspectiesysteem voorrang te verlenen op haar eigen voor het Westen onaanvaardbare voorstel om eerst voor een lange tijd de proef nemingen met atoomwapens stop te zetten. Het heeft echter niet alleen in Engeland niging maar vrij algemeen in het Westen een ’-~ onaangename indruk gemaakt dat terwijl men te Londen over ontwapening sprak, de Sovjetunie wapens en bovendien een aantal instructeurs aan Jemen heeft gele verd, het Arabische koninkrijk van waar uit herhaaldelijk aanvallen worden on- dernomen op het Engelse protectoraat De Poolse regering heeft zich dan ook Aden. De huidige koning van Jemen is een verklaarde tegenstander der Engelsen, maar men kan ook niet ontkennen dat de grenzen van zijn gebied en dat van Aden vaag zijn, zoals dat ook het geval is in andere delen van het woestijnachtige de Poolse grens Arabië. De Amerikaanse regering belooft dat Moskou bij zijn intriges in het Mid den Oosten met het doel de betrekkingen tussen de Ver. Staten en Engeland te vertroebelen gebruik maakt van de dien- sten van de Engelse diplomaten Burgess vraa£ ,ls en Maclean, die naar de Sovjetunie zijn tingverhoging t en nog al wat wisten van de poli tiek in het Midden Oosten en wier ken nis Moskou thans uitbuit. Het is hier de plaats om nog even te ver melden dat de troepen van de sultan van Oman met krachtige steun van de En gelsen de opstandelingen hebben versla gen. Deze voeren nu een guerilla en de Arabische staten hebben over het Engelse optreden een klacht bij de Veiligheids raad ingediend .Juridisch staan zij echter niet sterk omdat de souvereiniteit van de sultan onomstotelijk vast staat en deze het recht had bijstand van zijn protector Engeland te vragen, en Londen die in dat geval mocht verlenen. houdtn Photografische ateliers L. v. d. Feer, Bolsward, Grote markt 111. Portretten vanaf f 2 per dozijn. Terwijl wij dit schrijven zijn de belangrijkste figuren uit Moskou, Chroesjtsjow, de vice-premier Mikojan, en Gromyko, de minister van buitenlandse zaken, nog altijd in Oost-Duitsland; premier Boel- ganin is er niet bij, men gelooft dat hij zijn langste tijd deel heeft gehad aan ’t Russische bewind, o.a. omdat hij destijds wat al te traag is geweest in zijn keuze tussen Chroesjtsjow en de groep van Molo- tow. De heer Chroesjtsjow besteedt zijn vrije tijd aan het rondreizen door Oost-Duitsland om er propaganda-redevoeringen te houden, welke niet zulk een grote belangstelling genieten van de geknechte Oost Duitse bevolking als de heren kennelijk hadden gehoopt en de overigens vaak zo dierbaar glimlachende partijleider gaat zich te buiten aan uiterst kwaadaardige opmerkingen jegens het Westen en in het bijzonder jegens West Duitsland en dan nog weer meer in het bijzonder jegens dr. Adenauer. Toch verklaarde de Russische partijleider dat de Sovjetunie zich nimmer in interne Duitse aangelegenheden had gemengd en dat ook in de toekomst niet zou doen. Maar het was toch maar zo dat veel van Chroesjtsjows kritiek op de W. Duitse bondskanselier als twee druppels water geleek op die welke de W. Duitse soc. democraten op hem oefenen. Chroesjtsjow stelde dr Adenauer eigenlijk voor als een onverbeterlijke oorlogshitser die aansprakelijk was voor de deelne ming van W. Duitsland aan de Navo, waartegen zo zeide hij de West Duitse J1i_“ 1 1. _1_1_L T~X socialisten zich echter helemaal niet ge steld op deze Russische steun, want deze werkt vermoedelijk averechts, ze zal de weifelende kiezer er misschien toe bren gen op de partij van Adenauer te stem men. Om dezelfde reden zijn deze W. Duitse socialisten ook niet gelukkig met het advies van de Oost Duitse kopstuk ken aan de communisten in West Duits land om, nu hun partij verboden is, op de soc. dem. te stemmen. Chroesjtsjow heeft natuurlijk ook nog eens verkondigd dat WDuits- zal zijn als verleden jaar, ongeveer f 600 1 n een pijnlijke zaak, al be-11 hoeft dit nog niet direct ernstige gevol gen te hebben. Als onze export bijv, door de opvoe ring van de produktiviteit ongeveer f 100 miljoen per maand groter wordt, zijn we financieel gesproken weer „bo- ven-Jan”. Er behoeft aus niet zo veel te gebeuren of de financiële situatie zal zich ten goede keren. Zo kunnen inter nationale factoren meewerken aan een Maar nu Chroesjtsjo’ zo duidelijk heeft ging wil tenzij op communistische ba sis enkele reden om terwille van de hereni- i aan de W. partij, die ook die her- Lasis allerminst wenst. macht gekomen zou zij waar- i andere po litiek kunnen volgen dan Adenauer nu land door Adenauer naar het lid maatschap van de Navo gevoerd, tot een voorpost van een agressief bondgenootschap is gemaakt, welke als er eens een uitbarsting zou ko men, door de atomische wapenen der Sovjetunie met de grond gelijk gemaakt zou worden. Daarmee heeft hij misschien ge leerd op de vrees van een aantal Duitsers voor een mogelijke oorlog met atoomwapenen. En toch zal dit alles waarschijnlijk ook niet leiden tot enige verschuiving van de politieke machtsver- socialisten zich altijd hebben verzet. Deze houdingen in West Duitsland. Want Chroesjtsjow heeft nog eens met zoveel woorden verklaard dat er geen sprake kan zijn van een hereniging van Duits land op basis van vrije verkiezingen en hij liet duidelijk doorschemeren dat een hereniging alleen door de Sovjetunie zou worden aanvaard als het nieuwe Duits land communistisch georiënteerd zou zijn een voorwaarde die de mannen van het Oost Duitse regime kennelijk met groot genoegen hebben vernomen, want zou er een niet-communistisch bewind in heel Duitsland komen, dan was het niet al leen met hun macht maar ook met hen zelf gedaan. Maar nu Chroesjtsjow zo duidelijk heeft gezegd dat de Sovjet-unie geen hereni- heeft de W. Duitse kiezer geen g de voorkeur te geven Duitse soc. dem. eniging op deze Aan de 1 w schijnlijk in de praktijk geen f doet. het recht had bijstand Engeland te vragen, i Maar we zijn nieuwsgierig naar de houding van de Ver. Staten in die raad als de kwestie aan de orde mocht komen omdat Washington zowel Engeland als de Araische staten te vriend wil houden. Een kwestie welke de Ver. Staten ook altijd met zorg heeft vervuld, nl. die omtrent Cyprus is weer op de voorgrond getreden door geruchten dat Engeland een conferentie met Griekenland en Tur kije zou willen houden, waarbij de Ver. Staten en ook de Navo door waarnemers vertegenwoordigd zouden zijn. De toe- het feit dat de Griekse zich zozeer hebben standpunten, dat zij

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1957 | | pagina 1