SCHIPHOL'S
(Miste
roar
DE AMERIKAANSE GRONDWET IS EEN
LEVENDE KRACHT
van
VAN DE FRIESE KAATSVELDEN
Waardige Katholiekendag bij het feest
het Roomsk Frysk Bonn
■■I»
SINDS JULI -
Regen kon optimisme niet doven
Fan de Martinytoer
Zilveren filmpjes
üs hjoed 2
to sizzen
F
i
K
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
53e JAARGANG
DINSDAG 20 AUGUSTUS 1957
No. 64
een
het scheppen
Dijk, wederom
de
0-0-0
Hoekstra;
Verlaging1 van de levensstandaard zal
noodzakelijk zijn. Onze jonge mensen
zijn echter verwend en erfelijk belast
met de begeerte naar van alles en nog
wat. Maar de ouders zitten veelal met
schuld op huizen, inboedels en vee.
Wethouder S. E. Lunter te Bolsward
benoemd tot Ridder in de orde van
Oranje Nassau.
Laagste inschrijver bouw R.K. Land
bouwschool te Bolsward v. d. Witte,
Dronrrjp A f 16.933. Begroting architect
Arjen Witteveen f 17.700.
Raadpleeg voor uw financiële belangen
de N.V. Bolswardse Boaz-Bank, Schild-
wijk.
Een drietal ondernemende plaatsgeno
ten reden in een dag vanuit Bolsward
langs do Friese 11 steden. Ze vertrokken
’s morgens om 4.30 en arriveerden ’s
avonds ruim 9 uur. Voorwaar een reuze
prestatie. Het waren, J. Hogendorp, Joh.
Westra en P. Vellinga.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres;
Marktstraat 13
Telefoon 451 - Na 18.30 uur 305 of 335
(K 5157)
fiiè:
:rste Gerechtshof
Joor het volk be-
een
belastingen,
i van
regelin-
veer I
het weer droog
;eheel namens
lij als jongere
Sunich wêze, sei ’t Aid wüf,
do brette se it spek yn ’e büter.
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
en
als de onver-
van de menselijke
4e week augustus 1932
Kermis te Bolsward. Optreden van
bekende humorist Koos uit Groningen,
Herman Bakkers danspaleis Welte’s
Bioscoop met „Ik heb een mens gedood”.
Tien miljoenste be
zoeker op Schiphol
Het was 1.1. vrij
dagmorgen dat de
tien miljoenste be
zoeker zich aan
de loketten meld
de van de lucht
haven Schiphol.
De gelukkige was
de heer Mr. R. C.
met
van
i van
enkele
van de
nemen,
len, die
Jubileumwedstrljden te Kimswerd.
Harlingen wint duel met Oosterlittens.
Kimswerd vierde haar 60-jarig jubileum
met twee grote partijen, waarvoor extra
prijzen waren uitgeloofd; vooral de prij
zen voor de uitnodigingspartij voor se
niores, n.l. de eerste prijs 3 prima fiet
sen, de 2e en 3e prijs cassettes, waren
zeer waardevol, gezamenlijke voor
f 1200.—.
Harlingen zegeviert in jongenspartg.
Er stonden zaterdag 20 parturen op de
lijst, waaronder bijna alle favorieten:
Harlingen en St. Jacob met 3, Bolsward,
Franeker en Sexbierum met 2 en verder
Oosterlittens, Beetgum, Kimswerd,
Pingjum, Holwerd, Witmarsum, Peins
en Wijnaldum met één partuur.
Door de overvloedige regenval was het
terrein wat zacht, maar het weer hield
zich de gehele middag goed.
De eerste omloop verliep zonder veel
spanning.
In de tweede omloop had Franeker,
hoofdzakelijk door eigen fouten, veel
moeite met Wijnaldum, waar de uitste
kende Brommer weinig steun heeft van
zijn makkers. Bolsward 1 en St. Jacob I
kaatsten een „drege” partij met wisse-
Hwat haf Qabe Sk
to helpen. En dan rinne der jit jonge
boeren roun, dy’t al tsien jier yn de
polders wurke hawwe en jit net oan
bar komd binne. Hofor kans men dan
jaen mei oan nije, jonge boeren, soe ik
net maklik sizze kinne, mar ik haw it op
in piipfol.
En dan bliuwt jit de emigraesje! In hiele digjend wurk
stap, mei greate risico’s op folie gebiet.
En de kans om goed boer to wurden yn
Kanada mei ek sa wol wêze. De meas-
ten komme derjinsen yn in fabryk to-
rjuchte, yn Nij-Sélan en Australië prak-
tysk allegearre. It is mar in inkeling,
dy’t syn ideael om in goede pleats to
bibuorkjen, net kwytrekket.
De stichters van de Republiek achtten
een geschreven document noodzakelijk,
aangezien de Amerikanen gewend waren
aan het leven onder regeringen, die
steunden op koloniale privilegiën en
staatsgrondwetten, waardoor zij ’n sterk
f
1 m
laatste groep voor de eerste maal mee
deed weerhield haar toch niet om een
keurige, frisse en krachtige indruk na te
laten Het optreden doet het beste ver
wachten van het toekomstige Friese plat
teland.
Nadat om acht uur het dansfeest was af-
>etere Friezen te maken. Ook wij hebben gesloten werd voor overvolle tribunes ’n
stuk van de Franse schrijver Henri
Ghéon opgevoerd, vertaald uit het Frans
door de Leeuwarder auteur S. de Haan,
onder de titel „Hy seach troch it
himpen finster”. De regie was in jian-
den van M. Eiling van Bolsward, kap-
werk R. Talman Leeuwarden, terwijl
Taco van der Meer uit Bolsward de de
cors verzorgde.
Over het algemeen kon het spel de toe
schouwers niet in dit mate boeien als
verleden jaar gebeurd was. Hetgeen trou
wens de aard van de spelen van
Ghéon zijn geheel anders niet te ver
wonderen was. Het d°rde en laatste be
drijf deed het stukken beter dan het
eerste en tweede bedrijf en zal ongetwij
feld er voor gezorgd hebben dat. ook de
avond in de smaak viel.
geloof hadden in het beginsel van een
geschreven grondwet en in „een rege
ring bij de wet en niet van mensen”.
Enkele staten verhieven bezwaren tegen
de ratificatie van de Grondwet omdat
men van mening was
ke rechten onvoldoende waren gewaar
borgd, Nadat van hogerhand de belofte
gegeven was dat er later een hoofdstuk
over de burgerrechten Bill of Rights
in zou worden opgenomen, werd in
juni 1788 het voor de ratificatie vereiste
aantal staten die het document aanvaard
den bereikt. In het voorjaar van 1789
begon de nieuwe regering haar werk
zaamheden en nog geen drie jaar later
traden de eerst tien amendementen, al
gemeen bekend onder de naam Bill of
Rights, in werking.
Een van de voornaamste redenen waar
om de Grondwet met zoveel succes de
- -f.
ez°eker
Bolswards Nieuwsblad
Hetgeen de laatste jaren de jubilerende
vereniging niet was overkomen was deze
keer op Hemelvaartsdag haar lot: een
grijze, loodzware hemel, waaruit nu en
dan het water in stromen neergutste op
het droge zand van Gaasterland, dat hier
en daar tot een modderpoel werd omge
vormd.
Niettegenstaande deze uitgesproken on
gunstige omstandigheid stroomde het
dorpskerkje van Bakhuizen tegen elven
meer dan vol voor de plechtige H. Mis
opgedragen door de geestelijke adviseur
van Het Boun, deken M. J. Ydema van
Hengelo (O). Het koor van de Domini-
cuskerk te Leeuwarden zorgde voor de
zang terwijl Dr. S. Galama O.F.M. rec
tor van het Gymnasium te Venray de
friese predikatie hield.
In sobere woorden sloot de predikant gehouden had tot
zich aan bij de sfeer van het feest en
hield de gelovigen voor vrij te zijn, als
vrije friezen, maar dan vooral en op de
eerste plaats vrij, niet alleen van allerlei
lasten en plichten, maar vrij vóór de
zaken van God.
Nadat het publiek in zeer grote getale,
voorafgegaan door het muziekkorps van
Blauwhuis, dat de gehele dag een waar
devolle bijdrage leverde tot het slagen
van het feest, het terrein was opgegaan
en de ruime tribunes gevuld had, kon
Pater Hettema zijn openingswoord uit
spreken, waarbij hij zeer vele wereldlijke
en geestelijke autoriteiten kon begroeten.
Ook de andere organisaties uit de Friese
beweging waren vertegenwoordigd en
werden, tegelijk met radio en pers harte
lijk welkom geheten.
Nadat Pluvius een proefje van zijn kun-
i was nu ernst,
spoelde twee van de drie tribunes onge-
leeg, waarna Pater Hettema, nadat
j was geworden „op
timist tot in de kist” gewaagde een jeug
dig stadgenote van zijn Eerwaarde te
uiten het. woord gaf aan de voorzit
ter van de jubileumcommissie.
De actie welke onder de katholieken was
nu toe opgebracht
f 3250. voor het reservefonds. Onder
dankzegging voor alle medewerkers werd
dit bedrag aan de vereniging aangebo
den.
Pater Hettema dankte in roerende woor
den voor deze geste, en zag in het be
haalde resultaat vooral een morele winst
welke niet is af te meten in getallen en
statistieken.
De geestelijke adviseur, deken M- I.
Ydema, wees in zijn kort woordje op de
grote gevaren welke Friesland bedreigen
en deed een beroep op de jongeren om
mede te staan voor het belang van
kerk en vaderland. „Ik leau yn Fryslan”
was zijn afscheid als adviseur van de ver
eniging.
Mgr. Nierman die hierna het woord
voerde, sprak grote waardering uit voor
hetgeen door de jubilerende vereniging
hiel hwat jonge minsken in treflike kans
om in tige fortsjintlik libben to folgjen.
Yn greate streken kin men dos, yn de
kultuer forbettering, de foarljochting, de
organisaesjes, de hanne] en it ünderwiis
syn takomst fine. In goede takomst sun
der mis, mei bilangryk wurk, mei bifre-
"J en mei in goed bistean.
Foar plattelansjongeren in beste kans.
En ticht by en om de buorkerij, midden
tusken de lju fan eigen ófkomst en
aerd, yn de agraryske sfear en yn de
soune bütenlucht.
Om safier to kommen hat men earst in
foaroplieding noadich. Dizze kin wêze:
H.B.S. B mei in goed oergangseksamen
nei de fjirde klasse. Of Gymnasium B
mei oergong nei de fiifde klasse. Ek
Mulo B is foldwaende, as men it hiele
eksamen dien hat, dos mei alle trije talen
en de wis- en natuerkundige fakken.
Mulo A is dos net foldwaende. It komt
nammers krekt op de B fakken oan by
de fierdere studzje, Hat men tichteby
gjin gelegenheit om it B diploma to hel-
jen, dan kin men bisykje mei privaetles
dit diel seis to studearen en bistiet gele
genheit talittingseksamen to dwaen. De
stof fan de earste trije jier fan in H.B.S.
B wurdt dan ferge.
De Hegere Lanbouskoalle seis duorret
twa en in heal jier. Hja bigjint yn ok
tober en haldt mei Peaske op, dos fan
oktober 1957 oant Peaske I960. De
tsjinst wurdt yn normale gefallen ütstel
fan jown, dat komt der dos net tusken.
Boeresoannen hawwe üt de aerd al prak-
tysk wurke as hja safier binne, mar oaren
moatte earst in fiks skoft op in buorkerij
arbeide hawwe, foar’t hja talitten wurde.
Dat giet yn oerliz mei de direkteur. Yn
de fakansjes, tusken mids-july en ok
tober, is de lanboupraktyk forplichte,
ütsein in pear wike fakansje.
Oan lesjild, boeken en forgoedinge^. f'-’r
ekskursjes en praktykwurk, loat men op
250 goune rekkenje foar elk skoaljier,
de reizen en eventuele kostjilden, klean
en büsjild komme der dan by. Moat men
in kosthüs yn Ljouwert nimme, dan giet
der al gau in tüzen goune jiers mei hin-
ne. In great part komt lykwols alle dagen
mei fyts en bus en dan kin men it seis
wol bisjen. As slot jow ik it adres fan
de skoalle efkes troch: Bysündere Hege
re Lanbouskoalle, Perkstrj. 40, Ljouwert.
mear fan witte wol, freget dêr
re mar ris om in programma. It is tige
de muoite wurdich.
Tj. de J.
DE HEGERE LANBOUSKOALLE
YN LJOUWERT.
Foar dy boeresoannen en plattelansjon-
geren, dy’t mei hertsear ófstappe moatte
fan har ideaal, seis boer wurde to kin
nen, is de biropskar in slimme kwesje-
Har ynsjoch seit har, dat it moat, mar
it gefoel en it hert kinne de draei hast
net krije. Wis, der is altyd jit in kanske
yn de nije polders fan it r"
mar dy’t in bytsje mear wit fan de rige
fan sollisitanten en har swierweagjende
omstannichheden, sil de jonge boer net
graech bliid meitsje mei dizze, och sa
fytse kans.
Dêr komt by, dat it yn de Noard-East-
polder sahwat ütiten is en nimmen sizze
kin, hoe’t de finnsiële posysje fan Ne-
derlan der utsjen sil. De earste üntslag-
gen binne al iown oan in ploech polder-
wurkers en allinnich de takomst kin üs
leare yn hokfoar tempo dit kostbere
wurk fuortset wurde kin, De yndustriali-
saesie makket op hiel hwat plakken
slachtoffers under de langebrükers, wen-
tebou, skoallen en sportrjilden lyksa en
sunt inkelde jierren wurdt by it forpar-
ten fan de biskikber kommende bidriu-
wen mei dizze gedupearden goed rekken
halden.
Dan binne der jit de sanearingsplannen,
hwerby ek in birop op de nije polders
dien wurdt om de lju, dy’t har lan dêrre logyski
Schlingeman
echtegenote
Arnhem.
Foto: Nadat Zij
vele geschenken
in ontvangst had
den genomen na
men zij plaats in
het feestelijk ver
sierde Schiphol-
treintje voor een
rondrit over de
luchthaven.
nen had gegeven kon na het zingen
het volkslied en ’t voorlezen van
gelukstelegrammen het défilé
gymnastiekklubs een aanvang i
waarna enkele uitvoeringen volgdi
zeer in de smaak vielen.
Intussen kon Mgr. Nierman, Bisschep
van Groningen verwelkomd worden, die
vergezeld van Mgr. van
aanwezig wilde zijn.
Stromende regen, het
Rinnie Kuiper koning op de
J ubileum-partij.
Het sterkste portuur won.
De „Gruno” Jubileum-partij voor 30 uit
genodigde kaatsers te Kimswerd zondag
Foar in boeresoan mei in greate leafde
foar it agrarysk bidriuw, leit it dos net
sa maklik. Hat er in ridlik goed forstan
en in stevige wil, dan jowt it eigen lan
dochs ek wol goede kansen. Kansen op
in birop, dat sa ticht mooglik stiet by de
buorkerij, hwerby de agraryske sfear
foar in great part biwarre is en it deistige
libben him tomidden fan it boerefolk
ófspilet.
Dêr is earst in forantwurdelik plak yn
de kultuerforbettering en ruilforkaveling,
hwer’t men yn üs lan mei dwaende is
en hwermei men yn tsientallen jierren
noch net klear komme sil.
De Heide Mij, de Grontmy, de Kultuer-
nijwoune lan, technyske tsjinst, moatte jierliks tsiental-
r._ i. |en jonge krêften bruke, dy’t as oplie-
ding de Middelbere Lanbouskoalle, dy’t
mei 1 septimber Hegere Lanbouskoalle
hjitte sil, folge ha. In ynteressant, óf-
wikseljend birop, dat him foar in great
part bütendoar ófspilet en hwerby de
groun- en streekforbettering it boerehert
syn gerak jowt.
Yn it twadde plak wurde by de foar-
Ijochting, mei syn ünderskate tsjinsten,
de lanbouorganisaesjes, de hannel yn
agraryske produkten, graech jonge mins
ken nomd mei dizze oplieding.
Yn it trêdde plak is der tige forlet fan
nije krêften by de Lanbouskoallen. Yn
de kommende jierren sille likernóch 500
nije learkrêften woun wurde moatte. De
tiid, dat men dy üt it Leger- of Ulo-
ünderwiis bit rekke koe, is foarby. De
nije wei is, de ófstudearden fan de He
gere Lanbouskoalle, troch in spesiale Dy’t der
hwerby ek in birop op de nije polders leargong vn de paedagogyske en psycho-
dien wurdt om de lju, dy’t har lan dêrre logyske fakken, dêrfoar klear to meit-
biskikber stelle, hjir oan nije bidriuwen sjen. It birop fan lanboulearaer jowt oan
lende kansen. Bolsward neemt de leiding
met 3-1; door tweemaal op 6-6 het eerst
te verliezen wordt de stand gelijk.
Vandaag en vooral in deze partij wordt
Herman Jorna erg gemist, maar De
Jong en Visser slaan zich er goed door
heen. Bolsward neemt weer de leiding,
met een zitbal van Visser op 3-3 6-6;
het wordt 5-3 als Visser weer een zitbai
plaatst, nu op 6-2. Krol neemt nu bij St.
Jacob de eerste opslag over en met suc
ces; onze jongens weten niet goed raad
met zijn ballen en het wordt 5 eersten
gelijk, door passeren van de kaats door
Dijkstra op 5-3 2-6 en zitbal van Krol
op 5-5 4-6. Met Sont Jacob in de opmars
ziet het er nu donker voor onze jongens
uit; ze weten zich echter nog tijdig te
herstellen; op 5-5 6-2 retourneert De
Jong fraai tot in het perk. Door een
staand nummer in de 3e omloop zijn ze
nu verzekerd van de derde prijs.
Op de derde lijst komen: Beetgum-Fra-
neker; Oosterlittens-Harlingen en Bols
ward.
Beetgum, dat in Menaldum zulk prach
tig spel liet zien, is nu niet opgewassen
tegen het prima spelend Franeker; ze
kregen slechts een eerst.
Vervolgens wordt de partij van de dag
gespeeld door de beide finalisten van de
Freule-partij, Oosterlittens en Harlin
gen. Het eerste spel was voor Harlingen
op 6-0 en 6-4; op 0-2 6-6 passert van
Dijk de kaats niet, ook niet op 1-3 6-0;
op 2-2 4-6 mist Santema het perk, maar
v. d. Molen maakt weer gelijk door op
2-3 4-4 de beide kaatsen te nemen. Ze
nemen de leiding over als Tinus op 3-3
6-0 de kleine kaats passeert. Op 4-3 4-0
met flinke kaats bederft v. d. Molen de
prachtige kans op de 5 eersten met twee
buitenslagen; dit eerst gaat dan ook
verloren door niet passeren van de kaats
door Santema. Harlingen bereikt nu het
eerst de 5 eersten, als Tinus op 4-4 6-6
het perk mist. Hij maakt zijn fout ech
ter weer goed door op 4-5 6-6 voor de
kaats te keren. Het laatste en beslis
sende eerst is echter voor de Harlin-
gers; op 5-5 6-2 slaat v. d. Molen goed
uit, maar van Dijk keert voor de grote
kaats. Harlingen had dus zijn revanche
van Wommels. Punten 64 om 60.
In de halve eindstrijd tussen Franeker
en Bolsward was weinig spanning; de
Franekers waren weer best op dreef;
onze jongens daarentegen speelden zon
der overtuiging; vooral Tonny de Vries
kon er weer niet inkimen; na een 0-3
achterstand wisten ze de eer te redden,
maar dit was ook hun enigst succes. Op
de stand 5-1 6-4 plaatste Herrema een
zitbal; punten 50-22.
In de finale tegen Harlingen kon Fra
neker het goede spel, dat ze demon
streerde tegen Beetgum en Bolsward,
niet meer opbrengen. Harlingen was
hier duidelijk de meerdere; hoe de Fra
nekers zich ook inspanden de bakens te
verzetten, het mocht niet baten; meer
dan een spel werd hun niet gegund.
Punten 54-36.
De uitslag was:
1. Harlingen: J. Ligthart, B. v. Dijk, R.
Hoekstra;
2. Franeker: W. Herrema, R. Keizer H.
de Vries;
3. Bolsward: R. Visser, T. de Vries, D.
de Jong.
De prijzen bestonden uit fraaie sport-
bekers.
In de strijd om het kampioenschap had.
Oosterlittens tot vandaag de leiding
met 27 punten tegen Harlingen 26. Aan
de partij tussen die twee van vandaag
zat dus meer vast dan de te winnen
sportbekers; door haar grote tegenstan
der voor de prijzen uit te schakelen en
zelf de eerste prijs te winnen, werd het
Harlinger punten-aantal met 3 vermeer
derd, zodat ze nu de leiding hebben met
29—27.
voegdheid tot 't heffen van I
i van legers, het sluiten
en niet concentratie van macht op verdragen en het opstellen van i
gen voor de handel met het buitenland
en tussen de staten onderling.
Om machtsmisbruik door een afzonder
lijke groep te voorkomen is de regering
onderverdeeld in drie machten: de wet
gevende, de uitvoerende en de rechter
lijke macht. Bovendien zijn deze drie
machten vertegenwoordigd door resp.
het Congres, de’President en het Opper
ste Gerechtshof bekleed met gezag
hebbende bevoegdheden en functies, ter
wijl door een stelsel van remmende rege
lingen aan elk dezer regerings-onderde-
len een zekere macht tot beteugeling van
de beide andere is verleend.
Een uit twee Kamers bestaand Congres
verschaft de mogelijkheid voor een bil
lijke vertegenwoordiging van het volk
bij de opstelling van wetten. Elke staat
wordt vertegenwoordigd door twee Se
natoren, maar het aantal afgevaardigden
dat elke staat naar het Huis zendt is af
hankelijk van het aantal inwoners van
die staat.
De Verenigde Staten is een van de wei
nige landen, waar de rechterlijke macht
op gelijk niveau staat met de wetgevende
en de uitvoerende machten. De Grond
wet is de hoogste geschreven wet van
de Verenigde Staten en kan niet, zelfs
niet door de President of het Congres,
krachteloos gemaakt worden. De taak
van het Opperste Gerechtshof is de
Grondwet te beschermen en te interpre
teren.
De macht van het Oppei
wordt evenwel toch doe
heerst, want indien een voldoend aantal
mensen onvoldaan zijn over de interpre
tatie van het Opperste Gerechtshof, kun
nen zij de Grondwet wijzigen. De Ame
rikaanse Grondwet is namelijk een bui
tengewoon plooibaar document, dat ont
snapt is aan de starheid die gewoonlijk
een geschreven grondwet aankleeft.
Een der oorzaken van die plooibaarheid
is gelegen in de mogelijkheid haar te
amenderen, terwijl een andere mogelijk
heid samenhangt met het feit dat de
Opperrechters van de opeenvolgende ge
neraties er altijd naar hebben gestreefd
de wet uit te leggen in het licht van de
omstandigheden, die in de tijd, waarin
zij leven, heersen. Op die wijze is het
mogelijk geweest aan de geest die de
Grondwet ademt vast te houden bij de
oplossing van eigentijdse problemen on
der zich wijzigende omstandigheden.
Op 17 september 1787 werd het vol
tooide document getekend. De in die tijd
opgestelde grondwet de oudste ge
schreven grondwet ter wereld heeft
sindsdien een rol gespeeld bij de op
stelling van een aantal regeringsvormen
in Azië, Europa, Australië en Zuid-Ame-
rika.
Honderd zeventig jaar zijn verstreken sedert de opstelling van de
Grondwet van de Verenigde Staten door de „Founding Fathers”. In
de loop der jaren is de jonge natie tot rijpheid gekomen. De afge
vaardigden van de allereerste staten van de Unie, die in mei 1787 te
Philadelphia bijeen kwamen, vertegenwoordigden een land dat niet
veel meer was dan een aantal verspreide steden en enkele landbouw
streken langs de oostelijke kust. Dat land is zowel in oppervlak als
in aantal gegroeid er wonen thans ruim 170 miljoen mensen in
een sterk geïndustraliseerd land, dat zich van oceaan tot oceaan
uitstrekt. En toch is de Amerikaanse Grondwet de belichaming ge
bleven van het denkbeeld dat de Amerikaan zich vormt over de
regering van zijn land. Hoe komt het dat deze idee niets aan kracht
heeft ingeboet?
Het beginsel dat aan de Amerikaanse
Grondwet ten grondslag ligt is dat ver
deling
alle fazen van het Amerikaanse leven
moet worden toegepast, want de stich
ters van de staat waren van mening dat
een absolute macht, in welke vorm ook,
onontkoombaar tot verderf leidt. In de
Grondwet wordt de regeringsmacht ver
deeld tussen de staten en de federale
regering en wel op zodanige wijze dat de
orde gehandhaaft en de persoonlijke vrij
heid verzekerd wordt. Erkend wordt dat
alle macht berust bij het volk, dat door
middel van de Grondwet bepaalde mach
ten aan de federale regering overdraagt,
bepaalde andere machten aan de staats
regeringen en de rest voor zichzelf be
houdt.
De rechten die het volk voor zichzelf
reserveert zijn de natuurlijke rechten van
den mens, vrijheden die door de Onaf
hankelijkheidsverklaring en de Bill of
Rights worden erkend
vreemdbare attributen
natuur.
De opstellers van de Grondwet hebben
gezorgd voor ’n sterke federale regering,
bekleed met een gezag waarin de Arti
kelen van de Confederatie niet voorza
gen. Afgunst en naijver tussen de afzon
derlijke staten, gepaard aan de zwakheid
van de centrale regering meer een
zwak bondgenootschap van onafhankelij
ke staten dan een regering hadden het
jonge land op gevaarlijke wijze dicht bij
de ondergang gebracht. Door de grond
wet kreeg de federale regering de be
was verzet in de afgelopen veertig jaar.
en sloof aan bij deken Ydema in diens
oproep tot de jongeren Alle aanwezigen
gaf hij zijn zegen mede naar huis.
wezenlijk De herdenkingsrede werd gehouden door
Prof. Frans Haarsma.
Hij sprak allereerst zijn protest uit tegen
het gezegde „het leven begint bij veer
tig” en ging daarbij zich uitend als een
van de jongeren en ook geheel namens
de jongeren, eens na wat hij als jongere
zoal van het Roomsk Frysk Boun had
medegekregen. In grote dankbaarheid en
met een vurige geestdrift spoorde hij de
jongeren aan om zich aan te sluiten bij
de beweging voor Friesland, want daarin
liggen de grote mogelijkheden om het
gevaar van deze tijd te keren en een goe
de keuze voor de toekomst te doen.
Voor de katholieken is er ’n eigen bewe-
gingsorganisatie om van de katholieken
b<
plichten tegenover ons vaderland, Fries
land, en de plichten tegenover het sacra
le kunnen ons nooit en te nimmer 'ont
slaan van de plichten ten opzichte van
het profane. Ook wees de spreker nog
op de plichten die de katholiek heeft
tegenover de anders denkenden. Ons
werk voor Friesland moet een getuigen
zijn ook van eigen Christendom, dit is
eerlijk en hierop heeft de niet-katholiek
recht.
Laten wij het waar maken, jongeren, dat
het leven nu begint” aldus besloot Prof.
Haarsma zijn rede, uitgesproken als jon
gere, uit naam van de jongeren.
Hierna traden nog op de meisjesgroep
uit Irnsum die ook verleden jaar reeds
iets van haar kunnen had laten zien, en
de Bond van Jonge Boerinnen. Dat deze
toets der tijden heeft kunnen weerstaan
is haar betrekkelijke eenvoud.
In dit korte, beknopte document wordt
geen twijfel gelaten aan de grondbegin
selen, die de samenstellers van 1
dat de persoonlij- belang beschouwden voor ’n goede func-
i -van je reperjng Terwijl de er
;enomen bepalingen duidelijk zijn
doende in bijzonderheden af dalen
van de regering te
opvatting en algemeen genoeg om
die beantwoordt
tionering
in opge
en voldi
om de stabiliteit van de regering te ver
zekeren, zijn ze toch ook zo breed van
regeling te verzekeren
aan de wil van het volk.
De Amerikaanse Grondwet is een le
vende kracht, die door de jaren heen
met het volk meegroeit. Zij leeft omdat
zij het fundamentele geloof van de Ame
rikanen wat betreft de aard van de rege
ring en het karakter van de vrije mens
tot uitdrukking brengt.
