ruilverkaveling aangevraagd
roar
Voor driekwart deel van Friesland is
Sint Nicolaas-wedstrijd voor de Jeugd
e
53e JAARGANG
No. 92
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Fan de Martinytoer
PA® W.V.B. thans
©5Ê2cÜ0®l in de aether
It
T. de J.
Onhoudbare en verouderde situaties
brengen Friesland op de schop
Zilveren filmpjes
DINSDAG 26 NOVEMBER 1957
us hjoed p p
to sizzen
1
Bolswards Nieuwsblad
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo
a.
b.
c.
en
d.
Hwaf hal
wer
t
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededeli. gen dubbe tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
4e week november 1932.
Biedt zich aan een meisje voor hele dagen,
ook genegen te melken. 15 jaar.
Aangelopen een ramlam bij H. Schrale te
Idsegahuizum.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres;
Marktstraat 13
Telefoon 451 - Na 18.30 uur 305 of 335
(K 5157)
Alleen al de nieuwe wegen, die de landerijen goed bereikbaar maken,
zijn in het kader van de verkavelingen van groot belang. Veelal zijn uit
gestrekte gebieden in voor- en najaar via modderwegen vrijwel
onbereikbaar en wegen brengen uitkomst, zoals op de foto
in de Ballumer Mieden op Ameland.
NIEUWE OOGST
Hoe Wim van Bolsward PA werd.
Toen OM W. Wassenaar uit Bolsward
in de oorlogsdagen tijdens zijn verplicht
It tsjokke kostet it measte jild, sei it wiif,
doe't se de jonge it kofjegrom yn it kopke
geat.
DE NIJE MARTINY
nije Martiny-Toer, de echte, stiet
Abonnementsprijs f 190 pel kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Bij de verkiezing voor het kiescollege der
Ned. Herv. Gem. werden uitgebracht op de
Vrijzinnige kandidaten 540 stemmen en op
de Orthodoxe kandidaten 415 stemmen, zo
dat de kandidaten der Vrijzinnigen allen
werden gekozen.
Woensdag j.l. ontving W. Wassenaar te
Bolsward bezoek van de R.C.D. (Radio-
Contróle Dienst) in verband met de keu-
rjig van de radio-zendinrichting.
Ui'; het toen gedane onderzoek is ge
bleken, dat de inrichting voldeed aan de
gestelde eisen, zodat oW.V.B. (bij bin
nenlandse en buitenlandse amateurs be
kend als „Wim van Bolsward”) thans
officieel in de aether komt.
Voorlopig wordt nog gewerkt met een
energie van pl.m. 50 Watt (toegestaan
150). Met deze 50 Watt valt in geheel
Europa te werken op 80 meter en dat
is momenteel genoeg.
De wens is ’t station zo storingvrij mo
gelijk te houden en mocht er overlast
optreden door uitzendingen of iets der
gelijks, dan worden rapporten gaarne
ingewacht bij PAoW.V.B., Bolsward.
„Electron”, het maandblad voor experi
menteel radio-onderzoek schrijft over
„Wim” het volgende:
Besloten tot aansluitinng van Oosterend,
Itens en Rien op het net van de waterleiding
1200 hectare bij Noordwolde neemt nog
een bijzondere plaats in, omdat hier een
en ander gepaard gaat aan een groot
scheepse sanering van krotten en kleine
bedrijfjes, veelal gedreven door indu-
strie-arbeiders, die in Noordwolde wer
ken en met wier grond nu anderen ge
holpen kunnen worden.
In vele verkavelingsgebieden worden
nieuwe boerderijen gebouwd en een pro
bleem is hierbij de vraag of het verant
woord is om hiervoor zeer grote bedra
gen uit te trekken, zonder dat zeker is
of deze bedrijven niet binnen afzienbare
tijd verouderd zullen zijn door de mecha
nisatie en nieuwe arbeidsme-thoden en
of het bij die boerderijbouw niet wat
eenvoudiger zou kunnen en moeten.
Hoe dat ook zij: het is verheugend, dat
de ruilverkavelingswerkzaamheden tot
nu toe weinig hinder van de bestedings
beperking ondervinden en dat de over
heid terecht het standpunt inneemt, dat
deze werken noodzakelijk zijn, wil men
de positie van de landbouw verbeteren.
en De Jong’s Nieuwsblad
gaande is, dat daar 70 van de bedrij
ven kleiner is dan 10 hectare en dat het
bovendien geen uitzondering is wanneer
een boer zijn grond in dertig percelen
her en der heeft liggen. Dergelijke situ
aties zijn uit de tijd en uit de boze.
Daarom komt er een groot deel van
Friesland op de schop. Er wordt momen
teel hard gewerkt in een gebied van
rond 1800 hectare in de Tjongervallei
Noordzijde. In de Wollegaast, een gebied
van rond 2000 hectare vorderen de werk
zaamheden goed. De Haskerveenpolder
komt nu in stemming en ook de ruil
verkavelingen over een gebied van 900
hectare in de Brekken bij Lemmer en
2000 hectare bij Appelscha zijn in een
vergevorderd stadium van voorberei
ding.
Verder wordt gewerkt aan de voorberei
ding van een verkaveling van 8500 ha
in Dantumadeel, van 12000 hectare bij
het Koningsdiep in Opsterland, 8000
hectare in het Lage Midden bij Garijp-
Wartena en 10.000 hectare bij de Linde.
De ruilverkaveling in een gebied van
OM Wassenaar slaagde en kon als
PAoWVB naar huis gaan. Op 11 juli
ontving hij zijn machtiging thuis en op
21 juli maakte hij zijn eerste QSO met
PAoCJM uit ’s-Hertogenbosch, daarbij
gebruik makende van een T-1154 en 10
meter antennedraad. Dit QSO was
al direct van groot belang, want CJM
werkte óók met zo’n set en na een paar
recepten te hebben uitgewisseld, ging de
soldeerbout in het stopcontact.
Er is intussen al weer heel wat aan die
T-1154 veranderd en met een input van
ca. 25 watt werden na het eerste QCO,
dat niet licht zal worden vergeten, nog
53 PA’s, 28 Duitse stations, twee Belgen
en een Deen gewerkt.
Zelfs vond op zondagavond 18 juli reeds
een DX-QSO plaats met een station uit
Chicago. Dit is voor een 80 meter sta
tion wel iets zeer bijzonders en in de
consternatie vergat WAoWVB de call op
te schrijven. Er werd echter beloofd een
QSL te sturen en dus wacht hij nu met
spanning op de kaart uit Amerika.
In de afgelopen weken, waarin uitge
strekte delen van Friesland overstroom
den door de zeer grote regenval en een
onvoldoende afwateringscapaciteit, is de
boezembeheersing in dit gewest ander
maal een zeer actuele zaak geworden.
Het gemaal Tacozijl heeft een capa
citeit van 7 miljoen kubieke water per
etmaal, maar wanneer er, zoals in de
afgelopen weken voorkwam, in een et
maal zoveel regen valt, dat er plotseling
110 miljoen kubieke water afgevoerd
moet worden, dan ontstaan er grote
moeilijkheden.
Gean, o God, yn dizze dagen
Net by Jins gemeente wei
Jow de stiennen üs to dragen
Dat Jins Tsjerke rize mei.
van
mr. G.
en Dr. P.
Uit het pas verschenen rapport van de
Provinciale Waterstaat over de boezem
beheersing in Friesland, die hierin on
voldoende wordt genoemd, wordt nog
eens bewezen op de vele tienduizenden
en honderdduizenden guldens schade, die
ontstaan door inundaties en op het feit,
dat een onvoldoende boezembeheersing
het onmogelijk maakt de hoogste op
brengsten van de landerijen te halen. In
datzelfde rapport wordt geadviseerd tot
de bouw van twee nieuwe gemalen aan
de IJsselmeerkust bij Laaxum en bij
Lemmer.
Hierdoor zou een oplossing van de boe-
zembeheersingsproblemen bereikt wor
den, die voor vele jaren bevredigend is,
zo blijkt uit dit rapport. Even belang
rijk als de boezembeheersing is de ver
kaveling van landerijen. Het ware wen
selijk, dat tegelijk met het gereedkomen
van de eventuele bouw van nieuwe ge
malen, op het gebied van de verkaveling
een min of meer bevredigende situatie
zou zijn bereikt. Doch dit is een onmo
gelijke zaak. In brede kring wordt in
gezien, dat een goede verkaveling in be
tekenis niet of nauwelijks onderdoet
voor een goede afwatering. Het is daar
om geen wonder, dat de kwestie van de
ruilverkaveling en landverbetering in
Friesland eveneens een actuele zaak is.
Driekwart van de gehele provincie komt
in de toekomst op de schop. Dat kost
meer dan de ruim dertien miljoen gul
den, waarop de kosten van de eventueel
nieuw te bouwen gemalen, zijn geraamd.
De ruilverkaveling in de Haskerveen
polder zal bijvoorbeeld volgens de be
groting een bedrag van ruim twaalf mil
joen -gulden vragen. Er zullen wegen
worden aangelegd, hetgeen drie miljoen
kost, kunstwerken gebouwd, onder meer
een nieuw gemaal, voor vijf miljoen en
dan nog de verkaveling zelf. Vijfenzeven
tig procent van dit bedrag wordt echter
door het rijk gedragen.
Waarom Omdat ruilverkaveling een al
gemeen belang dient. Landverbetering en
afwatering hebben een hogere produktie
tot gevolg. Er wordt veelal door de
landwinst een zekere sanering van boer
derijen mogelijk en zo is er meer, bijv,
de mogelijkheid van een meer efficiënte
bedrijfsvoering door het sparen van
massa’s tijd.
Wat te zeggen van bijvoorbeeld het feit,
dat in de Ballumer Mieden op Ameland,
die in 1916 het middelpunt waren van
de eerste vrijwillige ruilverkaveling in
ons land en waar nu een verkaveling
De ingelanden van de Haskerveenpolder, het waterschap de Oude
Geeuw en een deel van de Sint Johannesgaster Veenpolder zullen
op 21 december bijeenkomen om een beslissing te nemen over de
vraag of in dit gebied een oppervlakte van 4550 hectare al dan
niet in ruilverkaveling zal komen.
Voor de buitenstaander is een ruilverkaveling een nogal saaie en
niet al te schokkende aangelegenheid, maar voor de grondgebrui
kers ligt de zaak anders. Die hebben dagelijks te doen met vele
vraagstukken, die hen een efficiënte bedrijfsvoering onmogelijk
maken. Zestig van de percelen beschikt niet over een toegang
tot de verhrde weg, 64 is niet aangesloten op het waterleiding
net, 48 niet op het elektriciteitsnet. Niet alleen de bedrijfs
voering zou door aanleg van wegen en verbetering van afwatering
belangrijk verbeteren, ook de andere problemen zouden bij een
ruilverkaveling geheel of ten dele opgelost kunnen worden. Wan
neer men weet, dat in dit gebied de produktie lager is dan het
gemiddelde, de kostprijs hoger en de bedrijfsuitkomsten dus on
gunstiger, dan blijkt van hoe groot belang een ruilverkaveling kan
zijn. In ettelijke delen van Friesland is de situatie soortgelijk. Het
mag dan ook geen verbazing wekken, dat momenteel voor drie
kwart van de totale oppervlakte van Friesland ruilverkaveling is
aangevraagd en het blijkt, dat ruilverkaveling schokkender
minder saai is dan men zo oppervlakkig gezien zou denken.
verblijf in Duitsland daar Frits Hendri-
kussen uit Tilburg, later gelicenseerd
als PAoXYA en thans geëmigreerd)
ontmoette werd hij besmet met de radio-
bacil.
Dit moet wel de oorzaak zijn geweest
van het succes dat OM Wassenaar on
langs boekte toen hij voor zijn zend-
examen als PAoWVB slaagde.
De bacil woekerde door en in 1955 nam
OM Wassenaar, samen met zijn vriend
Hollander, het besluit seinen en opnemen
te gaan beoefenen en de techniekstudie
ter hand te nemen. OM Hollander
ook uit Bolsward ging eerst examen
doen en slaagde als PAoCOR.
Begin 1957 kreeg OM Wassenaar even
eens een examen-oproep en op 28 mei
begaf hij zich op de motor naar Den
Haag.
„Door pech aan de accu kwam ik niet
verder dan Alkmaar en de wegenwacht
bracht me met grote snelheid naar de
trein. Na veel overstappen en wachten
belandde ik ten slotte in Den Haag, nog
juist op tijd”.
Het examen zelf vond OM Wassenaar
tamelijk zwaar. Van beroep is hij elek
tricien. Er werd daar op het examen
rekening mee gehouden, schreef hij,
want men vroeg niet meer wiskunde en
forfnules dan strikt nodig was. Zijn
praktische ervaring, in de dagelijkse
werkkring opgedaan, was evenwel een
goede steun en de examinatoren waren
hem zeer terwille („als wij een formule
niet weten, kijken we eerst óók wel eens
in een boekje” aldus een van de exa
minatoren).
hwer’t de mienskip nei tagroeije kin as it
Gods wil wêze mochte.
Wy kinne der stik foar stik in bytsje ta
dwaen, mar ek hjir is it de mienskiplike ier-
kristlike reus Aurelius Augustinus, dy't üs
allegear de rjuchting wiist.
As hy de minsken fan syn tiid kleijen heart
oer de minne tastannen en de bidoarne tiden
seit er: „De minsken kleije, dat de tiid min
en bidoarn is, mar hwat is de tiid? Wy
binne de tiid, binne wy min dan binne de
tiden min, binne wy goed, dan binne ek
de tiden goed!" En sa is der foar elk, dy’t
earlik bidt en hopet, dat de kristenen ta
ienheit komme meije, mar ien wei. To strib-
jen nei in libbenshalding, nei in foarbyld,
nei in ünderwiis, nei in mienskipslibben,
hwerüt blykt, dat it tinken is. Tinken mei it
kwyt sjen to wurden fan ressintiminten, fan
ünkrekte oardielen, fan iensidige biljochting,
fan goedkeape histoarjeforhaelen yn swart
en wyt en seldsfoldiene isolearring.
Wy moatte elk yn syn wearde litte, twang
yn geastlike saken, direkt of yndirekt, is in
ünweardich en ündeugdlik middel. Lit de
Martiny-toer en tsjerke üs alle dagen her-
innerje oan syn symbolyske taek. Dan is
it net allinnich in pronkstik foar de stêd yn
nije skientme under üs en foar üs biwarre,
mar kin yn syn skaed it libben fan de
biwenners fan Boalsert en omkriten winne
oan forstean en bigryp, oan wearderring en
mei elkoar oparbeidzjen, oan wierhaftich
kristendom en eal boargerskip.
Ik wit mar al to skoan, dat wurden fan
dizze strekking goedkeap binne en dat it
op him seis net sa folie seit as immen dizze
wurden brükt. Mar in wurd kin wol greate
bitsjutting krije as it mei de earlike died
bitelle en wier makke wurdt.
En it is in foarrjucht sizze to meijen, dat
üs goede stêd sokke minsken hat en yn de
léste jierren mear krige hat. It libben is nou
ien kear sa, dat in oermoedige kweajonge
mei ien stien de prachtichste glês-yn lead-
ruten forniele kin, mar dat it jierren kostet
Wij geven met Sint Nicolaas „seconden
bonnen”. De Bolswarder kruideniers: Joh.
Jellema, fa. M .v. d. Oever, fa. IJ. L.
Hettema, F Mobach, H. M Dijkstra, IJ. O.
Bekema, H. C. de Haas, S. S. v. Hettema,
G. Smid, R. S. Oldendorp, F. Huitema, fa.
G. Brandsma, H. Bosma, S. Vonk, N.V.
Zijlstra's winkel, Wed Albada Jelgersma,
G. H. v. d. Goot, A. F. de Boer, A. W.
Visser, K. L. Oosterbaan, Wed. F. L. Rijp-
ma, IJ. J. v. Hettema, J. B. Kramer, J.
Rooda en Wed. J. Postma.
Ged. Staten beschikten afwijzend over het
raadsbesluit de gracht aan de Broerestraat
te dempen.
Regeringscrisis in Duitsland. Hitler wil
slechts een regering vormen, als hij presi-
dentele volmachten krijgt.. De rijkspresi-
dent heeft dit verworpen, daar hij vreest,
dat een door Hitler geleid presidenteel ka
binet zich noodgedwongen tot een partij-
dictatuur met al de gevolgen van dien zou
ontwikkelen.
fan de meast bijeftige minsken om soks to
meitsjen. Mar nea hat dat in reden west
om net jimmeroan op in nij to bigjinnen.
De libbenstaek is alle dagen wer in nije
opdracht en wittende, dat men mei alle ge-
skrep in ünnutte tsjinner bliuwt, kin der
gjin twivel bistean oer de plicht to dwaen
hwer’t men ta roppen is. Sa fiele it hünder-
ten minsken yn üs goede stêdtsje oan, mar
de ünkunde en biperktheit fan üs geast
makket dat wy fakentiids skea dogge hwer’t
wy goed mienden to dwaen.
Hwant as wy oer en wer ris krekt wisten
hwat de oare bisielt en biweecht, soene wy
ta üs freugde ünderfine, dat party minsken
folie better binne as wy mienden en dat der
folie mear oerienstimming is as wy tochten.
Hwat soe mannich katholyk en mannich
protestant ophearre as hy seach, dat in
great diel fan syn moaiste en dierberste
psalmen en lieten yn beide tsjerken bidden
en songen wurde. Ik brük seis nou in pear
jier in Frysk Psalm en Gesangboek en de
skatten fan katholike en reformatoryske
frommens dêryn fêstlein, binne my in greate
stipe en treast.
Mar hoefolle lju witte, dat Gesang 9 üt
dizze bondel itselde is as it Magnificat
anima mea, dat Gesang 18 har Venite Ado-
remus is, dat Vondel en Gezelle likegoed
yn dizze bondel foarkomme as har Veni
Sancte Spiritus (Gesang 77) of har Veni
Creator Spiritus (Gesang 78) en seis it
Stabat Mater (Gesang 44) Hwerom moast
ik dit üntdekke, doe’t ik Abraham al in
pear jier sjoen hie?
Lit üs oer de skuldfraech net tsiere, mar
lit de nije Martiny üs alle dagen wer sizze:
wêze. De tiid is lokkich foarby, dat de
minsken sokke restauraesjes seagen as bi-
foardieling fan ien bipaeld Tsjerklik bifol-
kingsdiel. Wy witte nou, dat it krekt foar
harren finansieel earder in swiere, histoa-
ryske, bilésting as in foardiel bitsjut. Der
komt by, dat wy nou, God sy tank, elkoar-
ren oars sjogge as it eartiids wol wie. It
respekt en de weardearring foar it earlik
bisykjen fan minsken, dy’t oer religieuse
saken oars tinke as wy, hat mear romte
krige. Der is grif in bilangrike mentaliteits-
foroaring üntstien en dy wurket jit altyd
troch. By de stylfolle feesten, nou twa jier
lyn, ha wy yn dizze tsjerke yn greate ien-
sens hearre meijen nei it wurd fan in ald-
stêdgenoat: Pref. Fr. van, der Meer.
In man mei in wraldnamme as gelearde en
derby ald-Boalserter bleaun. En it bysün-
dere yn syn treflike taspraek wie ü.o. dit,
dat hy de Martiny-tsjerke neamde de tim-
pel fan katholike en reformatoryske from
mens. In tsjügenis fan in katholyk gelearde
en pryster, dat nei beide kanten hiel hwat
sizze wol. It haldt yn, dat men hoe langer
hoe mear bigjint yn to sjen, dat de religi
euse skatten en wearden net mear oan ien
kant lizze: Dat de earlike siker nei de for-
bining mei de Allerheechste, sawol yn de
katholike as yn de reformatoryske formid-
dens, to finen is en dat it folie weardiger
en leafde-foller is mekoar to sykjen as to
forketterjen.
De tiid fan paep, geus, fyn en grou, ketter
en ófgoaden-tsjinner mei net ütstoarn wêze,
hja is oan it fordwinen. De striid. tsjin,
wurdt hoe langer hoe mear in stribjen nei
eigen forbettering en loutering. En mei it
bisef fan eigen tokoarten en skuld komt in
tanimming fan respekt foar hwat oaren
dogge en bisykje to dwaen. De nije Mar
tiny-toer en tsjerke, hweroan katholiken en
reformatoryske kristenen yn de rin fan de
ieuwen boud ha en dy’t yn dizze tiid troch
de hiele mienskip, stipe wurdt, kin en mei
sjoen wurde as in symboal en in teken,
In het Rijksmuseum
te Amsterdam werd
ter gelegenheid van
het Congres Fonda-
tion Européenne de
la Culture een re
ceptie gehouden.
Foto: Onder de
deelnemers bevon
den zich v.l.n.r. Paul
Henri Spaak, Z.K.
H. Prins Bernhard,
z. ex. minister Cals,
Robert, Schuman, de
burgemeester
Amsterdam,
van Hall
Rykens.
Beste jongens en Meisjes,
Misschien hebben jullie in de krant van verleden vrijdag de Speur
tocht yan Sint en Piet al gelezen.
Dat was dus de opgave voor de wedstrijd, die we dit jaar voor
jullie hebben uitgedacht. Nu was het jammer, dat dit stukje uit
de krant niet bij elkaar gedrukt stond, maar over 2 bladzijden
was verdeeld en ook de ruimte voor het invullen erg klein was.
Maar zoals we jullie al hadden verteld, kun je bij de deelnemende
winkeliers gratis formulieren krijgen die wel geschikt zijn.
Vraag dus bij de winkeliers waar zo’n geel-zwarte vlag uithangt
en waar de raambiljetten zijn aangeplakt, om zo’n formulier. Wan
neer je daar boodschappen voor je vader of moeder doet, geven
ze je dat graag.
Nog even willen we jullie precies vertellen wat je moet doen.
Wanneer je dus zo’n formulier hebt gehaald, dan vul je daarop in:
Je eigen naam en achternaam, je adres en woonplaats, je leeftijd
en of je een jongen of een meisje bent;
het nummer van een WAC-deelnamekaart, die je zelf of je
moeder in bezit heeft (het contröle-strookje van die kaart moet
je goed bewaren, want als je een prijs gewonnen hebt, kun je
die alleen krijgen tegen inlevering van dat strookje);
In de brede witte ruimte die op het formulier naast de tekst
over is, vul je in waar Sint Niclaas volgens jullie de artikelen
zou kopen.
Je behoeft alleen de naam van de zaak of van de winkelier
maar te zetten en dus geen straatnaam er bij, want daarvoor
is de ruimte misschien te klein.
Ook vul je de straatnamen in die Sint Nicolaas verkeerd noem
de en die jullie dan verbeteren.
Vóór 8 december moet je de aldus ingevulde formulieren in een
der drie bekende bussen doen bij Van den Berg, of Van der Klei
of Osinga.
Er zijn hele mooie prijzen te winnen, o.a. elektrische treinen, een
autoped en poppen. Je kunt ze alvast zien in de etalage op de
Appelmarkt naast Zantman (waar vroeger mijnheer Bruinsma
woonde).
Veel succes, jongens en meisjes en doe je best!
De
yn syn folie pracht, neist de machtige tim-
pel, dy't yn syn bou biwarret de heechste
religieuse fielings fan eardere slachten. Yn
koarten sil hy wol mei in passende bitin-
kingsjoun tabitroud wurde oan de minsken
fan üs en de kommende tiid, om jit ieuwen
lang to tsjinjen foar de tsjinst foar en mei
God. Wy binne echt bliid, dat dizze kostbre
restauraesje jit syn bislach krige hat. It is
wier, it hat in bulte jild koste, it hat lang
duorre, it ien mei oar, mar it is ek in seld-
sum bisit foar de stêd en foar hiel Fryslan.
En it wurk, hwat nou likernóch dien is,
jildt net foar inkelde jierren mar foar slach-
te op slachte.
It Ryk, de Provinsje, de Gemeente en de
Herfoarme Tsjerke hawwe der allegear hiel
hwat ta bydroegen en wy as Boalserters
meije der wol tige bliid en tankber foar
