I
DJAKARTA GAAT VER OVER DE
SCHREEF
PROCES ZALIGVERKLARING
PATER TITUS BRANDSMA
LAATSTE SPEECH VAN MINISTER
MANSHOLT
roar
- I
e
53e JAARGANG
VRIJDAG 13 DECEMBER 1957
No. 97
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Buitenlands Overzicht
Soekarno
Houding der Ver. Staten blijft twijfelachtig
Desorganisatie speelt communisme in
de kaart
Gouden filmpjes
us hjoed p p
to sizzen
-<
-
Bolswards Nieuwsblad
Waarin opgenomen: De Bolswardsdie Courant, Westergoo
Hwat hat
dus
PYT.
V olkshuisvesting.
KAMEROVERZICHT
2e week december 1907
Advertentieprijs: 13 cent per mnj
Ingezonden mededelii gen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Ernstige mond- en klauwzeer op het be
drijf van Wed. v. d. Werf te Workum.
Een koe moest reeds worden afgemaakt
en begraven. Meerdere zullen volgen.
Verkocht 2 huizingen aan de Katterug
te Bolsward. Opbrengst f 905.
Er is behoefte aan onderwijzers. Thans
helpt het niet meer, ook al zet men
boven de advertentie „3e herhaalde op
roeping”. Ze zijn er eenvoudig niet.
Uit het feit dat te Oudemirdum een
jong hert werd gevangen maakt men op
dat het grof wild zich in Gaasterland
blijvend heeft gevestigd.
Het weer houdt zich zo buitengewoon,
dat vele veehouders het jongvee nog niet
hebben gestald.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres;
Marktstraat 13
Telefoon 451 - Na 18.30 uur 305 of 335
(K 5157)
Of het werkelijk tot een geza
menlijke economische actie van
de Navolanden ten bate van Ne
derland zal kunnen komen is al
met al onzeker. In het bijzonder
lijkt ons de houding van de Ver.
Staten twijfelachtig.
Men zit te Washington danig met deze
kwestie in en we kunnen ons voorstel
len dat men van daaruit vooral over
leg pleegt met India over de vraag of
er geen compromis zou zijn te vinden,
al heeft Amerika ook zelfstandig te Dja
karta bemiddeling aangeboden.
India’s premier Nehroe wordt geacht
nog de meeste invloed te Djakarta te
hebben. Hij schijnt trouwens de Indone
sische regering ook al gewaarschuwd
te hebben, dat slechts de communisten
garer zouden spinnen bij het vertrek
der Nederlanders, omdat de economische
toestand dan nog slechter zou worden.
Nu ook in Ceylon de communistische in
vloed zich uitbreidt zou Nehroe de toe
komst in Z.O. Azië zeer somber achten,
als ook Indonesië communistisch werd
en zou dit gebied een stormhoek kunnen
worden waar een nieuwe wereldoorlog
zou kunnen ontstaan, waarbij door N.
Guinea, dat strategisch zeer belangrijk
is, trouwens ook Nederland direct zou
Siz net alles hwat Jo witte, mar wit
altyd hwat Jo sizze.
Soekarno kin syn sin net krije
It hat der jierren al om spand
Nou wol hy 't hjitte izer smeije
En stelt it wakker yn ’e kant
Dy Nederlanners moat slim pleage
En ik bliuw baes op eigen hiem
Elk frjemdling sil der foart öfreage
As 't knypt slaen ’k alles koart en klien.
'k Woe holpen my myn reade bruorren
Dan sit ik net lang yn ’e pleit
Yndied hja ha my geastlik fuorre
Dy Tsoe-En-lai neam ik myn heit
Dulles wol tuike-tuike boartsje
Dat bin wy fan it mantsje wend
Hawar it duorret noch in hoartsje
En de Papoeas bin myn bern.
Soekarno kin it stuf fortelle
Wy ried 'im, yn syn eigen hüs
Oarder op saken ris to stellen
Hwant elk wit, 't is der lang net plus
En sil it oait safier skielk komme
Dat de terreur en twang der wykt
Wis dan kin Nij Gyné opnommen
Yn in great Indonesysk ryk.
Abonnementsprijs f 1.90 per kwarta»!
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
We mogen rekenen dat alle Navo-
regeringen haar standpunt ook
wat het Indonesisch optreden te
gen Nederland betreft, zullen heb
ben bepaald als de regeringslei
ders dezer landen volgende week
voor overfleg over een hechtere
samenwerking bijeenkomen.
We weten nog altijd niet, terwijl we dit
schrijven, of president Eisenhower er zal
zijn, maar wel staat vast dat wie ook
de V. S. te Parijs zal vertegenwoordigen,
hij niet vergezeld zal zijn van Steven
son, de leider der Amerikaanse demo
craten, die het niet eens is kunnen wor
den met Eisenhower en Dulles over de
Amerikaanse plannen ter versteviging
van de Navo.
Deze plannen schijnen Stevenson te veel
in het vlak der militaire samenwer
king te liggen, en te weinig in dat van
de politiek en economie. Stevenson wil
ook vooral een hechte economische sa
menwerking tussen de bondgenoten, om
dat hij en naar het schijnt ook vice-
president Nixon, meent, dat de strijd om
de wereldheerschappij met Rusland zich
meer en meer zal gaan ontwikkelen op
dat terrein. De conservatieve vleugel der
Krite Boalsert sil 2e Krystdei yn 'e
Doele spylje: „De Maerteblom” fan IJ.
Schuitmaker.
C.V.O. school. Aangifte van nieuwe leer
lingen bij de hoofdonderwijzer H. J. de
Visser.
In de loop van deze week vertrekt uit Den Helder naar Nieuw Guinea
H.M. fregat „Drente”.
Op de foto: Hr. M. onderzeebootjager „Drente", die maandagmiddag
voor haar vertrek werd klaargemaakt.
We zullen ons op dit moment niet ver
diepen in de vraag of een dergelijk be
roep zal helpen, al is het geoorloofd ten
deze uiterst sceptisch te zijn gezien het
verleden van deze volkengemeenschap
en haar houding in de Nieuw Guinea
kwestie.
In een tweede gedeelte van de verkla
ring deelt onze regering mede-, dat zij
scherp tegen de maatregelen van de In
donesische regering te Djakarta heeft
geprotesteerd. En voor dat protest en
de actie welke, zo er te Djakarta geen
gehoor aan wordt gegeven, daaruit
zou kunnen voortvloeien vraagt onze
regering de instemming en maatregelen
van solidariteit van haar Navo-partners.
Daarom vroeg onze regering een spoed
zitting van de Navoraad aan. Ze heeft
daar zaterdag een uiteenzetting doen
geven van de situatie en zoals te ver
wachten was is deze raad uiteengegaan
om alle leden in staat te stellen hun re
geringen te raadplegen. We zullen ons
wel niet vergissen als we veronderstel
len dat deze regeringen alle bereid zijn
In de verklaring van de Nederlandse regering omtrent de gebeurte
nissen in Indonesië verdienen, wat de buitenlandse politiek betreft,
twee punten de bijzondere aandacht.
Terecht het welzijn en de veiligheid van onze landgenoten in Indo
nesië op de eerste plaats stellend, zegde de regering hen alle moge
lijke hulp toe, en ze veroordeelt tegelijk de Indonesische maatregelen
ten deze als in strijd met de eerste beginselen van het volkenrecht
en de menselijke waardigheid.
Met deze zinsnede opent onze regering zich een weg naar een
beroep op de Ver. Naties, het lichaam dat het volkenrecht en de
menselijke waardigheid dient te beschermen.
kundigen uit te zenden voor het beheer
der gestolen ondernemingen enz. Dit al
les zou bijdragen tot een verdere des
organisatie van de Indonesische econo
mie.
worden betrokken. Tussen haakjes zij
hier nog gezegd, dat Nehroe wel Dja
karta waarschuwt tegen het wegzenden
van alle Nederlanders, maar welk
standpunt zal hij innemen als de Indo
nesische regering Nederlanders tegen
hun zin vasthoudt en ze dwingt hun
werkzaamheden te blijven vervullen?
Als onze landgenoten dus als een soort
dwangarbeiders worden behandeld?
Maar volgens geruchten dan zou India
met Amerika samen willen werken ter
bereiking van een compromis tussen In
donesië en Nederland, doch zou men te
Washington wel inzien, dat dit heel
moeilijk is als de Indonesiërs er op blij
ven staan dat Ned. Nieuw Guinea aan
Indonesië wordt overgedragen. En zelfs
dat ais zo’n compromis werd bereikt,
garanties aan Nederland zouden moeten
worden gegeven voor het nakomen der
Indonesische beloften, daar de opvol
gende Indonesische regeringen nooit an
ders hebben gedaan dan beloften, aan
Nederland gegeven, breken.
Inderdaad lijkt het een fout, dat de Ne
derlandse regering destijds de Ronde
Tafel-overeenkomsten aanvaardde zon
der ook van Amerika garanties te eisen
voor een richtige nakoming daarvan,
daar Den Haag deze overeenkomsten
alleen onder Amerikaanse en Engelse
druk tekende.
republikeinse partij zou zich echter te
gen deze sterke economische samenwer
king met en economische steun aan
bondgenoten en neutralen verzetten om
dat dit het particulier initiatief en kapi
taal kansen zou ontnemen en tot een
h.i. socialistische en dirigistische econo
mische politiek leiden. En wie er ook
van Amerikaanse zijde komt, hij ver
schijnt er belast met de vernederende
mislukking van het lanceren van het
eerste Amerikaanse kunstmaantje.
Men staat wel enigszins verbijsterd, niet
van die mislukking, maar opnieuw van
de naïviteit van de Amerikaanse leiding,
die een dergelijke proef van te voren
aankondigde. Ze zal van deze misluk
king wat geleerd hebben en overigens
neme men het geval niet te tragisch,
waarschijnlijk zal ze nu eens echt de
Amerikaanse inspanning op dit terrein
onder druk dei- publieke opinie, een ster
ke impuls geven.
Met een vernederd Amerika verschijnt
een zwak Frankrijk ter vergadering,
zwak door innerlijke tegenstellingen;
vorige week nog is met moeite en kunst
en vliegwerk een regeringscrisis voor
komen, doordat Gaillard betreffende het
afschaffen van regeringssubsidies op
verschillende artikelen, wat tot prijsver
hogingen zou kunnen leiden, op eis der
socialisten wat Water in de wijn heeft
gedaan. Een zwak Frankrijk ook door
het voortduren van de oorlog in Algerië.
En mede komen ter conferentie Enge
land en W. Duitsland, die samen ruzie
hebben over de bedragen, welke W.
Duitsland aan Engeland moet betalen
voor het onderhoud van Engelse troe
pen op Duits grondgebied. De Engelsen
willen daarvoor zo ongeveer een half
miljard gulden per jaar hebben omdat
dit bedrag het verschil vertegenwoor
digt tussen de kosten van onderhoud
dezer troepen op eigen bodem en in
Duitsland en de Engelse economie deze
kapitaaluitvoer niet langer kan dragen.
De W. Duitsers wilden niets betalen, zij
hadden al kosten genoeg met hun eigen
troepen. Maar misschien komt de W.
Duitse regering nog tot een ander in
zicht nu ook Amerika voor zijn troepen
op Duitse bodem 300 miljoen gulden per
jaar heeft gevraagd. Want Bonn wil ten
slotte ter wille van zijn buitenlandse
politiek de Engelse en Amerikaanse le
gers graag in zijn land houden en die
troepen brengen ook aardig wat geld in
het Duitse laadje.
Zij hier ten slotte nog vermeld, dat de
Cyprus-kwestie weer is opgelaaid en dat
Zuid-Slavië verdere militaire hulp der
Ver. Staten heeft geweigerd, omdat het
de er nu aan verbonden voorwaarden
onaannemelijk achtte.
In de St. Augustinuskerk der paters Car-
melieten is zondagavond de plechtige,
openbare slotzitting van pater dr. Titus
Brandsma, die in 1942 is overleden in het
concentratiekamp Dachau, zo meldden dezer
dagen verschillende dagbladen.
Dit was de slotzitting van het bisschoppe
lijk onderzoek, dat in Nederland moest ge
houden worden, waarna het wordt overge
dragen aan de Congregatie der Riten te
Rome, waar een speciale kerkelijke recht
bank nog tweemaal het leven en de werken
van de Carmelieten-pater Titus Brandsma
zal onderzoeken alvorens tot de zaligver-
en De Jong’s Nieuwsblad
Myn groungebiet sil greater makke
Oerienkomst froeger, sjakt my neat
Hwat mient dat folk, wy bin gjin stakkers
As it net goedskiks giet, dan kwea
Nou ja 'k wol leafst gjin oarloch fiere
Dat is in noedlik aventür
Ik meitsje se mei pleagen, tsieren
En drigeminten 't libben sur.
klaring van pater Brandsma zal kunnen
worden overgegaan.
De Bossche diocesane rechtbank heeft meer
dan tachtig zittingen gewijd aan het onder
zoeken van het leven en de werken van
pater Titus Brandsma (136 delen met onder
andere meer dan 1100 brieven). Verder is
onderzocht of er geen officiële kerkelijke
verering van deze geestelijke heeft plaats
gehad.
In de loop van dit proces zijn ruim vijftig
getuigen gehoord, onder wie de thans over
leden kardinaal dr. J. de Jong, twee Neder
landse bisschoppen, vier hoogleraren uit
Minister Mansholt heeft woensdag j.l. waar
schijnlijk zijn laatste speech in het Parlement
gehouden. Sinds 1945 heeft hij de begro
ting van Landbouw, Visserij en Voedsel
voorziening verdedigd. Nu zal hij per 1
januari a.s. lid worden van de Europese
commissie van de gemeenschappelijk markt.
Minister Mansholt wordt dus „Europees
minister". Hij zal zich voornamelijk met
landbouwvraagstukken gaan bezighouden.
Overigens was het een vreemde gang van
zaken. Waarom een minister een begroting
te laten verdedigen, die hij zelf niet meer
uitvoert? De Kamer had beter tot volgend
jaar kunnen wachten. Dan had men meteen
de gelegenheid om met de verantwoordelijke
nieuwe bewindsman (Dr. Vondeling?) over
het landbouwbeleid van gedachten te wisse
len.
De Tweede Kamer heeft deze week de begroting van Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen goedgekeurd. De kritiek op Minister Cals is dus
voorlopig weer verstomd. Wel is er z.h.s. een motie van Mevrouw
Fortanier de Wit (lib.) aangenomen, waarin de Tweede Kamer als
haar oordeel uitspreekt, dat grote voortvarendheid ten aanzien van het
onderzoek inzake de salariëring en het carrièreverloop van leraren bij
het V.H.M.O. en met hen vergelijkbare groepen van overheidsuitgaven
dringend vereist is.
De abonnementsprijs van de Bols-
wardsche Courant is verlaagd en be
draagt thans 40 cent per kwartaal, fran
co per post 50 cent.
In dit voorstel wordt Minister Cals ver
zocht maatregelen te nemen om dit onder
zoek op zeer korte termijn te doen vol
tooien.
Alleen de liberale fractie had deze motie
ondertekend. Maar geen enkel Kamerlid
had tegen de inhoud daarvan bezwaar. En
zelfs Minister Cals niet. Gewend aan de
jaarlijkse kritiek op zijn beleid, zeide hij te
begrijpen, dat de Tweede Kamer dit on
derwijsdebat met deze motie wilde redden.
Er was ook door de socialistische afgevaar
digde, de heer Stufkens, een motie inge
diend. Daarin werd de regering uitgeno
digd op zo kort mogelijke termijn een nota
over de lichamelijke opvoeding en de sport
op te stellen. Aan de hand van deze nota
moest er dan een gefundeerde discussie
tussen Parlement en regering plaats heb
ben. De heer Stufkens was van oordeel, dat
juist in deze dagen van noodzakelijke be
perking der overheidsuitgaven het dringend
gewenst is, dat de Kamer zich een duidelijk
inzicht kan verwerven in het toekomstige
regeringsbeleid ten aanzien van de voor de
volkskracht zo belangrijke terreinen van
lichamelijke opvoeding en sport.
Dit voorstel werd door de meerderheid van
de Tweede Kamer verworpen. Alleen de
P.v.d.A. en de C.P.N. stemden voor.
De tegenstemmers hadden geen behoefte
aan een nota over de sport, omdat er voor
dit belangrijke doel in deze tijd van be
stedingsbeperking toch niet meer geld
kan worden uitgetrokken. De meerderheid
wilde dus dit sportdebat tot betere tijden
uitstellen.
Minister Cals heeft niet nagelaten, de situ
atie van ons voortgezet Onderwijs nog eens
duidelijk uiteen te zeten. Zijn conclusie was
overigens niet verheffend: de eerstkomende
jaren zal het niet mogelijk zijn te beschik
ken over voldoende leraren en lokalen.
Wat de wet op het Voortgezet Onderwijs
betreft zoals men weet wil de bewinds
man dit gehele onderwijs in één wet rege
len deelde hij mede, dat zeer belangrijke
vraagstukken zeker niet bij algemene maat
regel van bestuur zullen worden geregeld.
Het belangrijkste is wel, dat de pacificatie-
gedachte zal worden doorgetrokken tot het
V.G.O.
Als men voldoet aan de objectieve normen,
die deze wet voor de oprichting van de
scholen stelt, dan zal de aanvrage in het
centrale plan van de regering worden oPge-
nomen. Uit deze mededelingen kan men
concluderen, dat de oprichting van de Ulo
en middelbare scholen geen zaak van „Auto
matisme" wordt, zoals voor lagere scholen
het geval is. Ook al voldoet men aan de
normen van de wet op het v.g.o., dan nog
bepaalt de minister of er een school zal
worden opgericht.
Over dit punt zal de Kamer t.z.t. nog een
hartig woordje spreken. Maar de minister
heeft een sterke troef in zijn handen. De
leerplicht geldt niet alleen maar voor het
lager onderwijs. Een spreiding van scholen
van het v.g.o. zal dus noodzakelijk zijn. En
dat kan niemand beter dan de regering be
kijken, zo zal het antwoord van de minister
ongetwijfeld luiden.
zich te verenigen in een gemeenschap
pelijk protest te Djakarta tegen de In
donesische maatregelen; deze gaan te
ver over de schreef der menselijkheid,
dan dat een onzer bondgenoten zich aan
die morele plicht zou kunnen onttrek
ken.
Minister Witte is door de Tweede Kamer
geprezen, omdat hij er in is geslaagd dit jaar
niet minder dan 85.000 woningen te laten
bouwen. Dat is een record. Dit is inder
daad een gelukwens waard, zo zeide de
minister van Volkshuisvesting en Bouwnij
verheid, want het nodige geluk is er aan
te pas gekomen .Vooral de weersomstandig
heden hebben zeer meegewerkt. In 1958 zal
het aantal van 85.000 zeker niet gehaald
worden. De bewindsman mikt op 80.000,
ook dit cijfer kan nog wel eens te hoog
liggen. De kapitaalschaarste is ook voor de
woningbouw zeer nadelig Vooral de parti
culiere bouw stagneert daardoor. In deze
sector zullen 40.000 woningen gebouwd
moeten worden. Het ziet er niet naar uit
dat dit zal gebeuren.
Minister Witte was echter ook niet al te
somber. Evenals zijn collega Zijlstra zag
hij een gunstigere economische ontwikke
ling in het verschiet. De handels- en be
talingsbalans vertonen momenteel ’n goede
tendenz. Daardoor zal onze deviezenvoor
raad weer stijgen, hetgeen tot gevolg heeft
dat er weer kapitaal vrij zal komen. De
financiële opleving volgt altijd zes a negen
maanden na een economische opleving.
Daarom wilde minister Witte geen nood
maatregelen treffen om de particuliere bouw
te redden. Ook wilde hij geen grote en dure
werken gaan uitvoeren om de werkloosheid
in de bouwvakken te bestrijden. Men kan
slechts hopen dat de minister gelijk heeft.
Maar daar ligt juist de knoop.
Deze verdere desorganisatie zou
het communisme in de kaart spe
len, dat bij de chaos, welke reeds
in Indonesië heerste voor men
maatregelen tegen de Nederlan
ders nam en welke daarna nog
aanzienlijl- groter is geworden, de
beste kansen krijgt.
Het zou niet de eerste keer zijn, dat
door een samengaan van communisme
e extreem nationalisme een land in
handen van Moskou werd gespeeld. Re
denen waarom men in het bijzonder van
de Ver. Staten mag betwijfelen of het
aan enigerlei economische actie tegen
Indonesië zal meedoen, zolang er nog
maar enige kans is dat de gematigde
elementen te Djakarta tenslotte nog de
touwtjes in handen zullen krijgen. De
Indonesische regering speculeert daar
op kennelijk ook en terwijl de minister
van voorlichting allerlei felle maatrege
len tegen de Nederlanders aankondigt,
laat ze haar minister van buitenlandse
zaken gematigder opvattingen verkon
digen, daardoor onze Navo-bondgenoten
in het onzekere latend wat Djakarta
eigenlijk wil en hun eventueel een excuus
verschaffend de steun aan Nederland tot
een papieren protest te beperken.
Ongetwijfeld kan Nederland rekenen op
steun van Frankrijk, dat zelf zijn moei
lijkheden met landen, die voorheen met
Parijs koloniale banden hadden, heeft.
De Benelux-partners zullen Nederland
ook zeker krachtig steunen. Misschien
zal Engeland dat ook doen, ofschoon dit
voorzichtig zal zijn, doordat het banden
heeft met India.
Een grote en belangrijke vraag is wat
W. Duitsland zal doen. Als we de be
richten uit Indonesië goed begrijpen is
actie een fiasco zou worden, zij zou een bet de bedoeling de Indonesische
allerslechtste indruk op alle Aziatische
volken maken, gevaren voor een wereld
oorlog oproepen en zeker niet de steun
van de Ver. Staten genieten. Maar de
Indonesische regering is een economi
sche oorlog tegen Nederland begonnen.
Men zou zich dus kunnen voorstellen,
dat de Navolanden gezamenlijk de hand
schoen tegen Indonesië op dit gebied op
namen.
Hier liggen echter allerlei voetangels en
klemmen. De Indonesische regering
hoedde er zich tot nog toe zeer bewust
voor om haar maatregelen tegen Neder
lands eigendom te concretiseren. Er
wordt gesproken van maatregelen in
verband met de in Indonesië bestaande
staat van beleg, maar ook van nationa
lisatie, naasting en van eventuele be
taling van schadevergoeding nadat Ne
derland Nieuw Guinea aan Indonesië
heeft overgedragen enz. Nu is nationa
lisatie tegen een behoorlijke schadeloos
stelling van binnen de grenzen van een
land gelegen buitenlands eigendom ge
oorloofd. Maar naasting tegen schade
loosstelling te betalen als de onteigende
nog weer iets anders uitlevert, stellig
niet. Het eerste waartoe de Indonesische
regering eigenlijk zou moeten worden
gedwongen is de concretisering van haar
bedoelingen met Nederlands eigendom.
Zou dan blijken, dat Indonesië volken
rechtelijke bepalingen overtreedt en er
geen nationalisatie maar confiscatie
plaats vindt, dan zou men in theorie ge
rechtigd zijn tot tegenmaatregelen. Men
zou zich kunnen voorstellen dat dan
bijv, alle Nav j-landen zouden weigeren
verdere economische hulp aan Indo
nesië te verlenen, produkten van gecon-
fiskeerde bedrijven op hun markten toe
te laten, schepen beschikbaar te stellen
Voor ’t Indonesische transportwezen, des-
ex-
porthandel van Nederland naar onze
Oosterburen te verleggen. Dat moet
voor W. Duitsland een verleidelijk lok
aas zijn. Aanhankelijk leek het, dat de
W. Duitse regering daarvoor zou bezwij
ken. Want we hebben een W. Duitse ver
klaring gehoord dat Bonn een neutraal
standpunt zou innemen omdat het be
vriend is zowel met Nederland als In
donesië, maar dat het wat eventuele
handel betreft, zekere garanties van In
donesië zou eisen. Welke garanties dat
kunnen zijn van een regering die er van
daag Is en morgen weggevaagd kan zijn
door extremisten begrijpen wij niet.
Maar wel schenen we uit deze verkla
ring te mogen afleiden dat W. Duits
land niet afwijzend zou staan tegenover
economische toenadering tot Indonesië.
Later kwam echter uit Bonn een bericht,
dat de W. Duitse regering Nederland
graag zou steunen en dat zij hoopte dat
particuliere firma’s geen gebruik zou
den maken van de moeilijkheden welke
Nederland thans in Indonesië onder
vindt. De ervaring zal wel leren aan
welke verklaring waarde moet worden
toegekend. Maar er mag op worden ge
wezen dat de W. Duitse regering door
een verbod Duitse particuliere firma’s
kan dwingen zich te onthouden van om
vangrijken zaken met Indonesië, dan zij
er tot nu toe plachten te doen. Als dit
zou geschieden, zou de Indonesische af
gezant die naar W. Duitsland komt om
er te onderhandelen, bot vangen. Van
Indonesische zijde speelt men natuurlijk
ook de communistische kaart uit, even
tueel zegt men daar, zou ook O. Duits
land of een ander communistisch land
de Indonesische belangen kunnen behar
tigen. En dan is er nog een Aziatische
kaart, Indonesië zou Japan willen inte
resseren bij alle bedrijven, welke het aan
Nederland denkt te ontnemen.
Iets anders is of de z.g. Atlanti
sche verbondenheid ook tot een
gemeenschappelijke, dus een
drachtige Atlantische actie zal
lelden. Wat zou deze Atlantische
actie moeten zijn? Wij nemen
aan dat te Den Haag niet aan een
militaire actie wordt gedacht.
We behoeven de Engels-Franse militaire
expeditie tegen Egypte maar te noemen
om te voorspellen dat een dergelijke
KM
V