roar
e
Rusland toonde grote wetenschappelijke
prestatie door lanceren van Spoetniks
O
BUITENLANDS jaaroverzicht
Spanningen in liet Midden-Oosten zetten
stempel op internationale politiek
Gouden filmpjes
4e week december 1907
g|g|g|||
53e JAARGANG
DINSDAG 31 DECEMBER 1957
No. 101
Wat ook veranderde hét oerinstinct in het geslacht van de eierzoekers bleef.
De
van
die
zonder
Vertraging van industriële expansie.
Zonder het belang er van te zeer
te willen overschatten moeten wij
hier ook nog melding maken van
moeilijkheden .waarmee de Sov-
jet-Unie schijnt te kampen. Het
tempo van de industriële expan
sie moet vertraagd worden en
voor de uitvoering van het huidi
ge vijfjarenplan zijn nu zeven ja-
ren uitgetrokken.
Chroesjtsjow’s plan voor indu
striële reorganisatie, dat dit jaar
door de Opperste Sovjet is goed
gekeurd, wijst er op, dat het hui
dige sterk gecentraliseerde eko-
nomische systeem te stroef werkt.
Chroesjtsjow’s plan gaat uit van
een regionale organisatie, waar
bij dus de lagere autoriteiten een
grotere zeggenschap wordt toe
gedacht.
Zoals George Kennan, een van de
grootste Amerikaanse deskundigen op
Russisch gebied, kortgeleden opmerk
te, worden veel van deze verschijnse
len van een stroef werken van de
Russische ekonomie en een verminde
ring van de expansie veroorzaakt
door het feit, dat de ekonomie van de
Sovjet-Unie nu in een zodanig stadi
um van ontwikkeling is gekomen, dat
er automatisch vertraging optreedt,
Wanneer wordt met atoomwapens
teruggeslagen?
Een hardnekkig probleem zal ook
blijken te zijn de wijze, waarop bij
eventueel Russische agressie de be
slissing zal worden genomen, of en
hoe hierop het Westen met kernwa
pens moet reageren. En dan zal de
hele defensie-politiek in het licht van
de kunstmaan moeten worden beke
ken.
De kunstmaan impliceert nl., dat de
Russen de intercontinentale raket al
bezitten (zoals zij zelf trouwens be
weren) of deze binnenkort zullen be
zitten. Dat houdt in, dat de raket, in
Rusland gelanceerd, elke plek op aar
de in een minimum van tijd kan tref
fen, zodat de aanvalskracht van Rus
land, tot nu toe in bedwang gehou
den door de overmacht van de Ame
rikaanse, luchtmacht opererend van
bases dicht bij Rusland, enorm is toe
genomen.
Ook al zouden de Amerikanen hun
achterstand op Rusland op raketge
bied inlopen, dat zou niet wegnemen,
dat Rusland op militair-technisch ge
bied voorgoed een achterstand heeft
uitgewist. Er gaan al stemmen op,
die de Amerikaanse defensie-politiek
uitgaande van de massale vergel
dingsacties in geval van Russische
agressie .achterhaald achten, omdat
de mogelijkheid zou kunnen bestaan,
dat Rusland in één klap de meeste zo
niet alle Amerikaanse bases zou kun
nen vernietigen. Aangezien men aan
neemt, dat Rusland voor dergelijke
maatregelen zou terugdeinzen, dient
de westelijke verdediging te land
versterkt te worden, opdat niet elk
conflict automatisch zou moeten ont
aarden in een kernoorlog. Terzijde
dient te worden opgemerkt, dat tech
nici ook zeer intensief werken aan
raketten om de raketten in de lucht
al te vernietigen.
De politieke moeilijkheden.
Hoe het zij, er is gen eg om over
te spreken, vooral omdat men
Inkeld hwa’t himsels bihearskje kin,
kin ek oer oaren steam
zoals dat in de andere landen ook het
geval is geweest.
Dat echter het levenspeil van de be
volking nog laag is, moet men vooral
daaruit verklaren, dat Ruslands indu
strie in de eerste plaats gericht is op
militaire produktie en de produktie
van produktiemiddelen.
De positie van West-Europa.
Over de agenda van de raad van de
NAVO is op het ogenblik van schrij
ven al evenmin iets anders dan bij
geruchte bekend. De Duitsers schij
nen propaganda te maken voor een
betere integratie van de strijdkrach
ten op het Europese continent, maar
de Engelsen blijven bij hun voorne
men hun leger voor een gedeelte te
rug te trekken om zich meer te speci-
a.iseren op kernwapens, waarbij zij
a.h.w. de Amerikaanse luchtmacht
gaan doubleren. Engeland wenst ook
de dienstplicht in 1960 af te schaffen.
De landen van het Europese vaste
land zijn met dezp gang van zaken
helemaal niet ingenomen, in de eerste
plaats daar zij de noodzaak van een
traditionele defensie sterker voelen, in
de tweede plaats omdat zij bang zijn,
dat Engeland in de Westelijke We
reld naast of na Amerika een leiders
rol wil spelen.
Van Amerikaanse zijde verluidt, dat
de Amerikaanse regering in de landen
van de bondgenoten raketbases en
voorraden atoomwapens wil opslaan,
die echter (en dat is het grote be
zwaar al van deze bondgenoten) ge
heel onder Amerikaanse zeggenschap
zullen blijven.
Frankrijk bijna bankroet.
Alle Franse inspanningen ten spijt
(meer dan een half miljoen soldaten
staat in Algerije) is het einde van de
opstand niet in zicht terwijl de Fran
se staat op de rand van het faillisse
ment komt. De oorlog in Algerije kost
de Franse economie een 700 a 800
miljard frs. per jaar, zonder dat
Frankrijk zich instelt op een oorlogs-
ekonomie, terwijl de binnenlandse
consumptie voortdurend te hoog is
voor het produktievermogen, dat door
gebrek aan arbeidskrachten niet kan
worden vergroot. Het resultaat is, dat
Frankrijk zijn voorraad aan buiten
landse betaalmiddelen zo sterk heeft
moeten aanspreken, dat er begin de
cember nog maar 600 miljoen dollar
in de pot zat, terwijl in achttien
maanden twee miljard dollar was op
gesoupeerd. Leningen in het buiten
land om tenminste de grondstoffen
voor de industrie te kunnen blijven
invoeren, willen niet vlot komen, zo
lang de Fransen de tering niet naar
de nering gaan zetten.
Deze zomer is het gekomen tot de
val van de regering-Mollet over de
ook de politieke kant van het
bondgenootschap wil bespreken.
Kort na de bekendmaking, dat
de vergadering op het hoogst ni
veau zou worden gehouden,
kwam het nl. tot een ernstige cri
sis tussen Frankrijk enerzijds en
Amerika en Engeland anderzijds.
Het betrof de levering van wapens
door Amerika en Engeland aan Tu
nesië, dat tot voor kort Frans protec
toraat was en dat Frankrijk geheel tot
zijn invloedssfeer (inclusief wapenle-
veranties) wil rekenen. President
Bourguiba, die in de loop van het
jaar de Bei van de troon vervallen
heeft verklaard, wenste wapens voor
de uitrusting van troepen langs de
Algerijnse grens, waar de Algerijnse
opstandelingen vaak op zijn gebied
komen.
Anderzijds wenst hij de grensbewa
king om nationalistische redenen niet
aan de nog in Tunesië gelegerde
Franse troepen toe te vertrouwen. Hij
eist zelfs algehele ontruiming van Tu
nesië.
Aangezien Bourguiba echter de eis
van de Algerijnse opstandelingen tot
onafhankelijkheid onderschrijft, wei
gerden de Fransen de wapens te leve
ren. Hierop verklaarde Bourguiba
zich tot andere landen te zullen wen
den en toen het gevaar groot werd,
dat het communistische blok wapens
zou leveren, gaven Amerika en Enge
land na lange aarzeling gehoor aan
Bourguiba’s wens.
Alle krachten bundelen.
Spoedig gingen er stemmen in Ame
rika op, en na enige tijd ook die van
president Eisenhower, om alle krach
ten in te spannen teneinde niet verder
bij de Russen achter te raken. Presi
dent Eisenhower heeft enkele rede
voeringen gehouden, waarin hij voor
al ook het grote belang van Ameri-
ka’s bondgenoten voor Amerika naar
voren bracht en in het communiqué,
dat gepubliceerd werd na afloop van
de besprekingen, die de president en
MacMillan, de Engelse premier, nog
in oktober hebben gehouden, komt de
term „onderlinge afhankelijkheid’’
voor en'werd een nauwere samen
werking op wetenschappelijk terrein
bepleit, waarbij Eisenhower zich ver
bond zijn best er voor te doen, dat
althans iets van de sluier, 4ie over
Grote politieke bemoeiing.
Russische kunstmaan gaf een
enorme politieke beroering en de hef
tige Amerikaanse reactie was een
mengsel van het plotselinge doorbre
kende besef van eigen tekortschieting
eigen zwakheden en het inzicht Rus
lands technische kunnen sterk onder
schat te hebben. Plotseling realiseer
den de Amerikanen zich, en met hen
de andere aardbewoners, dat er heel
veel op de helling moet. Drie a vier
instanties in Amerika hadden zich on
afhankelijk van en zelfs in concurren
tie met elkaar bezig gehouden met
raketten voor de lange afstand, zo
dat er een zeer groot aantal prototy
pen bestaat.
Een samenbundeling van krachten
had zeker eerder tot succes kunnen
leiden. Men besefte ook, dat het ge
hele onderwijsstelsel in Amerika in
de produktie van technici achterstaat
bij de Russische en dat het gebrek
aan belangstelling in Amerika voor
zuiver wetenschappelijk onderzoek in
tegenstelling tot de toegepaste weten
schap dit land een achterstand heeft
bezorgd.
Juist voor het einde des jaars arri
veerde nog de Wintervorst.
De kunstmaan.
Op 4 oktober kwam toen het lan
ceren van de kunstmaan. Zowel
Amerika als Rusland had aange-
kondigd in het kader van het ge
ofysische jaar een kunstmaan te
zullen afschieten voor het ver
richten van waarnemingen bui
ten de dampkring.
Het verrassende was evenwel,
dat Rusland zijn maan als eerste
de lucht in had, terwijl de Ame
rikanen nu nog tobben met de
raketten, die ervoor moeten die
nen om de kunstmaan op de
enorme hoogte boven de aarde
te krijgen. Een verhaaste poging
van de Amerikanen is in het be
gin van december deerlijk mis
lukt. Ondertussen had Rusland
een tweede Spoetnik afgevuurd
met een hondje aan boord.
De ijsbaan van Vos wordt zondag
middag 29 december 11 uur geopend.
De Euromarkt.
Een duchtige sanering van de
Franse ekonomie is te meer ge
wenst omdat op 1 januari het
verdrag van de Europese Ge
meenschappelijke Markt in wer
king treedt, dat voorziet in een
geleidelijke afbraak van de dou
anetarieven tussen de zes deel
nemende landen, t.w. Frankrijk,
Duitsland, Italië, Nederland, Bel
gië en Luxemburg. Dit verdrag
is na zeer moeizame onderhan-
delingen in maart van dit jaar
te Rome ondertekend en in de
loop van dat jaar zonder veel
moeite door de diverse parlemen
ten aangenomen.
Het zal een grote stap beteke
nen on de weg naar de Europese
integratie. Het belang ervan is
zeer groot, al zal men daarvan
door de geleidelijkheid van de
tenuitvoerlegging maar betrek
kelijk weinig merken.
Het verdrag dat de Europese markt
ook moeilijker zal maken voor buiten
het gebied gelegen landen, is voor
Engeland aanleiding geweest om in
de Organisatie voor Europese Eko-
nomische Samenwerking voorstellen
te doen tot oprichting van een Euro
pees vrijhandelsgebied behalve voor
landbouw- en visserijprodukten. De
ontvangst van dit plan is in Europa
gemengd geweest, in sommige lan
den, zoals Nederland, omdat de land
bouw buitengesloten zal worden, in
andere landen zoals Frankrijk en Ita
lië omdat de bescherming ,die de Ge
meenschappelijke Markt toch nog te
gen andere landen biedt, niet graag
opgeofferd zal worden. Ónderhande-
lingen over deze kwestie duren nog
voort.
Tenslotte dient nog vermeld te wor
den, dat in West-Duitsland in sep
tember verkiezingen zijn gehouden,
die in een overwinning voor de chr.
democratische unie van bondskanse
lier Adenauer zijn geëindigd.
(Nadruk verboden).
invoering van enkele nieuwe belas
tingen om dë moeilijkheden het hoofd
te bieden, maar de opvolgster, de
nieuwe regering onder de radicaal
Bourgès-Maunoury, met de jonge Fé-
lix Gaillard aan financiën, kreeg hier
toe toch het fiat van de Nationale
Vergadering. Gaillard zette zich ook
aan een bezuinigingsprogramma voor
de begroting van het komende jaar,
waarvan hij het tekort beperkt wil
houden tot 600 miljard frs. Om de
uitvoer aan te moedigen en de niet
noodzakelijke invoeren te bemoeilij
ken devalueerde hij de Franse frank
met 20 pet.
Na enkele maanden viel deze ploeg
over de raamwet voor Algerije, welke
de daarop volgende regering, onder
Gaillard, echter nagenoeg ongewij
zigd in de staatscourant kreeg. Een
deel van het verzet tegen de regering
van Bourgès-Maunoury werd overi
gens ook veroorzaakt door Gaillards
vasthouden aan een zeker begin van
sanering in de Franse Landbouw.
Onder Gaillars eigen regering zijn
diverse indirecte belastingen weer
verhoogd, zodat het algemene levens
peil in een half jaar met ongeveer 4
pet. is gestegen. Hoewel de sociale
druk hierdoor vergroot wordt, moet
men hopen, dat de consumptie er
enigszins door zal verminderen, het
geen een vermindering van de inflatie
zou betekenen.
gespeeld hebben. Opmerkelijk is, dat
Chroesjtsjow de volle steun had van
het leger en maarschalk Zjoekov, die
volwaardig lid van het presidium van
de partij werd, maar dat deze laatste
eind oktober van al zijn functies ont
heven werd.
Stond Zjoekov naar de macht, was
hij, populair als Malenkow, alleen
maar een obstakel voor Chroesjtsjow,
dat zo snel mogelijk uit de weg ge
ruimd moest worden, of was hij het
in bepaalde politieke opzichten niet
eens met Chroesjtsjow, die juist op
dat ogenblik een wat avontuurlijke
politiek in het Midden-Oosten (Syrië)
voerde en die wellicht in lekenover-
moed de defensie-politiek in sterkere
mate door de Spoetnik gewijzigd
meende te zien dan de oud militair?
Het zijn vragen die niet precies te be
antwoorden zijn. Wel wordt zelfs in
twijfel getrokken dat de positie van
Chroesjtsjow versterkt is.
Er zijn waarnemers, die menen, dat
de tegenstanders van Chroesjtsjow
hem het ontslag van Zjoekow afge
dwongen hebben om zo zijn positie
te ondermijnen. De tijd zal het leren.
Vast staat slechts, dat Zjoekow er
van beschuldigd werd het leger aan
de ideologische invloed van de partij
te onttrekken.
us hjoed 2 2
to sizzen 1
(slot)
Tito’s houding tegenover Rusland.
Tito’s verhouding tot Rusland wordt
gekenmerkt door een afwisseling van
verwijdering en toenadering. Het Rus
sische optreden in Hongarije viel niet
onverdeeld in Tito’s smaak, hoewel
hij moest erkennen, dat ook daar het
communisme niet in gevaar gebracht
mocht worden, en in de eerste helft
van het jaar was er een voortdurende
ideologische woordenwisseling in re
devoeringen en in de pers. De essen
tie hiervan was de vraag of er wer
kelijk meer wegen dan alleen de Rus
sische naar het socialisme (lees com
munisme) voeren, zoals Chroesjtsjow
bij de eerste toenadering tot Tito in
1955 in feite erkend had.
Rusland bleek nu toch wel vrij sterk
er op aan te dringen, dat deze ver
schillende wegen dan toch in elk ge
val via Moskou zouden lopen. Op de
in de loop van het jaar gevolgde toe
nadering is nu weer een lichte ver
koeling gevolgd, zoals men kan op
maken uit het feit, dat Tito gewei
gerd heeft zich met de andere satel
lieten in een hechtere eenheid van het
communistische blok te laten.
In het R.K. Liefdesgesticht werd een
uitdeling gehouden van kledingstuk
ken, speelgoederen en versnaperin
gen aan de kinderen der bewaar
school, alsmede aan de on- en min-
vermogenden der naai- en breischool.
De Franse raamwet.
Uit deze handeling maakten de Fran
sen, en niet ten onrechte, op, dat
Engeland en Amerika het totaal on
eens zijn met de Franse politiek in
Noord Afrika, welke beheerst wordt
door de felle strijd tegen de opstan
delingen in Algerije, die nu al drie
jaren geleden de wapens opgenomen
hebben. Terwijl de Algerijnen volledi
ge onafhankelijkheid eisen, houdt de
Franse regering vast aan de stelling
dat Algerije ,waar op negen miljoen
mensen een miljoen Fransen woont,
Frans gebied is.
Wanneer de strijd gestaakt wordt,
aldus het Franse standpunt, kunnen
verkiezingen worden gehouden, maar
Algerije moet Frans blijveq. Er is nu
door het Franse parlement een raam
wet aangenomen, waarbij de toekom
stige ontwikkeling in Algerije wordt
vastgelegd. Deze komt neer op een
verdeling van het land in zes of ze
ven gebieden, die grote interne auto
nomie krijgen, maar van een werke
lijk centraal Algerijns gezag is geen
sprake. In laatste instantie blijft Pa
rijs het laatste woord houden, zodat
het veel op een „verdeel en heers”
gaat lijken waarvan de opstandelin
gen niets willen weten.
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Oorzaken nog niet volkomen
duidelijk.
Over de oorzaken van deze zuivering,
merkwaardigerwijze
bloedvergieten of gevangenisstraffen
is voltrokken, tast men nog eniger
mate in het duister, al lijkt de versie
die Chroesjtsjow aan de affaire heeft
gegeven, niet een zo zonderling. Het
betrof hier, naar het zeggen van
Chroesjtsjow, een poging van de vier
genoemde lieden om Chroesjtsjow uit
te schakelen en zich meester te maken
van het partij-apparaat.
De affaire is een onderdeel van de
machtsstrijd in het Kremlin, waarbij
de tegenstanders eikaars optreden te
gen de partij en de beginselen gericht
noemen. Logisch is ook, dat er bij
zulke gelegenheden wat vuile was in
het openbaar komt. Zo beschuldigde
Chroesjtsjow, vooral vermoedelijk om
de populariteit van Malenkow te bre
ken, deze er van de voornaamste or
ganisator te zijn van de „affaire Le
ningrad”, een niet opgehelderde bloe
dige zuivering in 1948.
Het streven naar de alleenheerschap
pij van Chroesjtsjow is zonneklaar, al
kan natuurlijk ook verschil van poli
tiek inzicht, zoals bijv, bij de hele
kwestie van de destalinisatie, een rol
Ook in het afgelopen jaar stond ons volk trouw rond de Oranjetroon
en leefde de Koninklijke familie als een gelukkig gezin te midden
van het grote gezin van ons Nederlandse volk.
NAVO-raad op hoogste niveau.
Ook werd besloten, dat de vergade
ring van de raad van de NAVO
(Noord-Atlantische Verdrags-Organi-
satie) op 16 december te Parijs op
het hoogste niveau zou worden ge
houden, d.w.z. onder deelneming van
president Eisenhower en de premiers
van de leden-landen. Over het resul
taat van deze conferentie is op het
ogenblik van schrijven nog niets
bekend; het was zelfs twijfelachtig of
president Eisenhower wel aanwezig
zou zijn, daar hij nl. eind november
opnieuw door ziekte getroffen werd,
een verstopping van een kleine aftak
king van de middelste hersenslag-
ader.
Op het laatste moment stonden zijn
artsen Eisenhower toe naar Parijs te
vertrekken. Vorige zomer had de pre
sident zijn eerste ernstige ziekte ge
had, waarvan hij geheel hersteld was.
Maar toch heeft de zware verant
woordelijkheid voor het wereldgebeu
ren, zoals de lichte ekonomische te
ruggang en de beroering in Little
Rock, de hoofdstad van Arkansas,
waar de gouverneur de staatstroepen
gebruikte om in strijd met de uit
spraak van het hoge gerechtshof ne-
gerleerlingen de toegang tot de mid
delbare school te ontzeggen, vermoe
delijk te veel van de president ge
vergd.
Gelukkig heeft vice-president Nixon
zich onder regeringsverantwoordelijk
heid ontplooid als een moedig staats
man met nuchtere ideeën. Niettemin
blijft in Amerika het gevoel van een
gezagscrisis aanhouden.
Het juiste tijdstip.
De toenadering van deze zomer
werd ingeleid door een gesprek
van Tito en Chroesjtsjow in Roe
menië, waarvan men aanneemt,
dat een soort ideologische wa
penstilstand de uitkomst was.
Rusland kreeg in internationaal
opzicht meer steun van Tito. Aan
de andere kant zou Chroesjtsjow
de liberalisering van het regime
in de satellietlanden niet te zeer
indrukken, terwijl Tito zijn in
vloed op de satellieten niet zou
proberen uit te breiden. Het tijd
stip van toenadering was niet
gek gekozen, want eind juni vie
len in het Kremlin Malenkow,
Kaganowitsj, Molotow en Sjepi-
low in ongenade, van wie voor
al Molotow de zondebok
Tito was.
Als de Krite jaarlijks met Kerstmis
■optreedt, blijkt de Doelezaal te klein.
Zo was het ook nu weer.
de Amerikaanse atoomgeheimen ligt,
zou worden opgeheven, waardoor
dubbel of driedubbel werk in het
Westen zou kunnen worden verme
den.
Predikbeurten oudejaarsavond. Herv.
Kerk 7 uur ds. S. K. Bakker, Doops
gezinde kerk 4.30 uur ds. J. Pottinga,
Geref. Kerk (Nieuwe Hofstraat) 5.15
uur ds. J. op ’t Holt, Evangelisatielo-
kaal 5.30 uur de heer G. van der
Ploeg.
-
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V.. Bolsward
Administratie- en Redactie-adres;
Marktstraat 13
Telefoon 451 - Na 18.30 uur 305 of 335
(K 5157)
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Hwat bat
Bolswanls Nieuwsblad
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
