1
BOELGANIN SCHREEF WEER EEN
SERIE BRIEVEN
De
DE ONTWIKKELING VAN DE WERK-
GELEGENHEID
I
Qabe Skroar
üs hjoed p p
to sizzen
opleiding aan de Rijks Hogere Zuivel
school te Bolsward
Jill
S
54e JAARGANG
VRIJDAG 17 JANUARI 1958
No. 5
Buitenlands Overzicht
J. s.
KAMEROVERZICHT
Koto M. C. Meyboom
NAAMDICHT VAN ONZE JARIGE PRINSES
Amerikanen wensen topconferentie eerst
aan het einde van dit jaar
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres;
Marktstraat IJ
Telefoon 451 - Na 18.30 uur 305 of 335
(K 5157)
Onz’ gelukwens op deez’ dag,
Roepen wij je hart’ljjk toe,
Aan ouders en aan zusjes tevens,
Natuurlijk ook aan je Omoe.
Jij, Margriet, zie hoe ons dit verblijdt,
Een bloempje in de wintertijd.
Veel voorspoed en veel zegen,
Aan vreugd en vree gepaard,
Nader steeds weer op je wegen.
zonder wat betreft de raketwapens.
Voor het ogenblik achtte de president
de Amerikaanse strategische lucht
macht voldoende als afschrikwekkend
middel tegen agressie, terwijl raket
ten in de benodigde hoeveelheid op
tijd gereed zullen zijn om deze ver-
geldingskracht nog te versterken. De
nieuwe Amerikaanse militaire begro
ting wijst er wel op dat de Ver. Sta
ten niet van plan zijn zich te laten
overtroeven en er op uit zijn het even
wicht van de krachten met de Sovjet
unie te handhaven.
Belangrijk voor Europa was na de
wat ontmoedigende rapporten welke
div. Amerikaanse commissies daar
omtrent hadden uitgebracht, Eisen
howers toezegging dat de verbindin
gen ter zee met alle moderne midde
len moeten worden gehandhaafd, ter
wijl allerlei mobiele strijdkrachten op
de been zullen worden gehouden om
als die zich voordoen plaatselijke con
flicten te kunnen regelen.
Zoals bekend, vreest men wel dat nu
een al omvattende oorlog wegens de
vernietigingswapens onwaarschijnlijk
geworden is, de kans op lokale con
flicten eer toe dan af zal nemen. Om
dat nl. een eventuele tegenstander zou
kunnen speculeren op de mogelijkheid
dat Amerika om een geringe inzet
aan de grenzen van het Ijzeren Gor
dijn, niet tussenbeide zou komen uit
vrees dat hiervan een grote oorlog het
gevolg zou zijn.
Het zal een geruststelling voor de
It skip is lek, dat sjogg’ wy wol
En ’t rint mei wetter stadich fol
Elts moat pompe of forsüpe
Of lit in oar der foar opstrüpe.
Abonnementsprijs f 1.90 pet kwarts»!
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelii gen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Meisje was je onder de meisjes,
Allerliefste Koningskind,
Ra1? vond men in paleisjes
Geen er meer als jij bemind.
Reeds j» op in jaren,
Is je speeltijd ras voorbij,
En ga jij verder varen
Tot op des levens tij.
Op dit moment is het aantal werklo
zen nog niet zo verontrustend. De
snelle stijging van de werkloosheid
is ernstiger. Dit betekent, dat de Re
gering iets zal moeten gaan doen. Dat
De lytse man is der ’t minst oan ta
Dy moat it fan syn leantsje ha
Hja woene de romte wolris priuwe
Mar ’t sil der jimmer wol by bliuwe.
De ervaring leert, dat een aantal der
gediplomeerden er niet in slaagt een be
trekking als directeur te verkrijgen b.v.
doordat men de persoonlijke eigenschap
pen mist. Voor hen staan dan de ver
schillende technische en administratieve
betrekkingen bij zuivelorganisaties, con-
tróle-instellingen, voorlichtingsinstanties
e.d. open, terwijl enkelen er in slagen
functies buiten het engere zuivelterrein
te bekleden, zoals bij bierbrouwerijen,
de machine-industri? en als adspirant-
arbeidseconoom in bedrijven die soms
sterk afwijken van het zuivelbedrijf.
Slechts een klein percentage van de
leerlingen heeft een betrekking in het
buitenland aanvaard.
Het meer specifieke vakonderwijs vangt
aan in de tweede klasse en is gegrond
op het eindexamen 5-jarige H.B.S.-B.
Voor deze leerlingen duurt de opleiding
vier jaar, n.l. eerst een praktisch jaar,
voorafgaande aan de toelating tot de
tweede klasse, waarbij zij werkzaam
zijn in een zuivelfabriek. Gedurende de
ze praktijktijd moeten zij zich door zelf
studie enige elementaire kennis over ’t
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
Amerikanen staan practisch op het
tegenovergestelde standpunt; terug
ziende op het lot der Oost Europese
staten, zijn ze van oordeel dat als
men begint met ontwapening en non-
agressie-verdragen, Duitsland niet
vrij zal worden maar het lot van ge
noemde staten op de duur zal delen.
Men ziet dus dat er zware moeilijk
heden te overwinnen zijn voor men
aan een top-conferentie toe is. -
Dat ze er zal komen lijkt echter niet
onwaarschijnlijk, men zoekt elkaar,
tast naar eikaars posities en de druk
de publieke opinie in de West Euro
pese landen, waar zich een sterk pes
simisme door de vrees voor de kern
wapenen openbaart, op de regeringen
is zwaar. Hopelijk zal dit niet tot con
cessies aan de Russen leiden, welke
noodlottig voor de vrijheid van W.
Europa zouden zijn. Daar zijn ter
waarschuwing nog altijd de woorden
van Chroesjtsjew: „Eer zullen de gar
nalen leren fluiten, dan dat wij onze
doelstellingen opgeven”.
Dat de moeilijkheden welke zich
op economisch gebied in tal van
Westelijke landen voordoen en
welke zouden kunnen leiden tot
een onberaden toegeven aan
Russische wensen, om maar op
de defensiekosten te besparen,
de situatie niet gemakkelijker
maken, spreekt.
Frankrijk is uit op een lening van een
half miljard dollar van Amerikaanse
zijde om zijn financiële moeilijkheden
stedingsbeperking was een nationale
zaak. Onze nationale economie was
verstoord, niet door buitenlandse,
maar door binnenlandse invloeden.
Als de internationale conjunctuur niet
omslaat kunnen we verwachten, dat
we de nationale economie ook op
eigen kracht weer kunnen herstellen.
Daarom is juist de vergroting van
onze export van zo’n groot belang.
Dit wijst er dus op, dat er in de lan
den om ons heen nog volop bedrij
vigheid is. Ook kan men verwachten
dat de bedrijvigheid in de Verenigde
Staten van Amerika weer zal toene
men. Het feit dat President Eisenho
wer zijn militaire inspanning gaat
vergroten zal voor de nationale Ame
rikaanse economie van groot gewicht
zijn.
Er is dus alle reden om, althans nog
op dit ogenblik, het bestedingsbeper-
kingsbeleid voort te zetten. We zet
ten daardoor de tering naar de nering
en binnen niet al te lange tijd zullen
we daarvan de vruchten kunnen pluk
ken. Soberheid blijft dus een eerste
vereiste. Dat is de beste methode om
de werkloosheid te bestrijden. Maar
dit alles neemt niet weg, dat we de
ontwikkeling van de werkgelegenheid
niet op de voet moeten volgen. Het
lot der werklozen kan en mag ons
niet onverschillig laten. Sociale bewo
genheid moet een onderdeel zijn van
economische theorieën.
Daarom mag men van de Regering
verwachten, ook al handhaaft zij dan
ook haar algemene beleidslijn, dat zij
ter bestrijding van de werkloosheid
optreedt waar dit noodzakelijk en
mogelijk is. Met spanning wachten
wij dan ook het verloop van de werk
loosheidscijfers in de komende maan
den af.
Aan de Rijks Hogere Zuivelschool te Bolsward wordt zodanig theore
tisch onderwijs gegeven, dat iemand, diq,met goed gevolg het eind
examen van de school heeft afgelegd en bovendien voldoende prak
tische ervaring en vooral de vereiste persoonlijke eigenschappen
bezit, geschikt zal zijn om als directeur van een zuivelfabriek op
te treden. De praktische ervaring wordt in hoofdzaak verkregen
door gedurende een aantal jaren werkzaam te zijn als assistent-
directeur, aldus ir. C. Verschoor, directeur van deze school j.I.
maandagavond voor de radio in een regerings-uitzending.
zuivelbedrijf eigen maken, waarbij zij
tijdens een drietal tentamina in dat jaar
aan de school gehouden, moeten bewij
zen, dat ze vorderingen hebben ge
maakt. Nr. het eerste theoretische jaar
volgt weer een tweede praktisch leer
jaar, waarin zij in een drietal fabrieken,
onderscheiden in type van fabriek en
st-eek van het land, werkzaam zijn.
Daarna volgt als afsluiting van hun
studie het tweede theoretische leerjaar.
Leerlingen die het H.B.S.-diploma niet
bezitten, kunnen na een toelatingsexa
men, dat tijdens het eerste praktische
jaar gedurende een drietal tentamina
naar aanleiding van opgedragen taken,
wordt afgenomen, toegelaten worden
tot een overbruggingsklasse, de z.g. eer
ste klasse. Dit toelatingsexamen van de
derde naar de vierde klasse H.B.S.-B.
In deze eerste klasse wordt, voor zover
later nodig, de stof behandeld van de
vierde en vijfde klasse van de H.B.S.-B.
en is dus algemeen voorbereidend. In
totaal duurt de studie voor hen dus vijf
jaar.
Sa wie it
Wy winskje elkoar it béste ta
Ja wis, dér moat men ’t ek fan ha
In stipe om op paed to gean
Foar ’t deiske brea en it bistean.
Elts hat tsjintwurdich swier partüf
Al draeije hja noch sa mei it roer
Hja kinn’ de klippen net üntrinne
En farre nou der boppe oer hinne.
We zullen ons thans niet verdiepen
in de discussie, welke daarover werd
gevoerd, dat zou mosterd na de maal
tijd zijn, nu er al nieuwe Russische
brieven met iets duidelijker voorstel
len zijn verschenen.
In het licht van Boelganins vredes-
bombardement, zoals een Westelijke
commentator de Russische brieven
schrijverij noemde, raakte inderdaad
Eisenhowers rede wat in de schaduw
maar toch had de Amerikaanse rege
ring al spoedig weer beslag op de
publieke opinie gelegd toen de nieuwe
Amerikaanse begroting verscheen,
waarin 60 pet. der uitgaven of totaal
ruim 170 miljard gulden bestemd
werd voor defensie en hulp aan an
dere landen, en toen president Eisen
hower direct antwoordde op de
tweede brief van de Russische pre
mier.
In zijn rede voor het Congres bleek de
president een open oog te hebben
voor het massale economische offen
sief dat de communistische staten be
zig zijn tegen de vrije wereld te ont
ketenen, waarom hij voortzetting van
de economische hulp aan diverse lan
den en verruiming van de handels-
faciliteiten met bevriende landen be
pleitte.
In zijn overzicht van de militaire toe
stand kondigde de president plannen
voor een reorganisatie van de defen
sie aan en hij erkende dat de Sovjet
unie de Ver. Staten voor is op enkele
gebieden van wetenschap, in het bij-
De uiteenzetting van president Eisenhower voor ’t Amerikaanse
Congres over de „toestand der Unie” heeft maar zeer kort de
aandacht van het publiek genoten. Ze werd al spoedig op de
voorpagina’s der grote bladen verdrongen door Boelganins
tweede serie brieven aan de Westelijke landen. Men heeft be
weerd dat Boelganin met opzet dit tijdstip voor zijn voorgezette
correspondentie had gekozen, opdat weinig aandacht aan
Eisenhowers rede zou worden besteed. Het kan best waar zijn,
maar het is ook een feit, dat van Westelijke zijde zeer is ge
treuzeld met de antwoorden op de eerste brieven van de Rus
sische premier, welke 10 december werden ontvangen en over
de antwoorden waarop de Atlantische Raad vorige week twee
maal vergaderde.
Wensten de Russen een topcon
ferentie binnen enkele maanden,
kennelijk kan deze door de Ame
rikaanse eisen eerst eind van dit
jaar worden gehouden.
We.vermoeden dat Washington, hoe
zeer dergelijke voorbereiding ook no
dig is omdat een topconferentie zon
der resultaat de spanning in de we
reld maar verder zou opvoeren, met
dit uitstel toch ook de bijbedoeling
heeft Amerika eerst nog enigszins op
gelijk niveau met de Russen te bren
gen wat de raketwapens betreft, dat
komt de Westelijke onderhandelings
positie ten goede.
Wat de Amerikanen betreft kan er
gepraat worden over stopzetting van
de proefnemingen met kernwapens
voor onbepaalde tijd, over gecontro
leerde beperking van alle bewape
ning, non-agressie-pacten achten zij
niet nodig omdat de V.N.-landen
krachtens het handvest al gebonden
zijn aan ’n politiek van non-agressie.
Belangrijk is echter dat Eisenhower
herinnert aan de afspraak dat Duits
land door middel van vrije verkiezin
gen zal worden hereningd en dat z.i.
ook de positie van de Oost Europese
landen op de topconferentie moet
worden besproken.
Zoals bekend heeft Washington altijd
Russische concessies op het gebied
van deze twee kernpunten gewenst
als bewijs van de goede wil van de
Sovjet-unie om tot een betere ver
standhouding te komen. De Russen
achten bepaalde overeenkomsten op
het gebied der beperking der bewa
pening, speciaal wat de atoomwape
nen betreft ,nrdig vóór bijv, de Duitse
kwestie kan worden opgelost, de
De ontwikkeling van de werkloosheid stemt tot nadenken. Op
31 december j.I. hadden we ruim 110.000 werklozen, een aantal
dat we sinds 1953 niet meer hebben gekend. En aangezien de
seizoen-werkloosheid in de wintermaanden altijd het grootst is
mag men verwachten, dat het aantal werklozen de eerstko
mende maanden zelfs nog wel zal stijgen. Het zou ons niet
verbazen als de arbeidsreserve op het ongunstigste moment
ongeveer 150 a 170.000 personen zou bevatten.
en met een steeds ongunstiger wor
dende betalingsbalans.
Bestedingsbeperking was nodig want
gezamelijk verteerden we meer dan
we konden opbrengen. Niet alleen de
consument, maar ook de Overheid, de
Gemeenten, de Provincies en het Be
drijfsleven gaven meer uit dan ver
antwoord was.
Nu blijkt dat het bestedingsbeper-
kingsbeleid effect heet. De arbeids
markt is inderdaad ontspannen, de
krapte op de kapitaalmarkt neemt iets
af en onze betalingsbalans wordt
zienderogen beter. Vooral dit laatste
is van het grootste belang. Het bete
kent, dat we er in geslaagd zijn onze
export op te voeren. Het Nederlands
bedrijfsleven heeft kans gezien de
kleiner wordende binnenlandse markt
op te vangen. Wat het binnenland
niet meer opnam, door de bestedings
beperking, kon (in het algemeen ge
sproken) geëxporteerd worden. Dit
betekent ook, dat er gelukkig van een
omslag van de internationale con
junctuur nog geen sprake is. De be-
Pas op de dübeltsjes,
de gounen passe wol op harsels.
It regear dat hat it ek al dreech
Hwant de skatkist is hiel’dal leech
Hja ha ek hiel hwat oan ’e holle
Faeks grif mear as by jild to folie.
zij een correctie op het bestedingsbe-
perkingsbeleid zal moeten aanbren
gen. Gelukkig is zij daarmede reeds
bezig.
Deze week is het bericht afgekomen,
dat Minister Witte de afgifte van
bouwvergunningen heeft verruimd.
Wie (beneden de f 100.00) wil bou
wen kan zijn gang gaan, als hij daar
voor tenminste het geld heeft. Bo
vendien zal Minister Suürhoff de uit
voering van aanvullende werken ver
snellen. Dit is noodzakelijk omdat er
in Drenthe momenteel 8 pet van de
beroepsbevolking werkloos is en in
Groningen en Friesland 5 pet. In deze
percentages is geen rekening gehou
den met de normale seizoenwerkloos-
heid. Doet men dit voor het gehele
land, dan komt men tot een aantal
werklozen van 80.000.
Dit getal heeft natuurlijk weinig zin
want het feit is niet weg te redeneren
dat er 110.000 arbeiders momenteel
werkloos zijn. Of dit nu komt door
seizoenwerkloosheid of door conjunc-
tuurwerkloosheid speelt voor deze
slachtoffers nu eenmaal geen rol.
Men kan ook verwachten dat Minister
Hofstra nog maatregelen zal nemen
om de industriële bedrijvigheid weer
te doen toenemen. In dit verband her
inneren wij aan een uitspraak van de
Minister van Financiën, enige weken
geleden in de Tweede Kamer gedaan,
dat hij momenteel het probleem van
de exportfinanciering aan het bestu
deren is.
Het is echter de vraag of al deze
maatregelen wel voldoende zullen zijn
om de stijging van de werkloosheid
binnen de perken te houden. De ko
mende maanden zullen moeten leren
of de Regering daarin inderdaad
slaagt. Gelukkig hebben Regering en
Kamer reeds uitgesproken bereid te
zijn de nodige financiële middelen
voor de bestrijding van de werkloos
heid uit te trekken. Toch zal men
moeten oppassen dat men dit niet
doet met inflatoire middelen. Want
dat zou op de duur voor onze werk
gelegenheid zeer ernstige gevolgen
hebben.
Dit betekent dat het huidige algemene
financiële en economische beleid in
grote trekken gehandhaafd moet blij
ven. Ook al, omdat het niet onmoge
lijk is dat de ontwikkeling in Indone
sië onze schatkist enige tientallen
miljoenen zal kosten. Het is merk
waardig hoe ons economisch beeld in
enige maanden tijd volledig is gewij
zigd.
In 1957 het begon eind 1956 za
ten we met een overspannen arbeids
markt, met een gebrek aan kapitaal
Europese bondgenoten van Amerika
zijn als de president ten deze zijn
plannen door het Congres ziet aan
vaard.
In zijn rede deed de president
ook een beroep op de Sovjetunie
tot het zoeken van een basis tot
het bereiken van een werkelijke
vrede. Van alle werken in het
belang daarvan leek de president
de ontwapening het belangrijkst.
Tegenover de „totale koude oorlog”,
zoals de Russen die thans voeren, zou
een totale vrede moeten staan, aldus
Eisenhower, maar daarvoor zouden
geen woorden maar daden van de
Russen moeten dienen. Deze zinsnede
uit de rede scheen er eigenlijk op te
wijzen dat de Amerikaanse regering
voorlopig niet van nieuwe onderhan-
delingen met de Russen wilde weten,
men bemerkte hier duidelijk de invloed
van Dulles.
Maar een paar dagen later verklaarde
de laatste dat hij geen tegenstander
was van nieuwe besprekingen met de
Sovjetunie, alleen wenste hij niet dat
Amerika zijn veiligheid in de waag
schaal zou stellen op grónd van Rus
sische beloften alleen.
Kennelijk sloeg dit op het idee van
de Engelse premier Macmillan om
maar eens te beginnen met een non-
agressiepact met Moskou te sluiten,
dat eigenlijk alleen op beloften ge
baseerd zou zijn. Later heeft Mac
millan zijn denkbeeld dat allicht
ook bedoeld was om hem een pretti
ge entree bij Nehroe, bij wie hij op
bezoek was ,te bezorgen geken
schetst als ’n mogelijk onderdeel van
een omvangrijker overeenkomst. En
hier komen we dan weer tot de po
gingen zowel van Westelijke als Oos
telijke kant ondernomen om tot een
gesprek met elkaar te komen.
We hebben daarover in ons vorig
overzicht al een en ander gezegd.
Daarna is Boelganin’s tweede serie
brieven gekomen met het voorstel een
conferentie te houden van regerings
leiders van een aantal landen, die le
den van het Atlantisch en pact van
Warschau zijn, eventueel aangevuld
met enkele neutrale landen. Men zou
kunnen praten over maatregelen ter
voorkoming van een plotselinge over
val, over controle op beperking der
bewapening en o.a. over het Poolse
plan voor een atoomvrije zóne in
Midden Europa.
Dit laatste punt is alvast door de
Amerikanen bij monde van Dulles af
gewezen, die gezegd heeft dat elke
beperking van atoombewapening van
de strijdkrachten in West Europa zou
leiden tot terugtrekking van de Ame
rikaanse troepen, hetgeen dus zou
het defensie-systeem van de Navo.
neerkomen op de ineenstorting van
Eisenhower, die al het onderling ge
praat van de Navolanden over de
antwoorden aan Boelganin te geven,
blijkbaar moe was, en ’t Amerikaanse
antwoord op beide brieven van de
Russische premier begin van deze
week liet verzenden, maakte dan ook
voorbehoud ten opzichte van ’t Pool
se voorstel. Hij was bereid tot een
topconferentie, mits deze was voorbe
reid langs diplomatieke kanalen en
besprekingen door de ministers van
buitenlandse zaken.
de baas te worden. Mede om zijn
eventuele geldschieters gerust te stel
len omtrent de stabiliteit van het land
heeft premier Gaillard plannen tot
wijziging van grond- en kieswet aan-
gekondigd waardoor hét de nationale
vergadering moeilijker zal vallen ka
binetten ten val te brengen.
Of intussen de Amerikanen bereid
zullen zijn deze enorme som aan
Frankrijk te lenen is nog onzeker. Zij
zijn ook niet meer zo scheutig als
voorheen; president Eisenhower zal
dat misschien ook ondervinden met
zijn nieuwe begroting en ’t nationaal
egoisme spreekt ook een woordje
mee.
Dat nationaal egoisme bleek ook in
het gekibbel van de landen van de
Europese economische gemeenschap
en de Euratom over de zetel van de
organen dezer gemeenschappen en de
leidende functies.
Over deze functies is men het ten
slotte eens geworden, maar over de
zetel niet, zodat de verschillende or
ganen voorlopig over diverse steden
zullen worden verdeeld.
Den Haag krijgt het rechtsinstituut.
Dat onderling vechten om de vette
brokken belooft weinig voor de zo
dringend nodige samenwerking van
W.-Duitsland, Frankrijk, Italië en de
Benelux in „Klein Europa”. Zien we
naar die wereldomvattende organisa
tie, de Ver. Naties, dan stijgt elke dag
de verwondering dat ze nog steeds
geen maatregelen neemt of voorstelt
tegen Indonesië, dat tegenover Neder
land het recht met voeten treedt. Zij
schaadt daarmee trouwens niet alleen
ons land, maar ook haar eigen gezag.
I
I
Hwat hat
Bols wards Nieuwsblad
