IRAK EN JORDANIË VORMEN EEN
ARABISCHE FEDERATIE
HET VRIJWILLIGHEIDSKARAKTER VAN
DE NATIONALE RESERVE
®jjl| De komende
wedstrijden
Voetbal
üs hjoed p p
to sizzen
54e JAARGANG
VRIJDAG 21 FEBRUARI 1958
No. 15
Buitenlands Overzicht
De
As de bidlers dounsje stouwe de lapen
Gouden filmpjes
3e week februari 1908
Pater de Greeve sprak te Bolsward
voor de Kath. drankbestrijding.
Nu in ’t in de volksmond als „geboor
tehuis” van Gysbert Japicx aan de
Wipstraat (volgens overlevering en
traditie beter te beschouwen als zijn
woon- en sterfhuis) een nieuwe ge
vel krijgt, heeft de heer B. Bölger aan
de Krite Boalsert aangeboden een ge
denksteen in deze gevel te plaatsen,
zo de Krite het onderhoud op zich
zal willen nemen. De oude gevel be
vatte een ruw bewerkt en door de
tand des tijds zeer gehavend stukje
zerksteen algemeen aangezien voor
de beeltenis van de vroegere bewo
ner.
Te Workum door Gebr. Visser de
eerste Zuiderzeeharing aangevoerd.
Liefhebbers van braadbokking kunnen
nu hun hart weer ophalen.
Februari heeft dit jaar 5 zaterdagen,
zodat de weekloners in de kortste
maand van het jaar 5 maal hun week
loon beuren.
dedigen grens niet nog langer
geworden is en hopen overigens
op steun van het Westen, wat er
ook zal gebeuren.
Frans optreden tegen Tunesië werkt dit
in de hand
nieuwe problemen welke zich in
de Arabische wereld aandienen, zul
len stellig de directe aandacht van de
Stavoren en Hindeloopen hebben af
wijzend beschikt over een verzoek om
een bijdrage voor het volkssanatori-
men waarvan beide groepen uitgaan,
Nasser heeft zijn populariteit in de
Arabische wereld te danken aan zijn
strijd tegen het kolonialisme en voor
het neutralisme.
De Arabische massa’s verbinden
de ellende waarin ze steeds ver
keerd hebben en nog verkeren
aan de vroegere overheersing van
hun landen door koloniserende
rijken en voor hen is Nasser het
symbool van die strijd, en zijn
aanzien bij de massa’s is nog ge
groeid sedert de mislukte Frans
Engelse expeditie tegen hem.
Zij zien hem als de man, die door de
eenheid van alle Arabische landen tot
stand te brengen een blok wil vor
men dat met andere blokken in de
wereld op voet van gelijkheid kan on
derhandelen en dat hen uit de ellende
zal verlossen.
De federatie van Irak en Jordanië is
allerminst gebaseerd op een dergelij
ke ideologie, zij geeft een, als we het
goed zien, meer negatief dan positief
doel. Deze vorsten weten heel goed
dat ook de massa’s in hun landen
worden aangetrokken door Nasser’s
ideologie en propaganda en men
krijgt sterk de indruk dat de vorsten-
combinatie is tot stand gekomen om
de positie der feodale heersers tegen
over de zuigkracht van Nasser’s pro
paganda te versterken.
Van een hunner is dat zeker, nl. van
Hoessein van Jordanië, die dan ook
de initiatiefnemer van het plan was.
Zijn land is economisch uiterst zwak
en er bestaat een sterke oppositie te
gen hem, het had niet veel gescheeld
of reeds verleden jaar was hij van de
troon gestoten door de toenmalige
premier van zijn land die het toen
feeds in de richting van de Egyptisch
—Syrische politiek wilde sturen.
Dat is mislukt door de houding van
Saoedie Arabië en Irak en gesteund
door Amerika heeft Hoessein toen zijn
troon behouden en zijn positie ver
sterkt, waardoor tevens voorkomen
werd dat Egypte en Syrië, die nu
geen gemeenschappelijke grens heb
ben, door de heerschappij over Jor
danië ook aardrijkskundig één blok
konden vormen. En nu heeft Hoessein
zijn positie en de zelfstandigheid van
zijn land versterkt door de federale
Engelse premier Macmillan die vorige
week van zijn reis door de landen van
het Gemenebest is teruggekeerd ei
sen. Maar niet minder zal dit het ge
val zijn met de toestand van de partij
waaraan hij zijn premierschap te dan
ken heeft, de partij der Engelse Con
servatieven. Bij een tussentijdse ver
kiezing te Rochdale ging nl. de zetel
van ’n conservatief Lagerhuislid naar
’n Labourlid over, de conservatief
haalde thans nog geen 10.000 stem
men tegen ruim 26.000 in 1955, het
verlies van de zetel was overigens niet
aan stemmenwinst van de labour-
kandidaat te wijten, maar aan het feit
dat de liberalen nu een kandidaat
hadden gesteld en in 1955 niet en dat
deze een groot aantal stemmen op
zich verenigde.
Dat heeft de liberalen, die thans 5
zetels in het lagerhuis hebben, nieuwe
moed gegeven, doch de kans lijkt niet
groot dat zij voorlopig weer een grote
rol in de Engelse politiek zullen spe
len tenzij ook de Engelse kieswetten
zodanig zullen worden gewijzigd dat
inplaats van het districtenstelsel, de
evenredige vertegenwoordiging wordt
ingevoerd.
Macmillans aandacht wordt ook ge
vraagd voor de voorbereiding der
topconferentie. Hij zowel als presi
dent Eisenhower en Dulles schijnen er
nu accoord mee te gaan dat deze con
ferentie langs diplomatieke weg en
niet via een ministersconferentie zal
worden voorbereid.
Tenslotte zij de vorming in Indonesië
van de tegen-regering op Sumatra
vermeld, een kwestie die Macmillan
ook ernstig zal moeten bestuderen
omdat zowel Malakka als Australië
betrokken kunnen worden bij ’n strijd
tussen de regering-Djuanda te Dja
karta en de regering-Sjafruddin op
Sumatra, zelfs als deze strijd alleen
maar met economsiche wapenen zou
Als deze federatie stand houdt ten
minste want er schijnt, het staat trou
wens niet in het gepubliceerde ver
drag, overeengekomen «te zijn dat
Irak over \y2 jaar bedanken zal als
lid van het Bagdadpact, als de fede
ratie een succes blijkt; de mogelijk
heid dat deze dat niet zal zijn is dus
door de beide vorsten overwogen.
Dat eventueel bedanken van Irak voor
het Bagdadpact dat nog wel de
naam draagt van de Irakese hoofd
stad zou voor Engeland, de vader
van het pact, een slag zijn en ’t laat
ste greintje van Londen in het Mid
den Oosten vernietigen, want met dit
uittreden zou waarschijnlijk het hele
pact verdwijnen .Te Londen koestert
men de hoop dat het zo’n vaart niet
zal lopen, want in de officiële tekst
van het verdrag der federatie staat
dat zowel Jordanië als Irak het recht
behouden hun eigen buitenlandse po
litiek te voeren. M
Te Washington schijnt men overigens
hef eventueel verdwijnen van ’t Bag
dadpact niet zo erg te vinden, men
neemt er aan dat de vorsten van Jor
danië en Irak in hun eigen belang
met het Westen zullen blijven samen
werken; deze genieten ook beide
steun van Amerika en voelen uit de
aard der zaak niets voor samenwer
king met Moskou, dat de massa’s in
hun landen maar opzet tegen hun
heersers.
De Amerikanen achten het ook de
meest natuurlijke zaak van de
wereld dat de Engeüse invloed
in de Arabische wereld, besmet
met een koloniaal luchtje, plaats
moet maken voor de hunne.
Men zegt wel dat de koning van Sa
oedie Arabië zich juist op een afstand
van de nieuwe federatie houdt omdat
door Irak’s nog bestaande relatie met
het Bagdadpact, op deze combinatie
nog een te sterk accent ligt van sa
menwerking met een met kolonialisme
belast land als Engeland. Hij houdt
het voorlopig maar op zijn vriend
schapsverdrag met Amerika, wier in
vloed in de Arabische wereld hij
steeds meer ten koste van Engeland
en Frankrijk ziet toenemen.
Zoals we al eerder vermeldden heeft
Saoed ook een verdrag van vriend
schap met de sultan van Marokko
gesloten, met wie de Amerikanen ook
veel beter kunnen opschieten dan de
Fransen, onder wier protectoraat Ma
rokko nog tot voor kort stond. Nog
sterker wint de invloed der Ameri
kanen ten koste van de Fransen in
Tunesië, waardoor het onberaden op
treden van de Franse legeraanvoer
ders in Algerije, die een Tunesisch
grensdorp lieten bombarderen, een
crisis is ontstaan in de betrekkingen
met Frankrijk. President Bourguiba
heeft dit bombardement voor de Vei
ligheidsraad gebracht en op haar
beurt heeft de Franse regering daar
een klacht tegen Tunesië ingediend
omdat het en dit staat onomstote
lijk vast de Algerijnse opstandelin
gen steunt.
Veel heil voor een der beide partijen
verwachten we niet van deze klachten
omdat in de Veiligheidsraad nog zo
iets als het vetorecht van elk der Gro
te Vijf geldt.
Meer zit er waarschijnlijk in de be
middeling der Ver. Staten, welke bei
de partijen wel met enig voorbehoud
schijnen te willen aanvaarden. Bour
guiba heeft wel geeist dat de Franse
troepen zijn land zouden verlaten,
maar hij is een overtuigd voorstander
van samenwerking met het Westen
en schijnt zelfs lid van het Navopact
Engelse invloed moet plaats maken voor
Amerikaanse invloed
te worden, waarvan de bedoeling
schijnt te zijn dat de thans in handen
van het Franse leger zijnde Tunesi
sche bases Navo-bases worden, Bour
guiba speelt kennelijk een zeer sub
tiel spel om zijn plan tot een federatie
van Marokko, Algerije en Tunesië,
waarin hij de leiding zal hebberf en
welke zal samenwerken met ’t Wes
ten te doen slagen. De Fransen heb
ben door het incident met Tunesië er
zelit toe meegewerkt dat nu de Alge
rijnse kwestie meer dan een binnen
landse aangelegenheid van Frankrijk
wordt.
Amerika en Engeland, die zolang
mogelijk hebben getracht hun
Navobondgenoot te sparen, zul
len nu allicht trachten van Parijs
gedaan te krijgen dat Algerije een
gelijke status als Tunesië en Ma
rokko krijgt om de Westelijke in
vloed in Noord Afrika te redden.
Dat zal naar het schijnt toch al moei
lijk genoeg zijn, omdat de verbitterde
strijd tussen de Algerijnen en de
Fransen er toe heeft geleid dat de ex
tremisten onder de eerstgenoemden in
het verzet de leiding hebben gekregen
en niets meer van samenwerking met
Frankrijk en het Westen willen weten.
Het Arabische comité dat ook het ver
zet in Algerije leidt en dat tot voor
kort in Tunis gevestigd was, heeft af
kerig van BourguibaJs politiek van
verzoening dan ook zijn bureau ver
plaatst naar Egypte.
Al met al dus een duchtig verwarde
toestand in de Arabische wereld en
in het voor het Westen zo belangrijke
Noord Afrika ook al omdat het de
vraag blijft of de positie van Bour
guiba, in Tunesië wel zo vast is; ook
in zijn land roeren zich de radicale
elementen die zich op Nasser’s groe
pering van de Arabische en neutralis-
tische eenheid richten. Een groepering
welke voor en na de vernietiging van
Israël predikt omdat dit land met zijn
Westerse inslag een kankergezwel in
de Mohammedaanse wereld wordt ge
acht.
Over de vraag of de scheiding der
Arabische landen in twee blokken 'n
voor- of nadeel voor Israël betekent
zijn de bevoegde Westerse commen
tatoren het niet bepaald eens. Een
deel hunner ziet er voor Israël een
voordeel in omdat geen der blokken
de ander het bezit van Israël zal gun-1 worden gevoerd,
nen, een ander deel vreest dat Nas- - -
ser er alles op zal zetten de Israëli
sche staat te vernietigen omdat dit
hem nog groter glorie in de ogen der
Arabische massa’s zou verschaffen en
misschien ook de groep Irak, Jorda
nië en Saoedie Arabië onder zijn lei
ding zou brengen.
De Israëliërs zijn er voorlopig te
vreden mee dat Nasser Jordanië
niet aan zijn zijde heeft gekregen
en dus hun tegen Nasser te ver-
Hwat ha* Qabe Skroar
Èen kwaad ding voor de tegenrege
ring lijkt ons dat Djakarta een marine
heeft, die hoe weinig ze ook betekent,
toch lastig kan worden voor de ver
bindingen tussen Sumatra en de an
dere gewesten en buitenlandse ha
vens. Van de stand van zaken zijn
we te weinig op de hoogte om er
commentaar op te leveren, het Westen
kijkt de kat uit de boom en als we het
goed begrijpen doen de grote partij
en in Indonesië dat eigenlijk ook nog.
EEN BRITSE „THOR” BASIS
Dit is het beeld, dat een „Thor” basis, zoals zij in Engeland gevestigd zullen worden, zal opleveren. 14 gro
te trailerladingen zijn hier verenigd in krachtgeneratoren, electrische uitrustingen, tanks voor brandstof, de
controleruimte en natuurlijk de raket met de lanceerinstallatie. Alle eenheden van de basis, met inbegrip van
raket en lanceertoestel zijn ontworpen en uitgevoerd door de Douglasfabrieken in de Verenigde Staten.
Zoals te verwachten was hebben de jonge koningen van Irak en
Jordanië, die ook neven zijn, er geen gras over laten groeien
om tegenover de Verenigde Arabische Republiek van Egypte en
Syrië, een concurrerende combinatie aan de Arabische wereld
aan te bieden, nl. de Arabische federatie. Hun samengaan is
wat minder strak dan van de V.A.R., waarin Nasser de leidende
figuur en Egypte de overheersende partij is; want daar Irak en
Jordanië beide koninkrijken zijn, kan de federatie geen een
hoofdige leiding krijgen, beide koningen behouden hun troon,
al zal Feisal van Irak toch het symbolische hoofd zijn.
De wederzijdse zelfstandigheid komt
ook uit in het feit dat ze in het buiten
land afzonderlijk vertegenwoordigd
zullen blijven. Behalve de geringere
hechtheid van het samengaan onder
scheidt de Arabische federatie zich in
nog wel meer aspecten van de V.A.R.
De volken van de federatie zijn veel
geringer in aantal dan die van de
V.A.R., welke een kleine 30 miljoen
zielen omvat, tegen de A.F. een zestal.
Ook daarom zou de koningsfederatie
er allicht ook graag koning Saoed
van Saoedie Arabië bij hebben ge
haald, m^ar die hield zich afzijdig, of
schoon hij wel waarnemers naar de
conferentie van zijn beide collega’s
had gezonden.
Een ander verschil in aspect is de
ideologie, als we het zo mogen noe-
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
1
- i -
KAMEROVERZICHT
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres;
Marktstraat IJ
Telefoon 451 Na 18.30 uur 305 of 335
(K 5157)
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Als we ons niet vergissen, zal voorlopig
het laatste woord over onze Nationale
Reserve nog wel niet gesproken zijn. Het
probleem blijft dus actueel en bij de
bespreking daarvan zal vooral de gang
van zaken in het verleden weer wor
den opgerakeld. Minister Staf beklaagt
zich er over, dat te weinig mensen zich
voor de Nationale Reserve hebben ge
meld. En de vrijwilligers die er waren,
woonden vaak de oefeningen niet bij,
waardoor de algemene geoefendheid niet
al te best was te noemen.
Van de zijde der Kamer werd opgemerkt
dat het regeringsbeleid t. a. v. de Na
tionale Reserve tot dusver wankelmoe
dig is geweest. De vrijwilligers hebben
altijd in een soort van opheffingspsy-
chose geleefd, hetgeen natuurlijk niet
bevorderlijk was voor het voeren van
een goede propaganda. Het is maar net
hoe men de zaak wil draaien. Nu komt
er dan een nieuwe militaire organisatie.
De bedoeling van minister Staf is, dat
uit een straal van ongeveer 20 km min
stens één peleton vrijwilligers samenge
steld wordt. Dit peleton komt onder 't
bevel van een territoriale commandant
te staan. In het nieuwe legerplan zal de
territoriale verdediging n.l. geschieden
door de mobilisabele divisies. Daarvoor
is de Nationale Reserve dus niet meer
nodig. Iedere commandant zal echter
gaarne beschikken over een aantal vrij
willigers, dat men bijv, de bewaking van
verschillende objecten kan opdragen.
Dit nieuwe apparaat zal worden ge
vormd door de huidige vrijwilligers van
de Nationale Reserve en door dienst
plichtigen (uiteraard ook vrijwilligers)
die geen mobilisatiebestemming hebben,
maar die wel hun eerste oefening heb
ben volbracht. Binnen enige tijd zullen
In de 3de klasse K.N.V.B. is er grote
kans, dat leider Jubbega haar positie
weer gaat verbeteren.
Wel zal het in Grouw tegen G.A.V.C.
oppassen zijn, vooral daar de Grouw-
sters de punten nog best kunnen gebrui
ken, maar gezien de huidige vorm van
de Jubbegaasters, geloven we niet, dat
de thuisclub in staat zal zijn de leiders
ook maar één puntje af te snoepen.
W.Z.S. en Nicator behoren beide nog tot
de degradatie-kandidaten, waardoor deze
wedstrijd als een zeer belangrijke aan-
Zoals we verleden week reeds konden mededelen heeft minister
Staf het hoofd gebogen voor de oppositie in en buiten het parlement
tegen de opheffing van de Nationale Reserve». De gehele Tweede
Kamer had zich op het standpunt geplaatst, dat men geen aanslag
op de vrijwilligheid mocht plegen door enige duizenden vrijwilligers
die bewezen hebben iets voor de volksweerbaarheid over te heb
ben zonder meer aan de kant te zetten.
ongeveer 200.000 personen hiervoor in
aanmerking komen. De huidige vrijwil
ligers van de Nationale Reserve zullen
niet zonder meer tot dit nieuwe appa
raat kunnen overgaan. Minister Staf zei-
de, dat hen gevraagd zal worden een
nieuwe verplichting aan te gaan.
De nieuwe militaire organisatie blijft
dus op de leest van de vrijwilligheid ge
schoeid. Afaar bijzonder enthousiast was
de Kamer niet voor deze oplossing.
Waarom, zo vroegen o.a. de heren Ver
meer (soc.) en Roosjen (a.r.) wordt de
groep van vrijwilligers niet uitgebreid?
Zij waren van oordeel, dat.shet ook mo
gelijk moet zijn om vrijwilligers aan te
trekken, die nog geen militaire oefening
achter de rug hebben. Natuurlijk zou
den aan deze vrijwilligers bijzondere
eisen gesteld moeten worden. Minister
Staf zeide dit wel te willen overwegen.
Van harte ging dit niet. Trouwens uit ’t
debat bleek ook wel, dat de heer Cal-
meyer (c.h.) de voormalige sous-chef
van de Generale Staf, daar niet veel voor
voelde. Hij vond het voldoende als men
een beroep kan dóen op ongeveer 200.000
personen, die militair geschoold zijn.
Men kan dan, zo zeide hij, niet meer
spreken over een aanslag op de vrijwil
ligheid.
Het is juist dit vraagstuk dat voorlopig
de gemoederen wel bezig zal houden.
Vooral omdat de minister van defensie
heeft verklaard, het contact met het
Nationaal Instituut Steun Wettig Ge
zag te willen verbreken. Dit nationale
instituut is een particulier orgaan, dat
de gedachte van de volksweerbaarheid
in ons land propageert. Als de regering
van de diensten van dit particuliere or
gaan geen gebruik meer wil maken, be
tekent dit, dat de staat zich zal gaan
Voor Bolswardia staat zaterdag een uit
wedstrijd op het programma tegen Wor
kum 2, waardoor de groen-witten ein
delijk weer eens een serieuze kans krij
gen om de inmiddels stijf geworden spie
ren weer wat los te werken.
Zowel Workum 2 als Bolswardia beho
ren nog tot de kanspaarden, zodat deze
ontmoeting voor beide partijen zeer be
langrijk is. Daar het krachtsverschil ons
miniem lijkt, belooft het, wanneer de
groen-witten tenminste niet al te veel
hinder zullen hebben van onwillige spie
ren vanwege de lange rustperiode, in
Workum een spannende strijd te worden,
waarbij de uitslag zeer waarschijnlijk
dicht bij een gelijk spel zal komen te
liggen.
Nu Delfstrahuizen op bezoek komt, ge
ven we Makkum niet veel kans op een
verbetering van haar positie, m. a. w.
we vrezen, dat de thuisclub na zaterdag
nog vaster op de laatste plaats zal staan.’
Y.V.C. krijgt bezoek van D.O.G. Daar
de Wolvegaasters nog een goede kans
op de titel hebben en zij ongetwijfeld ook
meer in hun mars hebben, houden we
het op een zege voor de bezoekers.
Bolswards Nieuwsblad
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
bemoeien met het werven van de vrij
willigers. Over deze gang van zaken was
men in de Tweede Kamer ook al niet
enthousiast.
Het interessante debat over de Natio
nale Reserve is echter niet goed uit de
verf gekomen. De Kamer vroeg geen
derde termijn meer, zodat 't er op leek,
dat zij zich neerlegde bij de mededelin
gen van minister Staf. Niets is echter
minder waar. Het overleg over deze
kwestie zal in de binnenkameren wor
den voortgezet. En het is dan de Eerste
Kamer die dit probleem over enige
maanden nader zal kunnen aansnijden.
Men zal zich ook niet moeten verwonde
ren als volgend jaar, bij de nieuwe be
handeling van de begroting van Oorlog
en Mariné, in de Tweede Kamer dit
vraagstuk weer aan de orde komt. Want
sinds js^ar en dag is de Nationale Re
serve een slepend probleem.
Het nieuwe legerplan van minister Staf
is over het algemeen wel gunstig ont
vangen. Maar de kosten van ons defen-
sie-apparaat gaan de Kamer langzamer
hand wel zorgen baren. Minister Staf
zeide, dat in 1960 ook nog f 1350 mln.
per jaar nodig is. En dan alleen nog
maar om ons leger, onze vloot en onze
luchtmacht in stand te houden.
De heer Vermeer (soc.) schrok daar
van. Hij dacht aan de noodzakelijkheid
om nieuwe, moderne wapens te moeten
aanschaffen. Hij vreesde, dat er in 1960
dan misschien wel f 2 miljard per jaar
voor onze defensie nodig is.
De socialisten stonden in hun vrees niet
alleen.
Ook de heer Visch (kath. v.) vond het
noodzakelijk dat er bezuinigd wordt op
ons defensie-budget. De ander fracties
lieten zich nog niet over deze kwestie
uit. De heer Vermeer meende, dat wij
goed zouden doen om de „Karei Door
man” een meer doelmatige bestemming
te geven. Dit vliegdekschip wilde hij
over doen aan een Navo-partner. Dat
zou dan de eerste bezuiniging zijn.
Staatssecretaris Moorman zeide, dat
daardoor slechts f 5 mln. per jaar aan
materiële kosten zou worden bespaard.
De 1250 man personeel dat dit schip be
volkt, is nog altijd de duurste post. Bo
vendien vond hij het onjuist om nu te
beslissen dat de „Karei Doorman” uit
de vaart moet worden genomen. Dit
schip komt volgende maand uit het dok.
Het heeft daarin drie jaren gelegen om
gemoderniseerd te worden. Dit heeft
f 25 mln. gekost. Moeten we nu dit
schip van de hand doen, nu het nog acht
jaren mee kan? De staatssecretaris
voelde daar niets voor. En behalve de
socialisten had hij de gehele Kamer op
zijn hand. Maar intussen is het vraag
stuk van de defensielasten weer eens
duidelijk gesteld. En ook dit vraagstuk
zal de nationale politiek de komende
jaren beheersen.
»s 1’
