i
ALWEER GESCHILLEN: EGYPTE-SOEDAN,
FRANKRIJK-TUNESIE
WEGENAANLEG BLIJFT DIT JAAR
TEN ACHTER
Van matjes
H
en blokjes tot encyclopaedic
en commentaar
SM
54e JAARGANG
VRIJDAG 28 FEBRUARI 1958
No. 17
Buitenlandf Overzicht
Amerika plande raketbases in Engeland
Zal Soekarno de tegenregering
te laten stemmen.
Gouden filmpjes
te
Openbare Leeszaal kreeg armslag
De karrijder vah.Tzum, die zijn hond
niet had gemuilkorfd en de kar niet
had verlicht kreeg dubbel proces ver
baal. De marechaussees van Franeker
lagen reeds in de vroege morgen op
de loer en sloegen hun slag.
Ds. Landweer neemt afscheid van
Workum. Hij was een vriendelijk en
beminnelijk man en voor velen een
vriend des huizes. Zijn herenhuizinge
is aangekocht door zijn collega ds. J.
Persant Snoep.
Men denkt er over te Arum een aard-
appelafslag op te richten.
ln tsjustere moarn jowt wolris
in Ijochte dei.
Het zal waarschijnlijk de meest gure
en stormachtige dag van het jaar zijn
geweest, waarop de Openbare Lees
zaal haar nieuwe gebouw aan de
Kerkstraat betrok. In de voormalige
kleuterschool, waar 100 jaar lang
matjes zijn gevlochten en met blokjes
is gespeeld, kan men nu het pad der
wetenschap betreden: een schat van
wetenschappelijke werken, encyclo-
paedieën en commentaren staan ter
beschikking.
gebaar van verzoening heeft willen
maken om eindelijk eens door de Ver.
Staten te worden erkend, daarna als
lid der Ver. Naties te worden toege
laten en, stellig met instemming van
Rusland, een gooi te doen naar deel
neming aan de topconferentie.
En daar zijn we dan weer bij die
topconferentie, die de diplomaten
der grote mogendheden zozeer
bezig houdt. Het heeft er alle
schijn van dat deze heren nog
heel wat werk aan de voorberei
ding zullen hebben, want men is
het nog lang niet eens over de
agendapunten van zo’n conferen
tie en allerminst ook over een der
voornaamste daarvan, het Pools
Russisch voorstel inzake de
Midden Europese atoomvrije zone.
Maar wel schijnen de onderhandelin
gen over de mogelijkheid van zo’n
conferentie thans naar de diplomatie
ke d.w.z. geheime kanalen geleid; van
verdere brieven van Boelganin hoort
men niet meer. Wel hebben de Russen
nog even een proef met een water
stofbom van een explosiekracht van 1
miljoen ton T.N.T. genomen en die
was kennnelijk bedoeld als een wenk
voor het Westen om toch zo spoedig
mogelijk een topconferentie, welke het
oorlogsgevaar zou kunnen bedwingen
te houden.
Op hun beurt maakten Amerika en
Engeland bekend dat er vier Ameri
kaanse raketbases in Engeland ko
men. De Russen zullen overigens stel
lig vinden dat de kansen voor het
slagen van een topconferentie er niet
op zijn vooruitgegaan nu president
Eisenhower het 3 jaar geleden opge
richte departement voor ontwape-
ningszaken heeft opgeheven, zijn lei-
4e week februari 1908
Te huur Bouw- en Greidplaats
Arum laatst in huur bij S. Aardema.
Condities ter lezing in het tramstation.
Briefjes in te leveren bij notaris S.
v. d. Burg, Makkum.
Twee raadsleden die op 26 februari
ter raadsvergadering togen, geraak
ten bij het passeren van een grote
petroleumwagen met de sjees in de
bermsloot. Gelukkig liep het ongeluk
.goed af.
Een historisch ogenblik. Onze fotograaf legde het moment vast waarop
het allereerste boek in het nieuwe gebouw van hand tot hand ging. De
jeugdige (trouwe!) lezer Bouke Tymstra uit de Hoogstraat reikt het
aan mej. M. A. A. van Balen de directrice van de Leeszaal.
Foto Steggerda.
de sneeuwstormen verhinderd had
den, dat het welhaast onmogelijk was,
dat men van elders naar Bolsward
kwam.
Het feit, dat ons vandaag hier vere
nigt is voor onze leeszaal, hoe een
voudig het U ook moge toeschijnen,
van zo grote betekenis, dat wij van
vreugde vervuld zijn, aldus voorzit
ter J. Visser in zijn woord van wel
kom, als iU vertel, dat wij sedert
1921 gehuisvest waren op een wijze
dat het enmogelijk was de functie
van openbare leeszaal uit te oefenen.
De redenen daarvoor liggen nog in
het einde van de 19de eeuw toen En
geland zowel in Egypte als in de Soe
dan een grote rol speelde. Egypte was
min of meer een protectoraat van
Engeland en beide landen samen re
geerden de Soedan. Aanvankelijk was
besloten dat de 20ste breedtegraad de
grens tussen Egypte en Soedan zou
vormen, maar een Engelse gouverneur
besliste in 1902 dat een paar distric
ten noordelijk van die graad beter on
der Soedanees dan Egyptisch bestuur
konden staan; ze werden dus bij de
Soedan ingedeeld en dat is zo geble
ven, ook toen Egypte onafhankelijk
werd en later toen ook Soedan vol
komen souverein werd.
Nasser heeft volgens het enige ver
drag dat over de EgyptischSoeda-
nese grens bestaat dus gelijk als hij
„wurgen”
Sjouke de Zee hield een boeiende
voordracht „Haet en leafde” voor de
dorpssociëteit ,Elck wat wils’ te Wit-
marsum.
Bij de veehouder R. P. te Kimswerd
heeft een kloek reeds 13 eieren be
broed. 12 kuikens houden de kloek
thans gezelschap.
Er ontstond de vorige week een geschil tussen Egypte en zijn
zuidelijke buur de Soedan dat een ogenblik scherpe vormen
aannam. Dat gaf laatstgenoemd land aanleiding er de Veilig
heidsraad bij te betrekken. Egypte hield nl. in die week een
volksstemming over het EgyptischSyrisch besluit de Ver. Ara
bische Republiek te vormen, die natuurlijk een overweldigende
meerderheid voor dat besluit opleverde. Maar Nasser wilde die
stemming ook laten houden in enige districten welke thans
onder Soedanees bewind staan. Uiteraard had de Soedanese
regering bezwaar tegen dit voornemen. Maar Nasser had toch
wel argumenten om ook de bevolking in die betwiste gebieden
als hij nu geweld tegen Soedan had
gebruikt, de partij die voor een fusie
met Egypte is bij de a.s. verkiezingen
geen voet aan de grond zou hebben
gekregen. Nasser is dan ook zo wijs
geweest te besluiten de zaak tot na
20 maart te laten rusten. Inmiddels
hebben koning Saoed van Saoedie
Arabië en de negus van Abessinië
aangeboden te bemiddelen, zodat de
Veiligheidsraad er misschien niet
meer aan te pas zal komen.
Een andere vraag is of Israël, dat
ogenschijnlijk niets heeft aan zo’n
band met het bepaald niet sterke
Parijs, bij pogingen in die rich
ting veel zijde zal spinnen en of
het daardoor de spanning in zijn
verhouding tot de Arabische we
reld nog niet verder zal opvoeren.
Wij hebben het hierboven over de
Veiligheidsraad gehad, dus over de
Ver. Naties. Een andere kwestie,
waarbij deze betrokken is, kwam de
zer dagen ook aan de orde. Rood
China heeft nl. aangekondigd dat het
zijn troepen uit Noord Korea zal te
rugtrekken en de Amerikanen uitgeno
digd de 'hunne uit Zuid Korea terug
te nemen om daarna nieuwe bespre
kingen over de hereniging van Korea
te openen. De Chinezen hebben goed
praten, zij blijven in de buurt, maar
als de Amerikanen over zee terug
trekken zijn zij er binnen enkele da
gen niet terug als zij er nodig zijn.
Bovendien schijnt het dat het eigen
Noord Koreaanse leger zodanig ver
sterkt is door in China en Rusland
opgeleide Noord Koreanen dat het
op zich zelf een bedreiging voor Zuid
Korea kan vormen.
De Amerikaanse regering voelt dan
ook niet veel voor het terugtrekken
van haar troepen, waarover de beslis
sing uiteindelijk aan de V. N. toekomt,
omdat dit lichaam destijds het besluit
nam troepen naar Korea te zenden om
de inval der communisten te keren.
Het lijkt er nog niet op dat de ver
houdingen in de V. N., hoewel deze
stellig ten gunste van de communis
tische en de neutralistische groeperin
gen zijn gewijzigd, zodanig veranderd
zijn dat dit lichaam Amerika zal
dwingen Zuid Korea te ontruimen.
Ook de kwestie der hereniging van
beide delen van Korea door middel
van vrije verkiezingen is niet actueel,
daar Noord Korea deze verkiezingen
niet wil en Singhman Rhee, de dicta
tor van Zuid Korea, ze juist in het
Noorden wil houden, omdat als hij ze
in zijn eigen gebied toeliet, het met
zijn eigen regering ook zou zijn ge
daan.
Trouwens Rood China heeft met zijn
voorstellen waarschijnlijk helemaal
niet gedacht aan de eigenlijke Kore
aanse kwestie, de meeste commenta
toren geloven dat Peking alleen een
beweert dat deze districten onder
Egyptische souvereiniteit behoren;
Soedan heeft echter gelijk als het be
weert dat het een kleine 60 jaar het
omstreden gebied geregeerd heeft,
zonder dat daarover ooit moeilijkhe
den met Egypte zijn geweest. Of het
feit dat dezer dagen delfstoffen in dit
overigens barre gebied gevonden zijn,
Nasser er toe gebracht heeft thans
door een eerste zet op het schaakbord
deze districten weer onder Egyptische
beheer te brengen, zoals Soedan in
sinueert, weten we niet, maar wel dat
als de Veiligheidsraad hier een uit
spraak zou moeten doen, hij in een
lastig parket zou komen.
Eigenlijk is hij voor een dergelijke
uitspraak ook niet het juiste lichaam,
het lijkt immers vooral een juridische
kwestie, waarover het Internationale
Hof te Den Haag het best kan oorde
len. Het is trouwens niet onmogelijk
dat als de Veiligheidsraad nog eens
een uitspraak moet doen, deze een
voudig een verwijzing van de zaak
naar dat Hof zal zijn.
Hèt is overigens niet zeker dat de
Veiligheidsraad er nog verder aan te
pas zal komen. Na de eerste bijeen
komst aan de kwestie gewijd, waarin
beide partijen werden gehoord, heeft
de raad verdere besprekingen opge
schort omdat Egypte immers had be
sloten geen pogingen meer te doen
om de bedoelde volksstemming direct
in de betwiste gebieden te houden.
Het was aanvankelijk van plan ge
weest dat desnoods met geweld te
doen door er troepen heen te zenden,
waarom de regering van Soedan ook
troepen aan de Egyptische grens had
samengetrokken, welke na het Egyp
tische besluit werden teruggetrokken.
Dat besluit is waarschijnlijk door
Nasser om verschillende redenen ge
nomen. In de eerste plaats zou het
een zeer slechte indruk op de Azia
tischAfrikaanse groep der V.N.-le-
den gemaakt hebben als Nasser zijn
wil met geweld aan een ander Afri
kaans land had willen opleggen. In
d.e tweede plaats worden in maart a.s.
algemene verkiezingen in de Soedan
gehouden. In dat land zijn er twee
groeperingen, een waaruit de huidige
Soedanese regering is voortgekomen,
welke Soedan zelfstandg wil houden,
ende andere die een fusie met Egypte
wil.
Nasser speculeert vermoedelijk op de
kans dat deze laatste partij bij de
verkiezingen zal winnen waardoor de
Ver. Arabische republiek wellicht met
een vierde als Yemen tenminste het
derde wordt lid zal worden uitge
breid. In ieder geval staat het vast dat
Minder gemakkelijk zal de Vei
ligheidsraad het waarschijnlijk
hebben met de geschillen tussen
Frankrijk en Tunesië, welke ook
bij dat lichaam aanhangig zijn en
waarvan de behandeling ook is
opgeschort om Amerika en En
geland gelegenheid te geven te
bemiddelen. Maar vorige week
zijn er nieuwe incidenten tussen
Franse militairen en Tunesiërs
geweest waardoor beide partijen
nog scherper tegenover elkaar
zijn komen te staan.
Daarom is bemiddeling uiterst moei
lijk geworden, vooral omdat Bour-
guiba even stijf blijft staan op het
standpunt dat alle Franse troepen zijn
land moeten verlaten, als de Fransen
op het hunne dat Bizerta een Franse
oorlogshaven moet blijven. Het kan
ook haast niet anders of zowel de be
middelaars als eventueel de Veilig
heidsraad zullen bij de behandeling
dezer kwestie ook de Algerijnse moe
ten betrekken, wat Bourguiba ook
graag wil, maar de Fransen allerminst
welkom is, terwijl Washington en
Londen weten dat ze zich in een wes
pennest begeven door zich met zaken
van een grote bondgenoot te be
moeien, die deze uitsluitend als zijn
eigen beschouwt. Er is een toestand
ontstaan, waarbij zowel de verhou
ding tussen de grote Westelijke bond
genoten inderling als die tussen het
Westen en de Arabische wereld zeer
op proef wordt gesteld. Die toestand
wordt»ook nog wat verwarder door
het feit dat Israël geconfronteerd door
’t ontstaan van twee Arabische blok
ken het is helemaal niet zeker dat
er nog geen derde bij zal komen ook,
want men schrijft koning Saoed van
Saoedie Arabië het plan toe ook een
Arabisch blok te vormen met enkele
sjeiks, die over enige zeer olierijke ge
bieden beheersen nu de betrekkin
gen met Frankrijk schijnt te willen
aanhalen.
Frankrijk is het enige grote westelijke
land dat zo genoeg heeft van de Ara
bische landen, dat het lak heeft aan
de indruk welke een sterker band met
Isfaël op die wereld zou maken.
der Stassen van die post heeft onthe
ven en aan Dulles ook diens bevoegd
heden heeft opgedragen.
En nu we hier de naam Dulles noe
men, zij vermeld dat deze Amerikaan
se minister van buitenlandse zaken
dezer dagen verklaarde dat de repu
bliek Indonesië een groot experiment
in zelfbestuur onder moeilijke omstan
digheden is. De republiek was voor
een groot deel tot stand gekomen om
dat Amerika daar veel voor voelde en
daarom ook had het veel belang bij
haar toekomst.
Nu deze Amerikaanse minister de me-
de-verantwoordelijkheid van Amerika
voor het ontstaan van de republiek
nog eens nadrukkelijk erkende, ken
nelijk om Soekarno’s twijfel aan Ame-
rika’s goede gezindheid jegens Indo
nesië weg te nemen, hadden wij ook
gaarne van hem gehoord dat de Ver.
Staten zich mede verantwoordelijk
gevoelen voor de verplichtingen wel
ke Indonesië destijds jegens Neder
land aanvaardde. Wat overigens de
toestand in Indonesië betreft, het ge
brek aan marine en luchtmacht brengt
de tegen-regering op Sumatra in een
gevaarlijke positie; deze strijdkrach
ten van Djakarta maken het mogelijk
de tegen-regering te wurgen; en de
kans daarop vermindert de kans dat
deze tegen-regering nog verdere aan
hang in de buitengewesten of op Java
zelf wint.
Tenslotte: in Argentinië is Frondizi,
de kandidaat van de radicale partij,
tot president gekozen; deze partij
heeft ook in het parlement de vol
strekte meerderheid verworven. Zij
wil de Peronisten hun burgerrechten
teruggeven en daardoor lijkt de kans
niet gering dat Peron zelf nog eens
weer het bewind in handen zal krij
gen.
Hwat ha* Qabe Skrocir
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
us hjoed p 9
to sizzen
-
KAMEROVERZICHT
4
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat IJ
Telefoon 451 - Na 18.30 uur 305 of 335
(K 5157)
Abonnementsprijs f 1.90 pet kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
het algemeen goed ontvangen. Alleen
van de zijde der socialisten was er kri
tiek. Men zou kunnen zeggen, dat de
heer Posthumus (soc.) der traditie
getrouw klaagde over een weinig
voortvarend beleid. Voor wat de inter
nationale aspecten betreft, is dit verwijt
niet geheel zonder grond. Het interna
tionale werk ligt deze minister niet bij
zonder goed en hij zoekt daarom reeds
geruime tijd naar een Staatssecretaris,
die dit deel van zijn taak kan waarne
men. Minister Algera ging met de so
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelu gen dubbe tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
cialistische afgevaardigde een principieel
debat aan. Men kan niet zeggen, zo zei-
de hij, dat mijn beleid aarzelend is. Hier
ligt een verschil van opvatting over de
taak van de overheid en de vrije maat
schappij. De socialisten willen, dat de
overheid meer regelend optreedt, maar
de minister wil liever „overreden” dan
iemand de wil opleggen.
Over het internationaal vervoersbeleid
zal de bewindsman een nota schrijven
ten behoeve van de vaste commissie van
Verkeer en Waterstaat. Aan de hand
daarvan zal zich dan een groot debat
kunnen ontwikkelen. Het is een materie,
die uiterst ingewikkeld is. Heel duide
lijk verklaarde minister Algera, mede
namens minister Luns, dat de regering
er niet aan denkt af te zien van het
recht om het geschil over het rijnvaart-
regiem voor te leggen aan het Inter
nationale Hof van Justitie. Er waren
in Haagse politieke kringen geruchten
gerezen, dat dit tijdens de Nederlands-
Duitse onderhandelingen was afgespro
ken. Gelukkig 'is dit bericht onjuist ge
bleken. Het zou wel erg vreemd zijn,
als men was overeengekomen, dat in
ternationale geschillen niet meer voor
het Internationale Gerechtshof gebracht
kunnen worden.
Na dit begrotingshoofdstuk is de Twee
de Kamer begonnen met de „algemene
wet inzake de rijksbelastingen”. Een
wet, die alleen voor de experts in het
belastingrecht van belang is. Verschil
lende belastingzaken, die nu in meer
dan één wet zijn geregeld, worden nu
in de algemene wet behandeld. Zo komt
er een vereenvoudiging van onze belas
tingwetgeving tot stand, die uiteraard
zeer waardevol is. Na deze algemene
wet komen de heffingswetten op de hel
ling. Het is duidelijk, dat over de hoogte
van de belasting niet wordt gesproken
en daarom is de wet alleen maar voor
een kleine groep personen van belang.
Het debat over dit ontwerp werd echter
door de weersomstandigheden zeer be
moeilijkt. Verscheidene sprekers kwa
men uren te laat in het Kamergebouw,
zodat voorzitter Kortenhorst ten slotte
maar bepaalde, dat er geen stemmingen
gehouden zullen worden.
De agenda voor de komende dagen is
echter bijzonder interessant. In de eer
ste plaats zal de heer Biewenga (a.r.)
zijn interpellatie over de stijging van
de werkloosheid houden. Dit debat zal
wel enkele dagen in beslag nemen, om
dat alle fracties daarbij het woord zul
len voeren. En daarna komt de Genees
middelenwet aan de orde, waarbij de
vraag of de drogisten een aparte status
in de wet moetei krijgen, veelbesproken
zal worden.
Minister Algera heeft verleden Week, bij de behandeling van de
begroting van Verkeer en Waterstaat in de Tweede Kamer nog eens
duidelijk te verstaan gegeven, dat de automobilisten zich terdege
aan de maximum snelheid hebben te houden. Het toezicht zal in de
komende weken worden verscherpt. Verscheidene Kamerleden had
den daarnaar gevraagd. Zo vroeg de heer Maenen (kath. v.) zelfs
een snelheidsbeperking op de provinciale wegen, variërend van 70
tot 90 km. per uur, in te voeren. Daarvoor voelt de Minister echter
nog niet. Hij hoopt nog altijd op het verantwoordelijkheidsbesef en
de zelfdiscipline van de automobilisten.
Het verkeersvraagstuk was bij de be
handeling van dit laatste begrotings
hoofdstuk wel zeer belangrijk. Statis
tieken wijzen uit, dat er jaarlijks meer
auto’s komen, maar dat de aanleg van
nieuwe wegen daarmede geen gelijke
tred houdt. Men ziet nu reeds grote op
stoppingen in de centra van de steden
en men vreest, dat het binnen niet al te
lange tijd op de grote weg niet veel
beter zal zijn. De wegenaanleg wordt
ook gedupeerd door de bestedingsbeper
king. Het departement staat voor een
zeer zware taak, zo bekende minister
Algera. Een snellere stijging van de aan
leg van wegen is technisch mogelijk.
Dit is slechts een kwestie van geld en
mensen. Maar geld is er nu eenmaal
weinig en in het kader van de beste
dingsbeperking is er ook een personeel-
stop ingesteld, zodat de ministers geen
nieuw personeel meer mogen aanstel
len.
Gezien dus de huidige financiële situatie
zijn de verwachtingen voor dit jaar hoog
gespannen. Toch is er de laatste jaren
op dit gebied nog heel wat tot stand
gekomen, zo zeide de minister.
Wat kan er gedaan worden om de ver
keersopstoppingen in de grote steden
tegen te gaan? Minister Algera houdt
zich met dit probleem bezig. Er zijn
echter zo veel mogelijkheden, die ook
alle weer evenveel nadelen inhouden, dat
het uiterst moeilijk is daarvoor op korte
termijn een oplossing te vinden. Het
sluiten van de stedelijke centra voor
personenauto’s vond de heer Algera een
paardenmiddel. Men kan de verkeers
opstoppingen voorkomen door het aan
leggen van ringwegen, de verbetering
van het openbaar vervoer, het maken
van tunneltraverses, synchronisering van
verkeerslichten, stopverboden en vergro
ting van de parkeerbanen. De automo
bilisten zouden ook hun wagens op gro
ter afstand van hun doel kunnen par
keren en forensen zouden hun vervoer
kunnen „poolen”, zodat zij dus met één
auto naar hun werk gaan in plaats van
met bijv, vier wagens.
De fiets blijft voor de bewindsman van
Verkeer en Waterstaat het geijkte ver
voermiddel in de stad. Als men alleen
het openbaar vervoer verbetert, dan ver
mindert niet het aantal personenauto’s,
maar wel het aantal fietsers. Ook zou
men parkeermeters kunnen instellen.
Eén der moeilijkheden daarbij is echter
weer de contróle, die extra personeel
vergt. Zo zjjn er tal van maatregelen op
te sommen, die in theorie het verkeer
in de steden kunnen ontlasten, maar
zoals gezegd het is uiterst moeilijk
een verantwoorde beslissing te nemen. De belangstelling was groot, al had
Het beleid van deze minister is over deze nog groter kunnen zijn, zo niet
KLOMPENMAKER IN AMERIKA John Woldering uit Holland,
in de Amerikaanse staat Michigan, is klompenmaker en hij heeft een
goede verdienste aan zijn handgesneden produkten, daar duizenden
Amerikanen tijdens de befaamde tulpenfeesten in Holland
op klompen willen lopen.
Vorig jaar verkocht Woldering maar liefst 15000 paar klompen
aan zijn landgenoten.
Bolswards Nieuwsblad
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
