IN WITMARSUM LEVERT MEN
VAN DE FRIESE KAATSVELDEN
Qabe
MAATWERK”
1
roar
üs hjoed p p
to §izzen
7 Jl
54e JAARGANG
No. 20
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Winterófskied
PYT.
Fan de Martinytoer
X
Zilveren filmpjes
HWAT DE HEAR EGAS NET
FORNEARE KOE
P.v.d.A. Neffens it forslach fan dizze
gearkomste yn üs blêd, hat de hear
Egas ek praet oer de artikeltsjes un
der de Martiny-Toer. Fanwege de
skoalle koe ik net op dizze gearkom
ste wêze en moat dus it krantefor-
slach nimme as biwiisstik. Dêryn stiet
to lézen: Men hat hjirby lykwols net
hieltiten lyk as de hear T. de J.
yn de Martiny-toer prate oer.de
noarmen fan de Minister, om’t wy
bitinke moatte, dat de boere-organi-
saesjes, resultearjende yn it Lanbou-
skip, mei dizze noarmen akkoard
gyngen”.
Men moat de han net tusken bast
en beam stekke.
De winter is forline
Kalinder wiist wer maert
Redens under to binen
Der koe amper fan praet
Hie’t in pear nachten fêrzen
En hope elk optein
Moarnier dan sil it wêze
De loft wie wyt fan rein.
Ja der foei folop wiette
Dit winterske fearnsjier
Rüchburd liet ’t juskes sitte
Soms lake ’t sintsje blier
Draeide de wyn nei’t Easten
Sei elk dat ’t tinken wie
Wy koene der üs mei treaste
’t Waerd al den deale snie:
Ja snie op alle paden
It jage heech op ien
Ta tichte barikaden
’t Forkear wie ien dei dien
Draeide de wyn nei’t Noarden
Elk tocht de loft wurdt blau
Dan kamen hagelboaden
Dy giselen skerp en rau.
De winter is forline
Hy makket neat net bést
’t Bleau kwakkeljen en kwinen
It waer gjin wike fêst
Draeit nou de wyn nei’t Suden
Dan grienet it tapyt
Ring kom der nije spruten
En ’t Ijipke ropt: Kioewyt!
DINSDAG 11 MAART 1958
Visser’s fabriek van transportmiddelen
kreeg zelfs order uit Suriname
Nou, dat is in sterk stikje. Inkelde
wiken lyn haw ik as lid fan de Frys-
ke Grounkeamer tastjürd krige in
oersicht fan de lêstendeis troch de Mi
nister publisearre nije pachtnoarmen.
Hoe moat ik dizze noarmen dan n’ea-
me? Sünt hwannear draecht in oar
lichem de forantwurdelikheit foar de
ministeriële bistuten as de Minister
seis? Of wol de hear Egas sizze: diz
ze noarmen lykje nou wol fan de Mi
nister to kommen, mar dat is net sa.
Hy hat se allinnich mar tekene en
syn namme der boppe en under set,
mar de man is der net debet oan. De
hear Egas is Keamerlid en dy kin fan
sokke dingen rnear witte. Hy lést de
Martiny-Toer, sa’t bliken die. Soe hy
nou net ris ütlizze wolle, hwa’t foar
dizze noarmen dan de forantwurdlik-
heit draecht as it de Minister net is?
Of bidoelt hy to sizzen, dat ik der by
sizze moatten hie, dat dizze organi-
saesje of dy it der net of net alhiel
of wol alhiel iens mei wie? Dat soe
in frjemde boel wurde. Wy hawwe
in nije Pachtwet krige en wy krije
straks ek de forplichte noarmen fan
it Ministery. Meije wy dan net sizze,
dat dit op rekken komd fan de Mi
nister? It moat net malder. Mar ik
bigryp de situaesje wol, hweryn de
hear Egas sit: Hy sit yn in frjemd
parket: As adfiseur fan it Boun fan
Lanhierders hat hy hiel hwat krityk
op de nije noarmen. Mar dizze kom-
me fan syn partijgenoat Dr. Mans
holt of Dr. Vondeling. En dat is foar
in keamerlid net in moaije situaesje.
Hwant winlik bistriidt hy syn eigen
foarmannen. En dér wol er nou
graech foar weias adfiseur fan
de lanhierders en hypteekboeren. En
dêrom moat der in oare sündebok
foun wurde foar dizze noarmen. Nou,
hwat kin men tsjintwurdich better
dwaen as sykje dy by it Lanbouskip.
Dat kriget tsjintwurdich dochs fan
party Ijïi hiel hwat to hearren. Mar
de hear Egas kin dizze kant ek net
üt. Hwant al hie it LAnbouskip him
mei syn ütstellen akkoard forklearre,
wurding foar rekken fan de Minister
en fan nimmen oars. Seis by wetten,
dy’t yn de keamers oannonid wurde
moatte, is de Minister allinnich
steatkundich de forantwurdlike man.
Mar hjir is it gjn Wet, mar in Mini
sterieel bislüt. En dér hat nimmen
hwat bislissends oer to sizzen as al
linnich de Minister. Dat dit nou krekt
in P.v.d.A.-man is, kin de hear Egas
swier op ’e mage lizze, mar dat jowt
him gjin rjocht de feiten net under
eagen to sjen.
Mar de saek is jit net t. Is it wier,
dat de noarmen fan de Minister troch
it Lanbouskip goedkard binne of dat
hja dêrmei' akkoard giene? Dat soe
men allinnich witte kinne as men it
adfys fan it Lanbouskip der by hie.
Mar dat wurdt oan de Minister
ütbrocht en it stiet it Lanbouskip net
frij dit to publisearjen. It wie bikend
dat it Lanbouskip by skriuwen fan 15
april 1957 syn adfys oan de minister
ütbrocht hie, mar dat wie: „vertrou
welijk”. De bütewacht mocht dit net
witte. Op oanstean fan it Lanbouskip
hat de Minister lykwols tastien, dat
nou’t de noarmen ienkear troch him
iepenbier makke wiene, ek it Lan
bouskip frij krige om har ütbrocht
adfys buorKundich to meitsjen. En
hwat docht nou bliken? Op blêdsiden
4352 fan de Meidieling Nü. 1 fan
it jier 1958, kin men it hiele adfys
léze en der sjocht men üt, dat de hear
Egas net alhiel by de wierheit bleaun
is troch to bisykjen de forantwurd-
likheit hjir to sykjen. Hwant hjir stiet
swart op wyt to lézen: Het Land
bouwschap acht het in verband met
het voorgaande niet aanvaardbaar
dat de pachtnormen hoger worden
gesteld dan de huidige en de te ver
wachten rendabiliteit van de land
bouw rechtvaardigen”.
En as algemiene konklüzje folget
dan: „Uit het voorgaande volgt de
conclusie, dat de, in het ontwerp
voorgestelde normen voor land en
gebouwen, in het algemeen tot een
te HOGE PACHTSOM voor boer
derijen leiden, (bis. 44).
Men kin der oer tsiere, hwa’t de
auteur fan dizze noarmen is: Dr.
Mansholt of Dr. Ir. Vondeling, mar
spitich foar de hear Egas, hy komt
dochs by in partijgenoat to bycht. En
de skriuwer fan de Martiny-Toer giet
troch om yn en buten de Grounkea
mer to striden tsjin de noarmen fan
de MINISTER.
De hear Egas is jit mar in blaumoan-
dei keamerlid, mar sokke bokken as
dizze moast hy mar net wer sjitte
T. de J.
It is ta myn spyt mar in inkelde kear
mooglik, om harren, dy’t op dizze ar
tikels reagearje, Ians dizze wei andert
to jaen. Sa lizze der diz kear in pear
fikse brieven fan de hear v. Str. en de
redakteur fan „De Vrije Bóer”. Foe
men harren billik bihannelje, dan soe
men dy yn har gehiel opnimme moat
te en oan elts in artikel bisteegje
moatte. Dan kamen hja mei har re-
plyk en hwa’t dan mar de langste
asem hie, soe bipale hwer’t dizze
stikjes bidarje soene. Yn in deiblêd
kin men sokke reaksjes yn de rubryk
„Ynstjürde Stikken” under dak brin-
ge, mar in streekblêd hat der meas-
tentiids ek gjin romte foar. Dér komt
by, dat de praktyk my al lang leard
hat, dat yn in krante de saek nea
goed ta syn rjocht komme kin, om’t
de „debaters” al ringen fan it iene
op it oare oergeane en de inkelde
lêzer, dy’t it alhiel folge hat, op it
lést net mear wit, hwer’t it winlik
oer gie. It is in hege ütsündering, dat
men der hwat wizer fan wurdt. De
saek wurdt lykwols oars as it net
mear giet oer forskil fan miening
dat sil der altyd wol bliuwe mar
oer it werjaen fan feiten. Dér moat
men it wol oer iens wêze, hwant in
ding kin net tagelyk 4 kilo en 8 kilo
wage.
len fan beiden is dan mis. En nou hat
der fan ’e wike in gearkomste by
Boermans west fan it Boun fan lan
hierders en hypteekboeren, hwer’t it
Twadde Keamerlid de hear C. Egas
it wurd fierd hat. De hear Egas is
adviseur fan it Boun. Hy is ek lid
fan de Twadde Keamer foar de dan noch, bleau de folsleine forant-
B r- t
fJi -
Bolswards Nieuwsblad
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’» Nieuwsblad
Hwat hat
Advertentieprijs: 13 cent per mffl
Ingezonden mededelingen duhbe tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Rijwielprijzen verlaagd. Voor f 29. koopt
U een compleet goed rijwiel. De betere
kwaliteiten f 34.
Abonnementsprijs f 1 90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
2de week maart 1933
Oprichting van een nieuwe ijsvereniging
te Bolsward. Bestuursleden werden J. D.
Steensma, O. Zijsling, J. van der Klei,
I. Wierdsma, P. Idzinga, B. Falkena en
C. E. H. Osinga, Sj. Molenaar, A. Blauw,
J. Slot, C. van de Witte.
Op 19 maart a.s. zal het 25 jaar geleden
zijn, dat de heer J. Boekema in dienst
trad bij fa. S. S. van der Werf te Bols
ward.
Slager L. Bonnema te Winsum slachtte
een derdekalfskoe van eigen stal, welke
836 pond wegende niet minder dan 206
pond vet meedroeg.
Volgens de ruime botvangst op het Ijs
selmeer schaffen vele vissers zich nieu
we netten aan. De fabrikanten en hande
laren kunnen in de aanvragen nauwelijks
voorzien.
Gegarandeerd verse eieren van vastzit
tende kippen, 3 cent per stuk, bij de 10
stuks lager. L. Mol, ’t Laag.
In Abessinië is in de nabijheid van de
Franse en Italiaanse grens een opstand
uitgebroken.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telefoon 451 Na 18.30 uur 305 of 335
(K 5157)
De Duitse rijksminister Göring heeft
verklaard, dat de veiligheid van leven en
eigendom der joodee staatsburgers, die
zich tegenover de regering loyaal ge
dragen, door de wet gewaarborgd is.
Vijf jonge spelers krijgen
een kans
Terwijl de winter ons tot afscheidt?)
nog eens heeft getracteerd op een ge
weldig' pak sneeuw, is het hoofdbestuur
van de K.N.K.B. reeds geruime tijd be
zig met de voorbereidingen voor het ko
mende seizoen. Zo is dan onlangs de
lijst van 24 eerste klas spelers samenge
steld.
Vergeleken bij het vorig jaar zijn er
in deze lijst 5 wijzigingen aangebracht.
Twee oude bekenden, n.l. M. van der
Leest en S. van der Zee, zijn op eigen
verzoek van de lijst afgevoerd. Verder
zijn P. Zwart van Warga en D. Miede-
ma van Berlikum, die het vorig seizoen
beslist niet mee konden komen, zeer te
recht weer naar de 2de klas verwezen.
Ten slotte is ook de sportieve Harlin-
ger A. de Jong, die blijkens zijn presta
ties van 1957, op zijn retour is, ook uit
de eerste klas verdwenen. Hotze Schuil,
die het vorig jaar zijn eis om als voor-
inse te worden aangewezen, zag afgewe
zen, staat nu als voorinse opgesteld.
Jan Meijer van Ried en Piet Schuil van
De bovenste foto laat zien hoe de jonge mensen voor het paleis haastig
in de wachtende auto stapten. Onder ziet men de Prinses
en Robin Douglas Home in d,e wagen.
Harlingen; H. Schuil, Harlingen; J. Ve-
nema, Achlum; H. Seerden, Franeker; S.
Faber, Berlikum.
Achterin
J. Pander, Huizum; H. Bultje, Harlin
gen; A. Hiemstra, Leeuwarden; J. Tof-
sma, Arum; W. Vlietstra, Franeker; R.
Kuiper, Makkum, F. de Vries, Kims-
werd; A. Veldkamp, Huizum.
Reserves
J. Faber, Peins, J. Oostra, Oosterlittens;
S. Tjeerdema, Arum; C. Hoekstra, Fra
neker; H. Gjaltema,. Schalsum; E. Rijp-
ma, Kimswerd.
Het officiële adresboek van de Friese
industrie, dat drie jaar geleden door ’t
E.T.I.F. werd uitgegeven, verzwijgt in
alle talen „Visser’s fabriek van Tran
sportmiddelen” te Witmarsum, zoals ’t
in de folders van deze jonge onderne
ming wordt genoemd. Terecht overigens,
want dit adresboek werd samengesteld
naar de gegevens van een in 1954 ge
houden enquete en in dit jaar we
leven snel kwam het bedrijf van de
heer Visser nog riet in aanmerking een
industrie te worden genoemd.
Bezien we thans de kaart van Neder
land met de opgeprikte spelden, die aan
duiden, waar zoal produkten werden ge
leverd, dan zien wij dat het bedrijf thans
bekend is over geheel ons land, met een
grote „dichtheid” in de kustprovincies,
vooral in landbouwende streken: Gronin
gerland, de Friese kleibouwstreek, Hol
land benoorden en bezuiden het IJ, maar
vooral ook de Zuid-Hollandse eilanden,
Zeeland en West-Noord-Brabant.
Als wij dan horen, dat er zelfs reeds een
order is binnen gekomen uit Suriname,
en er ook in de tropische landen belang
stelling bestaat, rijst onze nieuwsgierig
heid en als de heer Visser verschillende
reizigers te woord heeft gestaan ook
zij weten hem wel te vinden in Witmar
sum! en er even tijd overschiet, komt
het in het kantoor, dat wegens plaats
gebrek op de bovenverdieping is inge
richt en waar de wanden zijn volgeprikt
met foto’s van de meest uiteenlopende
modellen lopende-band-installaties, sor-
teerbanden, boxenvullers, zakkenheffers,
schroef elevatoren entransporteurs, tot
een gesprek.
Het blijkt al spoedig, dat we in de per
soon van de heer Visser Sr. die „de va
der” van het huidige bedrijf kan ge
noemd worden, enerzijds voorbestemd
leek om juist in deze branche terecht
te komen, anderzijds ook zijn eigen weg
heeft moeten vinden.
De Vissers komen oorspronkelijk uit de
„Waldhoeke” en laat ons eerlijk zijn,
de handelsgeest, die de bevolking van
den). Douwe, de jongste, bleef in de
eigen zaak, al beviel de wagenmakerij
hem niet erg. Toen hij de kans kreeg
trok hij dan ook naar Holland, waar hij
zich bekwaamde bij verschillende ba
zen in de carosseriebouw (plaatwerk,
vuurwerk, schilderwerk, zelfs het stof
feren). Doordat zijn vader, die soms
langdurig ziek was „met vreemd” moest
werken, kwam de Benjamin, die onder
tussen zijn ogen goed de kost had gege
ven, weer thuis. Het was de tijd, waar
in er een complete boerenwagen geleverd
moest worden voor 'n prijs zo tussen de
f 95.en f 125.maar hiervan ging
meer dan 1 /3, soms zelfs van f 45.- tot
f 50.van naar de smid, die het ijzer
werk moest leveren. Dit was een toe
stand die weinig bevredigde en geen
wonder dat toen reeds het plan ging
rijpen zelf het smidswerk er bij aan te
trekken. Door dit besluit werd de latere
ontwikkeling mogelijk gemaakt.
Haarlingen nemen nu de opengevallen
plaatsen als opslagers in. Beide jonge
spelers hebben ongetwijfeld kwaliteiten
en zoals het nu lijkt, waardige plaats
vervangers voor M. van der Leest en
H. Schuil.
Voor de opengevallen perkplaatsen zijn
aangew&zen H. Seerden van Franeker
en S. Faber van Berlikum. Hoewel deze
beide jonge spelers het vorig seizoen af
en toe goede prestaties leverden, hebben
ze ons inziens nog niet het eerste klas
peil bereikt.
Ten slotte completeert Foppe de Vries
van Kimswerd het vijftal als achterinse.
Ongetwijfeld achten we Foppe in staat,
onder goede leiding van oudere makkers
zijn plaats als achterinse voldoende
schoon te maken. Hij heeft de kracht er
voor, als hij die kracht goed verdeelt kan
hij inderdaad een aanwinst voor de 1ste
klas worden.
De lijst ziet er thans als volgt uit:
Opslag:
J. Meijer, Ried; M. v. d. We.erd, Bols
ward; P. Schuil, Harlingen, R. Hoek
stra, Temaard; Joh. Stavinga, Poppin-
gawier; Joh. van Sinderen, Ternaard;
K. Wasenaar, Baflo, J. Sytma, Ried.
Voorin;
E. Zijlstra, Amsterdam; Joh. Zijlstra,
Creil, A. Rinia, Makkum; Joh. Jansen,
landbouwtransporteur, zoals er bij dit
artikel er één staat afgebeeld.
Maar het zijn heus niet alleen de aard
appelen enz., die op de stortbaan komen.
Fa. Visser bouwde ook transporteurs
voor mest, voor pulp, voor brandstoffen,
voor zaad en voor wat men met een vak
term noemt „gekiste en gezakte” artike
len. En daar blijft het niet bij.
Wist U dat er ook textiel, beton, tegels,
geneesmiddelen, zuivelprodukten, eieren,
metaalwaren, kruiden, levensmiddelen,
zelfs aardbeien en puddingen op Visser’s
transportbanden worden vervoerd?
De order uit Suriname zal aan deze reeds
lange lijst nog een nieuw produkt toe
voegen: rijst en rijstprodukten.
De fa. Visser werkt nauw samen met ’t
Instituut voor landbouwtechniek en ra
tionalisatie te Wageningen en stelt bo
venal veel waarde op de bedrijfszeker
heid en .-veiligheid van de produkten.
Men legt zich te Witmarsum niet zozeer
toe op het vervaardigen van grote se
ries, maar meer op wat men zou kunnen
noemen het „maatwerk”.
Elk geval vraagt een eigen ontwerp.
Vooral in bestaande gebouwen moeten
soms de meest vreemdsoortige proble
men worden opgelost.
Zo bouwde Visser wel een transporteur
met „een knik”, een transporteur, die
„om een hoekje” laadde en zelfs wel on
dergronds. Wil men dat de transpor
teur niet alles op één hoop deponeert,
maar hetgeen omhoog wordt gebracht,
verspreid moet worden, geen nood, ook
dat is mogelijk. Een variatie is het
„type K”, speciaal ontworpen voor het
lossen van schepen, waarbij zelfs een
getijverschil van bijna 2% meter geen
bezwaar oplevert.
Uit alles blijkt, dat de heer Visser met
zijn helpers, o.a. de heer Veldman en
niet te vergeten zijn zoon, met veel
enthousiasme werkt aan de uitbouw van
zijn bedrijf, dat eigenlijk reeds weer te
klein wordt en ware er geen bestedings
beperking en schaarste op de kapitaals
markt, waarschijnlijk spoedig plaats zou
moeten maken voor een nieuwe indu
striehal. Wonseradeel telt 27 dorpen en
is met zijn (slechts) 6 industrieën een
uitgesproken agrarische gemeente, maar
juist in deze gemeente past deze indu
strie.
de Friese woudstreek zo kenmerkt, ver
loochent zich na bijna drie kwart eeuw
nog niet. Niets is de heer Visser meer
vreemd dan thuis bij moeders pappot
en de spreekwoordelijke pakken neer te
zitten.
Het feit, dat hij thans met zijn zoon
een M.T.S.er aan het hoofd staat van
een bloeiend bedrijf, dat grote toekomst
mogelijkheden in zich bergt, vindt zijn
oorzaak juist in het feit, dat hij er op uit
wist te trekken, de koe bij de horens te
vatten en de bakens op tijd te verzetten.
Zijn vader afkomstig van Akkerwou-
de was wagenmaker in Hijum en
huwde met een smidsdochter van Wons.
In 1904 trok het gezin Visser de
ouders van de huidige ondernemer
naar Witmarsum.
Van de kinderen werd er één onder
wijzer, één ging in de handel, én legde
zich toe op carosseriebouw (thans fa.
Gebr. Visser, Carosserie- en brancardfa-
briek op de Westersingel te Leeuwar-
De ondernemende zoon zag verder. Hij
deed in de komende jaren in 1933
huwde hg een poging de vleugels uit
te slaan. Het bouwen van een bestelwa
gen voor fa. Hengst te Bolsward (met
een grote schoen er op!) vormde één van
zijn eerste opdrachten. Voor die tijd was
het een zeer modern maaksel, bekijkt
men nu de foto, dan is het een vrij ouder
wets geval. Wij leven snel! Stap voor
stap werd het oude beroep omgevormd.
Zo werden er voor de oorlog reeds wa
gens met luchtbanden gemaakt en in de
oorlog. spinnewielen voor onderdui
kers.
Toen er na de bevrijding eerst geen ma
teriaal was, brachten de uit Amerika ge
ïmporteerde farmtrucs uitkomst. Er
werden landbouwwagens op gebouwd.
Het was in deze tijd, dat de heer Visser
op een jaarbeurs oog kreeg voor de
transporteur. Dit was een produkt met
toekomst. Spoedig begon hij ze zelf te
ontwerpen en te fabriceren.
Het was een goede greep. De ervaring
als wagenmaker-smid-carosseriebouwer
gepaard aan de lust tot het zoeken van
telkens weer nieuwe mogelijkheden en
een goed koopmanschap vormden de
noodzakelijke voorwaarden voor een
voorspoedige groei. Thans na nog slechts
enkele jaren heeft de fa. Visser zich een
naam verworven op het gebied van
transporteurs. Hij werd een vraagbaak
voor velen. Zelfs architecten vragen
soms zijn advies. Bij het woord transpor
teur denkt men veelal aan de normale
ZWEEDSE PRINSES MET HAAR GALANT UIT RIJDEN. Nadat
de Engelsman Robin Douglas Home in Stockholm een officieel bezoek
had gebracht aan Koning Gustaaf Adolf, waarbij hij voor de eerste maal
het paleis binnenging door de voordeur, reden Prinses Margaretha en hij
in een snelle wagen, welke werd bestuurd door de moeder van de Prinses
Prinses Sibylla, naar het Stockhoïmse Djurgarden eiland, om daar, on
danks de felle kou, een korte wandeling te maken in de omgeving, welke
erom bekend staat, dat Zweedse jongemannen er hun aangebedenen het
hof maken. Ook op de terugtocht naar het paleis werd het jonge paar,
waarvan de verloving spoedig wordt verwacht, gechaperoneerd door
Prinses Sibylla achter het stuur.
I
