MM
TOCH SCHOT IN DE TOPCONFERENTIE?
Hoofdgebouw St. Anthony Gasthuis biedt
thans tweemaal zoveel ruimte
TWEE COMMUNISTISCHE FRACTIES IN
TWEEDE KAMER
54e JAARGANG
Buitenlands Overzicht
Modern woonflat achter historische gevel
Het kabinet Gaillard gevallen
Verkiezingen in Zuid-Afrika
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Hwat hat Qabe Skroar
üs hjoed p p
to sizzen
Gouden filmpjes
l
No. 30
VRIJDAG 18 APRIL 1958
Op de ein fan ’e füke fangt men de fisk.
KAMEROVERZICHT
PRINSES GRACIA DEED DE ROTSEN DREUNEN
In Monaco heeft Prinses Gracia Patricia, zoals deze foto toont, 20 ladingen
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telefoon 451 - Na 18.30 uur 305 of 335
(K 5157)
Abonnementsprijs t 1.90 pet kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededeli. gen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
en
en
rebellen nog zo groot dat zij naar het
politieke leven van de communistische
partijsecretaris De Groot kunnen staan?
De toekomst zal het leren.
Het was niet te verwonderen, dat er zeer
grote belangstelling bestond voor het af
leggen van deze verklaringen. De tribu
nes waren tot de laatste plaats bezet.
Fotografen en filmoperateurs legden dit
moment vast.
Alleen de socialistische fractievoorzitter
de heer Burger, voelde zich geroepen iets
over deze verklaringen te zeggen. Wat
er ook uit de communistische hoek komt,
of daar nv één, twee of zeven fractie
voorzitters zijn, dat zal de socialistische
fractie volkomen koud laten. Ook de
groep Gortzak hoopt nog op het zege
vieren van al datgene, waarvan zij nu
zelf een klein deel heeft ondervonden.
„Wat deze groep overkomt is de con
sequentie van het systeem dat zij nu nog
aanhangt,” aldus de heer Burger.
Nu wordt het verzetsverleden van de
heer Wagenaar door het slijk gehaald.
Maar wat deden de communisten Gort
zak en Wagenaar toen het verzetsver
leden van de socialisten Vorrink en
Goedhart werd besmeurd?
De heer Burger kon maar tot één con
clusie komen: „alle communisten plegen
kiezersbedrog en staan in dienst van een
grondeloze immoraliteit.”
aanloopen. Voor hun lot zijn twee din
gen beslissend: wat is precies de hou
ding van Moskou en wat zegt het com
munistische partijcongres, dat waar
schijnlijk in september zal worden ge
houden Is de macht van de uitgestoten
Zo is dan dinsdag j.l., geheel volgens de verwachtingen, de twee
spalt in de communistische partij officieel bevestigd. Op deze dag
heeft de heer Paul de Groot, secretaris van de C.P.N., verklaard, dat
de vier rebellen (mevrouw LipsOdinot, de heren Gortzak, Wa
genaar en Brandsen) geen recht meer hebben zich uit te geven als
afgevaardigden van de Communistische Partij Nederland. De com
munistische partij heeft dit viertal het vertrouwen opgezegd, om
dat het handelingen heeft gepleegd, die aan deze partij grote schade
hebben berokkend, aldus de heer De Groot. Het feit, dat de vier
rebellen niet bereid zijn hun Kamerzetels ter beschikking te stellen
noemde hij „politiek verraad”.
te
burgemeester Geukers, die
Bolswards Nieuwsblad
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
dynamiet tot ontploffing gebracht en daarmee officieel een begin gemaakt met
de aanleg van twee nieuwe spoorwegtunnels in het vorstendom. De tunnels, die
in ongeveer drie jaar voltooid zullen worden, zullen er voor zorgen, dat het
treinverkeer door het rotsachtige Monaco aanzienlijk sneller zal verlopen.
Prins Rainier (links) en een ingenieur met een stevige helm op, keken glim
lachend toe toen de Prinses door een druk op een „detonator” tonnen rot in
beweging bracht.
3 e week april 1908
Te Sneek waren aangevoerd 9000 kievits
eieren, prijs 15 tot 17 cent per stuk.
B. en W. van Bolsward besteden aan het
vernieuwen van het brugje no. 17 over
de opvaart naar Edens in de trekweg
naar Leeuwarden.
De Verenigde Staten zullen als de
serie proefnemingen met kernwapens
welke thans begonnen is slaagt, mis-
van het Westen zullen kiezen, zij willen
hun economische achterstand inhalen en
zullen dat doen met hulp van hen, die
in hun ogen daarin het bekwaamst en
gulst zijn.
geweest. Het bleek nog niet zeker dat de
Franse nationale vergadering, vervroegd
bijeengeroepen, accoord zou gaan met
de voorwaarden van de regering. Onder
de conservatieven heerste de vrees, dat
als Parijs nu toegaf aan Amerikaanse
druk, Washington straks ook zou eisen
dat Algerië volkomen onafhankelijk
wordt en dat Gaillard dan ook zou toe
geven.
Deze Franse premier heeft echter ken
nelijk geen uitweg meer gezien, omdat
zijn land Amerikaanse steun ook op eco
nomisch gebied niet kon missen. Het ge
volg is geweest dat het kabinet Gaillard
thans is gevallen.
Ook door de voortdurende sociale onrust
schien deze proeven ook stopzetten,
omdat Washington beseft dat er
toch wel iets moet gebeuren op het
Russische besluit tot de stopzetting.
Maar in Amerikaanse militaire kringen
schijnt tegen een dergelijk besluit van
president Eisenhower nogal bezwaar te
bestaan. Eisenhower staat in sommige
kringen toch al niet in een goed blaadje,
omdat hij bezig is met ingrijpende her
vormingen der strijdkrachten.
De onderlinge wedijver tussen leger,
lucht- en zeemacht bij de raket- en
atoomwapenfabricage heeft het land ont
zettende sommen gekost en de president
wil nu de minister van defensie veel
- meer bevoegdheden geven zodat hij de
Us Heit. Lichtlopend. Soliede construc
tie. Elegante Bouw. Verkrijgbaar overal.
Op de oproep voor de betrekking van
directeur der op te richten stoom-zuivel-
fabriek te Langweer hebben zich 37 sol
licitanten gemeld. Salaris f 1500 per jaar.
Te Zaandam brak juist toen de klokken
luidden ten teken dat de Koningin het
grensgebied der gemeente had betreden,
brand uit in de Zeemansstraat. Wijl de
vorige dag bij bekkenslag was bekend
gemaakt dat bij aankomst van H. M. de
klokken zouden worden geluid en dan
dus niet aan brandalarm moest worden
gedacht, bleven de spuitgasten weg.
De heer Gortzak, de voorzitter van de
groep dissidente communisten, beschul
digde partijsecretaris De Groot van on
communistisch optreden. De grote grief
van de rebellen is, dat Paul de Groot
geweigerd heeft een principiële discus
sie over zijn beleid te laten houden. De
communistische pers mocht daarvoor
niet gebruikt worden. Dit autoritaire op
treden van de communist De Groot is in
strijd met leninistische opvattingen. Le
nin, aldus de heer Gortzak, bevorderde
de vrije kameraadschappelijke kritiek en
discussie. Lenin vond het juist, dat het
partijleven werd beoordeeld. Maar de
heer De Groot werkt met kreten, roye
menten, laster en verdachtmakingen. Hij
verhindert ons, zo vervolgde de heer
Gortzak, ons standpunt in de partij ken
baar te maken. Daaromis zijn groep
niet bereid de vier Kamerzetels aan de
C.P.N. ter beschikking te stellen. Te
meer niet, daar steeds meer communis
ten hebben gebroken met de persoon De
Groot.
Kan men dit zetelroof noemen De heer
Gortzak vond van niet. Zetelroof is, het
bezet houden van zetels en praktisch
nooit in de Kamer komen! zo riep de
voorzitter van de communistische rebel
len onder grote vrolijkheid uit. Hij doel
de daarbij op de heer de Groot, die in
derdaad meer zeer weinig in de Kamer
te vinden is.
Uit de houding van de heer De Groot
spreekt, naar het oordeel van de heer
Gortzak, een minachting voor de beslui
ten van het communistische congres.
Zodra de discussiemogelijkheid weer ont
staat in de C.P.N. zijn we bereid, zo
vervolgde de heer Gortzak, ons te on
derwerpen aan de uitspraken van de
partij, inclusief de uitspraak over het
bezet houden van de zetels. Maar zolang
dat nog niet het geval is, zullen de com
munistische rebellen een eigen program
ontvouwen. Zij zullen een orgaan uit
geven, waarin voorlichting wordt gege
ven en waarin ook gediscussieerd kan
worden. Zij zullen de samenwerking tus
sen communisten en socialisten bevor
deren. Zij zullen vechten voor de vrede
en voor de belangen van de arbeiders
en zij zullen strijden in de geest van de
internationale proletarische solidariteit,
daarbij contact opnemend met de com
munistische partijen in het buiteland.
De heer Gortzak zeide het te betreuren,
dat er nu meer dan één communisti
sche fractie is. Hij was er echter van
overtuigd, dat deze toestand gecorri
geerd zal worden. „De toekomst behoort
aan het communisme!” zo riep hij uit.
„Wij zullen blijven staan in dienst van
de communistische beginselen. Voor
anti-communisme, in welke vorm dan
ook, is bij ons geen plaats.”
Dat was duidelijke taal van de dissiden
te communistische groep. De communis
tische beginselen zijn dus allerminst af
gezworen. Er is slechts kritiek tegen ’t
autoritaire optreden van Paul d.e Groot,
die geen discussievrijheid toestaat.
Dit verschijnsel is momenteel in de ge
hele communistische wereld zeer acuut.
Er wordt gesproken over het „revisio
nisme” in de communistische partij. En
men denkt daarbij aan de communist
Gomulka in Polen, die een ogenblik de
schijn heeft weten te wekken een eigen
beleid te kunnen voeren. Enige tijd ge
leden hebben in het Italiaanse parlement
niet minder dan 75 communistische le
den zich van hun fractie losgemaakt.
Maar inmiddels heeft Chroesjtsjew in
Rusland het heft alleen in handen ge
kregen. De man, die eerst Stalin heeft
verloochend is nu zelf een tweede Sta
lin geworden. En men heeft deze week
kunnen lezen, dat Gomulka gedwongen
wordt een scherpere koers te varen.
De communistische dissidenten in ons
land kunnen wel eens achter de feiten
blijft de Franse ecpnomische basis uiterst
wankel.
Hadden we het hierboven over Noord
Afrika, hier zij nog vermeld dat deze
week in de Unie van Zuid Afrika ver
kiezingen worden gehouden voor de
Volksraad. Men verwacht opnieuw een
overwinning voor de partij van premier
Strijdom, de Nationale partij, welke het
apartheidsbeginsel in volle konsekwentie
tracht door te voeren en welke ook de
republiek wil uitroepen, dus breken met
de dominion-status welke zekere verbon
denheid met Engeland inhoudt. Er ne
men lJ/2 miljoen blanken aan de verkie
zingen deel, doch de miljoenen naturel
len hebben geen stemrecht.
Natuurlijk profiteren deze landen
stellig van de wedijver in het ver
strekken van hulp tussen Oostelijk
en Westelijk blok en zij aarzelen
vaak niet daarbij zekere chantage
toe te passen ook.
President Nasser heeft daarvan vooral ’n
sluw gebruik gemaakt. West en Oost
hebben hem zo stevig te paard geholpen
dat hij nu droomt van een groot Ara
bisch rijk dat alle olierijkdommen van
het Midden Oosten in zijn greep zal heb
ben, dank zij ook de regeringswijziging
in Saoedie Arabië, waar 's konings broer
Feisal, vriend van Nasser, de lakens uit
deelt.
Het is niet alleen om zijn directe politie
ke en economische positie dat Frankrijk
zo grote waarde hecht aan de olierijk
dommen in de Sahara, waarvan de ex
ploitatie pas is begonnen, maar welke
wordt bedreigd door de slechte verhou
ding van Parijs tot zijn vroegere Noord
Afrikaanse gebieden Tunesië en Marok
ko. Parijs meent zich door deze olie-
exploitatie in de Sahara een onafhanke
lijke positie tegenover Nassers Arabische
blok te kunnen verschaffen. Nasser weet
dat heel goed en intrigeert ook in Tu
nesië en Marokko, maar een tegenslag
voor hem is dat dank zij de bemiddeling
van Amerika en Engeland, er nu grote
kans is dat Frankrijk en Tunesië hun ge
schillen zullen bijleggen.
Daarvoor is echter sterke druk van Was
hington op de Franse regering nodig
fondsen aan de drie onderdelen van het
defensie-apparaat kan toewijzen. Ook alle
militair speurwerk zal onder één direc
teur komen.
De Amerikaanse zakenwereld is met deze
bezuinigingen in deze tijd van econo
mische depressie natuurlijk ingenomen,
zij zou ook gaarne belastingverlaging
zien, wat de koopkracht der Amerikanen
zou versterken. Er is onder deze zaken
lieden ook een stroming, welke steeds
sterker schijnt te worden en welke gaarne
zou willen dat men met de Sovjetunie tot
politieke overeenstemming kwam. Zij wil
nl. graag meer zaken met de landen
achter het Ijzeren Gordijn doen, ook al
weer om ’t geteisterde Amerikaanse eco
nomische leven wat op te monteren. Het
is niet vreemd dat de Russen daar iets
anders over denken, men weet dat zij
zich hebben voorgenomen er alles op te
zetten om Amerika industrieel en eco
nomisch te overvleugelen, zodat hun
voorstel aan alle Europese landen om te
pogen tot ruimer economische betrekkin
gen met de communistische landen te
komen nu er een zekere depressie over de
wereld gaat, alleszins begrijpelijk is.
Waarschijnlijk verwachten zij dat de
Westelijke Europese landen nu er de be
drijvigheid is afgenomen meer interesse
voor dit voorstel zullen hebben dan voor
heen, 2ij zullen er ook zelf voor hun
opbouw van profiteren en denken er
Amerika mee te treffen.
Moskou houdt met enig enthousiasme
andere W. Europese landen ’t voorbeeld
van W. Duitsland voor waarmee de Rus
sen dezer dagen eindelijk het lang in dis
cussie zijnde handelsverdrag afsloten en
dat volgens Russische economen de han
del tussen beide landen binnen twee jaar
zal verdubbelen; de W. Duitsers betwij
felen dat trouwens omdat de Russen niet
zoveel voor hen interessante goederen
hebben te leveren.
Maar ook hun is toch een vergroting van
de Russisch-West Duitse handel welkom
nu ook de Duitse industrie gelukkig
voor haar gespaard voor een dreigende
grote staking welke voorkomen is door
een loonsverhoging en werktijdsverkor-
ting minder orders uit het Westen
krijgt dan voorheen.
Chroesjtsjew heeft in een van zijn rede
voeringen al voorspeld dat de Sovjet
unie binnenkort het leidende kapitalis
tische land, dus de Ver. Staten, ten prooi
aan een crisis, ook economisch zal heb
ben ingehaald. Dit is zeer stellig sterk
overdreven, een werkloze in Amerika
heeft thans nog altijd veel meer steun,
dan het bedrag dat een Russische arbei
der die volle dagen werkt verdient, maar
het is toch oppassen voor het Westen.
Ook omdat als het Westelijke econo
misch systeem faalt in de wedloop tegen
het communistische, men in de landen,
niet bij een der beide blokken aange
sloten, zich meer van het Westen zal
verwijderen en naar de Russen en Chine
zen toewenden.
Het ontbreekt overigens in Amerika zelf
ook niet aan waarschuwingen. Dezer da
gen wees een Nederlands blad, het Alg.
Dagblad, ook nog op een ander aspect
van de economische wedloop in deze
landen tussen Oost en West. De hulp
welke de Russen de onderontwikkelde
gebieden verlenen geschiedt in de regel
in de vorm van de bouw van fabrieken,
enz., de bevolking ziet die fabrieken en
hun producten. De hulp der Amerikanen
wordt vooral op sociaal terrein verleend,
gezondheidszorg, onderwijs, enz. en is
veel minder spectaculair. Men moet niet
denken dat deze volken om hun liefde
voor de democratie, waarvan ze de zege
ningen nooit hebben ervaren, de zijde
Het voorjaar is laat. Het hooi in de schu
ren mindert snel. Heel veel boeren moe
ten reeds lijnkoeken bij voeren.
Bij een gehouden grasverpachting werd
de gemiddelde huur ongeveer f 50 per
pondemaat.
De haringvangst van de Lemster vissers
was overvloedig. Aan de rokerijen heerst
buitengewone drukte.
Voor de vakante betrekking van onder
wijzer te Hindeloopen meldde zich geen
enkele sollicitant.
de veranderingen, die
waren. Toen in de schijnbare chaos, die een verbouwing nu
altijd met zich meebrengt, zich nauwelijks een
vormen van het eindresultaat, hebben we dit thans kunnen aanschou
wen. En zoals het meestal gaat,
„aangekleed” en 1-1
verfpotten verwijderd, ja alles in kraakheldere staat opgeleverd,
glandend van nieuwigheid, wat eens dof was van c
alles nog veel meer id<
Wanneer we in onze fantasie de beruch
te schutting aan het Skilwyk ook nog
wegdenken (die zal worden verwijderd,
zo werd hernaalde malen met veel na
druk meegedeeld!) en ons de thans op
nieuw aangelegde tuin in gedachten voor
ons zien als een gladgeschoren gazon,
geaccentueerd door welonderhouden
bloembedden, dan mogen we wel con
cluderen dat het aanzien van Bolsward
bij de inrit over de Gysbert Japicx-brug
niet alleen zeer is verfraaid, maar vooral,
dat Bolsward weer ’n gemoderniseerd te
huis voor bejaarden rijker is geworden.
Een klein maar select gezelschap was
uitgenodigd om de officiële ingebruik
neming mee te maken. Men heeft er
geen show van willen maken. Noch de
pachters, noch de raadsleden, noch de
guardiaan, allen die toch in onderschei
den kwaliteit hebben meegeleefd met de
ze verbouwing en zich er van harte over
hebben verheugd, waren bij de plechtig
heid aanwezig.
Slechts de collega-voogden, de bestuur
ders van zuster-tehuizen en zij die direct
bij de bouw betrokken waren, waren uit
genodigd. Vanzelfsprekend kon de voor
zitter van het college van voogden, nota
ris H. J. A. Alma, ook het dagelijks be
stuur van de gemeente Bolsward het
welkom toeroepen.
Alvorens het woord te geven aan burge
meester Mr. J. A. Geukers voor de of
ficiële ingebruikneming, vertelde de
voorzitter aan de hand van het door de
heer W. H. Keikes naar aanleiding van
diens archiefstudie samengestelde resu-
mee, het een en ander uit de geschiede
nis van het St. Anthoni-gasthuis te Bols
ward. Deze verliest zich in het grijze
verleden, aldus notaris Alma. Stichtings-
dag noch -jaar zijn met zekerheid te
noemen.
Als eerste wordt echter reeds sedert on
heugelijke tijden de naamdag van de
Heilige Anthoon, Anthonius de kluize
naar, aangenomen, de 17 januari. Op
deze dag wordt dan ook jaarlijks een
carillonconcert gegeven. Uit het feit, dat
de penningmeester, de heer P. Lunter,,
thans bezig is met het vierhonderd en
zes en negenste boekjaar, mag de hoge
ouderdom van de stichting worden ge
concludeerd.
Toch is het St. Anthonigasthuis nog van
ouder datum dan 1462. Reeds in 1455
is er sprake van het gasthuis, wanneer er
in een oorkonde gesproken wordt van
het feit, dat arme lieden bij hun dood
hun eventuele bezittingen dienen af te
staan aan het Gasthuis.
Ook in de Bolswardse stadsrechten van
Het Russische antwoord op de verklaring der Westelijke Grote Drie
van 31 maart, waarin werd voorgesteld dat in de tweede helft van
april hun ambassadeurs Russische diplomaten zouden ontmoeten om
over de topconferentie te praten is eind vorige week in Moskou ge
publiceerd. De Russen wilden deze week donderdag met deze am-
bassadeursbijeenkomst beginnen en deze als voorbereiding van een
daarop te volgen conferentie van ministers van buitenlande zaken
willen zien.
Zij zouden willen dat deze ambassadeurs-
bijeenkomst zich alleen bezig hield met
de organisatorische voorbereidingen van
de bedoelde conferentie, dus datum en
plaats bepalen en welke landen er aan
zouden deelnemen. De bedoeling van
Moskou met deze ambassadeurs-bijeen-
komst verschilt dus principieel met die
van het Westen. Want de Westelijke
Grote Drie hadden in hun genoemde
verklaring van 31 maart voorgesteld dat
de ambassadeurs al vast eens de stand
punten van de verschillende regeringen
omtrent de belangrijkste hangende kwes
ties zouden onderzoeken; hun gemeen
schappelijk rapport zou dan worden door
gegeven aan de ministers-conferentie en
deze zou de zaak nog eens opnieuw be
kijken en de ministers zouden dan elk
een advies aan hun regeringen opstellen
of de opgedane ervaringen het bijeenroe
pen van een topconferentie wettigden.
Men ziet dat de standpunten volkomen
langs elkaar glijden. En als het Westen
het Russische voorstel inzake de beperk
te opdracht aan de ambassadeurs-bijeen-
komst zou aanvaarden dreigen er moei
lijkheden over het derde punt van het
Russische voorstel, nl. het aanwijzen der
landen, welke eventueel ter ministers- en
topconferentie zouden dienen vertegen
woordigd te zijn. Nog altijd is in de we
reldpolitiek de term „De Grote Vijf” een
begrip, al verstaan West en Oost daar
onder niet hetzelfde. De Grote Vijf wor
den gevormd door de Ver. Staten, de
Sovjetunie, Engeland, Frankrijk en China.
Het geschil gaat over laatstgenoemd land.
In de Veiligheidsraad is het nog altijd
vertegenwoordigd door de nationalisti
sche regering van Tsjang Kai sjek op
Formosa, maar Moskou beschouwt de re
gering te Peking, dus die van communis
tisch China als de wettige van deze Azi
atische kolos.
De onderhandelingen tussen de Ver. Sta
ten en Rood China te Genève over maar
zeer ondergeschikte kwesties welke na
bijna drie jaar praten nog niets hebben
opgeleverd, maken op zich zelf al dui
delijk dat Washington onwrikbaar zal
vasthouden aan haar standpunt dat niet
Rood China maar Formosa op de minis
ters- en eventueel topconferentie tegen
woordig zal moeten zijn, als China er bij
zal moeten.
En hoewel Engeland het wat de positie
der twee Chinese regeringen betreft niet
eens is met Washington het heeft Pe
king erkend zullen in dit geval zowel
Londen als Parijs allicht Washingtons
zijde kiezen. Trouwens in de Navoraad,
welke bijeen is geweest om de mogelijk
heden van een ambassadeurs-bijeenkomst
te bespreken, zal ook deze kwestie wel
behandeld zijn. Voor zover thans bekend
heeft deze raad besloten dat de ambas
sadeurs der Westelijke Grote Drie deze
week te Moskou eens zullen polsen of
men het over de agenda van een ambas
sadeurs-bijeenkomst eens kan worden, als
dat het geval is zou men daarmee de
volgende week willen aanvangen.
Na de modernisering van de Hendrik Nanneshof en de metamorfose
van het Weeshuis hebben thans de voogden van het Sint Anthony-
gasthuis hun bestaande historische (hoofd) gebouw aangepast aan
de meest moderne eisen. Reeds eerder namen we een kijkje achter
de schermen en vertelden we van de veranderingen, die er op til
Toen in de schijnbare chaos, die een verbouwing nu eenmaal
voorstelling kunnende
het eindresultaat, hebben
nu de gemoderniseerde kamers zijn
bewoond, de laatste spaanders weggeveegd, de
nieuwigheid, wat eens dof was van ouderdom, is het
alles nog veel meer ideaal als we ons hadden kunnen hopen.
dit jaar wordt over het gasthuis gespro
ken. Als bijna een eeuw later de Hendrik
Nannesstichting wordt opgericht, nl. in
1522, krijgt dit de naam van ’t „Armen-
Gasthuis” en wordt het St. Anthoni
gasthuis ter onderscheiding het „Rijke-
gasthuis” genoemd.
Waar het eerste gasthuis heeft gestaan
is niet bekend, maar in plattegronden
van Bolsward uit de 16e eeuw staat het
reeds op dezelfde plaats aangegeven
waar het zich thans bevindt, nl. op de
hoek Skilwyk-Nieuwmarkt, echter met
de lange gevel langs het Skilwyk (thans
langs de Nieuwmarkt). In 1683 verkeer
de het gebouw in een bouwvallige toe
stand en werd het gedeeltelijk afgebro
ken. Er kwam evenwel weinig nieuws
voor in de plaats. Pas in 1778-1781 volg
de er een algemene nieuwbouw en ont
stond 't huidige hoofdgebouw, aan welk
feit een gevelsteen nog herinnert. Mr.
Nicolaas Elgersma, die ook het orgel in
de Martinikerk schonk, was één der toen
malige voogden.
Al degenen die bij de bouw betrokken
waren kwamen van buiten Bolsward.
Bouwmeester was de Leeuwarder stads
architect Noteboom, Christ. Frank was
de schilder, ook van de wandschilderin
gen in de voogdenkamer. Het gebouw
kostte destijds f 40.000.
Allengs werd de financiële positie van
het Gasthuis sterker en weldra kwam het
in bloeiende staat, dank zij goed beheer
en tal van schenkingen.
In 1853 moesten de voogden zich zelfs
verwerven tegen het streven van het toen
malige stadsbestuur het Gasthuis en des-
zelfs bezittingen te onteigenen. Gelukkig
werd dit gevaar bezworen en bleef het
gasthuis een zelfstandige stichting die
voor het welzijn van de stad veel heeft
betekend. Niet alleen toonde het gast
huis telkens weer op de bres te willen
springen door zich die taken op de
schouders te leggen, die van andere zijde
niet genoeg de aandacht hadden, b.v. de
stichting van een kleuterschool (reeds
voor ruim 100 jaar!), idem van ’n naai-
scho'ol, de exploitatie van de Sociëteit de
Doele, enz., maar ook dat mep oog had
voor de verfraaiing van de stad en haar
culturele waarden, bv. door het (in com
binatie met het Weeshuis) stichten van
en overdragen aan de stad van het fraaie
Julianapark, het schenken van het caril
lon, het aankopen van de kostbare
zeer zeldzame gravures van Bote
Schelte a Bolswert, enz.
Na het openingswoord gesproken
hebben, overhandigde de voorzitter
sleutels aan I
y - al
ir
