I I Ju i Ij GEBEURTENISSEN IN FRANKRIJK SCHEPPEN EEN ERNSTIG PROBLEEM GESLAAGD MUZIEKFESTIJN BOLSWARD HET AFTREDEN VAN STAATS SECRETARIS KRANENBURG Qabe Skroar us hjoed Buitenlands Overzicht to sizzen Burgerij weerloos tegen moderne wapens Topconferenties in Moskou Komt De Gaule met behulp van het leger aan de macht? STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND „Oranje” werd liet hoogst geklasseerd 54e JAARGANG No. 41 VRIJDAG 30 MEI 1958 Hwat hat I had, BEELDEN UIT ALGIERS KAMEROVERZICHT het feit dat mr. Kranenburg nog Twee beelden uit de stad Algiers, Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Uitgave: A. J. OS1NGA N.V., Bolsward Administratie- en Redactie-adres; Marktstraat 15 Telefoon 451 Na 18.30 uur 305 of 335 (K 5157) de men Abonnementsprijs f 1 90 per kwartaal (bij vooruitbetaling) Giro 887926 Advertentieprijs: 13 cent per mm Ingezonden mededelL gen dubbe' tarief Handelsadvertenties bij contract reductie een krans werd zien we hier na b< burg hebben is dit igen standpunt kan verdedt- de betrokken bewindsman in dwangpositie te brengen. Hieruit dat ik niet beoogde te stellen, dat Lit, as oar lju üs misdwaen Har üt leafde dat forjaen Lit üs oan üs stjerdei tinke Lit üs de earme needdrift skinke. Bolswards Nieuwsblad Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad slotcommuniqué der conferentie wordt gezegd dat onderlin. in het geschonkei digers van landen zullen wel niet hebben nagelaten er op te wijzen dat deze hulp aan hun landen, hen zelf en het gehele blok niet Zij, ol in ieder geval China hebben op papier hun zin gekregen, want in het - -t men zal streven naar groter ige samenwerking, waarbij zeer bijzonder aandacht zal worden :n aan China. De vertegenwoor- de bovengenoemde Aziatische 1 -.111 1 I op te wijzen dat deze hulp aan hun t alleen krachtiger zou maken, maar dat het succes van deze hulp ook grote in druk op de niet-communistische Aziati sche staten zou maken, welke toch al grote bewondering hebben gekregen voor de Russische techniek met zijn succes met de spoetniks. Er zijn nog al wat Westelijke commen tatoren, die de gevaren welke dit soort communistische propaganda kan mee brengen onderkennen en er op aandrin gen dat het Westen toch vooral India in zijn economische opbouw zal bijstaan, opdat de Aziatische wereld ook zal kun nen zien wat het Westen met deze hulp kan bereiken in een groot Aziatisch rijk, De algemene staking aan, maar hier en daar wel ernst zou zijn als de Gaulle werke lijk aan de macht kwam, omdat, zoals we hierboven al vermelden, de mogelijk heid bestaat dat deze de Atlantische sa menwerking of in ieder geval de Euro pese integratie zou prijs geven en dit te Moskou gaarne zou worden gezien, daar het de positie van de Sovjetunie slechts zou ten goede komen. het vastgestelde tijdschema verliep, hetgeen vooral van het publiek heeft verdiend. sproken en 1 ziekconcours had uiteengezet, het eerste plaats nam, had den de weersomstandigheden zich dus- net nog een lust om in het mooie park te vertoeven de goede muziek te genieten, die Deze mening van de Amerikaanse democratische partij moge nu alleen theoretische waarde hebben, zij kan practische betekenis krijgen als in Frankrijk de Gaulle aan net bewind komt. We hebben in ons vorig overzicht reeds geschreven dat van deze generaal een buitenlandse poli tiek zou kunnen worden verwacht veel zelfstandiger ten opzichte van Amerika en Engeland dan die wel ke Parijs tot nu toe voerde. De Gaulle’s politiek zou veel nationalis- tischer zijn, gericht op het herstel van de zg. grootheid van Frankrijk, hoe onwaar schijnlijk het ook is dat hij dit ideaal zou kunnen bereiken. Frankrijk zal dan ook over eigen atoomwapenen willen beschikken. En er zijn al commentatoren, die heel ver met hun speculaties gaan en voor spellen dat zoals eenmaal in de jaren voor 1917 een vooruitstrevend Frankrijk in de buitenlandse politiek samenging met een reactionnair Rusland, straks een rechts Frankrijk onder de Gaulle in de buitenlandse politiek zal samengaan met een uiterst links Rusland, als thans Ame rika en de Sovjetunie niet spoedig onder elkaar een accoord sluiten. Maar hier zitten we dan al midden in de Franse crisis. Ze leek aanvankelijk haast programmatisch te verlopen. Premier Pflimlin handhaafde in het openbaar de fictie dat de generaals in Algerije niet in opstand waren, en deze vermeden een openlijke breuk met Parijs. Pflimlin be reidde een grondwetsherziening voor tot versterking van de uitvoerende macht waardoor deze het recht van veto zou krijgen op wetsontwerpen welke vanuit het parlement zelf zouden voortkomen, dus niet door het kabinet waren inge diend; een motie van afkeuring in de nationale vergadering, waarmede een kabinet ten val zou kunnen worden ge- taris van Marine de vice-admiraal Moor man. Dit bleek uit een intervieuw met het socialistische dagblad „Het Parool”, dat ogenblikkelijk met een hoofdartikel verscheen onder de felle kop „Mis”. Al spoedig bleek, dat deze mdruk onjuist was. In een persoonlijke verklaring aan de Nederlandse pers zeide de heer Ver meer, dat een dergelijke revanchemaatre- gel wel zeer „onsportief” zou zijn. „Ik betreur dat mijn woorden die indruk gewekt hebben”, aldus de socialistische partijvoorzitter. „Ik wees op de wijze, waarop de Tweede-Kamerfractie van de pvda had gehandeld bij de motie inzake de „Karei Doorman” om aan te tonen hoe men eigen standpunt kan verdedi gen zonder een blijkt, dat een aanval op de heer Moorman zal worden begonnen nu mr. Kranenburg is af getreden”. Dat was duidelijke en geruststellende taal. Eigenlijk kon deze verklaring niet anders luiden omdat er een hemelsbreed verschil tussen de kritiek op het beleid Kranenburg en op ’f beleid Moorman is. De staatssecretaris van oorlog had te maken met een algemene vertrouwens crisis. Na de helmen- en gasmaskeraf- faire geloofde onze volksvertegenwoordi ging niet meer in de juistheid van zijn beleid. De staatssecretaris van oorlog be ging ook de fout een reis naar de Ver. Staten te maken toen hij in de Tweede Kamer aanwezig behoorde te zijn. Voor deze fout moest hij de Tweede Kamer zijn verontschuldigingen aanbieden. Dit alles kan men van staatssecretaris Moorman niet zeggen. Het is waar, dat de socialisten van meet af aan zich heb ben verzet tegen ons vliegkampschip de „Karei Doorman”. Wijlen de heer Vor- rink is daarmede begonnen en de heer Vermeer heeft dit beleid voortgezet. Maar daar staat tegenover dat de be groting van marine nog altijd is goedge keurd. En ook heeft het parlement zich niet verzet tegen de modernisering van de „Karei Doorman”, die juist deze week weer in de vaart kon komen. De kritiek tegen het beleid van de staats secretaris van marine is dan ook van geheel andere aard. En daarom was het dan ook niet te verwachten, dat de so cialisten het nu speciaal zouden gaan munten op het beleid van staatssecretaris Moorman. Al deze voorvallen hoe onbelangrijk zij ook mogen zijn wijzen erop dat de politieke tegenstellingen in ons land verscherpt zijn. Als wij ons niet vergis sen zal dit beeld na de gemeenteraads verkiezingen niet veranderen. Na de be- vrijding heeft nog geen enkel kabinet het vier jaar de gehele parlementaire periode volgehouden. Het valt na tuurlijk niet te voorspellen of dit ook het geval zal zijn met het huidige kabinet Drees. Maar dat dit kabinet nog vele stormachtige debatten zal moeten door staan, is wel zeker. Evenals tot nu toe het geval is geweest, is het traditioneel geworden muziekconcours met avondfeest, dat telkenjare op Pinkstermaandag te Bolsward wordt gehouden, ook thans weer schitterend geslaagd. Deze keer berustte de organisatie bij de concourscommissie van de Schutterij-muziek, die er voor heeft gezorgd dat het gehele program ma volgens het vastgestelde tijdschema verliep, hetgeen vooral bij de marsdefilé grote waardering Het weer liet zich ’s morgens niet gun stig aanzien, zodat de organisatoren niet beter konden doen dan maar hopen dat de regen in de loop van de dag plaats zou maken voor het bij een dergelijk openluchtfeest haast onmisbare zonnetje. Toen om twee uur ’s middags, nadat de voorzitter een welkomswoord had ge- waarvan de regering op democratische wijze geschoeid is. Overigens zal een nauwere economische samenwerking van de communistische landen wel betekenen dat de Europese satellietstaten hun krachtsinspanning zul len moeten opvoeren om naast de Chi nezen, ook de Russen te helpen in hun poging de Ver. Staten te overvleugelen op economisch gebied, tot welke poging Moskou zich des te sterker wil zetten nu een teruggang in de bedrijvigheid in het Westen, ook de verdere ontplooiing van het Amerikaanse industriële apparaat be lemmert. Dat het communiqué vermeldt dat ook aandacht zal moeten worden geschon ken aan de opvoering van de productie van consumptiegoederen, zonder dat die van de zware industrie daarvan nadeel mag ondervinden, zal wel bedoeld zijn om de arbeiders der satellietstaten het lokaas van een hogere levensstandaard voor te houden, terwijl ze zwoegen ten bate van de Sovjetunie en China in het streven dezer landen naar wereldover- heersing. MINISTER ALGERA OPENT „KOMENDE KANSEN” Het tentoonstellingscomité, dat belast is met de organisatie van de tentoonstel- link „Komende Kansen”, die van 25 juni tot 5 juli a.s. te Kollum zal wor den gehouden, heeft Zijne Excellentie de Minister van Verkeer en Waterstaat be reid gevonden de tentoonstelling te ope nen. De tentoonstelling, die beoogt belang stelling te wekken voor de landaanwin ning en de overige structurele problemen in onze provincie, zal naar mag worden verwacht mede door de inhoud van het openingswoord van deze Friese minis ter, die zo nauw bij onze provincie en haar problemen is betrokken, niet onbe langrijk in haar bedoelingen worden ge steund. Te Moskou zijn in deze overzichtsperiode enige belangrijke confe renties gehouden. Eerst kwam er de Raad voor onderlinge economi sche hulp bijeen, waarin de communistische geregeerde landen, be halve Zuid Slavië, dat nooit lid van deze organisatie is geweest, ver tegenwoordigd waren. Bij uitzondering waren nu voor deze conferen tie ook de meeste premiers en partijsecretarissen der betrokken landen aanwezig, hetgeen er op wijst dat deze conferentie zeer-belangrijk werd geacht. Dat is stellig ook het geval geweest. Men zegt dat communistisch China al enige tijd ontevreden was over de bijdragen welke de Europese communistische landen aan de Chinese industriële ontwikkeling verleenden en de vertegenwoordigers van dit land, zowel als die van Noord Korea en Noord Vietman ter conferentie zullen stellig de nadruk hebben gelegd op de noodzaak aan hun landen, welke als onderontwikkelde gebieden moeten worden be schouwd, meer aandacht te schenken. de nationale vergadering waren vaard, eigenlijk al bezig was, zoals een commentator het noemde, de jas te naaien, waarin de Gaulle aanstonds zon der meer zou kunnen kruipen. Maar toen begonnen de zaken een zeer ernstig aan zien te krijgen; in de eerste plaats vorm den de generaals in Algerië een comité voor algemeen welzijn voor het gehele land, dat veel lijkt op een regering en dus practised de taak van Parijs overnam de toon van de generaals werd toen ook agressiever en men kon er duidelijk uit afleiden dat zij geenszins een liberale po litiek jegens de Algerijnse inlandse be volking wilden voeren; men mag dan ook twijfelen of dit comité, lang de steun van bepaalde Algerijnse leiders zal behouden, welke het thans geniet. In Tunis en Marokko en speciaal in eerstgenoemd land roerden zich de daar gestationneerde Franse troepen op een wijze welke deed vermoeden dat hun lei ders het eens waren met de generaals in Algerië, zodat de vrees bij de rege ringen dier landen rees dat de Franse militairen de koloniale verhouding tus sen deze nu onafhankelijke landen en Parijs wilden herstellen. Daarna sloeg de rebellie van Algerië ,door toedoen van een uiterst rechts lid van de Franse na tionale vergadering, over naar Corsica, waar ook al weer parachutisten comité’s voor algemeen welzijn gingen oprichten en om een regering de-Gaulle begonnen te roepen. En tenslotte had het er veel van dat ook een deel van de Franse vloot, pas van Navo-manoeuvres in de Middellandse zee terug en in Malta voor anker, rebel leerde. Het voer uit en belandde, hoewel het volgens Parijs orders voor Toulon had, in een Algerijnse haven. Geheel volgens de verwachting bood de staatssecretaris van Oorlog, Mr. Kranenburg, zaterdagochtend aan H.M. de Koningin zijn ont slag aan. Een andere conclusie kon hij uit het debat in de Eerste Kamer over de defensie-begroting onmogelijk trekken. Dat het „diepgaand beraad” nog enige tijd heeft geduurd vond zijn oorzaak in het feit dat mr. Kranenburg nog overleg wilde plegen met zijn partijgenoten. Uit het vele rumoer dat rond dit aftre den is ontstaan, is wel gebleken dat de socialistische Tweede-Kamerfractie het optreden van de Eerste Kamer minder juist vond. In de Tweede Kamer had men een commissie van onderzoek inge steld, die het gehele inkoopbeleid bij de landmacht onder de loupe zou nem.en. De senatoren wilden dit onderzoek niet afwachten en vrijwel unaniem alleen de c.h.-fractie steunde de staatssecretaris tot het einde toe hebben zij de staats secretaris te kennen gegeven dat hij beter kon heengaan. De voorzitter van de so cialistische Eerste Kamer-fractie zat met dit probleem. Mag de Eerste Kamer wel op zo’n duidelijke wijze het beleid van de Tweede Kamer doorkruisen Deze vraag beantwoordde de heer In ’t Veld tenslotte bevestigend toen hij staatssecre taris Kranenburg veel „wijsheid en moed” bij zijn beslissing toewenste. Wij kunnen ons voorstellen, dat de Tweede Kamer het niet erg prettig heeft ;evonden, dat de senatoren een ander ieleid tegenover staatssecretaris Kranen- L’i gevolgd. Maar af te keuren is dit toch zeker niet. Er zijn uit de par lementaire geschiedenis enige voorbeel den aan te halen dat de Eerste Kamer dit meer heeft gedaan. Zo heeft zij mi nisters en kabinetten naar huis gestuurd. En zal zij nu niet het recht hebben dit zelfde te doen met een staatssecretaris? De Eerste Kamer heeft haar eigen sou- vereiniteit en als „Kamer van Revisie” kan zij dus haar eigen beslissing nemen. Neen, staatsrechtelijke bezwaren tegen het optreden van de senatoren kunnen zeker niet worden ingebracht. Bovendien Hoe dit ook zij, de socialisten deden niet aan de staking mee, maar het agres siever optreden der generaals in Algerië en de uiterst rechtse rebellie op Corsica, alles onder de dekmantel van de Gaulle’s naam, had hun partijleiding en parle mentaire fractie kopschuw gemaakt voor een bewind-de Gaulle en de parlementai re fractie besloot dinsdagavond met over grote meerderheid tegen overdracht van de macht aan de generaal te stemmen, die zelf al had aangekondigd dat hij be gonnen was met de procedure om langs wettige weg de leiding keins regime op zich te Kennelijk had hij in president Coty en premier Pflimlin, die overdracht van het bewind aan hem waarschijnlijk als de enige uitweg zagen om een burgeroorlog te voorkomen, enige toezeggingen gekregen mits de nationale vergadering met een bewind de-Gaulle instemde. Op zijn beurt schijnt deze nog eens te hebben herhaald dat hij alleen langs wet tige weg aan het bewind wilde komen en dat hij de socialisten niet in de armen van de communisten wilde dringen. Pflimlin moet echter door het besluit van de socialisten om tegen een bewind-de Gaulle te stemmen en na een kabinets- zitting tot het inzicht zijn gekomen, dat hij niet vrijwillig voor de Gaulle moest plaats maken doch aan de nationale ver gadering, als de hoogste vertegenwoor digster van het volk, het oordeel laten. Daarom stelde hij die avond de vertrou wenskwestie; hij zou aanblijven als een meerderheid uit de democratische par tijen de communistische stemmen zouden dus niet meetellen zich voor hem verklaarde. Diezelfde nacht gaf de nationale verga dering hem nog eens haar vertrouwen, zij nam zijn herziening van de grondwet aan, maar de conservatieven stemden te gen en dat gaf Pflimlin toch aanleiding af te treden: hij had blijkbaar niet meer de overtuiging de toestand meester te kunnen blijven, toen de conservatieve ministers zich uit zijn kabinet terugtrok ken. Zo ver waren we woensdagochtend toen dit overzicht werd afgesloten. Te Parijs achtte men het toen waarschijnlijk dat president Coty de Gaulle of de socialist Mollet zou uitnodigen een nieuwe rege ring te vormen. Het eerste achtte men het waarschijnlijkst omdat ook op het vasteland van Frank rijk een rebellie der militairen, met hulp van parachutisten uit Algerië dreigde. Practisch zou de Gaulle dus aan het be wind komen, niet als een figuur die bo ven de partijen staat, maar door het le ger. De moderne legers beschikken over machtsmiddelen waartegen de burgerij weerloos staat. Wat zich nu in Frankrijk afspeelt is een buitengewoon ernstig verschijnsel dat niet alleen de verdere ont wikkeling der gebeurtenissen in geheel de wereld kan beïnvloeden, maar in de verhouding van volk en leger een zeer ernstig probleem voor elk democratisch land aan de orde stelt. Na de economische conferentie volgde te Moskou een soort top conferentie van de landen van het pact van Warschau, waar de politiek werd besproken. Gezien de situatie aan Westelijke zijde ontstaan door de gebeurtenissen in Frankrijk en de druk welke in de Atlan tische landen door de publieke opinie op de regeringen geoefend wordt om de kernwapenen prijs te geven, kan er van op aan dat aan deze onderwer pen grote aandacht is besteed. En daar naast natuurlijk aan de verhouding tot het weerbarstige Zuid Slavië. Vooral nu er ernstige moeilijkheden dreigen voor de eenheid van het Westen door de dramatische ontwikkeling in Frankrijk, moet het Moskou veel waard zijn daartegenover de eenheid van de communistische landen te demonstreren. De conferentie te Moskou schijnt dan ook .besloten te hebben Tito met zachte handschoenen aan te pakken. Stellig met grote instemming van de Poolse leider Gomulka, die om Moskou niet te versto ren, het voorgenomen bezoek van Tito aan Warschau liet afzeggen, maar zeer ingenomen zal zijn geweest met het feit dat Chroesjtsjew een telegram met geluk wens aan Tito zond, ter gelegenheid van diens 66ste verjaardag, waarbij hij de hoop uitsprak dat d^i moeilijkheden tus sen Moskou en Belgrado gerezen, spoe dig zouden zijn opgelost. Wat de verhouding tot het Westen be treft zal vooral de vraag aan de orde geweest zijn hoe dit Westen met nieuwe vredesgebaren naar een topconferentie te leiden, waar alleen onderwerpen aan de orde zulleti komen, welke de Russen wel gevallig zijn. Tot die vredesgebaren be hoort het besluit van enige satellietstaten hun troepenmacht in te krimpen, de Sovjetunie zal haar leger uit Roemenië terugtrekken en de landen van het pact van Warschau hebben zich opnieuw ver klaard met de Navo-landen een niet- aanvalsverdrag voor de duur van 25 jaar te sluiten. Maar kennelijk blijft Moskou er op staan dat op een topconferentie allereerst de kwestie van de kernwapens en de stop zetting der proeven daarmede zullen worden besproken. President Eisenhower heeft in een brief, welke een laat antwoord was op de Russische nota waarin een eenzijdige stopzetting der proeven door Moskou werd meegedeeld, voorgesteld dat de landen, die atoomwapens maken, enige deskundigen zullen aanwijzen die binnen korte tijd moeten bijeenkomen om een stelsel van controle te ontwerpen, waar door vastgesteld kan worden of de lan den zich inderdaad aan een eventuele afspraak tot stopzetting houden. Zou een dergelijk controlesysteem door deze deskundigen eenstemmig worden vastgesteld, dan lijkt het waarschijnlijk dat president Eisenhower bereid zal zijn het vraagstuk der proeven als punt 1 op de agenda van een eventuele topconfe rentie te aanvaarden. Opmerkelijk is dat de partijleiding van de democraten in de Ver. Staten in afwijking van de mening der Amerikaanse regering, de mogelijk heid heeft geopperd dat er desnoods een topconferentie van de Ver. Staten en de Sovjetunie alleen zou kunnen worden ge houden de Russen willen niets liever als de bondgenoten van Amerika steeds over deze onderhandelingen wer den geraadpleegd. waar o.m. een comité van openbare veiligheid voor geheel Algerië is gevormd. De bovenste foto geeft een beeld van de eerste vergadering van dit comité. Aan het hoofd van de tafel (links op de foto) zien we van voor naar achter: Dr. Sid Cara, voorzitter, Jacques Soustelle, generaal Raoul Salan, generaal Jacques Massu en de heer Delbeque, vice-voorziter. De onderste foto geeft een beeld van de plechtig heid in de grote hal van het Gouvernementsgebouw te Algiers, tijdens welke gelegd aan de voet van het oorlogsgedenkteken V.l.n.r. het leggen van de krans generaal Jouhax, een onbekend militair, generaal Massu, de heer Regard, Jacques Soustelle, generaal Salan en Dr. Sid Cara. is een verschil van mening over de Indo nesië- en Nieuw-Guineapolitiek, zoals die tussen een deel van de Eerste Kamer en de Tweede Kamer bestaat, waarlijk niet van minder belang. Dit alles neemt niet weg, dat de pvda de felle aanval van de kvp-senator De Gou op staatssecretaris Kranenburg be schouwt als een politieke manoeuvre aan de voor-avond van de gemeenteraadsver kiezingen. De voorzitter van de pvda, de heer E. Vermeer, had een ogenblik de indruk ge vestigd, dat zijn partij deze aanval zou wreken door ernstig kritiek uit te oefe nen op het beleid van de kvp-staatssecre- toe het geval is geweest, is het traditioneel geworden Bolsward wordt gehouden, ook thans weer schitterend geslaagd. Schutterij-muziek, die er voor heeft gezorgd dat het gehele pro: Igens het vastgestelde tijdschema verliep, hetgeen vooral i :filé grote waardering van het publiek heeft verdiend. het grote nut van een mu- corps op het podium plaats nam, had- c danig gewijzigd, dat werd en van daar zou zijn te beluisteren. bracht, zou van constructieve aard moe ten zijn en zou tevens de nieuwe minis ter-president moeten aanwijzen. Velen geloofden dat Pflimlin, die beloofde te zullen aftreden als deze voorstellen door de nationale vergadering waren aan- commentator het noemde, van het republi- nemen. gesprekken met het bewind hem Pflimlin riep onder deze omstan digheden de nationale vergadering reeds zondag bijeen en waarschuw de haar en het gehele volk voor een herhaling van wat zich op Corsica afspeelde, op het Franse vasteland; voor de veiligheidspolitie en de troepen werd de alarmtoestand afge- kondigd omdat de kans op een bur geroorlog nu wel zeer groot was, volgens Pflimlin. communisten kondigden alvast een vraagt men zich af of het hun daarmee

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1958 | | pagina 1