i TWEEDE KAMER AANVAARDT JEUGD- SPAARWET De Gaulle: Algerije moet één worden met Frankrijk Buitenlands Overzicht Zilveren filmpjes Zijn in het Krimlin weer veranderingen op til? De Fransman moet leven ende buikriem aanhalen STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND to sizzen VRIJDAG 20 JUNI 1958 54e JAARGANG No. 47 KAMEROVERZICHT de vrijhart- Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Uitgave: A. OSINGA N.V., Bolsward Administratie- en Redactie-adres; Marktstraat 13 Telefoon 451 Na 18.30 uur 305 of 335 (K 5157) van het dat deze zaak een der de agenda zou zijn. de de Abonnementsprijs f l 90 pet kwartaal (bij vooruitbetaling) Giro 887926 Advertentieprijs: 13 cent per mm Ingezonden tnededeli* gen dubbe1 tarief Handelsadvertenties bij contract reductie jaar spaart no. loon. Tussen nen Ionen te benaderen. Het feit, dat men op de communistische ministers aan kant wilde zetten. Nu Soekarno echter zijn doel heeft bereikt, beweert hij dat hij nooit van plan is geweest verandering in het kabinet te brengen; het leger, zo zei- de hij, wenst de huidige regering te handhaven. Bolswanls Nieuwsblad Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad Bolsward krijgt zijn eerste autobusonder neming. De heer Zwaagstra heeft zich er als zodanig gevestigd en ’n luxe auto- bus aangeschaft. De Japanse troepen verloren tijdens hun veldtocht 2890 doden en 8200 gewon den, dit is gering in vergelijking met de Chinese verliezen. ANJERACTIE 1958 Deze zeer recente foto van het Koninklijk gezin werd door het Koninklijk paar exclusief ter beschikking gesteld het Prins Bernhard fonds en de Anjerfondsen, waarvan de Prins regent is. voor de jaarlijkse inzameling aan einde van deze maand voor het Nederlandse culturele leven, B. en W. van Bolsward stellen voor de tollen op de weg van Bolsward-Workum op te heffen. Dy syn jeugd yn’t wylde oanstelt, Bettert hiw wol op 'e jeld. Er gaan geruchten, dat het verkeer over de afsluitdijk per 1 juli a.s. vrij gegeven zal worden. De heffing van een vergoe ding voor het'berijden van de dijk ten bate van het Nat. Crisis-comitee zou dan komen te vervallen. Hwat haf (gabe Skroar us hjoed De Veiligheidsraad zond Rusland sprak geen veto uit maar onthield zich van stemmen wel waarnemers om te voorkomen dat de Libanese opstandelin gen wapenen toevloeiden maar kennelijk hadden Egypte en Syrië op vrij af doende wijze al voor die bewapening gezorgd. Een beroep op Amerikaanse hulp is voor de Libanese regering eigenlijk niet mo gelijk, omdat hier niet kan worden ge sproken van een geval waarin Libanon bedreigd wordt met agressie van commu nistische zijde; in dit laatste geval voor ziet het verdrag dat enkele Arabische staten en ook Libanon met de Ver. Staten sloten wel; een verdrag overigens dat Nasser als de eigenlijke oorzaak van d_ Libanese moeilijkheden noemde; meerderheid der Libanezen zou de neu traliteit boven de Westelijke invloed ver kiezen, maar wij geloven niet dat een dergelijk abstract iets het volk in een burgeroorlog jaagt, er zit stellig Egyp- tisch-Syrische invloed, en laat ons hopen geen Russische, achter. Al hebben dan ook Egypte en Syrië ruim schoots Russische hulp aanvaard, toch mag men deze landen nog niet tot het communistische blok rekenen. Wat deze Russische hulp betreft, dezer dagen pu bliceerde het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken een rapport waarin werd uiteengezet dat de Russen, dank zij de voortschrijdende economische en indu striële ontwikkeling van hun land, in de laatste jaren voor 7/2 miljard gulden aan economische steun aan 14 onderontwik kelde landen hebben kunnen verlenen. In het rapport wordt gewezen op de ge- De verscherping der betrekkingen tussen de Sovjetunie en Zuid Slavië heejt zich in deze overzichtperiode voortgezet. Hardnekkig blijven de geruchten aanhouden dat er weer veranderingen in het Kremlin op til zijn. Tito zal met de Westelijke wereld de verontwaardiging delen over het feit dat de Hongaarse regering Nagy en Maleter heeft doen ter dood brengen. Men herin nert zich nog dat destijds, toen de Hon gaarse opstand door Russische troepen in bloed gesmoord werd, Nagy ’n toevlucht zocht in de Zuid Slavische ambassade en een vrijgeleide kreeg om met het nieuwe Hongaarse bewind te onderhandelen. Desondanks werd hij door de Russen ge arresteerd en later aan het regime-Kadar uitgeleverd. Maleter werd op zo moge lijk nog verraderlijker wijze in handen van Kadar gest verantwoordelijk voor de dood van deze beide mannen, die nu terecht zijn ge steld omdat ze Hongarije aan het „kapi talistische” Westen zouden hebben wil len uitleveren. Het zou de Russische pre mier maar een half woord hebben be hoeven te kosten om deze terechtstelling te voorkomen om daarmee ook een vriendelijk gebaar jegens dat „kapitalis tische” Westen te maken, waarmee hij, naar hij beweert, op goede voet wil ko men. Wat het verdere nieuws betreft nog het volgende. Terwijl Frankrijks positie in de Navo nog enigszins duister is ge worden, heeft het probleem Cyprus ge leid tot een ogenschijnlijk onoverbrug bare kloof tussen de beide Navo-leden Griekenland en Turkije. Laatstgenoemd land heeft de nieuwe Engelse voorstel len omtrent de positie van Cyprus zon der meer verworpen; het houdt vast aan de verdeling van het eiland in een Grieks en Turks deel en de Grieken zijn daarover zo ontstemd dat ze niet meer willen meedoen aan Navo-oefeningen waarbij ook de Turken betrokken zijn. Een schakel in de Navo-verdediging te gen Russische expansiezucht in zuidelijke richting is daardoor verzwakt. De En- gelsen hebben aanzienlijke troepen ver sterkingen naar Cyprus gezonden, ken nelijk niet alleen om er verdere ongere geldheden te onderdrukken, maar ook om een varen, welke daaraan voor die landen en voor het Westen verbonden kunnen zijn. Het Westen mag zich die waarschu wing inderdaad in de oren knopen. In zonderheid ook de Navolanden doen veel te weinig aan de ontwikkeling van hun onderlinge economische en politieke samenwerking, welke een antwoord zou kunnen geven op de Russische uitda ging op economisch gebied. Men vraagt zich ook weer af in welke richting het in Indonesië zal gaan nu Djakarta het laatste bolwerk der tegen regering nl. Menado schijnt te zullen heroveren. Enkele maanden, ja weken ge leden, toen Soekarno de Amerikaanse medewerking nodig had om de Philip- pijnen en Formosa te beletten hulp aan de tegenregering te verlenen, liet de In donesische president weten dat hij wilde breken met de communistische partij en Na een uitvoerig debat over de wenselijkheid van de bezitsvorming heeft de Tweede Kamer een wetsontwerp om het jeugdsparen te stimuleren aangenomen. Jeugdige personen tussen de 15 en 20 jaar zullen in de toekomst een premie ontvangen indien zij ieder jaar een vast bedrag sparen. Dat bedrag mag per jaar niet kleiner zijn dan f 30 en niet hoger dan f 200. Om deze premie te ontvangen zal men minstens zes jaren en ten hoogste negen jaren moeten sparen. Uitzonderingen be vestigen uiteraard de regel: als men bij voorbeeld wil trouwen kan men de spaar gelden opnemen. De premie, welke het rijk betaalt, zal voorlopig 10% bedragen. Ook voor militairen wordt een uitzonde- meeld?Chröes’jtsjëf is mede ring gemaakt: zij kunnen nog op hun ijk voor de dood van deze twintigste jaar met een spaarregeling be ginnen. Hun spaarperiode kan maximaal 10 jaren duren. Het is dus de bedoeling van de regering om spaargewoonte aan te kweken. Zij wil daarbij met de jeugd beginnen, onder het motto „jong geleerd oud gedaan”. De meerderheid van ons volk huwt tussen de 20 en 30 jaar, zodat deze jeugdspaarregeling voor trouwlusti gen inderdaad iets kan betekenen. De jeugd van vandaag kan ongetwijfeld beter sparen dan de vorige generatie, die vóór de oorlog is .opgegroeidToch zijn de ervaringen teleurstellend. In 1955 wa ren naar schatting ruim één miljoen 16- tot en met 24-jarigen in het productie proces opgenomen, d.w.z. ongeveer drie kwart van deze leeftijdscategorie of ruim een vierde van de totale beroepsbe volking. Bij de rijkspostspaarbank had in 1955 van hen 48% een spaarboekje. Een on derzoek bij de spaarbank te Rotterdam heeft uitgewezen, dat 63% van de 16- tot en met 24-jarigen een spaarboekje of een spaarrekening had. Meer dan de helft van dit percentage was echter geen actief spaarder. Dit deel deed dus in 1955 geen enkele inlage. In totaal blijkt gemiddeld per jaar nog geen 5% van het netto-loon op een spaarboekje of een spaarrekening te zijn gespaard. De groep van actieve spaarders tussen de 16 en 19 >g geen 10% van het netto- de 20 en de 24 jaar begin- de spaarprestaties 10% van de netto- deze leeftijd met huwelijksplannen gaat rondlopen zal aan dit spaarenthousiasme niet vreemd zijn. Maar deze plannen zijn waarschijnlijk veelal nog niet ernstig ge noeg, want het gemiddelde bedrag dat dat gespaard wordt is beslist te gering om een gezin te gaan stichten. De bedra gen variëren tussen de f 55 en f 584. De gedachte om de spaargewoonte aan te kweken verdient zeker instemming. De regering heeft daarvoor wel wat geld over. Vier jaren na de inwerking treding van de wet zullen de kosten on geveer 1 miljoen gulden bedragen. Na negen jaren zal deze premieregeling on geveer ,12,5 miljoen van de schatkist vergen. De gemiddelde kosten per jaar zullen rond 8,5 miljoen belopen. Dit gehele wetsontwerp moet gezien wor den als een onderdeel van de regerings- politiek om de vorming van duurzaam bezit mogelijk te maken. Over de bezits vorming is bij de Kabinetsformatie van 1956 heel wat te doen geweest. Vooral van de zijde der rechtse fracties heeft men er toen op aangedrongen dit pro bleem centraal te stellen. Nu het gebouw van onze sociale verzekering bijna vol tooid is, zal men naar andere middelen moeten zoeken om het leven van de mens aangenamer te maken. Dat kan men doen door het hem mogelijk te maken te gaan sparen. Alle fracties zijn het over de wenselijk heid van de bezitsvorming eens. Wel is er verschil van mening over de vraag op welke wijze de bezitsvorming gestimu leerd moet worden. Van de zijde der p.v.d.a. is betoogd, dat bijv, belasting maatregelen niet helpen voor de loon- trekkenden, die geen belasting betalen. De socialisten legden in dit debat dan ook de nadruk op de vraaghoe kan men de armsten helpen? Dat is inderdaad een nijpend probleem. De rechtse fracties gaven te kennen dat deze groep het meest gebaat is met loon- zullen behelzen en het is de vraag, of zelfs als het referendum gunstig voor de Gaulle verloopt, een deel dezer partijen en de vakverenigingen zich daarbij zul len neerleggen. Van uiterst rechtse zijde in Algerije en Frankrijk zelve voelt men de moeilijkheden welke men nog met de partijen kan krijgen; vanuit comité s voor de openbare veiligheid zowel in Algerije als in Frankrijk zelve is daarom aange drongen op opheffing der partijen, en dit heeft de Gaulle genoopt tot een scherpe terechtwijzing aan die comité’s om zich niet met de politiek te bemoeien en een wenk aan de officieren die er lid van zijn om er uit te treden. Maar aan deze laatste wens van de generaal is niet voldaan; het is heel duidelijk dat het leger plannen heeft tussen beide te komen als het referendum niet naar ge noegen van de Gaulle verloopt of als de partijen verzet gaan plegen. De eigenlijke crisis in Frankrijk komt waarschijnlijk nog. 4e week juni 1933. Voor de politierechter te Leeuwarden stond een aantal studenten terecht we gens belediging van een agent van poli tie. De eerste verdachte beantwoordde de inleidende vragen in het Fries. Rechter: Welke taal spreekt u daar? Verdachte: Ik praet Frysk. R.: U hebt hier Nederlands te spreken. V.: Dat doch ik net. R.: Gaat U dan zitten. V.Mar ik mei hjir dochs wol Frysk sprekke. R.Dat mag U niet. U moet Nederlands spreken of anders zwijgen. V.: Mar ik haw dochs it léste wurd. R.Majoor, verwijder verdachte uit de zaal. Hierna wordt verdachte weggeleid en roept luid: Fryslan, oerein! R.Stel die man tijdens de behandeling der zaak in verzekerde bewaring. Breng hem in de cel. (Red. Deze student was Haring Tjittes Piebenga, thans Dr. Piebenga, als be drijfspsycholoog verbonden aan L. S. Miedema N.V. te Winsum). sen lijkt het waarschijnlijk dat als de des kundigen te Genève tot een positief re sultaat komen over de mogelijkheid con trole te oefenen, de kwestie verder een der onderwerpen op een topconferentie zal zijn. De Russen hebben er nog eens op aan gedrongen dat deze zo spoedig mogelijk zal worden gehouden, maar president Eisenhower en premier Macmillan zullen eerst iets meer over de Gaulle’s opvat tingen over diverse politieke kwesties wil len weten voor zij met hem aan één tafel gaan zitten in gezelschap van Chroesjtsjef. Het schijnt intussen nu wel vast te staan dat dr. Adenauer er op aandringen van Amerika accoord mee is gegaan dat de kwestie der Duitse hereniging geen be letsel mag zijn voor het houden van een dergelijke conferentie, hoewel de W. Duitse minister van buitenlandse zaken, von Brentano, gaarne aan de voorwaarde had vastgehouden hoofdpunten van politieke maatregelen. Een meer vrije loonvorming zal ook voor de armsten kansen kunnen scheppen. Bovendien moet men vele kleine loontrekkenden over de „spaardrempel” heenhelpen. Staatssecretaris Schelzer wees er op, dat men meestal niet zijn hele leven armlas tig is. Er is dus principiëel verschil van me ning over de wijze, waarop de bezits vorming moet worden bevorderd. Twee belangrijke tegenstellingen zijn daarbij in het geding: de al of niet aantastbaarheid van de eigendom en de visie op de over heidstaak. De staatssecretaris heeft nu aangekondigd dat de regering twee stu dies zal beginnen om de bezitsvormings- gedachte verder op gang te brengen. Zo zal worden nagegaan of het vormen van duurzaam bezit te bereiken is via loon maatregelen, terwijl men ook wil bezien of er belastingmaatregelen genomen kun nen worden. Naast deze studies zijn bin nenkort nog twee concrete maatregelen te verwachten: een premiespaarregeling voor ambtenaren en een uitbreiding van het wetsontwerp werkgeversbijdrage in bouwspaarfondsen. Deze twee maatrege len zijn genoemd in het kabinetspro- gram, zodat zij in ieder geval vóór I960 geëffecteerd moeten zijn, willen de mi nisters niet de indruk wekken, dat zij het met de gedachte bezitsvorming niet zo nauw nemen. De klachten over de trage gang van zaken waren bij de be handeling van de jeugdspaarwet al ern stig genoeg. Generaal de Gaulle heeft voor het eerst na de vestiging van zijn bewind een grote rede gehouden. Hij deed dat via radio en televisie, maar bepaald veel wijzer over zijn politiek zijn we niet geworden. Hij sprak van de geweldige problemen waarvoor regering en volk zich geplaatst zien: de pacificatie van Algerije op zodanige wijze, dat het voor altijd met lichaam en ziel aan Frankrijk verbonden blijft, het organiseren op federale wijze van de banden tussen het moeder land en de verbonden volken van Afrika en Madagaskar en het vestigen van de betrekkingen met Marokko, Tunesië en de staten van Indo China op basis van samenwerking. Men ziet dat de Gaulle hier een vrij scherp onderscheid maakt. Algerije moet één worden met Frankrijk, de betrekkin gen met de Franse koloniën in Afrika moeten worden gemoderniseerd, de on afhankelijkheid van Marokko en Tunesië blijft erkend, maar men wil met deze landen samenwerken, iets waartoe de hui dige regeerders van beide landen ook zeker bereid zijn, mits de Algerijnse kwestie naar genoegen van de Afrikaanse nationalisten wordt opgelost. En daar blijft de knoop zitten, want de Gaulle stelt de voor deze nationalisten en de Algerijnen onmogelijke aanvaard bare eis dat Algerije voor altijd met lichaam en ziel met Frankrijk verbonden blijft, dat wil zeggen geheel opgenomen, geïntegreerd wordt in het Franse rijk. Sommige commentatoren hebben er al op gewezen dat het Franse economische bestel een dergelijke integratie ook hele maal niet zou kunnen verdragen. Ze zou immers meebrengen dat het Algerijnse kunnen maken op de sociale voorzieningen welke de Fransen genieten en dat zou Parijs per jaar 7 miljard gulden kosten, terwijl het nu al volkomen aan de grond zit en zowel bij het Franse volk zelf als bij het buitenland om leningen moet aanklop pen. Weliswaar zou als Algerije kon worden gepacificeerd een groot deel der Franse oorlogsuitgaven vervallen, maar men ver- gete niet dat de Franse industrie daarte genover ook van defensie-orders profi teert en als deze wegvallen, ze zal moe ten trachten de markten te heroveren, welke verloren gingen doordat deze indu strie verzadigd was met oorlogsorders. Als begin van herstel van de zeer moeilijke economische toestand ziet de Gaulle het succes van de binnen landse lening waarvan de inschrij ving op 17 juni werd geopend. Maar wal daarvan ook de opbrengst zal zijn, Frankrijk zal ook nieuwe buitenlandse credieten nodig hebben boven de belangrijkste bedragen welke het reeds door Amerika, En geland en WDuitsland zijn voor geschoten en voorts de buikriem moeten aanbalen, waardoor er van het begin van de Europese gemeen schappelijke markt en j’ delszóne voorlopig wel weinig zal komen. In ieder geval zullen de Fransen gebruik moeten maken van alle dispensatiebepa- lingen welke het verdrag voor de Euro pese gemeenschappelijke markt zo ruim schoots bevat. Intussen zullen de credi- teurstaten en Navopartners van Frankrijk nieuwsgierig blijven naar de Gaulle's bui tenlandse politiek en naar de voorstelling welke hij heeft omtrent de nieuwe grond wet. Macmillan, de Engelse premier en Fos ter Dulles, komen binnenkort naar Pa rijs en hopen daarover dan iets meer te vernemen, dan de Gaulle in zijn rede vertelde, want daarin was hij vaag om trent de beide punten. Hij zeide dat Frankrijk in de Westelijke wereld, waar toe het behoort, zonder dat het zich daartoe behoeft te beperken, een plaats wil innemen die geschikt voor de repu bliek is en geschikt om een actie te voe ren die zowel het vaderland als de vei ligheid dient, in een wereld die ook al wendt zij vaak het tegendeel voor „ons de rol wil zien spelen welke ons toe komt, omdat die wereld voelt, dat dit alle mensen tot voordeel zal zijn”. Meer dan fazen zijn dit niet en ook wat de Gaulle en zijn ministers tot nog toe over diens opvattingen betreffende de nieuwe grondwet vertellen komt nauwe lijks boven dat niveau uit. De Gaulle noemde als factoren die tot Frankrijks herstel zullen meewerken: de toeneming der bevolking, een gesaneerde economie, de technische vooruitgang, de Sahara met haar grote rijkdommen aan mineralen, een zeer mooi en goed leger en als voorwaarde nr. 1een staat die het volk kan leiden: „ik heb,” aldus de generaal, „met mijn regering tot taak ons volk nieuwe instituten voor te stellen van zo danige aard, dat de republiek regeringen krijgt, die krachtig, doeltreffend en sta biel genoeg zijn om aan haar bestem ming te beantwoorden. In ’t begin van de herfst zal ik voorstellen doen. Het zal dan aan de Franse mannen en vrouwen zijn er komt immers een referendum om door hun stem over deze zeer belangrijke hervormingen te beslissen en daardoor over het lot van Frankrijk”. Dat is allemaal heel vaag, maar men krijgt toch wel de indruk dat de Gaulle’s voorstellen een zeer sterke inperking van de bevoegdheden van het parlement en daarmede van de rechten der partijen maal niet zou kunnen verdragen. Ze volk direct ook aanspraak zou nelijk niet alleen om er verdere ongere- te voorkomen dat Grieken en Turken aanslag op het eiland ondernemen. gering niet d natui aan ut uiut vv/wx het ook maar deze Amerikaanse eis zal jn niet weinigen in Amerika die thans overtuigd zijn dat men In Libanon ziet het er ook niet zo best uit voor de Westelijke invloed. De regering heejt de grootste moei te zich in de burgeroorlog tegen de pro-Egyptische elementen te hand haven. Veiligheidsraad zond Rusland van stemmen wel waarnemers om te De heer Chroesjtsjef heejt generaal de Gaulle geluk gewenst met zijn ambtsaanvaarding en dat kan meer dan een beleejdheidsjraze zijn, want waarschijnlijk heejt Chroesjt- sjej ook zichzelf en zijn kornuiten te Moskou gefeliciteerd met het be wind-de Gaulle in Frankrijk. Ten slotte schept dat nieuwe kansen voor de Russische politiek; de Gaulle heejt immers gezegd dat Frankrijk wel tot de Westelijke wereld be hoort, maar zich daartoe niet be hoefde te beperken. Begin juli zullen deskundigen van Ame rikaanse, Engelse, Russische, Franse, Poolse en Tsjecho Slowaakse zijde te Ge nève bijeenkomen om te spreken over de mogelijkheid van afdoende controle op de stopzetting van proeven met kernwa penen. De Russen zijn ten deze met de voorstellen van president Eisenhower ac coord gegaan, ofschoon zij ook graag India bij dit overleg zouden hebben ge had, het grote neutralistische land, dat zelf geen kernwapenen wenst aan te ma ken en dat, naar Moskou kennelijk ver wacht, dus misschien de Russische op vattingen omtrent het vraagstuk wel zou willen steunen. Eigenlijk niemand ge looft echter dat het vraagstuk alleen technisch kan worden opgelost. Er zal te voren nog heel wat politiek moeten worden bedreven. Het staat nu al vast dat de Gaulle atoom- en waterstofbommen voor zijn land wil en ze zelf zal laten ontwikkelen als Ame rika en Engeland hun geheimen op dit gebied niet aan Parijs meedelen, waar voor Washington in ieder geval niet bar veel voelt omdat men er niet zeker van is in wiens handen deze geheimen terecht zullen komen; tenslotte hebben de com munisten in Frankrijk ook nog een sterke aanhang. Anderzijds streeft Amerika bij eventuele stopzetting der proeven ook naar controle in communistisch China, waarvan het notabene de reg eens wil erkennen! Peking zal natuurlijk zijn erkenning aan de orde stellen, voor willen overwegen. Er zij te Washington veel te lang heeft getalmd met het overleg met Rusland waarmee men h.i. direct had moeten be ginnen toen alleen Amerika en de Sov jetunie kernwapenen bezatendeze com mentatoren lijkt het nu te laat om nog iets te bereiken; tal van andere landen ook voor een der beide partijen mirider betrouwbare, zijn nu bezig de ontwik keling dezer wapenen of bezitten er in ieder geval de mogelijkheid toe. Intus-

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1958 | | pagina 1