WANDELTOCHT HENNAARDERADEEL 1958 Qabe Skroar üs hjoed to sizzen Noordzee-eilanden vormen recreatiegebied van toenemende betekenis 4. Fan de Martinytoer 6. 9. Tj. de J. Voor veel moet nog meer propaganda worden gemaakt STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad Kunstmest en wecken Gouden filmpjes I F 54e JAARGANG DINSDAG 24 JUNI 1958 No. 48 Hwat hat vraagstuk 1. 2. 3. 5. 48^ 7. 8. 10. ÏN ’E TAKOMST SJEN Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward Administratie- en Redactie-adres; Marktstraat IJ Telefoon 451 Na 18.30 uur 305 of 335 (K 5157) Abonnementsprijs I 1.90 pet kwartaal (bij vooruitbetaling) Giro 887926 Advertentieprijs: 13 cent per mm Ingezonden mededelh gen dubbel tarief Handelsadvertenties bij contract reductie Forskaet aerd Of tsjinstridich sin, Dat pearet kwealk, Dat fet gjin min. !ge or- Ansichten van Bols'ward a 1 cent. Fa. wed. M. H. Ridder, boekhandel, Bols- ward. Bolswarils Nieuwsblad Te Pingjum zal het 30-jarig bestaan van de school feestelijk worden gevierd. museum Sloten, het planetarium in Fra- neker en binnenkort, zij het tijdelijk, de fraaie landaanwinningsexpositie te Kol- lum. Alles samen kan men niet tot een andere conclusie komen, dan die welke wij reeds uitspraken, namelijk, dat Friesland vele toeristische mogelijkheden biedt, die on benut blijven. Er is zelfs voor de bevol king van het eigen gewest veel nieuws bij en voor de buitenlander is het stellig de moeite waard omhier meer tijd te beste den dan tot nu toe. Daarvoor is een aanhoudende gerichte propaganda even zeer nodig als een hechte organisatie van actieve V.V.V.’s. Daarvoor is ook geld nodig en op dit punt zouden met name de leden van de plaatselijke V.V.V.’s meer kunnen doen. Een propaganda, die uiteenvalt in tien tallen folders, in een folder, die de fraaie gildebaren in Workum aanprijst hoezeer die ook de moeite waard zijn, of een folder voor het planetarium zullen minder effect sorteren dan gezamelijke folders voor bepaalde objecten en be paalde gebieden. En op dit punt zijn er gelukkig een aantal feiten aan te geven, die in de goede richting wijzen. blij, dat zij zelf nog wat kunnen blijven. Overigens is voor zeer velen het afscheid van de eilanden geen laatste afscheid, want wie de eilanden kent, komt terug vandaag de dag eens een lijstje van alle recreatiemogelijkheden in eigen gewest, kan zich niet beperken tot het merengebied, tot Appelscha, Gaaster- land of Beetsterzwaag en omgeving, of tot de typische aspecten, die de verschil lende delen van Friesland hebben. Want, er is veel meer. Friesland heeft zo lang zamerhand omstreeks dertig musea en oudheidkamers. Het Fries Museum is een van de meest waardevolle in het land en de oudheidkamers hebben stuk voor stuk een typische sfeer van de eigen streek. We noemen hier het kerkmuseum in Ja- num, de oudheidkamer te Dqkkum, de Hidde Nijlandstichting te Hindeloopen, de oudheidkamer in het Grouwster raad huis of zelfs It Kokelhüs fan Jan en Sjut in Eernewoude. Het is niet nodig al die oudheidkamers af te reizen, maar verscheidene ervan ver dienen meer belangstelling, dan zij nu trekken. Verder zijn er vele fraaie oude gebouwen, Friesland’s éigen openlucht- Der is wol ris sein, dat it greidebidriuw ut-de-aerd in bidriuw is, hwat slim kon- servatyf is. De pleatsen stean der ien kear, de lannen lizze der, de kij komme yn it lan en wurde by it hjerst wer opset, it gers groeit en it hea wurdt woun. Gjin nije gewassen, gjin seleksje, gjin sied, gjin üntsmetting dêrfan, gjin sproeimid dels, gjin terskerij of rüpeljen fan flaechs; gers en kij, molke en dong, hea en kuil, dat is sahwat it hiele program ma en dêr sit net folie fariaesje yn. It mei wier wêze, dat it in bütensteander sa taliket, de realiteit is rjuchtoarsom. Ik soe hast sizze, dat it greidebidriuw de léste tweintich jier hiel hurd foroare is en de gong, dy’t der de léste tiid yn sit is hast :toarmeftich. Hwer’t men it bi- Nadat door de commissie lichamelijke opvoeding het vorig jaar en onlangs een vierdaagse avondwandeltocht was georga niseerd, werd zaterdag, onder auspiciën van deze commissie de eerste wandeltocht Hennaarderadeel gehouden, zowel voor junioren als senioren, die uitermate goed geslaagd mag worden genoemd. Dit bete kent tevens, dat hiermede een eerste stap is gezet op de weg, die voert tot een meerdere mate van beoefening van deze sport, welke vandaag eigenlijk wel als een noodzakelijkheid kan worden be schouwd, waar immers deze eerste moge lijkheid van verplaatsing bij de mens door de toenemende motorisering en an- Senioren: le prijs „Kracht en Vriendschap Fer- werd 496/9 punten uitmuntend. 2e prijs Voetbalvereniging „S.D.S.” Oos- terend: 43 punten zeer goed. 3e prijs „De Swalkers” Oosterend: 421/Ö punten zeer goed. bank en de mjddenstandsvereniging spontaan prijzen beschikbaar stelden, ter wijl tijdens de tocht door de Rivelle-fa- briek te Wolvega gratis de aangename Rivella verfrissing werd aangeboden. Het was ruim twee uur, toen burgemees ter Alta, die persoonlijk ook een fraaie beker als prijs beschikbaar stelde, een kort woord van welkom sprak tot de tippelaars(sters) en hen een prettige tocht door de afwisselend, en prachtig gestoffeerde natuur van de gemeente Hennaarderadeel toewenste waarna de senioren met het muziekcorps „Wilhel mina” de eerste kilometer voorop, hun eerste schreden zetten op de voor hen 25 kilometer lange tocht, die voerde via Wommels, Spannum, Hennaard, Itens, Rien, Roodhuis en De Klieuw naar de finish terug. Enige tijd later vertrokken de junioren met hun leidsters en leiders welgemoet om de voor hen 15 km lange tocht via Wommels, Spannum, Hennaard en Itens terug naar Oosterend, te verslaan. Ook de E.H.B.O. Hennaarderadeel had haar taak voor deze tocht verstaan, en al was er voor haar niet zoveel werk te doen, deze geeft toch altijd een prettig gevoel bij de deelnemers(sters) dat men bij hinder aan de voeten zich aan de verzorgende hand van de E.H.B.O. kan toevertrouwen. Al met al heeft deze eerste Hennaardera- deeltocht aan allen die op welke wijze dan ook aan haar hebben deelgenomen grote voldoening geschonken en zal, naar de oprechte wens van de commissie, bij de jaarlijkse herhaling en een toene mend aantal deelnemers vanuit de ge meente en daarbuiten, een traditie kun nen worden gevestigd van grote bete kenis. Toen vrijwel alle deelnemers de tocht hadden volbracht, werd een optocht door het dorp geformeerd opnieuw met het muziekcorps „Wilhelmina” voorop, ter wijl na afloop aan iedere deelnemer (ster) een herinneringsmedalje werd uit gereikt, alsook in groepsverband. Deze bestond uit een vijf puntige ster, zoals die ook in het wapen van de gemeente Hennaarderadeel voorkomt, terwijl in 't midden het klokkenhuis van het dorp Hennaaard (naamsoorsprong van de ge meente) was gegrafeerd. Bij monde.van burgemeester Alta wer den de prijzen in groepsverband via de zelfgebouwde geluidversterker van Henk Feenstra bekend gemaakt, zoals die door de jury, bestaande uit mevrouw Das en de heren H. Leegstra en H. Moezelaar, allen afkomstig van Leeuwarden, was opgesteld en waarvan de uitslag was als volgt; Friesland biedt zeer vele niet gebruikterecreatiemogelijkheden. Er zijn plaatsen die zichzelf „verkopen” aan de vreemdelingen, Waar men bij drommen heengaat, omdat het er mooi is, zonder meer. Zulke plaatsen heeft Friesland een paar, onder meer Appel scha, een stukje van Gaasterland en laten we zeggen Grouw of Sneek. Er zijn ook plaatsen, die toeristencentra zijn gewor den door de propaganda. Wie in Zell am See in Oosterijk komt en verder al om zich heen heeft gekeken, komt tot de conclusie, dat dit vermaarde oord minder biedt, dan men gezien de propaganda zou verwachten. In Friesland zijn ettelijke plaatsen, die meer bieden, dan men durft hopen en daar derhalve toeristisch gezien moge lijkheden liggen, die nog niet ten volle worden benut. Een groot deel van de Friezen kent nog niet de helft van het eigen gewest en de vreemdelingen, die bij Nieuweschans de grens passeren, rijden meestal zo snel mogelijk dwars door Friesland heen om maar zo gauw mogelijk de zee te zien en de befaamde Afsluitdijk. Het is niet alleen te betreuren, dat vele Friezen in eigen gewest nog vele kansen onbenut laten, maar ook, dat men er slechts in geringe mate in slaagt, om de vreemde ling enkele dagen vast te houden. De Provinciale Friese V.V.V. heeft in samenwerking met andere provinciale V.V.V.’s in het Noorden meertalige fol ders laten uitgeven, waarin ons gewest aangeprezen. Er zou meer gedaan 1 worden, maar het geld ontbreekt de financiën vormen ook voor de plaatselijke V.V.V.’s veelal het grote struikelblok. De leden schijnen weinig vertrouwen te hebben in hun eigen V.V.V., en in de mogelijkheden die hun dy’t foar it aldere geslacht jit altyd hwat frjemd bliuwe. Zo wuiven de vakantiegangers op Vlieland de vertrekkende veerboot na, afscheid plaats biedt, of zij hebben te weinig be grip voor de functie van het toerisme,, dat nu eenmaal niet overal vanzelf groeit, maar wel overal een algemeen belang dient. Wie maakt van Workum zijn bijzonder fraais, maar en voor de bewoners van eigen gewest meer worden gepropageerd in samenhang met andere zaken. Folie, hiel folie is foroare en op mannich gebiet is de eardere ünderfining yn wear- de tige sakke. Leau mar frij, dat de jon- gerein mei faesje de nije dingen oan- grypt, ja, foar in diel is der nou earst aerdichheit oan it wurk komd, nou’t der hyltijd nije dingen to prebearjen binne en de swetten ütlein wurde kinne. It is al gjin bysünder stik meat as ien man in 20-25 kij allinnich birêdt, alle jierren forbetterje de masines en komme der bet- tere en mear praktyske wurktugen op ’e merk. Wy binne net blyn foar oerdriuwing. It wedstriidelemint sit yn mannich boer en as de iene safolle kin, wol de oare bi- sykje jit mear to kinnen. Wy sjog; skoan yn, dat de slimste ütrinners de fo stannichste net binne, dat der oare din gen forlern geane as men tofolle wol, mar ik priizgje de lju, dy’t it nije bi- sykje en har krêften mjitte oan nije mooglikheden. Libben is nou ien kear striid en dizze freedsume kriich mei lan en fé haldt de lju libben en fris. Sit dizze frisse, libbene geast ek yn de sosiale ynstelling fan de agrariërs? Sjog- ge hja ek op maetskiplik terrein mei for- langen.üt nei better forhaldingen en ri- ker geastlik libben? Ik ha wol ris de ge dachte, dat it hjir net sa gunstich stiet as op technysk gebiet, hiel hwat libje jit yn de sfear fan foar de oarloch en kinne de nije foarmen mar kwealik daeije. Dochs is ek hjir de takomst oan de mo dernere opfettingen. Men stribbet nei in folie djippere en bredere forbounens mei de hiele maetskippij. It isolemint, de ófskieding is üt ’e tiid. De agrariër kin yn de mienskip net mist wurde, net al linnich om syn ekonomvske prestaesjes, wring oan geast- De gildebaren in de Grote Kerk zullen voor de vreemdelingen aantrekkelijk worden wanneer ze Bovenaan De Javaan. 2 ets sigaar. D. de Vries Jr., Bolsward. Ter gelegenheid van de onthulling van de gedenksteen in het geboortehuis van Gysbert Japicx wil de krite een histori sche optocht houden. Er is een feest commissie benoemd van 25 personen. De kosten van het feest zijn geraamd op f 1000,—. Heel dikwijls worden slechte resultaten bij steriliseren van tuinbouwprodukten toegeschreven aan een verkeerde bemes ting. Vooral het gebruik van kunstmest heeft in dit verband een slechte naam. In Duitsland zijn daarom uitgebreide proeven genomen om deze feiten na te gaan. De kwaliteit van de verwerkte pro- dukten werd door een stikstof bemesting enigszins bevorderd. Het maakt echter geen verschil of de produkten onmiddel- lijk na de oogst of enige tijd hierna werden verwerkt. Wat de bemesting be treft, werden geen grote verschillen ge vonden. Er moet wel worden gezorgd, onverschillig in welke vorm de mest wordt toegediend, dat de verhouding tussen de hoofdelementen stikstof, fosfor en kdi goed is.. driuw ek bisjocht, by it melken, it ün- getiidzjen, it kuilen, yn ’e pleats of yn it lan, it giet allegearre hiel oars as ear- tiids. Hwat is der fan it aide biwende ark oer- bleaun, fan de weinen, de sjeazen, de tilbury’s, de dongkroaden, de tuollen, de masines yn ’e heabou? As men boelguod haldde fan in spul mei it ark fan 25 jier lyn, dan soe men jin bisauwe hoe’n bytsje dat opbringe soe. Sneon foar in wike rounen om en by Wytmarsum 16 leanbidriuwen mei har pick-ups to pakjes meitsjen. It is jit mar in pear jier bikend en nou al rint it as digelfjür troch it gea en stjürt de ünge- tiid yn oare wei. De tsjinsin yn de kunst mest is fordwoun, mar yn myn earste stanplak smieten de boeren, dy’t fan de Maetskippij Gaesterlan slakkemoal kri- gen yn pleats fan terpmodder, de seksjes yn ’e sleat of setten der in daem mei op. Oer it lan woene se it net ha. Efternei kin men dizze dingen wol bigripe. It boerelibben en de boerepraktyk hie hün- derten fan jierren foar itselde anker lein, it wie allegearre opsteapele praktyk fan heit op soan. Men koe alles fan heit leare en oars wol fan pake. Fêste praktiken op fêste tiden ütfierd, dat wie it hiele libben. Mar doe’t ien kear de foroaring troch dizze taeije hüd hinne krongen wie hwat wie dat in heikrewei doe woe it net mear neffens de aide styl. En geandewei bruts alles midstwa, aer bleau neat mear hiel üt pake-tiid. De nije generaesje fan boeren hat dy aide tiid net mear meimakkke en steane folie réwilliger foar de foroarin- gen oer. Foar har is in melkmasine gjin twongen oplossing, mar in ütkomst en in middel om mear en folie flugger dwaen to kinnen. It handige, it linige, de flug- gens fan geast, is it foarrjucht fan har leeftiid en hja boartsje mei de dingen, mar likegoed om syn yi op dit punt Nederlanders de voorrang geven en bij hen blijft er dan weinig ruimte over. Er is namelijk nog altijd een tekort aan zomerhuisjes, hoewel er in het afgelopen jaar overal weer nieuwe werden gebouwd. Terwijl dit voorjaar de hotels en pensions, wellicht als gevolg van de aanhoudende koude, aanvragen slechts zeer traag binnenkregen, waren er al huisjes verhuurd, die zelfs nog ge bouwd moesten worden. En dat illu streert de belangstelling voor deze zo merverblijven wel duidelijk. Overduidelijk is ook, dat men tot een zekere spreiding zal moeten komen, wan neer men de bestaande accomodatie meer wil benutten en dat is een vraagstuk op nationaal niveau, waarin een duidelijk gebrek aan eensgezindheid tot uitdruk king komt. Onder de huidige omstandig heden is het raadzaam om reeds in het begin van het jaar aanvragen naar de eilanden te zenden en om in het hoog seizoen niet op zaterdagen en zondagen het Wad over te steken. De accomodatie van de schepen is namelijk niet op een belangstelling berekend van enkele dui zenden op een dag. Wellicht zou een zomerse luchtlijn naar enkele eilanden, met name naar Ameland, waar men de beschikking heeft over een goed vlieg veld, dat meer benut zou kunnen wor- den, enige verlichting kunnen brengen, s Maar dat zijn luchtkastelen, die nog min- der romantisch zijn als die, welke dui- zenden vakantiegangers in de komende weken in zalige rust kunnen opbouwen, wanneer zij aan het strand vertoeven van de eilanden en peinzend de schepen na staren, die aan de horizon voorbijvaren. lijke verbeteringen doorgevoerd, doch grote uitbreidingen bleven achterwege. Het is nog altijd een vraagstuk om de hoge kosten van verbouwingen verant woord te maken. Het seizoen is op de eilanden nog altijd tekort. Het voor- en naseizoen zijn door een te geringe vakantiespreiding in ons land, en waarschijnlijk ook wel als ge volg van de weersomstandigheden, nog te weinig in trek. De uitspraak, die uit medische kringen afkomstig moet zijn en inhoudt, dat een verblijf aan zee buiten de zomermaanden, zo ge wilt in de winter, minstens even gezond als in het hoogseizoen, schijnt in Duitsland meer bekend, dan bij ons. Het is al sinds jaren een vaststaand feit, dat de Duitsers, die zich overigens ook in het hoogseizoen niet onbetuigd laten, het voor- en naseizoen voor de exploitanten van hotels en pensions goedmaken. Overigens zou het onjuist zijn te denken, dat de Duitsers zich bepalen tot een ver blijf in hotels en pensions. Ook de zo merhuisjes verheugen zich in een groei ende populariteit tot ver over onze oos telijke grenzen, waarbij de omstandigheid dat de Duitsers bereid blijken enorm hoge prijzen te betalen, bedenkelijk kan zijn. Overigens zijn er vele exploitanten, die Junioren: Openbare Lagere school Itens I: 444/6 punten zeer goed 2e prijs. Openbare Lagere school Itens II; 41% punten zeer goed. School voor C.V.O. Itens: 414/6 punten zeer goed. Openbare Lagere school Wommels I: 44J/g punten zeer goed 3e prijs. School voor C.V.O. Hidaard: 404/6 punten zeer goed. Openbare Lagere school Wommels II: 414/G punten zeer goed. „Trochsetters”, Menaldum: punten uitmuntend le prijs. C.N.S. Wommels: 412/6 punten zeer goed. School voor C.V.O. Oosterend: 424/g zeer goed. St. Bonifatius school Roodhuis: 44 punten zeer goed. 4e week juni 1908 Doktoren hebben de volgende genees krachten van groenten ontdekt: Spinazie werkt voordelig voor de nieren. Tomaten zijn goed voor de lever. Rapen geven eetlust. Ajuin versterkt het spijsverteringskanaal. Donderbladen verdrijven de keelontste king en waterkanker. Jasmijn bestrijdt maagkrampen. Rabarber verdrijft de gal. Vlier verzacht de borst. like en lichamelike jeften. Hy moat mei yn ’e ploech, ien fan harren wurde, wol mei in aparte libbensstyl, mar net mei in ófskoattele hüshalding. Kennis fan it boerefak en boerelibben bitsjut foar de net-boer in stik geastlike bagaezje, hwer’t hy in bul te oan hat, mar ek oarsom sil in boerehüshalding folie rommer en alsidiger wurde as hja iepen- stean foar it libben fan oare stannen. En dat iepenbrekken fan dy slettene en isolearre hüshaldingèn is net langer to kearen. Gelokkich de heit en mem as hja dit ynsjogge en har bern mei bigryp dy nije forhaldingen mei bilibje litte. In geleidelike oanpassing is altyd folie bet ter as in rimpene breuk. Sa as de melk masine en de lüker net to kearen binne, likemin keart men radio, televisy, brom mer en skooter. De film en de fakansje, de grammafoan en de flotte klean, hja binne fan üs tiid en ófwizing is allinnich forbitterjend ütstel. Geleidelik opnimme yn har goede foarm yn it libben, dat haldt de bern by de alders en haldt de sfear yn de hüshaldingèn fleurich en blier. En hwat dat net wurdich is, kin gjin alder skerp genóch biseffe. De jongelju hawwe likefolle forlet fan it hüslik lib ben, hja snakke dêrnei, mar dan yn in sfear, dy’t fan har tiid is. Is it aid en droech, krinterich en fêstroaske, dan fine se der gjin hald. Dan geane se de dyk op en fytse nei de stêd, hwer’t se har ünbifredigens soms healwiis üttierje. Li kegoed as mei it bidriuw moat de boer en boerinne èk mei har hüshalding nei de takomst sjen. De dei fan juster is foar ivich foarby, allinnich moarn en oaremoarn hawwe rjucht op üs bilang- stelling en krêften. En om’t wy yn in réd tempo libje, binne wy gauwer efterop as wysels faek tinke De hooiing heeft een zodanig gunstig verloop als in de laatste jaren niet is voorgekomen. dere mechanische verplaatsing steeds meer in discrediet raakt, hetgeen geeste lijk zowel als lichamelijk een ongunstige invloed heeft, wanneer daar tegenover niet een tegenwicht wordt geplaats, zoals die b.v. in de wandelsport gestalte heeft gekregen. Het initiatief van de commisie voor licha melijke opvoeding is mede daarom ver heugend, maar niet minder dat zovele enkelingen, groepen en scholen hierop hebben ingehaakt zodat circa 350 deel nemers bij café Bergsma te Oosterend aan de start verschenen, en ook verschil lende instellingen als de coöp. zuivelfa briek te Oosterend, de coöp. boerenleen- gewest wordt aangepi kunnen worden, maar het geld ontbreekt en plaatsen achtergebleven, des te meer te betreuren, voor aanleg van waterlei ding op Ameland in verband met finan ciële vraagstukken, andermaal moesten worden opgeschort. Waterleiding is op belang van de volksgezondheid, comfort namelijk twee nieuwe hotels geopend, waarvan een zelfbedieningshotel, waar men tegen een lage prijs terecht kan en met een groot aantal bedden. Dit hotel, waarvan de eigenaar streeft naar een zo derhalve zo een primeur, op alle eilanden ette- Wie het tot nu toe niet heeft willen geloven, kan dit jaar andermaal worden overtuigd door de feiten: de Noordzee-eilanden vormen een recreatiegebied, dat ieder jaar in betekenis toeneemt, zelfs in die mate, dat de uitbreiding van accomodatie en noodzakelijke verbeteringen geen gelijke tred kunnen houden met de stijgende belangstelling en de stijgende eisen, hetgeen overigens ook dit jaar vele duizenden niet verhindert om hier te genieten van rust en vrijheid. In de vaargeul ten Noorden van de eilanden varen de schepen voorbij naar Scandinavië of naar Brunsbüttelkoog, om vandaar via het Kieler kanaal naar de Oostzee te gaan. De vakantieganger op de eilanden ziet ze peinzend na vanaf het strand. Die schepen horen bij. de ro mantiek van de eilanden. Die schepen zorgen op z’n tijd voor een deklast omdat de storm onberekenbaar is en de jutters ook moeten leven. De schepen, waarmee de vakantiegangers op de eilanden komen horen ook bij de romantiek, tenminste, wanneer ze niet overvol zijn. Schepen en eilanden horen bij elkaar zoals de Noordzee-eilanden en de va kantiegangers. Maar recreatie en comfort horen ook bij elkaar. De mogelijkheden, die er voor recreatie op de eilanden lig gen zijn zeer vele, doch het comfort is op meerdere Daarom is het dat de plannen cieïe vraagstukken, andermaal moesten de eilanden nu eenmaal niet slechts een belang van de volksgezondheid, maar ook een eerste eis in toeristencentra. Op het punt van comfort en accomodatie komen van Terschelling evenwel verheu gende berichten. Op dat eiland worden zelfbedieningshotel, 1 lage prijs terecht kan eigenaar streeft klein mogelijk personeel en laag mogelijke prijzen, is Daarnaast zijn er L

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1958 | | pagina 1