TWEEDE KAMER AANVAARDT WINKEL
SLUITINGSWET
De wereld geschokt door terechtstellingen
in Hongarije
I
lid
fcw cm
Qabe Skroar
us hjoed
'co sizzen
k
I
wf y
Buitenlands Overzicht
Was liet gebeurde een waarschuwing aan
de Titoïsten
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
Zilveren filmpjes
De spanning rond Libanon duurt voort
l
BB
d
1 is
VRIJDAG 27 JUNI 1958
54eJAARGANG
No. 49
Hwa* bat
KAMEROVERZICHT
DAT GAAT OP ROLLETJES
Met Pancho Wimbledon Contreras, het zoontje van de Mexicaanse tennisspeler
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OS1NGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres;
Marktstraat 15
Telefoon 451 - Na 18.30 uur 305 of 335
(K 5157)
de economische over-
Amerika ook op in-
Abonnementsprijs f 1 90 pet kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededeli. gen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Jaen is Ijeafte
Nimmen tsjeafte
Bolswards Nieuwsblad
iet sluitings-
Minder boter in de margarine. Het
mengpercentage teruggebracht van 40%
op 25%.
In Italië wordt campagne gevoerd tegen
de slanke lijn als niet gezond voor de
Italiaanse vrouwen. Gewezen wordt op
de meer mollige modellen der grote
Italiaanse schilders uit de tijd der renais
sance.
De (eerste) wereldoorlog kostte de oor
logvoerende landen samen de som van
f 622.771.200.000,— of 455 miljoen
gulden per dag. Deze enorme som werd
gebruikt om mensen en onvervangbare
cultuurgoederen te vernietigen.
Pancho Contreras, die op het ogenblik in het heren-enkelspel uitkomt tijdens
de maandag begonnen jaarlijkse Lawntenniskampioenschappen op Wimbledon,
gaat alles op rolletjes. Hij volgt op het ogenblik met diepe interesse de ver
richtingen van zijn pa op Wimbledon, waaraan hij zijn tweede voornaam heeft
te danken, omdat hij tijdens belangrijke wedstrijden daar werd geboren en
vierde dinsdag temidden van alle sterren zijn verjaardag. De fotograaf kreeg
de kleine man voor de lens toen die buiten de midden-baan even aan het
trainen was om zo spoedig mogelijk zijn beroemde vader te kunnen opvolgen.
Belangrijker echter nog lijkt het feit dat
V.N.autoriteiten de indruk schijnen te
hebben gekregen dat het verzet in Liba
non voornamelijk uitgaat van de Moham
medaanse Libanezen zelf die neutralis-
tisch zijn en niet wensen dat de christen-
president, die aanstonds moet aftreden en
pro Westers is, zich op zijn stoel zal
handhaven.
De Libanese kwestie zou veel meer een
binnenlandse aangelegenheid zijn, dan
men het wil doen voorkomen, en de
Egyptisch-Syrische bemoeiing er mee
veel minder intens dan werd voorge
steld. Kairo zou verwachten dat Libanon
aan zichzelf overgelaten, toch wel bij zijn
Ver. Arabische republiek komt.
Hammarskjoeld zou zich dan ook ten
scherpste verzetten tegen Amerikaans-
Engelse tussenkomst nu van Russische
interventie ook niets gebleken is. Frank
rijk schijnt het met deze mening eens te
zijn, Washington en Londen zouden ech
ter lichtelijk teleurgesteld zijn. Met de
Sovjetunie zal het wel andersom zijn,
maar deze moet zich teleurgesteld voe
len over het feit dat de V.N.-commissie
voor Hongarije eenstemmig de moord
op Nagy en Maleter c.s. scherp veroor
deelde, terwijl tot de leden dier commis
sie o.a. behoorden Tunesië en Ceylon.
Hoe dit overigens ook zij, uit de
maatregelen welke dezer dagen het
centrale comité van de Russische
partij bekend maakte, valt nog niet
af te leiden dat Chroesjtsjew er
sterk aan aanzien heeft verloren.
Een flinke kamer Balatum voor f 5,76.
Een 12-els mat voor f 0,94. Lopers vanaf
22 cent per el. R. P. de Boer, Makkum.
De door velen zo hoog geroemde krach
tige maatregelen der Hitler regering be
ginnen zo langzamerhand verdacht veel
op dictatuur te gelijken.
U moet met de tijd mee! U zult toch
geen onderbroeken met naden kopen als
U ze zonder naden kopen kunt? O. P.
v. d. Klei, Bolsward.
TELEFOON DUURDER
Met ingang van 1 juli a.s. worden en
kele telefoontarieven verhoogd, als ge
volg van de jongste salarisverhoging,
waardoor de exploitatielasten jaarlijks
met een totaalbedrag van circa 8 mil
joen zullen stijgen. De wens de basis
tarieven hiertoe niet te wijzigen heeft er
toe geleid de vorm te kiezen van een
toeslag van 4% op die telefoontarieven,
die periodiek per nota aan het publiek in
rekening worden gebracht.
Voorts zal het abonnement voor een
hoofdaansluiting op de draadomroep, dat
thans f 2,50 per maand bedraagt, m.i.v.
1 juli a.s. met 10 cent per maand worden
verhoogd. Dit om te voorkomen dat de
verliezen bij dit bedrijfsonderdeel we
derom. zouden stijgen.
Hoewel de stijging der lasten het gehele
PTT-betreft, zullen dus de post- en tele-
graaftarieven niet worden verhoogd.
Voor dit amendement stemden de k.v.p.,
v.v.d., c.h.u. en een deel van de socia
listische fractie. Tegen stemden dus de
a.r.-fractie en het andere deel der socia
listen. De tegenstemmers voelden er niet
veel voor om de gemeenteraden een te
grote zeggenschap te geven in de slui
tingstijden. Daardoor zouden deze tijden
te veel verschillend kunnen worden.
Verder is overeengekomen dat stations
winkels niet onder de winkelsluitingswet
zullen vallen. De markt- en straathandel
kunnen in de zomermaanden zacht fruit
tot des avonds negen uur verkopen. Mo
deshows en tentoonstellingen zullen te
allen tijde gehouden moge worden, mits
er na sluitingstijd geen artikelen verkocht
worden.
De Tweede Kamer heeft zich dinsdag j.l.
ook accoord verklaard met verschillende
wijzigingen van de Lager Onderwijswet.
Zo is het voorschrift dat een onderwijze
res bij het openbaar lager onderwijs ont
slagen moet worden als zij gaat trouwen,
vervallen. Onze volksvertegenwoordiging
was zelfs enthousiast over ’t voorstel van
minister Cals, om op de lagere scholen
het verkeersonderwijs verplicht te stellen.
Het bezit van de acte Fries zal, als ook
de Eerste Kamer hiermede accoord gaat,
worden beloond. Zelfs zal op scholen
voor uitgebreid lager onderwijs Spaans
onderwezen kunnen worden. Dit zal
uiteraard slechts op vrijwillige basis kun
nen geschieden. Minister Cals is er ook
niet tevreden mee, dat de kinderen alleen
maar zingen. Naar zijn mening dienen
zij „muzikale vorming in ruime zin” te
ontvangen. Het aantal lesuren zal niet
meer dan 1040 per jaar mogen bedragen.
Per dag mag er niet meer dan zes uren
les worden gegeven.
Behoefde voor wie de internationale
politiek realistisch ziet, er geen twij
fel te bestaan dat de Hongaarse op
standelingenleiders te eniger tijd
zouden worden vermoord, ook voor
hem is het niet duidelijk waarom
die moord juist op dit moment ge
schiedde.
Algemeen zien bevoegde commentatoren
het gebeurde als een waarschuwing aan
de Titoïsten, of juister gezegd de revi
sionisten onder wie zich alles verschuilt
wat kritiek van allerlei schakering heeft
op het orthodoxe communisme. Tito ver
zet zich tegen de overheersing door de
Sovjetunie van de communistische wereld
en werd de vader van het nationaal com
munisme bij de Poolse leiding geniet hi)
sympathie, al durft Gomulka daarvoor
thans niet meer openlijk uitkomen, hoe
wel deze zich wel van de Hongaarse te
rechtstellingen distancieerde.
Met het laatste zal De Gaulle het
stellig eens zijn. Het belangrijkste
nieuws omtrent Frank rijk was vori
ge week de Frans-Tunesische over
eenkomst, waarbij bepaald is dat
Frankrijk al zijn garnizoenen in Tu
nesië zal opheffen behalve in de be
langrijke oorlogshaven Bizerta.
Deze overeenkomst zou betere betrekkin
gen tussen Parijs en Tunesië mogelijk
maken, stond er de Algerijnse kwestie
niet tussen. Tunesië en Marokko, welke
beide landen nauwer gaan samenwerken,
handhaven, in overleg met de Algerijnse
nationalisten hun eis tot volkomen onaf
hankelijkheid van Algerije, en even fel
houdt de Gaulle vast aan zijn eis tot
integratie van Algerije in het moeder
land.
De rechtse Franse groep in Algerije, de
kolonisten, zijn trouwens ook helemaal
niet tevreden over de overeenkomst van
de Gaulle met Tunesië, zij hadden alle
Franse garnizoenen er willen handhaven
en er openbaart zich zelfs een stroming
I welke het de Gaulle-regime maar als ’n
tussen-station wil beschouwen naar een
regime-Massu. Dat klinkt vrij onrustba-
Grote belangstelling voor de kantonge
rechtzaak tegen ds. J. Vink, Herv. pred.
te Bolsward, die op grond van zijn anti-
militairisme inkwartiering geweigerd had.
Eis f 75 boete of 1 maand hechtenis.
ZONDAG VIERT Z. K. H. PRINS BERNHARD ZIJN 47e VERJAARDAG
Hierbij een recente foto van onze populaire Prins.
Foto N. Drakulié
I «J
le week juli 1933.
Afscheid ds. v. Kuiken als Ned. Herv.
predikant te Exmorra.
G. Strikwerda vierde zijn 25-jarig jubi
leum als organist van de Ned. Herv.
kerk te Waaxens.
Eindelijk, nu
vleugeling van
dustrieel gebied door de Sovjetunie
een meer dreigende vorm aanneemt,
schijnt Washington uit zelfverdedi
ging weer het oude plan ter hand
te willen nemen om op - werkelijk
■grootse wijze de onderontwikkelde
landen bijstand in hun opbouw te
verlenen, opdat daar de koopkracht
kan worden opgevoerd en deze lan
den dan op hun beurt van de hoog
ontwikkelde staten meer export-ar-
tikelen zouden kunnen kopen.
Het plan zou echter wat zijn ontwikkeling
betreft jaren vergen. De Ver. Staten zou
den ook Engeland en W. Duitsland bij
dit plan, dat even omvangrijk als des
tijds het Marshallplan zou moeten zijn,
willen betrekken als de sterkste indu
striële bondgenoten in een naar verwach
ting langdurige economische strijd tussen
Oost en West. Nu er in het Westen, ook
door de gebeurtenissen in Hongarije,
meer en meer op gerekend wordt dat
deze betrekkingen in ieder geval voorlo
pig nog wel gespannen zullen blijven,
verdient ook het rapport dat door de
commissie voor defensiekwesties van de
W. Europese Unie’is uitgebracht, de aan
dacht.
Het is van de hand van de Nederlandse
kolonel J. Fens en komt tot de conclusie
dat er nog te weinig veiligheid in Europa
bestaat. In Centraal Europa kan de Nato
slechts 15 divisies stellen tegenover 50,
a 60 divisies der communistische landen.
Er zijn minstens 30 divisies met tactische
kernwapens nodig; zoals bekend be
schouwt Engeland zijn produktie van
deze wapens als een deel van zijn bijdra
ge aan de defensie van het Westen, maar,
zegt het rapport, als Londen de techni
sche kennis omtrent deze wapenen niet
aan zijn partners meedeelt en deze part
ners niet de bevoegdheid krijgen mee te
beslissen over het gebruik van deze wa
penen, kan deze Engelse bijdrage niet
als een volledige aan de W. Europese
verdediging worden beschouwd en mag
men niet verhinderen dat Frankrijk en
Italië of welke bondgenoot ook derge
lijke wapenen ontwikkelen.
rend, en onprettig doet ook aan dat de
Gaulle zijn ministers heeft ontraden rap
porten uit te brengen aan of te verschij
nen voor de commissie voor buitenlandse
zaken uit de nationale vergadering. Het
lijkt er op dat de generaal er op uit is
de nationale vergadering volkomen uit te
schakelen.
Wat de houding van de nieuwe Franse
regering tegenover enkele actuele kwes
ties betreft, inzake Cyprus schijnt zij be
reid het nieuwe Engelse voorstel te steu
nen, dat echter noch bij Griekenland
noch bij Turkije in goede aarde viel. Het
is gebaseerd op een voorlopige handha
ving van de Britse souvereiniteit met
eigen besturen voor de Griekse en Turk
se volksgedeelten. Dat deze echter door
elkaar wonen is op zichzelf al een be
zwaar voor een praktische verwezenlij
king van dit plan.
Wat de Libanon betreft duurt de
spanning voort; de secretaris-gene-
raai van de V.N., Hammarskjoeld,
was in Beiroet en Kairo om zich op
de hoogte te stellen, de V.N. waar
nemers trachten wapensmokkel naar
de Libanese opstandelingen te voor
komen, doch worden in hun taak
belemmerd door het feit dat zij
geen schepen mogen onderzoeken
of karavanen e.d.
De staatslieden en publieke opinie van het Westen hebben zich in
deze overzichtsperiode sterk bezig gehouden met de terechtstelling
van vier leiders van de Hongaarse opstand, onder wie Nagy en
Maleter. Zij hebben deze terechtstelling scherp veroordeeld en de
staatslieden, o.a. Eisenhower, verklaarden diep geschokt te zijn door
wat er in Hongarije gebeurd was, waaruit ook weer bleek hoe weinig
vertrouwen men kan stellen in de communistische leiders, die immers
beloofd hadden dat deze mensen niet zouden worden gedood.
Men kan echter de terechtstellingen ook
veroordelen en toch niet diep geschokt
zijn. Omdat men nu eenmaal wel had
verwacht dat de beul Nagy en Maleter
en andere opstandige Hongaren tenslotte
wel zou krijgen, en alleen zich nog maar
afvroeg wanneer de klok voor deze onge
lukkige Hongaren zou luiden.
Terreur, intimidatie en de beul behoren
toch immers bij een totalitair systeem en
als men toch diep geschokt wil zijn over
’t gebeurde in Hongarije dan moet men ’t
eigenlijk zijn over de naieveteit van die
staatslieden die geloofden dat Chroesjt
sjew, eens de rechterhand van Stalin en
Kadar, die zich alleen door de steun van
Moskou te Boedapest handhaaft, huma
ner zouden zijn dan het systeem dat zij
vertegenwoordigen. En misschien is het
enige goede dat uit deze gruweldaad zal
voortspruiten het feit dat de Westelijke
staatslieden en in het bijzonder de Ame
rikaanse en nog meer speciaal Eisenho
wer weer wantrouwiger tegenover de
Russische bedoelingen zullen staan, dan
naar men de indruk kreeg de laat
ste tijd wel het geval was. Voor een top
conferentie behoeft men zich voorlopig
niet meer in te spannen.
Maar de handhaving van de onafhanke
lijkheid van zijn land ten opzichte van
de Sovjetunie is toch niet het enige wat
Tito beweegt. Hij wil ook een soort „ver
licht” communisme invoeren, minder
autocratisch dan het orthodoxe. Een ver
langen naar een dergelijke verlichting is
er stellig in alle satellietstaten en ook in
de Sovjetunie zelf, waar het communisme
het langst geheerst heeft en de intellec
tuelen die zo belangrijk werk voor de
Russische opbouw doen, naar meer vrij
heid haken. Chroesjtsjew begreep dat en
heeft aanvankelijk de teugels ook in het
binnenland wat gevierd, en is daardoor
in moeilijkheden met de stalinistische
groep in het Kremlin geraakt. En men
vraagt zich af of hij Nagy en Maleter
thans offerde aan een verzoening met die
groep of dat er een zodanige drang naar
meer vrijheid in de Sovjetunie is dat hij
zelf tot de conclusie is gekomen dat een
waarschuwing aan het binnenland, welke
dan tevens voor Tito en de satellietstaten
kan dienen, nodig was.
De N. R. Crt. oppert nog de mógelijk
heid dat de Chinese communisten eigen
lijk de aanstokers zijn tot de moord. Zij
zouden in hun eigen land moeilijkheden
hebben en Tito zelf heeft gezegd dat zij
daarom het Kremlin aanmoedigen scher
pe maatregelen tegen het revisionisme te
nemen; op het congres der Tsjecho-Slo-
waakse communistische partij is dit re
visionisme trouwens ook het grote ge
vaar voor het communisme genoemd. De
Chinese communisten zouden van de
moord op Nagy c.s. een verhoging van
de spanning tussen Oost en West ver
wachten en daarop gesteld zijn ook, om
dat zij menen dat Rusland onder die
aandacht aan de
Chinese opbouw zal besteden door eco
nomische I
West elkaar op
den vinden.
Het comité heeft immers een belangrijke
wijziging in het Russische landbouwstel-
sel aangebracht door het systeem van de
verplichte graanleveranties aan de staat
te vervangen door een systeem waarbij
deze landbouwproducten van de collec
tieve boerderijen door de staat worden
gekocht, er zullen geen verplichte le-
veringen meer zijn van landbouwproduc
ten. Dat schijnt geheel in de lijn van
Chroesjtsjews politiek te liggen. Er
werd voorts meegedeeld dat de Russische
produktie van bepaalde landbouwartike-
len die van de Ver. Staten nadert of al
overtreft, melk en boter worden o.a. ge
noemd.
Men neme hierbij overigens in aanmer
king dat' de Sovjetunie aanzienlijk meer
inwoners heeft dan de Ver. Staten, zodat
om een indruk van de werkelijke pro-
ductieverhoudingen te krijgen men de
produktie per hoofd der bevolking zou
moeten kennen en bovendien tracht men
in de Ver. Staten de landbouwproduktie
af te remmen omdat er een teveel is.
Ongetwijfeld wijzen de Russische mede
delingen echter wel op enige verhoging
van het welvaartspeil, dat echter nog
pover is, maar de Russische produktie
van boter, enz. zal Amerika toch niet
de grootste zorg baren al zal ze straks
de markten voor deze artikelen misschien
nog ongunstiger maken dan zij nu al zijn.
Wat deze produkten betreft liggen de
zorgen van het Westen vooral op de
kwestie van de afzet. Er is in tal van
onderontwikkelde gebieden nog grote
behoefte aan dergelijke artikelen, de be
volking lijdt er voor een groot deel hon
ger, maar het probleem is dat deze lan
den dergelijke produkten niet kunnen
betalen, en nu nog minder dan vrij kort
geleden, omdat deze landen zwaar ge
troffen zijn door de daling van de prij
zen van grondstoffen, waarvan zij de
producenten zijn.
Met veel moeite is de Tweede Kamer erin geslaagd een wijziging
van de winkelsluitingswet tot stand te brengen. Bij deze wet zijn
zoveel belangen betrokken, van de winkelier, de consument en het
winkelpersoneel, dat het voor onze volksvertegenwoordiging altijd
moeilijk is het juiste midden te vinden. Bovendien is het stellen van
algemene regelen, zoals een wet nu eenmaal doet, in dit geval bijzon
der lastig omdat onze middenstand zeer gevarieerd is.
Een voorbeeld daarvan is de compensatie
regeling voor winkeliers, die om prin
cipiële redenen hun zaak op zaterdag
gesloten houden. Op verzoek van de ge
meenteraad van Amsterdam en van de
voorzitter van de Israëlitische winkeliers
vereniging stelde staatssecretaris Veld
kamp voor de mogelijkheid de verkoop
op zondag uit te breiden.
Winkeliers, die op zaterdag hun zaak
gesloten houden mogen deze op zondag
van 10.00 tot 18.00 uur open houden.
De Tweede Kamer heeft dit voorstel
aanvaardt. Alleen de heer Van Dis, staat
kundig gereformeerd, maakte daartegen
principiële bezwaren, omdat het, zo zeide
hij, tot de taak van de overheid behoort
het kopen en verkopen op zondag te
verbieden. De anti-revolutionaire afge
vaardigde, de heer Van Eysden, was
eveneens van oordeel dat de zondag zo
veel mogelijk ontzien behoort te worden,
maar hij was het niet met de heer Van
Dis eens, dat de overheid de zondags
rust behoort af te dwingen. Wel vroeg
de heer Van Eysden zich af of deze com
pensatieregeling wei goed was door
dacht. Krijgen vele winkeliers geen over
compensatie? De banketbakker, die op
zaterdag om principiële redenen is ge
sloten, krijgt op zondag een benijdens-
waardige monopolie positie. Maar de
heer Van Eysden voegde daaraan toe,
dat de textielwinkelier weinig voordeel
zal hebben van het feit, dat hij op zon
dag mag verkopen.
Tegen deze redenering kon de staatsse
cretaris niet veel inbrengen. Hij verde
digde zijn voorstel met de verwijzing
naar het standpunt van de Amsterdamse
raad en van de genoemde Amsterdamse
winkeliersvereniging. En verder legde hij
er zich bij neer, dat de winkelsluitingswet
niet iedereen tot tevredenheid kan stem
men.
Dat was voor de heer Van de Heuvel
(k.v.p.) aanleiding om voor de ophef
fing van de gehele wet te pleiten. Hij wil
de winkelsluiting laten regelen door de
organen van de publiekrechtelijke be
drijfsorganisatie. Tegen deze gedachte
verzette staatssecretaris Veldkamp zich
uit alle macht. In de bedrijfs- en pro-
duktschappen zitten alleen maar werk
gevers en werknemers. Het algemeen be
lang, dat is in dit geval de consument,
is in de P.B.-organen niet vertegenwoor
digd. En aangezien het de taak van de
overheid is om het algemeen belang te
behartigen, moet de wetgever de winkel
sluiting bij wet regelen.
Zeer uitvoerig heeft de Tweede Kamer
gesproken over de vraag hoe lang de
winkels voor Sinterklaas en Kerstmis ge
opend mogen zijn. Staatssecretaris Veld
kamp stelde voor om de avonden voor
deze beide feestdagen de winkels tot 10
uur geopend te houden, zonder dat dit
uiteraard verplicht zou zijn. Op dit voor
stel werden niet minder dan drie amen
dementen ingediend; door de heren Ree
horst (soc.), Van Eysden (a.r.) en Van
de Heuvel (k.v.p.). Deze laatste was
tenslotte de gelukkige winnaar. Zijn
amendement is aanvaard waardoor nu in
de wet is opgenomen, dat de winkels in
de dagen voor St. Nicolaas en Kerstmis
tot negen uur geopend mogen zijn. De
gemeenteraad kan echter bepalen, dat in
de dagen voor 5 december hi
uur naar tien uur wordt verschoven. Dit
geldt ook voor 28 november, als deze
dag op zaterdag valt.
Bij het 10-jarig bestaan van de zwem
school overhandigde de voorzitter, dok
ter Beekhuis aan badmeester H. Postma
een vulpen.
Zangvereniging Jendracht’ van Wolsum
geeft concert in het Juliafiapark te Bols
ward.
kamp steL
geopend te houden, zonder dat dit
:aard verplicht zou zijn. Op dit voor
stel werden niet minder dan drie amen
omstandigheden meer
ipbouw
bijstand dan wanneer Oost en
een topconferentie zou-
i
