'b
H
roar
Tweede Kamer op zomerreces
Zeer gespannen toestand rond Libanon
en Irak
wr.
raRil
4 1
i Jgi
Buitenlands Overzicht
V.S. zonden troepen naar Libanon
Rusland gaat „oefenen” langs Turkse grens
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
us hjoed p p
to sizzen
Zilveren filmpjes
y
WW
MMBHI - I
i*
54e JAARGANG
No. 55
VRIJDAG 18 JULI 1958
Altyd thus is altyd finzen.
KAMEROVERZICHT
verder
dat de Egyptische propaganda
daar ook weerklank vond.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolstvard
Administratie- en Redactie-adres;
Marktstraat IJ
Telefoon 451 - Na 18.30 uur 305 of 335
(K 5157)
murd a f 25
een
Abonnementsprijs f 1.90 pet kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 88792e
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelu gen dubbe tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
van het Jor-
plan geweest te
NA DE LUNCH OP HUIS TEN BOSCH.
Dinsdagmiddag hebben H. M. de Koningin en Z. K. H. Prins Bernhard president Ben Zwi van Israël een lunch
aangeboden op Huis ten Bosch in Den Haag
Foto: Na de lunch onderhielden H. M. de Koningin, mevr. Zwi, Z. K. H. de Prins en President Zwi zich een
ogenblik in de tuin.
Bolswarils Nieuwsblad
Waarin opgenomen: De Boiswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
schermd economisch eiland zou gaan
vormen op het Europese vasteland. De
opleving van het Franse nationalisme
wordt ook daarom gevaarlijk geacht om
dat ze een weerklank zou kunnen vin
den in W. Duitsland en ook daar dit na
tionalisme weer zou kunnen oplaaien
en wat dat zou kunnen gaan betekenen
weten we maar al te goed. De meer na
tionalistische koers, welke de Fransen
thans varen, leidt uiteraard tot een meer
zelfstandige Franse buitenlandse poli
tiek; de Russen hebben dat allang door
en het bezoek van de Russische ambas
sadeur te Parijs aan de Gaulle was stel
lig niet maar louter een beleefdheids
bezoek, omdat deze diplomaat op zijn
post teruggekeerd was. Frankrijk, zegt
de Russische pers, is een grote mogend
heid, die zijn rol in de internationale
politiek moet blijven spelen. Dat is een
heel ander geluid dan vóór de Gaulle
aan het bewind kwam, toen de Russen
vaak scherp de grootheidswaan van het
vervallen Frankrijk hekelden.
indruk dat Soustelle van zijn nieuwe post
wel gebruik zal maken om de straks te
houden gemeenteraadsverkiezingen en
daarna het referendum over de nieuwe
grondwet te beïnvloeden.
Een taak, welke hem misschien te ge
makkelijker zal vallen nu verschillende
van de Franse middenpartijen min of
meer in een crisis verkeren, door ver
deeldheid over de vraag tot hoever zij
eventueel met de Gaulle zullen méégaan-
Daarbij speelt ook de kwestie van de
zware lasten welke het nieuwe regime
op het volk moet leggen een rol.
De Franse boeren zijn al ontevreden over
de te verwachten prijsverlagingen van
de tarwe. Toch is aan deze zware las
ten niet te ontkomen, temeer niet omdat
de oorlog in Algerije voortduurt; het is
de Gaulle nog niet gelukt een regeling
te vinden voor de Algerijnse kwestie,
welke ook de Algerijnse onafhankelijks-
beweging bevredigt en het zou al ver
wonderlijk zijn als hem dat gelukte, ge
zien zijn wens Algerije te integreren of
met Frankrijk te federeren, hoewel naar
het schijnt in Zwitserland tussen verte
genwoordigers van hem en van de onaf
hankelijkheidsbeweging geheim overleg
is of wordt gepleegd. Neen, de Gaulle
is er wat de speciaal Franse moeilijkhe
den betreft nog niet. Hij zal als het op
de definitieve oplossing daarvan aan
komt waarschijnlijk een keus moeten
doen tussen de steun van de uiterst
rechtse, eigenlijk fascistisch ingestelde
groeperingen of die van de principieel
democratische, een keus welke deze fi
guur van stellig democratische huize,
maar die vooral hecht aan een sterk per
soonlijk gezag, wellicht moeilijk zal val
len en hem er zelfs toe zou kunnen
brengen er de brui aan te geven, waarna
een militaire staatsgreep het waarschijn
lijkst zou zijn.
Is de Gaulle er nog niet in Frank
rijk, de Westerse samenwerking is
er nog niet met de Gaulle. President
Eisenhower heeft de Franse premier
uitgenodigd om een bezoek aan
Washington te brengen, kennelijk
wil de president nu wel eens iels
meer weten over de houding van
de Gaulle ten opzichte der grote
buitenlandse vraagstukken.
Nog belangrijker voor Europa zouden
wij het echter achten als Adenauer,
wiens binnenlandse positie opnieuw ver
sterkt is door de grote verkiezingsover
winning welke zijn chr. dem. unie in de
grootste W. Duitse deelstaat Noord
Rijnland-Westfalen heeft behaald, en de
Gaulle elkaar eens ontmoetten en elkaar
konden vinden in een gemeenschappe
lijke politiek. Maar daar lijkt het nog
niet op, beide heren beweren voorlopig
geen tijd te hebben elkaar te ontmoeten,
maar het is duidelijk dat de grondslag
voor een vruchtbare bespreking ont
breekt.
De Duitsers zien met wantrouwen naar
de opleving van het Franse nationalisme
onder de Gaulle, dat zich o.a. uit in de
wens naar het bezit van een eigen kern
wapen en misschien ook wel staat achter
de Franse houding ten opzichte der vrij-
handelsróne, welke Engeland moet ver
zoenen met de gemeenschappelijke Euro
pese markt der zes landen van Klein
Europa, die zonder die zóne een be-
De Sovjet-Unie heeft een beroep gedaan
op de V.S. om onmiddellijk hun troepen
uit Libanon terug te trekken. Als be
dekt dreigement voegde het Kremlin er
aan toe, dat het mocht Amerika aan
het verzoek geen gehoor geven „niet
onverschillig kon blijven bij gebeurte
nissen, die de wereldvrede bedreigen”.
Rusland en communistisch-China heb
ben de nieuwe Iraakse republiek inmid
dels erkend.
De president van de Verenigde Arabi
sche Republiek, Nasser, heeft volgens
radio-Caïro verklaard, dat hij agressie
tegen Irak zal beschouwen als agressie
tegen zijn land. De republiek zal Irak op
grond van het Arabisch verdrag voor
gemeenschappelijke verdediging te hulp
komen, als het wordt aangevallen.
Een opmerkelijk diepe kloof tussen de
Amerikaanse houding en die van UNO-
secretaris Hammarskjöld was de frap-
pantste ontwikkeling in de Veiligheids
raad.
Het onderstaande verslag was al gedeeltelijk geschreven, toen de
gebeurtenissen rond Irak en Libanon zich snel opvolgden. Behalve
de vorming van een Amerikaanse luchtbrug domineerde woensdag
in het nieuws reeds de melding, dat Koning Feisal van Irak door een
lid van zijn eigen lijfwacht werd vermoord. Hoe gespannen de toe
stand is blijkt uit het feit, dat terwijl de V.S. via een enorme lucht
brug grote aantallen troepen van basissen in Amerika en West
Duitsland via Rome en Napels naar de Turkse haven Adana zenden,
Sovjet Rusland bekend liet maken alsof het een toevallige samen
loop van omstandigheden was! grootscheepse oefeningen te zullen
houden langs de Turkse grens.
Aanvankelijk had de secretaris-generaal
het standpunt ingenomen, dat de Ame
rikaanse mariniers in de Libanon als
bruikbare voorposten van een uitgebrei-
der UNO-politiemacht konden worden
beschouwd. Later gaf hij echter tijdens
de zitting van de V-raad te kennen, dat
hij de recente rapporten van de UNO-
waarnemers onderschreef.
Dezen hadden hierin de landing van de
mariniers als „onnodig” gekenschetst.
De waarnemers hadden te kennen gege
ven, dat er „geen basis is voor contact
of samenwerking, formeel of informeel,
tussen de UNO-groep en niet-Libanese
strijdkrachten in de Libanon”. Boven
dien verklaarden de waarnemers in hun
rapport „de toestand de baas te zijn”.
Hammarskjöld’s houding dreigt die ele
menten te versterken, die streven naar
onmiddellijke terugkeer van Washington
tot de oude politiek van de Suez-dagen.
Dit zou kunnen leiden tot het afzwakken
van het krasse gebaar der troepenzen
ding.
Wanneer wij ons zetten tot het schrijven
van dit overzicht kunnen wij slechts die
punten even aanroeren, welke in de ont
wikkeling van het internationaal gebeu
ren ook straks waarschijnlijk nog verder
van invloed zullen zijn en zelfs dat is
moeilijk nu de revolutie in Irak alle an
dere nieuws gaat overschaduwen. Maar
één van die punten is toch ook de ont
wikkeling in Frankrijk, waar de Gaulle
de uiterst rechtse groepen in Algerije
trachtte tevreden te stellen door Soustel
le tot minister van voorlichting te benoe
men, een positie tot nu toe ingenomen
door de beroemde schrijver en verzets
man André Malraux, die nu een minis
terschap zonder portefeuille kreeg, maar
mans genoeg is om nog van zich te laten
horen.
De benoeming van Soustelle, en mis
schien ook de bevordering van generaal
Massu hebben de Franse socialisten nog
al ongerust gemaakt en zij hebben op
hun congres de ontbinding van de co-
mité’s voor openbaar welzijn geëist, zo
wel in Algiers als Corsica via welke
comité’s rechtse en militaire groepen eèn
oog in het zeil houden of alles wel naar
hun zin verloopt. Men krijgt strek de
Was president Eisenhower in Ca
nada, Chroesjtsjew was in Oost
Duitsland op visite, welks commu
nistisch bewind een der meest be
trouwbare satellieten van Moskou
is, getuige ook weer de zuivering”
welke er dezer dagen heejt plaats
gehad.
Chroesjtsjew heeft deze trouw beloond
door van 1 januari 1959 af de kosten
van de op Oost Duits gebied gelegerde
Russische troepen voor Russische reke
ning te nemen. De Russische premier
liet naturlijk de gelegenheid niet voorbij
gaan om bij dit bezoek ook nog een Niet de minister,
De revolutie is dan ook van het
leger uitgegaan, officieren hebben
de macht overgenomen en Irak is
van koninkrijk republiek geworden,
welke reeds door Egypte en Syrië
is erkend en die wel spoedig zal
toetreden tot de Very Arabische re
publiek waarvan Nasser het hoofd
is en waartoe diens land, Syrië en
Jemen al behoren.
Ook een groep officieren
daanse leger schijnt van
Hwat bat Qabe Sk
Toen kwam de heer Romme, die een
uitgekookte motie had ingediend, als
overwinnaar uit de bus. Nu was de heer
Verkerk het slachtoffer van het feit, dat
een k.v.p- en p.v.d.a.-afgevaardigde met
een motie kwamen. De motie van de in-
terpellant werd verworpen. De heer Ver
kerk zat in een moeilijke positie. Hij
wenste zijn partijgenoot minister Algera
te interpelleren. Voor hem kon echter
van een steekspel met de bewindsman
geen sprake zijn, hij moest met minister
Algera veel meer samenspelen. Maar de
minister was kennelijk niet bijzonder ge
sticht over het voornemen van de heer
Verkerk om te interpelleren, want hij
noemde de motie Verkerk „een slag in
de lucht”. En deze slag in de lucht moest
hij „bepaald ontraden”.
Juist door zijn moeilijke positie was de
heer Verkerk met een vrij onduidelijke
motie gekomen Hij wilde niet met minis
ter Algera praten over het veerbeleid op
de Wester-Schelde, maar over de alge
mene grondslagen van het veerbeleid. In
zijn motie kwam de heer Verkerk dan
ook tot de conclusie dat een veer be
schouwd moet worden als een weg. Zo
lang het stelsel van vrije veren nog niet
te verwezenlijken is, zal het veertarief
gelijk moeten zijn aan de kosten die een
auto bespaart als zij vaart in plaats van
rijdt.
Minister Algera had dus tegen deze mo
tie zeer ernstige bezwaren. In de eerste
plaats omdat zij geen betrekking had op
het onderwerp: de veerrechten op de
Wester-Schelde. Bovendien wees hij er
op dat er in het land maar weinig rijks-
veren zijn. Er zijn particuliere, provin
ciale en gemeentelijke veren. Is het de
bedoeling van de heer Verkerk dat ik de
particuliere veren onrendabel laat wer
ken? Zou ik deze veren dan soms moe
ten nationaliseren? Met deze vragen was
de motie Verkerk van de baan. De motie
van „de derde macht”, zoals de heer
Oud haar noemde, werd verworpen met
slechts de stemmen van de -a.r., c.h-,
v.v.d. en s.g.p. voor.
De p.v.d.a. en de k.v.p. stemden voor
hun eigen moties. De heer Westerhout
(soc.) wilde vrij vervoer voor voetgan
gers, rijwielen en bromfietsen. Dat wilde
de k.v.p. ook. In de motie V. d. Heuvel
stelde zij bovendien nog voor, om aan
de andere verhogingen een tijdelijk en
maximaal karakter te geven. Het verzet
van minister Algera tegen deze beide
moties was ook niet gering. Hij moest
deze „ten sterkste ontraden”.
Ook daarvoor had bij goede argumenten.
maar het provinciaal
felle aanval op de „revisionistische” po
litiek van Zuid Slavië te doen, en ver
trok daarna met enige spoed naar Mos
kou. Men zegt omdat er moeilijkheden
waren in de sovjetrepubliek Azerbeids-
jan, waar de premier Raginow, ook lid
van het centrale comité der Sovjet Rus
sische communistische partij is afgezet.
Tito van Zuid Slavië had intussen be
zoek van Nasser en ook van de Griekse
minister van buitenlandse zaken Averow.
Van Griekse zijde was er natuurlijk be
hoefte aan een extra dans met de neu
tralisten als demonstratie om het Wes
ten, Turkije incluis, de Griekse ontevre
denheid over de behandeling der Cy-
prus-kwestie duidelijk te maken. Tito en
Nasser zoeken steun bij elkaar in hun
pogingen tot neutralistische blokvor
ming.
Zuid Slavië zou de kern willen zijn van
een neutrale Balkan-groep, Egypte van
een dergelijke Arabische statengroepe
ring. Nasser staat waarschijnlijk dichter
bij de verwezenlijking van zijn ideaal
dan Tito. Hij, Nasser, was nog op zee
op de terugreis naar Egypte, toen in
het olierijke Irak, waar koning Feisal
en premier Noeri es Said er tot nog toe
in geslaagd waren de Westerse invloed
te bewaren, een opstand uitbrak die de
toestand in het Midden Oosten in een
oogwenk buitengewoon gevaarlijk maak
te. Al was dan Nasser nog op zee, dat
betekende niet, dat hij niet de hand in
deze opstand had, want het was al lang
bekend
ijverig werkte onder de jonge officieren,
van Irak en daar ook weerklank vond.
bestuur van Zeeland stelt de veertarieven
vast. En het was juist zijn sterke troef
dat met Gedeputeerde Staten overeen
stemming over de nieuwe veertarieven
was bereikt. Bovendien vreesde hij de fi
nanciële consequenties van de moties der
twee grote fracties. Naar zijn berekening
zou alleen het vrij vervoer van personen,
rijwielen en bromfietsen reeds f 1.6 mln.
per jaar kosten. Het is nu eenmaal het
streven van de regering om de uitgaven
zo laag mogelijk te houden.
Dat de regering de belangen van Zeeuws
Vlaanderen niet verwaarloost, blijkt, al
dus ministerAlgera, uit de nieuwe veer
tarieven.
Het rijk zal nog steeds een groot bedrag
moeten bijpassen. De grootste tekorten
moesten echter worden weggewerkt. Het
tekort op de veren over de Wester-Schel
de is nl. sinds 1945 opgelopen van
f 450.000 tot drie a viermiljoen gulden.
Is een tunnel onder de Wester-Schelde
dan op de duur geen uitkomst? Voor
lopig is daar geen denken aan. De
bouw van een tunnel zou tussen de
f 400 en f 600 mln. kosten- Maar bij dit
bedrag kan het niet blijven, want ook
een normalisatie van de Wester-Schelde
is noodzakelijk. De totale kosten van de
bouw van een tunnel (het zou een gi
gantisch werk worden) kunnen dan ook
beraamd worden op ongeveer f 1500
mln. Aan het uitgeven van zulke be
dragen valt voorlopig niet te denken.
Het is trouwens nog de grote vraag wat
minister Algera met de twee aangeno
men moties gaat doen. Of eigenlijk is
dat niet alleen een vraag voor de mi
nister van verkeer en waterstaat, maar
voor het gehele kabinet. Het meest waar
schijnlijke is dat beide moties niet uit
gevoerd zullen worden, tenzij in het ka
der van de komende begrotingsbespre
kingen voor de uitvoering van deze mo
ties nog geld kan worden uitgetrokken.
Europese hoofdstad.
Ook prof. Romme heeft een interpellatie
gehouden. Zijn onderwerp was de vast
stelling van een gemeenschappelijke ze
tel voor de Europese gemeenschappen.
Zoals bekend zijn de zes ministers van
buitenlands zaken van Klein Europa niet
in staat om voor de Europese instellin
gen van de E.E.G., Euratom en K.S.G.
een definitieve zetel aan te wijzen. Nu
vindt prof. Romme dit in strijd met de
verdragen. Dat standpunt is juist, maar
de moeilijkheid is, dat de ministers er
niet in slagen om nationale tegenstellin
gen te overbruggen.
Behalve West-Duitsland en Nederland
De interpellatie van de heer Verkerk (a.r.) over de veerrechten op
de Wester-Schelde is uitgelopen op een overwinning van de fracties
der k.v.p. en p.v.d.a. En daarmee is weer het bewijs geleverd dat het
houden van interpellaties een hachelijke zaak is. Ook al neemt men
het initiatief, het is lang niet altijd zeker dat men dit initiatief tot
het einde toe in handen kan houden. Enige tijd geleden hebben we
dat ondervonden bij de interpellatie van de heer Postumus (arb.)
over de Amsterdamse tunnel kwestie.
zijn het bewind in Jordanië over te ne
men, maar koning Hoessein heeft dat
nog net kunnen voorkomen. Ware dat
niet het geval geweest dan was met Jor
danië ook het nu zo roerige Libanon
stellig in handen van Nasser gevallen
en was hij een heel eind op weg naar
zijn ideaal van een sterk nationalistisch
getinte Arabische statengroepering onder
zijn leiding.
Saoedie Arabië, misschien ook Koeweit,
waar de staatshoofden en hun aanhang
genieten van de rijkdommen welke uit
de olieproductie voortvloeien maar het
eigenlijke volk in ellende leeft, zouden
waarschijnlijk de druk van Nasser’s
schepping niet lang kunnen weerstaan.
Men kan overigens toegeven dat de vor
ming van één grote Arabische statengroe
pering een eigenlijk natuurlijk proces is.
Maar er komen zeer grote Westelijke be
langen door in het gedrang. De positie
van Israël wordt er sterk door bedreigd;
door het verwachte uitttreden van Irak
uit het pact van Bagdad verliest dat zijn
betekenis, en de voor Europa bijna on
ontbeerlijke olierijkdommen van het
Midden Oosten worden misschien min
der toegankelijk voor ons werelddeel,
waar men maar al te vaak terwille van
de olie de gunst der Arabische heersers
heeft gekocht, zonder aandacht te
schenken aan de noden van de Arabische
volken zelf. Nu heerst er een zekere
paniekstemming in Londen en Washing
ton. De Amerikanen zullen maar al te
zeer betreueren dat ze in ’56 de Fransen
en Engelsen hun gang niet hebben laten
gaan met hun expeditie tegen Nasser.
Amerika vreesde toen de tussenkomst
der Russen, maar zal het die nu toch
moeten riskeren?
4e week juli 1933.
De komende raadsvergadering vermeldt
o.a. als agendapunt de benoeming van
een voogd van het Algemeen Stadsar
menhuis. Aanbevolen worden de heren
J. Groenewold, U. de Boer en N. J.
Popta. Benoemd werd de heer J. Groe
newold (op 4 augustus).
Ga met de vakantie gerust een dagje uit.
Van Dijk zorgt wel voor ’t middageten.
Verkrijgbaar vanaf 80 cent.
H.M. Koningin Moeder moet wegens
pijn in een kniegewricht voorlopig het
t>ed houden. Zij is 75 jaar.
Aan de nieuwe Ijsvereniging worden
enige percelen weiland verhi
per pondemaat om daarop een ijsbaan
aan te leggen.
Eerste kwaliteit baggelaar f 6,25 per
duizend, franco thuis. Contante betaling
2% korting. Mon Salj, Witmarsum.
En hiermee zijn we dan weer aan
geland bij de verhouding van Rus
land tot het Westen. Daarvan is
eigenlijk weinig te melden, die ver
houding blijft slecht en weinig
hoopgevend.
Chroesjtsjew heeft de luchtinspectie
welke van Amerikaanse zijde werd voor
gesteld om een overrompelende aanval
van een der beide partijen te voorkomen
afgewezen, dergelijke ingrijpende maat
regelen konden eerst worden aanvaard
als er volledig vertrouwen tussen partij
en heerste zei de Russische premier, en
dat is nu precies het tegenovergestelde
van de werkelijkheid. Controlemaatrege
len zijn nodig omdat de beide partijen
elkaar wantrouwen.
De Rusen blijken ook de conferentie van
atoomdeskundigen welke te Genève
wordt gehouden en waar de technische
mogelijkheden worden onderzocht voor
afdoende controle op een eventuele
stopzetting van kernproeven voor pro-
paganda-doeleinden te willen gebruiken.
Zij willen dat deze commissie zich ook
zal bemoeien met de stopzetting van die
proeven zelf, dus de politieke zijde van
de kwestie. De Amerikanen noch de
Engelsen denken daaraan, en Moskou
zal het nu wel zo voorstellen dat de
Westelijke partij het afschuwejijke kern
wapen wil handhaven, terwijl de Rus
sen de proeven tot nog groter volmaking
er van reeds hebben stopgezet.
Wie overigens mocht menen dat een
aparte overeenkomst over afschaffing
van het kernwapen mogelijk is, zal be
drogen uitkomen; er zal een algemene
en zeer grote beperking van alle bewa
pening moeten komen of de bewape-
ningswedstrijd zal worden voortgezet.
De kernwapens vormen een natuurlijke
ontwikkeling der bewapening; zelfs de
Zwitserse regering heeft het plan haar
leger met deze wapens uit te rusten om
dat dit land door zijn centrale ligging
in Europa gemakkelijk een slagveld zou
kunnen worden, en daarom de meest
doeltreffende wapens nodig heeft om
zijn onafhankelijkheid en neutraliteit te
verdedigen. Wat overigens nog de voor
koming van een overrompelende aanval
betreft, president Eisenhower heeft daar
over bij zijn driedaags bezoek aan Ca
nada ook met premier Diefenbaker ge
sproken. Zij kwamen overeen in het
Noordpoolgebied hechter samen te wer
ken om een dergelijke aanval te voor
komen.
Overigens zullen de Russen het nu wel
betreuren, ook met het oog op hun mi
litaire positie, dat hun Tsarenregering
in 1868 Alaska, onlangs als gelijkberech
tigde en 49ste staat in de Ver. Staten
van Noord Amerika opgenomen, voor
een kleine 30 miljoen gulden aan Was
hington verkocht.
Wat de besprekingen tussen Eisenhower
en Diefenbaker verder betreft, deze heb
ben ook gelopen over de economische
betrekkingen "tussen beide buurlanden,
waarover Canada niet te spreken is om
dat de Amerikanen zich nogal bescher
men tegen de invoer van goederen van
hun buur, die blijk geeft van groeiende
nationaal zelfbewustzijn.
Tot de binnenlandse zorgen van Eisen
hower behoort de zaak tegen de speciale
assistent van de president, Sherman
Adams, die ervan wordt beschuldigd ge
schenken te hebben aangenomen van de
grootindustrieel Goldfine in ruil voor in
troducties en bevoorrechting; een on
prettige kwestie voor de president, wiens
tegenstanders hem nu trachten te tref
fen in de persoon van Adams.
- V.
'O
