I
Ij
IJ
DE AANLEG VAN DE AFSLUITDIJK
KOSTTE 200 MILLIOEN GULDEN
roar
Uitbreidingsplan Wymbritseradeel
ter inzage
Aansluiting bij Piaam of Zurich?
Gouden filmpjes
Fan de Martinytoer
üs hjoed p p
to sizzen 1
In
i d
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
en De Jong’s Nieuwsblad
Hwat hat S/<
1
DINSDAG 29 JULI 1933
54e JAARGANG
Boiswards Nieuwsblad
No. 58
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo
en
bouw van het laatste gedeelte
het laatste gedeelte
•I
VERBETERING JUKBRUGGEN OVER DE MAAS
steld
1*
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bols ward
Administratie- en Redactie-adres;
Marktstraat IJ
Telefoon 451 - Na 18.30 uur 305 of 335
(K 5157)
Mede op verzoek van Rijkswaterstaat zullen de z.g. Jukbruggen van de
Nederlandsche Spoorwegen over de Maas (Mook) verbeterd worden.
In de nacht van 13 op 14 september zal een nieuw gedeelte in de spoor
brug worden geplaatst.
Foto: De voorbereidingswerkzaamheden.
Abonnementsprijs f 1 90 pet kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
de Middelgronden was
te mee aan de sluiting
Officiële aankondigingen van gemeente,
provincie of andere overheden worden
doorgaans slecht gelezen en maken
meestal weinig indruk op het publiek,
waarschijnlijk vanwege de vrij grote
hoeveelheid waarin deze advertenties re
gelmatig in de bladen voorkomen en ook
omdat ze veelal slechts voor weinig men
sen van belang zijn.
Meestal is dit niet zo erg, omdat, zoals
reeds is opgemerkt, het belang niet zo
erg groot is en alles toch vanzelf loopt,
maar een enkele keer kan het niet ge
bruik maken van de per advertentie be
kend gemaakte gelegenheid tot inzien
van een ontwerp-uitbreidingsplan on het
dus niet tijdig reageren daarop bij de
daarvoor wettelijk aangewezen instan
tie voor de betrokken belanghebben
den wel eens minder prettig zijn en later
een boel moeite en narigheid geven, wel
ke zij zich mogelijk hadden kunnen be
sparen door wel tijdig in te zien etc.
Men verwijt de overheid dan, dat deze
niet democratisch te werk gaat door niet
tijdig te waarschuwen, maar vergeet,
dat men zelf niet op zijn qui vive is
geweest, want de wettelijk democrati
sche wijze is wel terdege gevolgd. Toe
gegeven moet worden, dat deze wette
lijk democratische wijze in de praktijk
vaak niet als zodanig wordt aangevoeld.
De voorschriften en regelingen zijn na
melijk vaak zodanig vastgelegd, dat het
voor de overheden niet al te moeilijk en
omslachtig wordt te werken.
Hoewel een ieder wordt geacht de wet
te kennen, weet ook een ieder, dat daar
nog wel het een en ander aan ontbreekt,
vandaar dat het ons goed toeleek, nu
de uitbreidingsplannen van alle dorpen
Recreatie.
De uitbreidingsplannen voorzien tevens
in de mogeilijkheid tot goede recreatie
gebieden in Oudega, Gaastmeer en Sand,-
firden.
Hier wordt voor een zich nog in de neve
len der toekomst verscholen houdende
mogelijkheid enkele recreatie-oorden ge
dacht, die veel kunnen beloven en in een
grote behoefte kunnen voorzien.
In SANDFIRDEN om bij de kleinste te
beginnen, wordt tegenover de Herv. Kerk
aan de oever van de Hop een streek
zomerhuisjes met bijbehorende groen
strook en een wegje daarachter langs
aangewezen.
Eveno in GAASTMEER, waar aan de
Tj. de J. rustige uithoek van het Hegermeer, aan
Op 20 aug. zal het 20 jaar geleden zijn
dat machinist G. Lammers in dienst trad
bij de Ned. Tramweg Mij.
Echte kanten Friese Schort te koop voor
het Gysbert Japicxfeest, pl.m. 60 jaar
oud, in goede staat.
rekening moeten worden gehouden, aan
de binnenzijde van Vlieland en Terschel
ling resp. met 30 en 10 cm en daarna
langs de andere eilanden geleidelijk af
lopend. Indien, zoals inderdaad is ge
schied de Afsluitdijk naar Zurich zou
worden gelegd, dan zouden deze cijfers
voor de plaatsen langs de Waddenkust
gelijk blijven, met uitzondering van en
kele cijfers, die enige centimeters lager
zouden worden. De grootste verhoging,
n.l. van 95 cm, zou bij Zurich worden
gevonden.
In de Waddenzee zouden de getijstro-
men versterkt worden. Zo berekende de
commissie bijv, voor Zurich, dat het ge
tij verschil gemiddeld met 60% zou ver
meerderen. Ook de getij stromingen door
de zeegaten tussen de Waddeneilanden
zouden versterkt worden.
De Commissie Lorentz adviseerde tot
Buten op it fjild sjogge wij
In libbene wunderskilderij.
zen aan eigen bezittingen. Verenigingen
van Dorpsbelang, indien ze geen onroe
rende eigendommen hebben, die in het
plan zijn begrepen, kunnen geen (althans
ontvankelijke) bezwaren indienen.
Uit de aard der zaak zal, wanneer be
paalde verenigingen bezwaren indienen,
een gemeentebestuur wel terdege reke
ning houden met die bezwaren, doch of
ficieel zijn ze niet ontvankelijk.
Uit het bovenstaande moge blijken, dat
het noodzakelijk is, dat eigenaars en
gebruikers van land dat dicht bij een
dorp ligt of waarvan men vermoedt
dat er wel eens wat mee kan gebeuren,
zich vergewissen van de plannen. De
ambtenaren van de gemeente zullen
daarbij, zoals de ervaring leert, zeer be
hulpzaam zijn met uitleg. Zo nodig kan
men dan d.arna maatregelen nemen.
Met nadruk willen we er nog op wijzen,
dat men geen bezwaren behoeft in te
dienen als men denkt dat men schade
zal lijden door de uitvoering van het
plan, terwijl men tegen het plan zelve
eigenlijk geen bezwaren heeft. De wet
telijke regelingen voor eigenaren en ge
bruikers zijn tegenwoordig zodanig, dat
de schaden, die zij lijden, steeds volle
dig vergoed dienen te worden. Het gaat
hier natuurlijk alleen maar over de ob
jectieve, in geld uit te drukken, schaden.
Denkbeeldige schaden, bijvoorbeeld de
gehechtheid aan een bepaald stuk land
(erfgoed) of een bepaalde situatie (kron
kel in de weg) worden niet vergoed.
Hoewel betrokkenen bepaalde plannen
uit de aard der zaak in de eerste plaats
vergelijken met hun eigen belangen, is
het nuttig om, wanneer men meent met
het oog op deze eigen belangen bezwa
ren te moeten indienen, in deze bezwaren
het algemeen belang toch wel voorop te
stellen, want daarvoor is het plan im
mers gemaakt en dan heeft men ook de
meeste kans van slagen met zijn bezwa
ren.
De uitbreidingsplannen van de dorpen
en gehuchten- in de Friese plattelands
gemeenten zijn doorgaans weinig spec
taculair en ingrijpend. De inwonertallen
blijven op zijn best gelijk en gemeenten
en particulieren bouwen slechts voorzo
ver dat nodig is en de financiën het mo
gelijk maken. Men maakt daarom slechts
plannen, omdat het wettelijk is voorge
schreven en geeft in die plannen de
plaatsen aan, waar op bepaalde wijze
gebouwd kan worden, waarbij uiteraard
naar een afronding wordt gestreefd. Dit
laatste maakt dat de capaciteit nogal
eens groter is dan de behoefte voor de
eerste 10 jaren, maar het verantwoorde
lijkheidsbesef van gemeenten en particu
lieren, benevens de zuinigheid ten aan
zien van de middelen maken, dat hier
zelden ongelukken gebeuren, en men kan
daar dus ook geen bezwaren tegen heb
ben.
De gemeente Wymbritseradeel is zeer
grondig te werk gegaan. Er liggen na-
Stoomkoffiebranderij „De Ster”. Koffie
prachtig gebrand - fijne aroma. Afrika-
koffie 26 cent. Thee (geurig - water
houdend). Congo 1 ons 14 ct. Gruis
thee 1 ons 16 cent. Firma P. J. de Boer.
Winkeliers speciale conditiën.
hja freegje ünderhald, hja nimme skoan-
der lan mei en brekke hiel hwat stikken
lan yn biten en brokken. Kin it mei min
der ta, dan is dit in algemien bilang. En
grif is dat op hiel hwat plakken moog-
lik. Ek de fearten, dy’t yn it foarige
tsjinje moasten foar de skipperij, it mod
der. en dongfarren, de turfskippen en sa
mear, wurde hast net mear brükt. Ek
dêrby leit it yn ’e reden, dat men neigiet,
oft it net oars moat. Der komt jit in
wichtich ding by. Moast de boer eartiids
mei syn kollega’s seis alles dwaen, hwat
de lanforbettering en ófwettering oan-
giet, yn de moderne tiid is der de Steat,
dy’t middels de kultuertechnyske Tsjinst
(de C.T.D.) gans bydraecht om sokke
forbetteringen ta stan to bringen. Mei
bilangrike subsydzjes stipet it Ryk dizze
wurken. Binammen de ruilforkaveling
jowt yn dizzen mooglikheden, dy’t der
eartiids net wiene. En nou is it net slim
to bigripen, dat as men troch greate wur
ken in hiele kontrij under it C.T.D.-
mes nimt, dat it dan hege tiid wurdt, ek
nei to gean, hoe’t men de wetterskippen
en polders yn sa’n hoeke op de meast
rationele wize modernisearret. Hwant
der moatte gjin oerstallige wetterskippen
bliuwe en in wetterskip mei net lytser
wêze as foar de funksje it béste is.
de
Afsluitdijk. Het werk vlotte goed. Vrij
wel al het materiaal evenveel als bij
ingezet werk-
van de Vlieter,
zodat reeds op 28 mei 1932, om 13.02
uur het laatste gedeelte van de keileem-
dam boven water kwam en de Zuiderzee
opgehouden had te bestaan.
In totaal werden in de gehele Afsluitdijk
verwerkt: 1 millioen m3 steenglooiing,
en gehuchten van de grote gemeente
Wymbritseradeel zoals officieel is aan-
gekondigd, op het gemeentehuis van 10
juli tot en met 6 augustus 1958 voor een
ieder ter inzage liggen, de betekenis van
het bovenstaande feit nog eens in een
voudige woorden weer te geven.
Het wil in de eerste plaats zeggen, dat
belanghebbenden, wanneer zij reële be
zwaren hebben tegen bepaalde onderde
len van de ontwerpen, deze thans ook
moeten indienen bij de Raad. De Raad
is dan verplicht ze te behandelen en met
haar opmerkingen en beslissingen door
te zenden naar Gedeputeerde Staten.
Verzuimt een belanghebbende nu zijn
bezwaren in te dienen bij de Raad, dan
zijn eventuele bezwaren die hij later
nog eens indient bij Gedeputeerde Sta
ten of de Kroon bij voorbaat niet ont
vankelijk.
Heeft men ze in eerste instantie echter
wel tijdig ingediend, dan kan men, als
de Raad ze heeft verworpen, later nog
bezwaren bij Gedeputeerde Staten en de
Kroon indienen, die ze dan wel serieus
moeten bekijken. Natuurlijk moet men
dan letten op de publicaties van ter in
zage ligging en de termijnen, waarbin
nen bezwaren ingediend moeten worden.
We moeten nog opmerken wie wettelijk
onder belanghebbenden worden verstaan.
Dat zijn de eigenaren en gebruikers
van landerijen en gebouwde eigendom
men in de plannen, benevens de aan
grenzende eigenaren en gebruikers. Is
men niet eigenaar of gebruiker van on
roerende goederen, dan kan men geen
bezwaren indienen en evenmin kan men
bezwaren indienen met betrekking tot
eigendommen van derden, die niet gren-
melijk 27 grotere en kleinere kaarten
ter inzage.
Zo worden er in BLAUWHUIS enkele
woonstraten gepland. Hiervoor worden
twee rondwegen aangelegd van de
Greonterperweg naar de Westhemmer-
dijk. De straat t.o. de R.K. Kerk, waar
aan de woningwetwoningen staan, zal
verlengd worden tot deze rondwegen.
De buitenste rondweg wordt verder nog
doorgetrokken om zo een nieuwe ver
binding te geven tussen de Greonterper
weg en de Westhemmerdijk. Tevens
wordt de bocht nabij het Theresiahuis
rechtgetrokken.
Bij FOLSGARE zal een bochtafsnijding
gebeuren bij de driesprong in de weg
naar het monument aan de Rijksweg 43.
Nabij REMSWERD o.d. Wolsum zal in
de Remswerderlaan de onoverzichtelijke
bocht er uitgehaald worden, waardoor
de weg straks ten z.w. van de boerderij
komt te lopen en het verkeer hier geen
hinder meer van ondervindt.
Bij WESTHEM zal er een wegje aange
legd worden vanaf de Herv. Kerk naar
de weg naar Blauwhuis. De Katzijl zal
opgeheven worden en de weg zal voort
aan in een flauwe bocht over een duiker
gelegd worden.
In WOLSUM zelf gebeurt er weinig, al
leen worden hier, zoals in de meeste
plaatsjes, enkele stroken grond aange
wezen, waar bij eventuele behoefte
straks op gebouwd kan worden.
NIJLAND geeft weer een grotere ver
andering te zien voor de toekomst.
Vanaf de oude Bolswarderweg komt hier
een rondweg te lopen naar de Opdijk en
dan door naar de oude Snekerweg. In
’t gedeelte Bolswarderweg-Opdijk krijgt
deze rondweg twee zijstraten, die samen
een uitgang op de Opdijk krijgen. Voor
Nijland betekent dit nieuwe stratenplan
naast de mogelijkheid tot nieuwbouw,
waarvoor dit terrein opengelegd wordt,
straks een aardig ommetje meer. Aan
het kruispunt in het dorp tegenover
café Piersma, komt een plantsoen-
strookje, zodat de middenstandswonin-
gen, die hier aan de oude Snekerweg
gedacht worden, straks een royaler aan
zien krijgen en tevens de situatie bij het
kruispunt niet pog benauwder wordt
dan ze nu al is. Als dit nog eens geheel
volgebouwd zal worden, zou Nijland er
dus een nieuwe kom bij krijgen.
Over het uitbreidingsplan OUDEGA-W.
is reeds veel gesproken en zwaar gede
batteerd achter de schermen. Tot veler
geruststelling kunnen wij nu mededelen,
dat men in het huidige plan met de
voornaamste wensen wel rekening heeft
gehouden.
Ten noorden van het dorp komt een af
snijding voor het hoofdverkeer van de
Westhemmerdijk naar de weg naar
Heeg. De verbindingsweg, waaraan hui
zen gebouwd zullen worden, was oor
spronkelijk gepland dwars over het hui
dige sportterrein, dat hierdoor naar een
plaats ten zuiden van het dorp zou wor
den verbannen.
Het plan is inmiddels in zoverre gewij
zigd, dat het sportterrein op de huidige
plaats gehandhaafd blijft, zodat het oor
spronkelijke uitbreidingsplan aan het
algemeen belang is aangepast en de ver
binding dus meer oostelijk komt dan
oorspronkelijk in de bedoeling lag.
Verder krijgt het industrieterrein bij de
zuivelfabriek een rondweggetje naar de
Westhemmerdijk toe.
Van de verdere uitbreidingsplannen noe
men we nog Heeg, industrieterrein;
Jutrijp, aansluiting binnenpad bij nieu
we huizen; Schamegoutum, wegomleg-
ging en woonstraten tussen spoorbaan
en dorp in; Uitwellingerga, twee indu-
strie-terreinen; Woudsend, industrieter
rein met rondweg om het dorp heen;
IJsbrechtum, Goënga, Abbega, Nijhui-
zum, Loënga, Gauw, Offingawier, Osin-
gahuizen, waar evenals in de reeds ge
noemde plaatsen, enkele percelen grond
voor woningbouw worden gereserveerd
of enkele kleine bochtjes in de wegen
worden rechtgetrokken, die verder niet
zo heel erg belangrijk zijn voor dit ge
bied als geheel.
reikte men het grote dag-, resp. weekge-
middelde van 5 en 20 zinkstukken, het
geen neerkomt op resp. 7500 m3
30.000 m3.
Op 1 april 1932 begon men met de
bouw van het laatste gedeelte van
De oprichting van een volkssanatorium
te Joure gaat door. De schenking van
Heeremastate is daartoe aanvaard.
De sluitingstijd van koffiehuizen en her
bergen is op 12 aug. (Gysbert Japicx-
dag) vastgesteld op 12 uur middernacht.
verhoging van de dijken en wel langs de
Friese kust van 109 cm bij Zurich tot 2
cm bij Holwerd, langs de Noordholland-
se kust van 138 cm bij Den Oever tot
43 cm bij Kaaphoofd en langs de bin
nenzijde der Waddeneilanden van 89
cm bij Oostkaap (Texel) tot 11 cm bij
Terschelling (haven).
Daarna werden door de Dienst Uitvoe
ring Zuiderzeewerken nog diverse proe
ven genomen om de verhogingen, waar
mede rekening gehouden moest worden,
nader te bepalen, een en ander onder
gebruikmaking van de door de commis
sie Lorentz gevolgde methoden en ge
maakte berekeningen.
De gehele Afsluitdijk heeft, samen met
het verhogen van de dijken langs de
Waddenkust en andere, door de afslui
ting noodzakelijk gemaakte voorzienin
gen f 200.000.000 gekost.
hege arbeidsleanen. Dykwurk, slatten,
moune-wurk, it meallen seis, koartom it
boere- en arbeiderswurk kost fiif kear
safolle as eartiids. De arbeiders binne
krap en djür en dêrtroch bliuwt der
folie wurk lizzen, dat winlik net lizzen
bliuwe mocht, as men de wetterbihears-
king yn oarder halde wol. De sé bliuwt
gefaerlik; hwat der yn 1953 bard is,
wie mear as dudlik. Nei buten en nei
binnen wurde der aloan heger easken
steld oan de wettersteat. It leit dus foar
de han, dat men in mear rationele si-
tuaesje net opkeare moat mei in forkeard
konservatisme. Hwer’t it better kin,
hwer’t it goedkeaper kin, moat it ek
barre. It sil dochs al in hjit hangizer
wurde as men de plannen fan de wet
tersteat ris oereaget. Twa nije gemalen
derby, de Lauwersé droechlizze, nije ta-
foerkanalen meitsje, de sédiken op-
heegje, de kwelders tusken Reahoanne
en Holwerd vndykje, fierder gean mei
de Lege Midden en oare lanforbetterin-
gen en üntslutingen, it is net sa’n byt-
sje. De Walden en oare hege grounen
roppe hoe 'langer hoe lüder om forbet-
NET IN MAKLIKE SAEK.
It bliuwt j immer in toer en in stjürmans-
kunst il slcipke midden yn it soal to bal
den, mei de wetterskippen driicht it ek
oan leger wal to reitsjen. Nou kin men
tajaen, dat it faeks to lang yn itselde I In tredde argumint is de kwestje fan de
tering fan de wettersituaesje. Ek dér is
soms tokoart oan óffier, mar folie faker
tokoart oan oanfier. De wetteropmeal-
ling sit ek jit hiel hwat yn, seis op de
swiere klaeigroun kin it winsklik wêze-
Mei sin haw ik dizze dingen jitteris op
helle, om oan to jaen, dat ik mei folie
oaren fan miening bin, dat der grif wol
hwat to forbetterjen en to foroarjen fait
en dat de wetterskippen gjin hillich
hüske is, hwer’t men ófbliuwe moat. Mar
mei dat ta to jaen, wol ik fan de oare
kant ek like dudlik ütsprekke, dat men
de saek fan de wetterskippen oanpakke
moat mei de bistjüren en de yngelannen.
Ik wit wol, dat der hjir en dér foarbyl-
den binne fan in forkeard konservatisme.
Mar is it feit, dat der hjir en der in
forkearden ien tusken sit, reden om nou
mar dit hiele histoaryske en weardefolle
gebou fan de wetterskippen to bihan-
neljen as in steltsje rekruten, dy’t drild
wurde moatte? Of as in oerstalhch re
sidu üt in foarbije tiid, dat opromme
wurde moat? Wy libje dochs yn in de-
mokratysk lan, tocht ik sa en hwat hat
mear bilang by in goede bihearsking fan
it wetter as de boeren seis? En soe dy
Fryske boerestan, dy’t op it hiele ter
rein fan har bidriuw sokke opmerklike
risseltaten bihelle hat, nou yn ien kear
ünbrükber wêze, dwers en forkeard??
Dat kin gjin minske leauwe. Mar de
hearen, dy’t nou sa lüd en skel roppe
om greate plannen en it moadewurd:
konsintraesje foar yn ’e müle ha, sille
noch ris raer fan boppen komme. Hwant
as men yn de praktyk fan dizze matery
dükt, komt der folie mear foar it Ijocht
dan men mei in greate kaert op ’e tafel
tinke koe. Net om ’e nocht hawwe ge
slachten fan tüke minsken dwaende west
mei de wetterskipskwestje.
Elk lan hat syn eigen lizzing en eigen-
aerdige eigenskippen. It is mei sleatsje-
graven en greate gemalen bouwen net
klear. Né, litte de deskundige techinici
gerêst komme mei forbetteringsplannen,
dér is wol romte foar, mar litte hja üt-
gean fan it feit, dat it hjir om in büten-
gewoan slimme kwestje giet en dat hja
ütgean fan it feit, dat hja yn it algemien
net better ta har doel komme kinne, dan
yn in gearwurking mei de bisteande
wetterskipsbistjüren. Dan kin der yn de
kommende jierren foar Fryslan hiel hwat
goeds dien wurde.
Ie week augustus 1908
Telegram; Zeppelins ballon door onwe-
der overvallen. Uit ankers losgereten en
uit elkaar gespat. Verscheidene personen
verwond. Zeppelin ongedeerd, maar
troosteloos.
ramt biflapt wie en dat it better west
hie as men earder de gong fan ’e tiid
folge hie. Mar it is ek wier, nimmen
hie foarut sjen kinnen, dat der sokke
greate foroaringen op ’e helling leine en
dat wy nou yn tsien jier mear foroarjen
sjogge as eartiids yn fyftich.
Mei de wetterskippen sitte wy hwat yn
in alderwetsk pakje, dat wurdt algemien
wol ynsjoen en it leit foar de han, dat er
nou tocht wurdt oan forbettering. Dér
is ek alles foar, der is ek hiel hwat to
forbetterjen en boppedat binne de tiids-
en bidriuwsomstannichheden bilangryk
wizige, sadat nimmen in forkeard sin
hoecht to krijen, as hjir ris earnstich oer
praten wurdt. Nei myn underfining tin
ke de boeren hjir ek net oars oer.
Yn it foarste plak is it in saek fan bi-
tsjutting, dat de polderdiken, dy’t it
bütenwetter keare moatte, ynkoarten
wurde, hwer’t dat kin. En nou sprekt it
fanseis, dat hoe mear polderkes en wet
terskippen der binne, hoe langer it totale
net fan polderdiken wêze moat.
En dizze polderdiken moatte op in bi-
paelde hichte halden of brocht wurde,
(Slot)
Daar men in verband met de vertraging,
ondervonden bij de Blinde Geul, vreesde
dat de winter toch moest worden door
gebracht met een niet-gesloten dijkge-
deelte of een zeer zwakke dam, ver
sterkte men het midden van de beteuge-
lingsdam in de geul over een lengte van
500 m. Aan iedere kant bracht men een
extra bezinking van 50 m breedte aan,
terwijl aan weerszijden van de kruinlijn
van de dam een zware bestorting werd
aangebracht over een breedte van 10 m.
Deze bestorting bestond uit stenen van
10 tot 80 kg. Tenslotte legde men
dwars over de beteugelingsdam nog zwa
re scheepskettingen van 100 m lengte,
die men aan het uiteinde verzwaarde met
stukken oud ijzer van 500 kg. De ket
tingen lagen op onderlinge afstand van
2 a 2’/2m.
De werkzaamheden hadden echter een
gunstig verloop en op 22 november was
de Zuiderzee aan de Oostelijke zijde af
gesloten en resteerde alleen nog het
sluitgat bij de Vlieter, dat een lengte
had van 2700 m. Op 24 december 1931
mocht men veronderstellen dat gevaar
van doorbreken van de dam door de
Middelgronden was geweken.
Ook bij de Vlieter werden extra zink
stukken gelegd om het gevaar voor ver
nieling van de beteugelingsdam tijdens
de'overwintering te voorkomen. Hier be-
113.5 millioen m3 keileem en 23 milli
oen m3 zand.
Naast het voordeel van vereenvoudigde
werkwijze voor de bouw van de inpolde
ringen, waarbij men immers niet meer
werd gehinderd door getij verschil! en,
heeft de Afsluitdijk nog andere voorde
len met zich gebracht, die niet alle in
geld zijn uit te drukken. In de eerste
plaats is daar de verhoogde veiligheid
voor het aan de voormalige Zuiderzee
grenzende gebied. Deze verhoogde vei
ligheid kreeg wel een bijzondere bete
kenis na de overstromingen in 1916,
welke wel de eigenlijke stoot tot de
bouw van de dijk hebben gegeven.
Na de afsluiting van de Zuiderzee kon
het zoute water worden vervangen door
zoet water. Bij eb werden de spuislui-
zen open gezet, zodat het zoute water
uit het Ijsselmeer wegvloeide. De IJssel
zorgde voor aanvoer van zoet water.
Hierdoor is bijv, de zoutgrens in de pro
vincie Friesland, die vóór de afsluiting
dwars door de provincie liep, terugge
drongen naar het Noorden. De rondom
het Ijsselmeer liggende gebieden kunnen
in droge zomers het zoete water inla
ten. In de toekomst zal, wanneer alle
inpolderingen een feit zijn en de Rijks-
kanalisatie zal zijn voltooid het Ijssel
meer worden opgezet. Hierdoor zal de
hoeveelheid water, die in het 1250 m3
grote overblijvende meer beschikbaar is,
van 260 millioen m3 op 400 millioen
m3 worden gebracht.
Een derde voordeel is de vermindering
van de onderhoudskosten van dijken.
Voor de afsluiting moest een lengte van
300 km dijk langs de Zuiderzee worden
onderhouden. Dit was, mede door het
feit, dat deze dijken reeds zeer oud zijn,
tamelijk kostbaar. Het onderhoud van
deze dijken is thans aanzienlijk lichter
geworden, daar men niet meer op derge
lijke hoge waterstanden als vóór de af
sluiting behoeft te rekenen.
Tenslotte zij nog vermeld, dat de afwa
tering van de polders op het Ijsselmeer
aanzienlijk is verbeterd, omdat het Ijs
selmeer niet m,eer aan eb- en vloedbewe-
ging bloot staan en dus voortdurend op
een constant peil kan worden gehouden.
Door de afsluiting van de Zuiderzee
ging een groot vloedbekken verloren.
Hierdoor zouden de waterstanden in de
Waddenzee een verhoging ondergaan,
hetgeen door dijkverhoging zou moeten
worden opgevangen. Bij Koninklijk be
sluit van 14 juli 1918 werd de Staats
commissie Lorentz ingesteld, die tot taak
had te onderzoeken of en in hoeverre de
dijken langs de Waddenzee zouden moe
ten worden aangepast aan de eventuele
optredende verhogingen. In 1926 bracht
de Commissie verslag uit.
Daar het nog een vraagpunt was of de
Afsluitdijk op de Friese kust bij Piaam
of bij Zurich zou aansluiten, heeft de
commissie dit nog in ’t midden gelaten.
Zij kwam tot de conclusie dat, wanneer
de Afsluitdijk bij Piaam zou uitmonden,
bij deze plaats een verhoging van de
stormvloedstanden kon worden verwacht
van 130 cm, welke verhoging daarna ge
leidelijk zou verminderen tot 100 cm
bij Zurich, 60 cm bij Harlingen en 10
cm bij het Nieuw Bildt. Bij de Lauwer
zee zou geen enkele verhoging meer
worden ondervonden. Langs de kust van
Wieringen zou een verhoging van 80-
100 cm kunnen worden verwacht, langs
de kust van Noordholland ten Noorden
van Wieringen 80-45 cm. Langs Texel
zou met een verhoging van 25-80 cm
