SGT JAMES R. N
HHJPo’rT
aM£R|»n
PRAUW EN VLIEGTUIG KENMERKEND
EN ONMISBAAR IN NIEUW-GUINEA
LAND for®
Bezoek van Bolsward aan de Europaische
Jugendwoche in Castrop-Rauxel
Qabe Skroar
ós hjoed p p
to sizzen
op
Fan de Martinytoer
Tj. de J.
-
..gewoon"
De produksjeknobbel
u
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
i
Gouden filmpjes
HUV
k
■V
f’
lis
In een leprozerie is alles
DINSDAG 12 AUGUSTUS 1958
54e JAARGANG
No. 62
Hwat hat
-X-
LIBANESE HELIPORT VERNOEMD NAAR GESNEUVELDE SERGEANT
-X-
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. OS1NGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres;
Marktstraat IJ
Telefoon 451 Na 18.30 uur 305 of 335
(K 5157)
Abonnementsprijs f 1 90 pet kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mra
Ingezonden mededelL gen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
i de
men
gen.
ken sa om
dit noch al hwat. Dan soe der mear as de
helte bykomme.
w
Nog steeds neemt men
en zorgen. Maar een vreugde honderd
voudig groter en een verdriet honderd
voudig kleiner dan hij als uitgestotene
zou hebben gehad. En soms het uit-
een terugkeer in zijn eigen ge-
tap, die hem als genezene volle-
t de moderne ge
neeswijze kan in vele gevallen genezing
It trêdde punt, hwertroch hja de pro-
duksje biperke wolle, leit op in hiel
oar gebiet. It is bikend, dat op de ming-
de bidriuwen de leste jierren hiel hwat
lan skuord is, dus fan boulan omset vn
greide. Op de lichte grounen hat dat
noch al hwat west. Dêrtroch gyng de
molkeproduksje gans omheech.
De oarsaek wie düdlik. Foar de molke
jilde ommers in garansje fan safolle sin
ten de kilo en de bouprodukten op de
lichte groun koene safolle net opbrmge.
Dêrtroch hat men greide makke, hwer’t
men eartiids bou hie. En winlik ek bou
As men sa om jin hinne sjocht,
Dêr’t alles skrept en draeft en flocht,
Dêr't alles giet sa hurd as’t kin,
Freget men jin óf: Hat soks wol sin?
Foarhinne moast der hwat gebeure,
Dat koe men rounom wol bispeure,
De produksje moast omhegen,
Der lei alles oan gelegen!
Mar nou, nei tiden stiet it sa:
It giet op oerproduksje ta!
Men sit mei de han oan de holle
Der is fan alles fiersttofolle
De suvel, de ierappels, les mar
Oerproduksje is de rop
Us eale produksjekou en sa,
Hwer moat dat allegear op ta?
En net op agrarysk mêd allinne
Rounom moat men jin wol bisinne.
Sjoch nei de definsje ek foaral,
Der giet de produksje al sa mal
Elk freget, easket en skept op,
Noch meat en better is de rop
As wy it goed bisjogge,
En al of net meidogge,
It tint allegearre yn e hobbel
Fanwegen dy produksje-knobbel.
Peinjum. E. v. P.
en bidragen
om lige. Ik hearde
op in
orin-
Generaal-Majoor Paul Adam heeft de amerikaanse heliport bij Beiroet vernoemd
naar de sergeant, die vorige week in Libanon werd gedood. Tijdens een sobere
plechtigheid', onder leiding van de leger-geestelijke, in aanwezigheid van o.m. de
Generaal-Majoor werd het bord met de naam van de helihaven aan de rand van
het veld aangebracht.
zicht op
meenscn;
dig zal accepteren. Want
1
bewerkstelligen.
U hebt gemerkt, het is alles doodgewoon
in een leprozerie. Ik kon beslist niet in
een mineurtoon schrijven. Het is niet
treurig, niet ellendig. Maar wel: zin
gende kinderkoortjes en fluitorkesten.
In Ned. Nieuw Guinea bevinden zich
thans 4 leprozeriëen, nl. te Miei, Sorong,
Seroei en Fak Fak.met een totale opna-
me-capaciteit van 600 patiënten. In Me-
rauke is een leprozerie in oprichting.
De Stichting „Het Nat. Nieuw Guinea
Comité” te Den Haag zal graag Uw gift
voor de bouw van een ziekenhuis in de
leprozerie te Sorong in ontvangst nemen.
Hollandia-binnen. B. Nawijn.
Bolswards Nieuwsblat
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
kliniek gaan om de pillen aan de gere
gelde klanten uit te delen. In de loods
zijn mannen aan het werk, ze timmeren
een bed in elkaar en zagen poten voor
een tafel. Vrouwtjes lopen bedrijvig heen
en weer, zoals alleen vrouwen kunnen
doen. Druk, druk, wat ze doen, daar
komen wij mannen toch nooit achter.
In de verte over het water van de baai
komen enkele prauwen aan. Naar huis
terug kerende vissers. Eentonig dreunt ’t
kleine klasje de les op. En over dat
alles strooit God Zijn gouden zonlicht.
Barmhartig en goedertieren en mild.
Verheugend, dat althans hier niet het
harde, wrede :„Ben ik mijn breeder’s
hoeder?” klinkt.
En het is voor U en mij een troost te be
denken, dat een klein, klein deel van
ons belastinggeld dit mogelijk maakt.
Het mogelijk maakt, dat de leproos voor
de duur van z’n ziekte veilig geborgen
is en een menswaardig bestaan leidt. Met
zijn vreugden en feesten, met z’n verdriet
bliuwe moast, omt it lan en de wetter-
forsjenning folie gaedliker wiene foar
bou. Dizze greide is net fan it béste. Soe
men nou de prizen fan de hjouwer en
de rogge en de foerjirapels hwat better
meitsje, dan soe men sjen, dat dizze
boeren en boerkes hurd wer de oare
kant üt gyngen. Wol nou, sa sei it Lan-
bouskip, mei it oare utstel om in heffing
to lizzen op krêftfoer, kinne de prizen
fan de ynlanske granen ek wol hwat om
heech en dêrmei sil op ienfaldige wize
de molkeproduksje sakje.
It is wol tekenjend foar de situaesje, dat
allinnich al op dit „gerucht” de moal-
keaplju har klanten bispringe mei oan-
biedings fan koeken en moal. Blinder,
as üs dat boppe de holle hinget, sa sil
mannich boer tinke, dan moast ik al
sjen in stealtsje doazen en sekjes yn 'e
skuorre to krijen foar de aide prizen.
Ik kin my dat skoan yntinke en alhoewol
der jit neat fêst stiet oer dy heffing, soe
ik net sizze wolle dat sokke boeren ün-
forstannich hannelje, ja om it rounut to
sizzen, ik die it ek. De koeken jilde, na
venant alles diür is, gjin hege priis en
dêrom naem ik it wisse foar it ünwisse,
sei in oare boer en hy boun in dead
baerch de bek ticht. Dizze baerch koe
wol ris springlibben wêze.
-x-
It fjirde punt wie de fetweiderij. Kin
dêr net hwat dien wurde om de fleis-
prizen sa to meitsjen, dat mannich boer
mear hjiroan docht. Mei dat fleis ha wy
jit wol inkele middels yn ’e han. Der
wurdt altyd fleis ynfierd en dus soe men
de prizen wol hwat stimuleare kinne.
Wy binne bliid, dat de minsken fan it
Lanbouskip bigoun binne mei de diskus-
sy oer de to folgjen lanboupolityk. Hja
hawwe mei dizze fjouwer punten, din
gen nei foaren brocht, dy’t tige wurdich
binne neijer bisjoen to wurden. Lykwols
meije wy net forswije, dat al dizze din
gen hjirop delkomme, dat it jild kostje
moat om se üt to fieren.
En it swakke punt yn de situaesje fan
hjoed de dei sit him krekt yn de bigrea-
ting fan it Ryk. Alles, hwat men sa üt
de twadde of trêdde han der oer heart,
wiist op in great tokoart. Op de depar-
teminten sit men mei de opdracht alle
ütjeften omleech to drukken, oars kin
men de doar net ticht krije. Hwat sil
Minister Vondeling dus sizze fan dizze
ütstellen?
Hy hat yn Stresa tige de klam lein op
de stelling, dat men hjir om tinke moat,
dat de konsumint de kening is fan it bi-
driuwslibben. Dêr hat al folie oer to
dwaen west en dizze ütstellen geane dêr
dwers tsiinyn, hwant de konsumint sil
fan al dizze ütstellen de werslach ün-
derfine yn djürdere molke, djürder fleis,
djürdere aeijen, djürder brea. Of
de skatkist soe dizze lésten op him nim-
me moatte, sadat de taslach op dizze
produkten forhege of op en nij ynsteld
waerd. Mar dy skatkist is al saleech as
in lekke amer. Dan soene de bilêstings
jit heger wurde moatte, mar dêr sille ek
net folie minsken foar wêze. En sa sitte
wy jit mei üs skipke op it stran. Jit gjin
sleepboat yn it sicht, allinnich de mieu-
wen roppe har ünwennich liet oer de
weagen
Ik soe my skamje, as ik in flinke, moai
oppronke lea hie en dêryn in fordraeide
en smoarge siel.
It twadde punt, dat dêr nei foaren brocht
is, wie de abortuskwesje. Sa’t men wit,
wurdt der al hiel hwat oan dien en to-
rjuchte, hwant dy abortus bringt safolle
skea en lijen op in buorkerij, dat der
nea genóch oan dien wurdt, him üt to
baljen. De ütstellers seine: lit üs nou de
gelegenheit oangripe om it tal kij to
forminderjen en tagelyk de kwaliteit fan
it fé to forbetterjen. Dizze tins liket my
treflik. As men yn dizze tiid oergie om
in bipaelde premy to jaen foar it óf-
slachtsjen fan net-abortus-frij fé, dan
snijde it mes nei twa kanten. Dizze
skealike sykte rekken wy gauwer kwyt en
wy forsterken üs posysje as ütfierlan fan
earsteklas fokfé.
Dat léste liicht der ek net om. Mannich
lan makket de easken hoe langer hoe
slimmer en ien fan de dingen, hwer’t
hja al meat nei sjogge is de abortus-
kwestje. In fikse seleksje op abortus soe
üs op den dur allinnich mar foardiel jaen
en meiiens waerd de molkeproduksje
hwat ófremd. Fansels moat it hwat sin
ten kostje, mar dit jild hat in doel en
is grif net weismiten.
daar niet kende, bleek wel hieruit, dat
men de partij tussen de 2 Bolswarder
parturen had vastgesteld op 's avonds 8
uur bij kunstlicht. Dit bleek natuurlijk
niet mogelijk. Aangezien het program
ma druk bezet was, was spelen niet an
ders mogelijk dan ’s middags 3 uur als
extra voorwedstrijd voor een handbal-
wedstrijd en een voetbalwedstrijd. Pu
blieke belangstelling was er dan ook ge
ring. De nodige belangstelling werd toch
getoond door de pers, zodat een foto en
een uitleg de volgende dag in de diverse
bladen was te lezen.
In tegenstelling tot dinsdagavond begon
het donderdagavond te regenen en moest
het programma voor die avond, waaraan
ook de dames van de Christelijke huis
houdschool zouden meewerken in de
zaal worden gehouden. De publieke be
langstelling hiervoor was enorm groot
(vergeet niet dat er plm. 700 deelnemers
uit 8 landen aanwezig waren). De zaal
was te klein, het programma te overla
den, iedere deelnemende groep wilde te
veel brengen. Het begon met 6 zang
nummers door een kinderkoor.
Onderstaand vermelden we, wat het
„Castrop-Rauxeler Tageblatt” hierover
schrijft.
„De clou van de avond was zonder twij
fel het optreden van de meisjes van de
Bolswarder huishoudschool. Ze hadden
zich de moeite getroost een revuetje sa-
trein. Dat is toch veel goedkoper?”. Ik weet niet hoelang het geduurd
heeft om j'
Guinea geen stukje spoorlijn te vinden is. Geen 100 meter, zodat
van Purmerend tegen
geen weg loopt tussen
snorren.
grotere steden als Hollandia (80 km)
Biak (25 km), Manokwari (50 km) en,
nog enkele plaatsen. Dat van dit be
trekkelijk klein wegennet een druk en in
tensief gebruik wordt gemaakt valt te
begrijpen. Naar schatting rijden alleen in
Hollandia een 1500 motorrijtuigen en
dat op een 80 km wegennet. Ik zou wel
eens willen weten als alle straten in Bols
ward in een rechte lijn gelegd werden
hoeveel kilometer dat zou geven. Als U
op een zondagmorgen eens een wande
ling maakt, stevig de stap er in houdt en
na 2 uren weer thuis komt, hebt U een
afstand af gelegd van zo ongeveer 10
kilometer. Welk gedeelte van Bolswards
wegennet hebt U dan gehad?
’t Lijkt me haast een prijsvraag waar de
redactie van dit blad wel een presentje
voor de winnaar mag beschikbaar stellen.
De goede oplossing interesseert mij erg.
En vergelijkt U dan het verkregen getal
eens met het totale wegennet op Nieuw
Guinea, dat op rond 500 km is te stel
len. 500 km in een land, dat 20 x zo
groot is als Nederland.
Ik wil niet ingaan op de economische
perspectieven die zich zouden openen als
de wegen, daar waar dit mogelijk is,
doorgetrokken werden het binnenland in.
Men is er niet met de aanleg van een
weg. Het onderhoud zou veel arbeid
vragen en de arbeidskosten zullen min
stens evenredig lopen met de waarde die
een dergelijke weg voor de produktie
heeft.
Hier doen zich problemen voor die ik
niet kan beoordelen en zelfs niet ken.
Overigens schijnt Australisch Nieuw
Guinea ons hierin een stapje voor te
zijn, waar men de bevolking in sommige
gebieden met handkracht, op basis van
vrijwilligheid, wegen gaat aanleggen.
Naast de vliegverbindingen wordt hier
veelvuldig gebruik gemaakt van het
transport te water. Buitengaats wel te
verstaan. De rivieren zijn voor het me
rendeel niet voor de scheepvaart ge
schikt door de stroomversnellingen en
zandbanken en alleen in beperkte mate
voor kleinere boten met weinig diepgang
en voor met buitenboordmotoren uitge
ruste prauwen.
Tussen de grotere steden, die alle aan de
kust liggen, wordt de verbinding te wa
ter in stand gehouden door gouverne-
mentsvaartuigen of door schepen van de
K.P.M., Stoomv. Mij. Nederland, enz.,
voorzover deze steden in hun route’s lig
gen. Zo heb ik dan alle mogelijkheden
gehad.
Het vliegtuig, het motorrijtuig, het
schip. Of toch niet. Want vliegend, rij
dend of varend, altijd zie ik daar door
het woeste bergland of de laagvlakte,
de bevolkingspaden lopen, kleine smal
le streepjes, die de ene kampong met de
andere verbinden. Paden ontstaan,
eeuwen, eeuwen her. Waarover Papoea-
mannen trekken, sluipend, spiedend, on
hoorbaar, op oorlogstocht. Waarover Pa-
poea-vrouwen lopen, in een wiegende
cadans op weg naar de tuinen, vrolijk eh
al snetterende. Waarover Papoea-kinder-
tjes draven, achter het varken aan, dat
HOKFOAR KANT GIET IT UT
Alhoewol it molkjier al aerdich nei de
ein bigjint to rinnen, de simmer al wer
oer syn hichtepunt hinne is, de earste
boeregearkomsten al wer halden wurde,
is der oer alle boegen ünwissichheit oer
hwat der komme sil. It iennichste, hwer’t
in bytsje hald oan is, mei men sjen yn
de gearkomste fan it Lanbouskip, hwer-
fan, tsjin de bidoeling yn, de kranten in
forslach publiseerd hawwe.
It positieve sit him nei üs ynsjen yn
fjouwer punten, hwerby it wichtichste
punt net neamd is. En dat sil krekt it
punt wêze, hwer’t alles op fêst sit, nl. de
sinten. Lit üs earst ris sjen, hwat de
offisiële stim fan de boere- en arbei-
dersorganisaesjes, it Lanbouskip nei foa
ren brocht hat. It earste oanjowne mid
del, om de suvelkrisis to bistriden, sjog
ge hja yn in heffing op fékoeken en
moal.
In great part dêrfan wurdt ynfoerd en
kostet üs lan dus jild. It is tige de
fraech oft dizze ynfoer nationael bisjoen,
wol üt kin, as men sjocht foar hokfoar
prizen it oerskot op de suvelmerk forkoft
wurdt. Soe men aus de produksje hwat
ófremme moatte, dan leit hjiryn in bi-
paeld middel. Wol dit middel helpe, dan
mei dy heffing ek net to lyts wêze en
sa wurde der al sifers
neamd, dy’t der net
al fan in ütstel om dy heffing
tweintich goune per 100 kilo to
Nou, as men dan wit, dat dy koe-
de 35 goune sitte, dan bitsjut
In vervolg op het nieuws opgenomen in
ons blad van vrijdag j.l. volgt hierna
nog een overzicht van de belangrijkste
gebeurtenissen van deze week.
Allereerst nog een kleine aanvulling aan
’t optreden van de Durate-Tonevido da-
mes-groep. Aan één van de verslagen
uit de verschillende duitse dagbladen,
die veel aandacht hebben besteed aan
de Jugendwoche, ontlenen wij het vol
gende: „Iets bijzonders was de gymna
stiek van de meisjes groep van de Bols
warder turnvereniging. Hun oefeningen
werden in tegenstelling met de duitse
gymnastiek meer beheerst door rythmi-
sche oefeningen. In Nederland schijnt de
moderne gymnastiek meer beoefend te
worden als bij ons. Dat de besturen van
de plaatselijke verenigingen hieruit le
ring mogen treffen”, aldus de Westdeut-
sche Algemeine Stadtanzeiger.
Als Bolswarder belangstellende op de
tribune, waarop onder ideaal zomerweer
zeker een 2000 toeschouwers hadden
plaatsgenomen, deed het je inderdaad
een drie-tal fraai en prima uitgevoerde
oefeningen te mogen aanschouwen.
Dat deze nummers bij dit internationaal
ontmoeten van Duitsers, Fransen, Engel -
sen en Luxemburgers insloeg mag een
succes genoemd worden.
Ook de kaatsers waren naar Castrop-
Rauxel gekomen. Dat men deze sport
men te stellen. Het begon met het Ned.
volkslied. Dan kwam Bolsward aan bod.
Deze stad die te midden van de melkfa
brieken ligt werd zelfs door een koe
vertegenwoordigd. Twee meisjes van de
school in Friese klederdracht gestoken
kondigden de diverse nummertjes in de
verschillende talen aan, wat met de no
dige humor geschiedde. Nederland werd
als bloemenland voorgesteld en ook de
landbouw kwam aan bod. Met een aardig
liedje „mama ik wil een man he” en
waar alleen een nederlandse boer bemind
werd, werd het duitse varkensvlees ver
oordeeld. Bij het bezingen van de kaas
ontbrak zelfs de hollanase kaas niet, ook
het schaatsen werd bezongen. Tot slot
van dit gehele optreden, hoe kan het ook
anders bij de Bolswarders zijn, werd het
Friese volkslied gezongen. Bolsward be
hoort eerst tot Friesland en dan tot Ne
derland”, aldus het „Gastrop Rauxeler
Tageblatt”.
Vrijdagmiddag 4 uur kreeg de R.E.S.-
jeugd de gelegenheid zijn voetbalkunnen
ten toon te spreiden als deelnemer aan
de Europese jeugdweek. Er werd uitge
komen tegen een vertegenwoordigend
elftal samengesteld uit 6 D.J.K. voetbal
verenigingen. Lag het oorspronkelijk in
de bedoeling op een grasveld uit te ko
men en was men hier reeds tegenwoordig
op het laatste moment werd dit gewij
zigd in een sintelveld. Er werd gespeeld
en verloren met 3-1 (rust 1-1), was er
op een grasveld gespeeld, dan was het
zeer zeker geen nederlaag geworden. Op
sintels loopt de bal aanmerkelijk harder
en is beweeglijker. De schoenen hebben
andere noppen.
Tot zover de bijzonderheden over de
deelname aan de diverse sportgebeurte
nissen.
Vermelden we verder, dat de andere tijd
besteed werd met bezoeken aan de mij
nen, wij zijn allen onder de grond ge
weest en hebben van nabij aanschouwd
hoe de kolenwinning geschiedt. Ver
scheidene hebben een bezoek gebracht
aan de „Spaarkasse” en hebben een mo
dern gebouw aanschouwd, enz. Een mor
gen werd besteed aan de film. Een bus-
rit met een bezoek aan de schone plek
ken van Castrop-Rauxel en omgeving,
was voor velen iets bijzonders. Wie een
fris bad wou nemen kon een duikje ne
men in één der twee schitterende zwem
baden, gelegen in fraaie parken. Door de
zwemliefhebbers werd hiervan een druk
gebruik gemaakt.
Eén en ander was zo druk bezet dat er
kwalijk tijd was, eens gezellig bij de
pleegouders te zitten, wat deze mensen
wel verdienden. Men kwam er te eten en
te slapen.
De deelnemers waren allen in het bezit
van een „Ausweis” die gratis toegang
gaf tot alle festiviteiten alsook in d.
zwembaden. In de stadstram kon
hierop reizen op een kinderkaartje.
Zo heeft dan Europa zijn jeugdweek ge
had en Bolsward had het voorrecht hier
aan te mogen deelnemen. Wij zijn ge
reisd van land tot land, van stad tot
stad, van club tot club, uiteindelijk van
familie tot familie. Zo leerden wij als
vreemde mensen elkaar kennen en waar
deren en werden onze mensen door de
Duitsers onthaald op een manier die niet
valt te beschrijven, maar vraag het aan
één der 80 deelnemers.
Laten wij als deelnemer dankbaar zijn,
dat we dit hebben meegemaakt als be
voorrechten uit zovele duizenden, ja
miljoenen en deze gedachte in ons ver
dere leven uitdragen, dat wij als men
sen nooit tegen over elkaar hebben te
staan maar naast elkaar te leven.
3e week augustus 1908.
Als regel gold vroeger, dat een veehou
der gemiddeld 3 pondemaat weiland no
dig had om één koebeest van gras en
hooi te voorzien. De laatste jaren meent
men te kunnen bewijzen, dat een kleiner
oppervlakte ook voldoende is.
Mijnramp te Wigan. 70 mijnwerkers be
dolven. Alle hoop is opgegeven.
De heer Lammers te Bolsward is 25 jaar
bij de tram. In een waarderend artikel
over hem lezen we: Er is maar één
N.T.M. en Lammers is haar profeet. In
wónder aerdige keardel. Tige redsum en
altyd fleurich. De heer Lammers werd
op 9 april 1854 geboren te Zierikzee.
Eerst was hij varensman.
Feesten St. Janspoort en Dijlakker. Op
het programma staan o.a. palingdragen
door jongens beneden 14 jaar en wed
strijd met versierde honden.
proeven om door
het^afschieten van kanonnen invloed uit
te oefenen op het weer, o.m. om bij
zeer droog weer regen te verkrijgen en
om te beproeven dreigende onweers- en
hagelbuien af te wenden.
De aanvoer op de jaarlijkse paarden
markt was dit jaar niet groot n.l. slechts
een 120 stuks.
/X-.-kÜvX-ivüXv.-. x .-tv. ..mMmX - .v.w».v
g en gevaarlijk
daar?” vroeg men mij. Griezelig? Neen.
door de verrotting. Het geeft je
even een j
ziet. Maar innerlijk heb je dit spoedig
-1 jn
kolonie van leprozen?
is er alleen bij langdurig lichamelij
luid knorrend voor hen uitsukkelt.
Ik heb ze gezien die gele lijntjes, die
paadjes, hoog vanuit de lucht, toen ik
op weg was naar een leprozerie. Maar
dat is een verhaal op zichzelf.
4 leprozeriëen met capaciteit
van 600 patiënten.
De lepra-patient, uitgestotene uit de ge
meenschap, is een zielige verschijning,
die alleen maar medelijden wekt. Deer
nis, medelijden is een te zwak woord. De
lepra-patient opgenomen in ’n leprozerie
is een volwaardig lid binnen die gemeen
schap. Zoals U en ik dat zijn in onze
gemeenschap. Daarom valt het me moei
lijk over een leprozerie te schrijven.
Het is allemaal zo gewoon. De mensen
zijn gewoon, werken, mopperen, hebben
lief en maken ruzie, wonen in kampong
huizen, gaan ter visvangst. De kinderen
gaan naar school, de oudjes blijven thuis.
Het is zo doodgewoon.
Hoe gemakkehjk zou het daarentegen
zijn over de mens-leproos te schrijven.
Over de stakker, die ergens in de een
zaamheid zijn hutje opbouwt en zijn
tuintje aanlegt. Die rondzwerft en altijd
en overal weer verjaagd wordt. Die lang
zaam en o zo wreed ten gronde gaat
aan z’n ziekte. Het is erg uitgestoten te
worden. Ik geef het U te doen door het
leven te gaan al roepende: onrein, on
rein, met alle gevolgen aan die onrein
heid verbonden.
Maar alle geschrijf en gepraat over „die
arme mensen in een lepra-kolonie” is
misleidend en overdreven. Niet de le
proos in maar de leproos buiten de ko
lonie is een deerniswekkende figuur. Het
enigste wat een leprozerie van een ge
wone kampong onderscheidt is, dat haar
bewoners een dwanggemeenschap vor
men. En dat geeft wel eens bepaalde
spanningen, die in een normaal dorps
leven ontbreken.
„Was het niet griezelig
De ziekte verminkt dikwijls ledematen
jsoms
gevallen
Het gebeurde tijdens de behandeling van een verslag der Algemene
Rekenkamer in de Tweede Kamer, dat een geachte afgevaardigde de
vraag stelde: „Waaom reizen al die ambtenaren in Nieuw Guinea
toch per vliegtuig en waarom wordt geen gebruik gemaakt van de
js toch veej goedkoper?”. Ik weet niet hoelang het geduurd
de geachte afgevaardigde duidelijk te maken, dat in Nieuw-
zelfs niet overwogen kon worden het boemeltje
een zacht prijsje over te nemen. En dat er g
Hollandie en Merauke waarover bussen vol met passagiers
Nu moet U niet denken, dat Nieuw Gui
nea zo modern is, dat de spoortrein voor
personenvervoer als een verouderd on
ding gezien wordt en het vervoer door
de lucht als hèt communicatiemiddel.
Het is praktisch ondoenlijk een spoorlijn
aan te leggen door het zwaar geacciden
teerde terrein met z’n bergen en dalen,
moeras en rivier. En was dit al mogelijk,
want toch ook Zwitserland heeft zijn
lijnen en tunnels, dan nog zou geen lijn
tje lonend zijn door de zeer hoge kapi
taalsinvestering, hoge onderhoudskosten
en minimaal aanbod van vracht en per
sonen.
Dat de Ned. Nw. Guinea Petreoleum
Maatschappij als de oplossing voor het
transportprobleem helikopters in gebruik
heeft wijst er wel op, dat luchttransport
vaak de enigste oplossing is.
Bekend is „het verhaaltje” dat God bij
de schepping der wereld een handvol
rotsen en grond overhield en dat toen
maar ergens heeft neergesmeten. Zo
„ontstond” Nieuw Guinea. Laten we nu
dit verhaaltje maar een „verhaaltje” la
ten. Om duidelijk te maken hoe woest
en onherbergzaam dit land is heeft het
z’n waarde. Nog jaren lang zal het ver
voer van personen en goederen binnen
dit land over grotere afstanden door de
lucht moeten geschieden.
Nieuw Guinea heeft wel zijn wegen voor
wieltransport, doch in en rondom de
schok als je ernstige
verwerkt, want je bevindt je immers
een kolonie van leprozen?
Gevaarlijk? Welnee. Besmettingsgevaar
is er alleen bij langdurig lichamelijk con
tact. Het is riskanter op marktdag het
Marktplein over te steken dan door een
leprozerie te wandelen. goed de turnsters te zien opmarcheren en
Niet griezelig, niet gevaarlijk, maar ge
woon, doodgewoon. Een kerk, een
school, een winkel, huizen, een zieken
huisje (met 20 bedden), een grote
schuur voor tuingereedschap, een loods
voor arbeidstherapie, enz.
Je komt de dokter tegen, die z’n inspec
tie houdt, je ziet de zuster naar de poli-
