AMERIKAANS PRESTIGE GEREZEN DOOR DE NAUTILUSTOCHT Dr. L. G. KORTENHORST 10 JAREN KAMERVOORZITTER HET VOORMALIGE OLDEKLOOSTER BIJ HARTWERD Qabe Skroar üs hjoed Buitenlands Overzicht to sizzen Prinses dankt voor moeder Zal Rood-China op den duur gevaarlijker worden dan de Sowjet-Unie Chroesjtsjew bevindt zich in een niet benijdenswaardige positie Van Alkmaar begint de victorie Zilveren filmpjes STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND hulde aan haar VRIJDAG 15 AUGUSTUS 1958 51e JAARGANG No. 63 L Hwat hat besluiten zal ko- I de wereldpolitiek wordt be- VOORRANG VOOR VLIEGTUIGEN f Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward Administratie- en Redactie-adres; Marktstraat 13 Telefoon 451 - Na 18.30 uur 305 of 335 (K 5157) vraa. een .Bijzonder erkentelijk voor de hartelijke wijze, waarop de honderdste geboorte dag' van mijn geliefde moeder herdacht is, wens ik mijn vreugde daarover langs deze weg tot uitdrukking te brengen., Zo sprak maandagavond prinses Wil helmina voor de zenders Hilversum I en II. De bloemenhulde haar gebracht, de kor te plechtigheid in de Nieuwe Kerk te Delft waren een schone uiting van de gevoelens, die bij zovelen voortleven,’ zei de Prinses verder. .Treffend zijn de artiklen door de grote meerderheid van de pers aan haar ge wijd, evenals de persoonlijke brieven die ik mocht ontvangen. Zij alle getui gen van zoveel fijn gevoel en zoveel be grip en waardering voor haar persoon lijkheid, voor haar streven, voor het doel dat zij zich in haar leven gesteld had, bovenal, van haar liefde voor haar volk. Wat zij voor mijn man en mij en voor osn kind geweest is, is niet onder woorden te brengen. Haar voorbeeld leve nog lang in ons aller herinnering voort.’ Earme minsken hawwe in bulte brek, mar gjirrige minsken alles. Abonnementsprijs f 1 90 pei kwartaal (bij vooruitbetaling) Giro 887926 Advertentieprijs: 13 cent per mm Ingezonden mededelh gen dubbe1 tarief Handelsadvertenties bij contract reductie men 1 >arlementaire carrière. Dr. :on dit inderdaad doen. Op 4e week van aug. 1933 Vermoedelijk komt volgende week reeds de meiboom op de nieuwe R.K. kerk. Het aanleggen van de lichtinstallatie is inmiddels gegund aan de laagste in schrijver D. v. d. Berg te Exmorra voor f 3595.—. Bolswards Nieuwsblai Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad current van Nasser om de leiding een Arabisch rijk worden. de adres is. Het spreekt dat Chroesjtsjew bij heeft de toestand aan der algemene vergadering pessimistisch mogelijk voor te stellen; 'i een rede dat het gevaar voor wereldoorlog om het Midden Oosten steeds is, terwijl van Amerikaanse iptimistischer kijk op de vfidden Oosten wera ge vaar besluiten nodig is, om ze gel dig te doen worden ligt nog in bet duister. We kunnen nauwelijks ge loven, dat deze vergadering, waar 81 landen vertegenwoordigd zullen zijn, tot dergelijke men. Naar aanleiding van het ge dicht in Bolsw Nwsbl. van vrijdag 8 aug. door Maartja Zwaan te Alkmaar. Het doet een Fries zo goed, Wat hier een toeriste doet. In een gedichtje van haar hand Roemt zij het mooie Friese land Met zijn nu ingroene weiden, Met zijn wijde meren, Heerlijk om daar te verkeren. Het lijkt wel een Reclame-stunt. Daarom, toeristen al ge kunt Waag er nog eens een dagje aan Gelijk onze Maartje heeft gedaan En vergeet dan Bolsward niet. Het loont de moeite, zols ge ziet. Ferwoude. S. COUPERUS. P. Smid en J. Strikwerda uit Waaxens fietsten in 2 dagen rond het Ijsselmeer. Aanvoer op de paardenmarkt 120 stuks. Aanbesteding grondwerk nieuwe ijsbaan en renbaan te Bolsward. Begroting ar chitect v. d. Zee f 3000.Laagste in schrijver H. Haanstra, Bolsward f 2489. Hoogste H. Talhout, Bolsward f 7350. Gegund aan de laagste inschrijver. Tijdens een kort onweer is een molen te Zurich, eigen aan de heer J. v. d. Weij te Exmorra, afgebrand. In de vroegere herenmodezaak van de fa. Frits Oosterbaan heeft de heer Nieuw- land thans een zaak geopend in electri- sche lampen, enz. De afloop der besprekingen in de U.N. vergadering, waar zoals be kend een twee derde meerderheid vergadering tenslotte verkoos boven een topconferentie, al acht hij deze nog geenszins van de baan. Nieuwsgierig is men tenslotte naar de houding van de Latijns-Amerikaanse landen en of deze ter vergadering alle de zijde der Ver. Staten zullen kiezen; in sommige dezer landen is nogal een anti-Washington stemming, welke de Ver. Staten thans schijnen te willen be strijden door ruimer economische steun. De Zuid-Amerikanen hebben zich al lang afgevraagd waarom de Ver. Staten zo royaal met steun zijn in de Oostelijke landen, doch dicht bij huis schriel blij ven. treffelijk het dan ook geweest moge zijn. Dr. Kortenhorst heeft veel speelsere geest. Hij is bereid om terwille van de sfeer, de goede geest en de vlotheid des noods eens af te wijken van het regle ment van orde. Dat wordt algemeen ge waardeerd, ook al worden er dan wel eens foutjes gemaakt, die niet zouden zijn voorgekomen als men zich volgens het „boekje” had gedragen. Voordat men voorzitter van de Tweede Kamer wordt (de Koningin benoemt de voorzitter, maar de Kamer maakt een voordracht op, waarvan nog nooit is af- geweken), moet men kunnen bogen op een lange p; Kortenhorst ki 38-jarige leeftijd kwam hij in de Tweede Kamer voor de toenmalige Rooms-Ka- tholieke Staatspartij. In september van dit jaar is hij 33 jaren Kamerlid. Maar de 71-jarige voorzitter hanteert de hamer nog met zwier. Tot het moment waarop ik met autorijden merk, dat ik niet snel meer reageer, zo heeft hij eens gezegd. Dan is het ogenblik gekomen om het voorzitterschap er aan te geven. In het maatschappelijk leven heeft de heer Kortenhorst altijd een belangrijke plaats ingenomen. Zo was hij van 1915 tot 1946 algemeen secretaris van de Katho lieke Werkgeversvereniging. Hij was se cretaris van de Voogdijraad te Amster dam, lid van Provinciale Staten van Noord-Holland, curator van de Rijks universiteit te Leiden. Na zijn rechten studie aan de Gemeentelijke Universiteit te Amsterdam promoveerde hij aldaar in 1913. In de Eerste Wereldoorlog was de heer Kortenhorst griffier van de Krijgs raad te Velde. Ook als advocaat heeft hij naam gemaakt. Zijn grote verdiensten werden beloond met Koninklijke onder scheidingen: ridder in de orde van de Nederlandse Leeuw en ’commandeur in de orde van Oranje-Nassau. Niet alleen zal er de Westelijke beschul diging, dat het communistisch blok en Nasser indirecte agressie pleegden in Li banon en J—-*■-- J* Russische recte agressie pleegden in laatstgenoem de landen en de Russische eis dat hun troepen uit deze landen zullen worden teruggetrokken. Op de achtergrond spelen velerlei zaken mee. Nassers streven om één groot Ara bisch rijk te vormen met steun van welk blok dan ook; de poging van een aantal Arabische machthebbers om hun landen tegen de volkswil, buiten zo n rijk te houden terwille van hun eigen positie; de garanties voor de veiligheid van sta ten die werkelijk buiten zo’n rijk willen blijven of er tegenover zouden kunnen komen te staan zoals Israël. De uiteenlopende meningen van Ame rika en Engeland over de mogelijkheid dat de zeer olierijke sjeikdommen, welke onder Brits protectoraat staan, zich bij Nassers Ver. Arabische republiek zouden kunnen aansluiten. De dwars tegenover de nieuwe Amerikaanse politiek om het Arabisch nationalisme te bevorderen (ook met Westelijke economische steun), staande mening van Parijs, dat dit nati onalisme dient ingeperkt, waarbij ’t kan wijzen op het feit dat zelfs Marokko nu al eist dat de Amerikanen er hun vlieg- bases prijsgeven. De schaduw van Rood China, straks mis schien nog gevaarlijker vijand voor het Westen dan de Sovjetunie, welke op doemt achter de Russische vertegenwoor diger ter algemene V.N. vergadering en welke deze wellicht zal nopen tot een hardere politiek dan aanvankelijk de be doeling was, hoezeer Chroesjtsjew zich thans ook in allerlei kronkels wringt om te verklaren waarom hij zelf de V.N.- Helaas moet hier vermeld dat de kwestie-Cyprus ondanks alle diplo matiek overleg en gereis van En gelse en Amerikaanse ministers nog geen oplossing nabij is; Grieken land wil nu de zaak weer voor de Ver. Naties brengen. Chroesjtsjew schreef nadat hij en passant Zwitserland had gewaarschuwd dat het zijn neutraliteit zou prijsgeven als het zich van atoomwapenen voorzag, waarvan notabene het Russische leger zelf zo ruim voorzien is aan Zweden dat hij ook dringend verzocht om steun voor de Russische politiek ter algemene vergadering, kennelijk hopend deze buur van de Sovjetunie te intimideren, waarbij hij echter waarschijnlijk bij dit tot de tanden gewapende land aan het verkeer- 1 •- tt 1 L 1_> /'"'I er ook belang b de vooravond di zo hij zeide in een nog zijde juist een o] toestand in het Midden Oosten geven; er werd zelfs een deel der Ame rikaanse troepen uit Libanon teruggeno men, maar ze gingen naar Turkije. En dat Washington over Jordanië nog niet gerust is, bewijst het feit, dat het de Amerikaanse burgers daar adviseerde hun gezinnen naar het moederland te zenden. Maar Murphy, de speciale afgezant van Eisenhower, schijn tevreden over zijn ge sprekken met Nasser en de nieuwe Iraak- se regering; hij schijnt de indruk gekre gen te hebben dat geen van beide voor communistische invloed in hun binnen landse aangelegenheden voelt en dat Irak ook niet wil opgaan in de Ver. Ara bische republiek van Nasser al wil het er wel mee samenwerken; maar mis schien zal het later nog een soort con current van Nasser om de leiding van Dit merkwaardige verkeersbord is te vinden langs de autowegen over het West-Berhjnse vliegveld Tempelhof, waar trouwens niet vaak auto’s worden toegelaten. Het bord geeft aan dat vliegtuigen hier voorrang hebben op de auto’s, die netjes moeten blijven staan als er een toestel landt of opstijgt. Lubertus van Naarden, 26e abt van Oldeklooster 1540-1545. Deze Lubertus van Naarden moet ge storven zijn in de eerste helft van het jaar 1545. Dit kan worden afgeleid uit een schrijven van de prelaten en religi euzen aan Keizer Karel V, waarin de ingezetenen van Friesland trouw beloven aan de Keizer. Dit schrijven d.d. 6 juli 1545 werd door de opvolger van abt Lubertus ondertekend. Uit de jaren, waarin abt Lubertus be last was met de bestiering van Bloem- kamp, noteerden wij twee data. 28 januari 1542 gaat de abt, in naam van zijn convent, een accoord aan met de stad Bolsward, over het maken en repa reren van de Makkumerzijl. 7 september 1544 verkrijgt Oldeklooster het recht ,om door de haven van Wor- kum in te voeren, vrij van accijns, „een aem Romenye, twee aem Rijnse wijn en twee tonnen Hamburchs”. Theodorus d Castro, 27e abt van Oldeklooster 1545-1554. Ook omtrent deze abt zijn weinig bij zonderheden bekend. Vermoedelijk is hij de abt geweest, die voor Bloemkamp kostbare kerkornamenten en bijzonder schone mis- en kerkgewaden heeft ge kocht, afkomstig uit Engeland. De Engelse Katholieken werden onder Hendrik VIII zwaar vervolgd. Om hun kostbare kerkschatten te redden, werden deze heimelijk naar Roomse streken ver zonden, o.a. ook naar Friesland. De grote Friese Kloosters, die nog altijd rijk waren, ook Bloemkamp, kochten voor grote sommen geld Engelse kerk schatten. Het had daarom in ’t begin van dit jaar Polen ook al gewaarschuwd geen econo mische hulp van Amerika te aanvaarden wat Warschau intussen wel heeft ge daan uit vrees dat als Polen zich wat vrijer zou kunnen bewegen, het minder zou leveren aan Peking. En het keert zich nog scherper dan Rusland zelf tegen Zuid Slavië omdat het meent dat com munistische landen verplicht zijn één front te vormen en samen moeten mee- wërken aan het sterk maken van de lei dende landen van die groep. Peking streeft eenvoudig, aldus genoem de medewerker van de N. R. Crt., naar In vroegere jaren was ook in Oldekloos ter veel kostbaars gestolen en vernield. Waarschijnlijk was abt a Castro iemand met een zwakke gezondheid en kon zijn lichaam het harde, koude noordelijke klimaat van Friesland niet verdragen. Hij toch was afkomstig uit het veel warmere Frankrijk. Wij komen mede tot deze veronderstel- De Amerikanen hadden een paar gelukkige dagen. Hun atoomduik- boot Nautilus heeft, geheel onder water en ijs varend, een tocht over de Noordpool voltooid en zo een nieuwe zeeweg tussen het Oostelijk en Westelijk halfrond gevolgd, welke veel korter is dan de thans gebruikte; de afstand Londen—Tokio bijv, wordt er door van 11.200 mijl tot 6300 mijl teruggebracht. Atoomduikboten voor vrachtvervoer zouden dus deze veel kortere weg kunnen nemen. Maar het zijn niet de vrachtvaarders die zich thans in de eerste plaats verheugen over deze Amerikaanse prestatie, maar wel de Westelijke strategen, die ons vertellen dat thans oorlogsoperaties in de poolzeeën mogelijk worden en dat duikboten van de noordkust van Amerika nu onder het ijs door kunnen varen om aanvallen, ook met lange afstandsprojectielen, te doen op de noordelijke kusten van aanneming van een dergelijke resolutie in de Veiligheidsraad direct door een Russisch veto zou zijn getroffen, na veel debat, slechts het besluit de V.N.-verga dering bijeen te roepen. Voor procedure- kwestie kwam ze reeds vorige vrijdag bijeen, maar deze week woensdagavond begonnen er pas de debatten. Even was woensdag j.l. de reces-stilte op het Haagse Binnenhof verdwenen. Tientallen politici onderbraken hun vakantie om in het gebouw van de Tweede Kamer dr. L. G. Kortenhorst te feliciteren met het feit, dat hij tien jaren lang de voorzittershamer in het „Paleis der Natie” zoals hij de Tweede Kamer zelf graag noemt heeft gehanteerd. Dit jubileum moest gevierd worden. Niet omdat het tienjarig voorzitterschap op zichzelf een verdienste is, maar wel om de wijze waarop dr. Kortenhorst dit heeft gedaan. Hij heeft door zijn persoonlijk optreden van de Tweede Kamer inderdaad meer een volksvertegenwoordiging gemaakt. Zijn beleid is er altijd op gericht geweest om de Tweede Kamer in het volk te laten leven. Dat deed hij op verschillen de manieren. Deels door zijn persoonlijk optreden, deels door zijn vermaningen aan de Kamerleden. Wat dit eerste betreft: wie herinnert zich niet de toespraken, welke dr. Kortenhorst tijdens de Februarirampdagen voor de radio heeft gehouden. Daarin stak hij de getroffenen een hart onder de riem en het andere deel van ons volk wist hij aan te sporen tot een grote offervaardig heid. Wat zijn „vermaningen” aan de Kamer leden betreft: in talloze officiële rede voeringen heeft hij hun gevraagd vooral los van papier te spreken en zoveel mo gelijk mondelinge vragen te stellen over actuele onderwerpen. Dr. Kortenhorst tracht door de Kamer actueel te laten reageren op belangrijke gebeurtenissen de belangstelling voor de Tweede Kamer te vergroten. Deze poging is helaas tot nu toe geen succes geworden. In het En gelse parlement is het mondelinge vra genuurtje altijd een hoogtepunt in het parlementaire debat. Maar de Nederland se Kamerleden schijnen er een beetje huiverig voor te zijn om juist actuele igstukken aan te snijden. Zij willen bepaalde zaak eerst zelf volledig on der de ktjie hebben voordat zij het wagen aan de regering mondelinge inlichtingen te vragen. Dr. Kortenhorst betreurt dat, hetgeen hij meer dan eens heeft laten blijken. De jubilerende Kamervoorzitter is, in samenwerking met de Griffier, mr. Sche pel, rusteloos bezig om ons Parlement te moderniseren. Hij aarzelt niet om een nieuwe werkmethode te ontwikkelen ook de inrichting van het gebouw wordt steeds verbeterd. Dr. Kortenhorst heeft 'n grote verbouwing op zijn naam staan, waardoor het leven van een Kamerlid in de oude balzaal beslist iets aangena mer is geworden. Zodra de financiën het toelaten, krijgt de Tweede Kamer een nieuwe vleugel er bij, waardoor de mogelijkheden om rus tig te werken zullen worden vergroot. Want deze mogelijkheid is er nu be slist niet. Het Kamergebouw is veel te klein voor de 150 leden. De radicale oplossing zou zijn om ergens in de fraaie omstreken van Den Haag een nieuw Parlemenstgebouw te stichten. Maar deze stap wil voorzitter Kortenhorst en met hem een deel van de Kamerleden niet zetten. De man met een groot gevoel Jordanië staan tegen over de dat Amerika en Engeland di- uitbuiting van satellietlanden zoals ook Moskou dat doet. Van koloniale verhou dingen gesproken! Deze vorm van uit buiting vergt natuurlijk bij de slachtof fers een sterke centralisatie van alle pro- ductie-capaciteit, dus zo groot mogelijke macht van de staat. Maar ook in China zelf is voor zijn eigen bijdrage in zijn opbouw een sterke centralisatie en dus een Stalinistische koers nodig, welke juist Tito zo heftig verwerpt en waarom Peking nog scherper dan Chroesjtsjew stelling tegen over de Zuid-Slavische dic tator neemt. Dat is geen wonder trou wens want Chroesjtsjew nam in het eigen land, om betere resultaten te krij gen juist het initiatief tot destalinisatie en decentralisatie. Het is nog maar een jaar geleden dat hij 140 industriële mi nisteries ophief en de door haar geleide bedrijven min of meer regionale zelf standigheid gaf. Dat plan schijnt tussen twee haakjes niet bepaald een succes, want er openbaren zich allerlei tekortko mingen bij de Russische produktie waar tegen thans met zware straffen wordt ge dreigd. Chroesjtsjew bevindt zich dus niet in een gelukkige positie, zijn expe riment in het binnenland is nog geen succes en daardoor wordt de stalinistische groep in het Kremlin aangemoedigd in haar verzet tegen deze Russische premier en Peking doet een gooi naar de leiding in de communistische wereld door een Stalinistische politiek te voeren. De sluwe Chinezen hebben Chroesjtsjew eerst laten modderen met zijn idee voor een topconferentie buiten de Veiligheids raad en zonder Peking, in de overtuiging dat het Westen daarop toch niet zou in gaan; het zou hem h.i. toch niet geluk ken op zo'n conferentie de wereld te verdelen in Amerikaanse en communis tische invloedsferen, waarbij in de laat ste Moskou de leiding zou hebben. Chroesjtsjew hoopte als hij dat doel kon bereiken op een rustpauze in de interna tionale politiek, welke de Sovjetunie in staat zou stellen haar buitenlandse handel uit te breiden en haar produktie-apparaat zo te organiseren dat zij de Ver. Staten inderdaad op economisch gebied zou kunnen overvleugelen. Toen Chroesjtsjew gewaar werd dat hij op een eventuele topconferentie geen schijn van kans had zijn doel te berei ken, moest hij wel terugvallen op zijn oude, wat veronachtzaamde bondgenoot China, dat nu zijn eisen kon stellen. Pe king wilde geen topconferentie waar het niet zelf bij zou zijn en verkoos een spe ciale bijeenkomst van de vergadering der Ver. Naties, waar het Midden Oos ten zou worden besproken, maar ook een door Rusland in te dienen voorstel om communistisch China tot de V.N. toe te laten. Kennelijk heeft de rode bedrei ging van Formosa, welke thans weer acuut is, de bedoeling aan te tonen hoe noodzakelijk het is dat Peking in het overleg over de wereldpolitiek wordt be trokken. de Sovjetunie. Het Amerikaanse prestige, dat een knak kreeg toen de Russen het eerst met de spoetniks kwamen, is daarvan weer her steld en met spanning wacht de wereld op de gebeurtenissen, welke dit prestige misschien met rakettenvaart nog tot gro tere hoogte zal opvoeren. In deze week zal nl. op Kaap Canaveral misschien een kunstmatige satelliet wor den afgevuurd welke twee en een halve dag na zijn start een baan om de maan zal gaan beschrijven, kans op succes één op drie! Ons ontgaat bij een dergelijke kans op een mislukking overigens het nut van deze publiciteit, temeer omdat de Russen hebben meegedeeld dat het afschieten van een Russische raket naar de maan ook aanstaande is. Maar er is ook nog een andere reden tot verheu ging voor de Amerikanen. De door de huidige Amerikaanse regering zeker niet begeerde topconferentie over het Midden Oosten raakte van de baan doordat Chroesjtsjew onder Chinese druk van zijn initiatief in dezen moest af zien en nu met het voorstel kwam de kwestie van het Midden Oosten in een spoedzitting van de assemblee der Ver. Naties te doen behandelen. De Veiligheidsraad, van welke een be sluit tot een bijeenroeping der assemblee moet uitgaan, besloot daartoe met alge mene stemmen in een resolutie, waaraan geen der partijen zich kon stoten; Ame rika noch een der andere 'ty'estelijke lan den had reden zich tegen deze bijeen roeping te verzetten, in feite lag er bij de Veiligheidsraad al een Amerikaans voorstel daartoe, maar daarin was als re den genoemd de indirecte agressie welke in het Midden Oosten door Nasser en het communisme tegen Libanon en Jor danië werd gepleegd; het spreekt dat voor stijl en traditie kan het eeuwen oude Haagse Binnenhof niet verlaten. En zolang dit dus niet gebeurt, zal hij rusteloos bezig blijven aan de verbou wing van het Binnenhof. Dr. Kortenhorst is de opvolger van mr. Van Schaik, die tien jaren geleden midden in de Indonesische kwestie tot het ministerschap werd geroepen. Zijn voorganger was als Kamervoorzitter veel formeler dan dr. Kortenhorst. Hij leidde de vergaderingen met stipte in achtneming van het reglement van orde. Het beleid van mr. Van Schaik was echter gespeend van fantasie, hoe voor- De vraag waarom Chroesjtsjew on der Chinese druk zijn zwaai van de topconferentie naar de spoedzit ting der V-N.-vergadering nam heeft vele commentatoren bezig ge houden. Een medewerker van de N. R. Crt. geeft daarover een verhel derende uiteenzetting. Zoals wij reeds in ons vorig overzicht schre ven komt een deel van de Chinese druk voor rekening van de Chinese vrees dat overeenstemming tussen de Sovjetunie en het Westen ob een topconferentie zou kunnen leiden tot minder hulp van Rusland aan Rood China.

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1958 | | pagina 1