DE FRYSKE BOEKEBEAM WER YN
BLOEI
Qabe
roar
Felle brand legt boerderij in Schraard
’E
in de as
üs hjoed p p
to sizzen 1
DINSDAG 14 OKTOBER 1958
Fan de Martinytoer
Paus Pius XII
t
Tj. de J.
Dr. Joast Halbertsmapriis foar
Drs. Herrius Halbertsma
Gouden filmpjes
GREATE FOROARINGEN
OP KOMST.
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
ter ruste gelegd
Bolswards Nieuwsblad
54e JAARGANG
No. 80
Hwaf haf
I
dank zij zijn onderzoekingen,
dat zijn stoffelijk overschot
de
kin it ek
stukjes
rekkenje, dat gjinien
hwat foroarje kin. Ei
den er baat bij.
Het loopt de
Advertentieprijs: 13 cent per mro
Ingezonden tnededelL gen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
2e week oktober 1908.
De middeis heng der yn de riedseale
wer de biwende sfear, doe’t dêrre ünder-
skate freonen, famyljeleden, skriuwers,
fortsjintwurdigers fan selskippen ensfh.
byinoar wiene om de jonge drs. H. Hal-
bertsma to huldigjen.
Under de bywêzigen wie ek de boarge-
master fan Amersfoart, it wenplak fan
de hear Halbertsma.
Ut namme fan de tariedingskommisje
spriek de hear Boargemaster fan Boal
sert, mr. J. A. Geukers, it wolkom.
de fierdere
stikken
har
folie
Kofjemiel.
De Fryske boekewike waerd officieel
iepene troch de Commissaris fan ’e Ke-
ninginne, dy’t ek de jotm fierders hielen
dal bywenne.
De nije foarsitter fan de Stifting ,,It
Fryske Boek", de hear K. Sikkema,
brocht hulde oan de éild-foarsitter, de
hear L. Brandenburch, dy’t nou 25 jier
Abonnementsprijs f 1 90 pei kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
De Paus rust er tussen de
van Benedictus XV die hem
De Jong’s Nieuwsblad
vogelaars in Gaasterland
niet mee. Het schone weder houdt het
trekwild uit de bossen.
Noch mannich oare sprekkers krigen op
de gearsit op it stedhüs it wurd.
Prof. Dr. Fokkema spriek üt namme fan
de advyskommisje en joech in karakte-
ristyk oer it wurk fan de hear Halbert
sma. Gans materiael hat de advyskom
misje trochnimme moatten, mar dat fan
drs. Halbertsma kypte der dit jier üt.
It is better fan in sure apel to biten
as fan toarst to forsmachtsjen.
Het is mjj een vreugde U allen, uit
naam van ons gemeentebestuur, harte
lijk welkom te heten in ons stadhuis voor
bijwoning van de plechtige uitreiking
van de Dr. Joost Halbertsmapriis 1958.
De dag van de twee-jaarlijkse prijsuit
reiking van de Dr. Joost Halbertsma
priis of van de Gysbert Japicxpriis leeft
ik mag dit eerlijk stellen elk jaar
reeds lang te voren in de harten van ons,
Bolswarders en met verlangen zien wij
steeds naar deze dag uit, die wel een
heel bijzondere plaats inneemt in de rij
van culturele evenementen, die jaarlijks
in onze Gysbert Japicxstad gehouden
mogen worden.
Wij achten het dan ook een bijzonder
voorrecht, mijnheer de Commissaris der
Koningin, mijne heren leden van het Col
lege van Gedeputeerde Staten, dat U
ook dit jaar wederom gebruik heeft wil
len maken van ons aanbod om ons stad
huis voor deze uitreiking te Uwer be
schikking te stellen. De historische ban
den van onze stad met de grote man
nen, naar wie U Uw literatuurprijzen
hebt willen noemen, behoef ik in deze
kring niet nader aan te duiden. Wij zien
hierin echter tevens een erkenning uwer
zijds van en een waardering uwerzijds
voor al hetgeen in deze stad op cultureel
gebied werd en wordt gedaan waardoor
een der noodzakelijke voorwaarden ge
schapen wordt voor het leefbaar zijn van
een stad, van een gemeenschap. Een ge
meenschap van mensen werkzaam in
handel en industrie, waar het culturele
leven achterblijft, onderontwikkeld is, is
zeker op de duur niet leefbaar, evenmin
dit mag tegelijkertijd gesteld worden
is leefbaar een gemeenschap van
mensen, waar het culturele leven in zich
zelf in alle opzichten ontwikkeld is, doch
waar de economische bestaansbronnen
achterblijven, onderontwikkeld zijn.
Het culturele leven is en blijft ik zei
dit reeds een der levensaders van
onze stad en daarom, geachte heer Hal
bertsma, winnaar van de Dr. Joost Hal
bertsmapriis in het jaar, waarin over ge
heel Friesland op zo schone wijze Dr.
Eeltsje Halbertsma werd herdacht, met
Uw echtgenote en verdere familieleden
deze middag een wel zeer hartelijk wel
kom in ons stadhuis en ons Bolsward,
waar nauwe banden onze stad binden,
zowel aan Dr. Eeltsje als aan Dr. Joost
waaraan U nauw verwant zijt, doch
waar ook een nauwe band ligt met U
zelf door o.m. uw leiding in de jaren
1949/1950 bij de opgravingen in onze
Martinikerk, waaromtrent U ons in de
loop van de middag nog nadere mede
delingen zult willen doen.
Wij verheugen ons er over, dat juist U,
ons Bolswarders zo bekend, het zijt, die
hedenmiddag de Dr. Joost Halbertsma
priis 1958 in ontvangst zult mogen ne
men. Ik wens U en de Uwen van harte
een mooie en onvergefelijke middag in
ons stadhuis toe.
Hjirnei krige, lyk as wenst de fortsjint-
Freed hat Boalsert foar de safolleste kear in ünforjitlike dei bilibbe.
De ütrikking fan de dr. Joast Halbertsma-priis en de iepening fan
de boekewike krigen bysündere aksinten meidat de priis dit jier
takend waerd oan drs. Herrius Halbertsma, dy’t troch syn aldheit-
kundige ündersikingen ek to Boalsert namme makke hat, de priis-
ütrikking dit jier barde troch de hear Commissaris fan ’e Keninginne
yn Fryslan seis en de boekejoun syn bikroaning krige mei de op-
fiering fan in nij toanielstik; „Kügels yn de snieorkaen”.
Tot mijn grote spijt moest ik enkele
malen verstek laten gaan bij de uitrei
king van de Gysbert Japicxpriis en de
Dr. Joost Halbertsma-priis ten gevolge
van het feit, dat aanvankelijk vastge
stelde data in verband met de opening
van de Fryske Boekewike moesten wor
den verschoven en ik voor die nadere
data reeds verplichtingen had aange
gaan. De Gedeputeerde mr. Okma, was
evenwel zo bereidwillig mij toen te ver
vangen, waarvoor ik hem ook van deze
plaats nog eens dank wil zeggen.
Het doet mij genoegen hier thans weer
in het midden te kunnen zijn van Fries-
lands culturele upper-ten van de „pom-
meranten” op het gebied van cultuur en
wetenschap in deze provincie, kortom
van u allen, dames en heren, om de
plechtigheid van de uitreiking van de
jaarlijkse prijs op dit gebied wederom
zelf te mogen verrichten.
De uitreiking is ditmaal vroeger dan
voorheen, ook al weer in verband met
de opening van de Boekewike, daar deze
anders te dicht in de buurt zou komen
van de week voor het Kinderboek. Ik
hoop dat de organisatoren van deze
Iepening Boekewike.
Yn de boppeseal fan de Doele wie in
treflike en artistyk tige forsoarge üt-
stalling rémakke fan alle noch hjoed de
del to krijen Fryske boeken. Der wie
romme kar. Net ynwijden stiene dêrfan
to sjen, dat der yn de eigen Fryske tael
safolle ütkomt. Aerdige rymspreuken en
tekeningen joegen de boeketafel in ar-
tistike oanklaeijing.
De hear Jack Kramer, dy’t ien en oar
forsoarge hie, krige hjirfoar in hertlik
applaus.
dat uw liefde voor het land uwer ge
boorte en uw gevoel voor verbondenheid
met uw Friese landgenoten, ook al
woont U dan al jaren niet meer hier,
voor u een aansporing zijn om uw we
tenschappelijke belangstelling en uw
grote werkkracht in belangrijke mate op
Friesland en de Friezen te richten.
U treedt hierbij geheel in de voetsporen
van uw bet-over oudoom dr. Joost, naar
wie de prijs, welke uw verdienstelijk
werk nu heeft verkregen, genoemd is.
Maar er is meer wat ons in u herinnert
aan de bekende gebroeders uit het be
gin der vorige eeuw. Zo noem ik het
gemak, waarmede u zich bij uw publi
caties zowel van het Fries als van het
Nederlands bedient, uw stijl, welke ook
de niet-wetenschapsman aanspreekt, uw
waardering van de Friese literatuur, die
u zelf ook verrijkt, zij het dan hope
lijk voorlopig door het schrijven van
korte verhalen, uw liefde voor de scheep
vaart in Friesland, getuigende uit uw
functie van Conservator van het Fries
Scheepvaart-Museum. Dit zijn allemaal
karakteristieke punten van vergelijking,
die u, al is het in volslagen 20e eeuwse
verschijning, geheel doen passen in die
opmerkelijke groep van bijzondere per
soonlijkheden van ’t stoere Halbertsma-
geslacht, dat steeds zo sterk aan Fries
land blijft verbonden, ook al hebben
sommige leden daarvan hun woonplaats
elders, zoals eertijds Dr. Joost en thans
u.
Uw bijzondere liefde blijkt wel uit te
gaan naar uw geboortestad Sneek, over
welke stad IJ diverse publicaties het
licht hebt doen zien. Samen met de heer
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres;
Marktstraat 13
Telefoon 451 Na 18.30 uur 305 of 335
(K 5157)
steeds zo goed verzorgde hoogtijdag voor
Friesland hierdoor niet al te veel in tijd
nood zijn gekomen.
In de Friese culturele historie zou het
jaar 1958 het „Halbertsma-jier” kunnen
worden genoemd. Immers in dit jaar
zijn de zo goed geslaagde feesten ge
vierd ter herdenking van de 100ste
sterfdag van dokter Eeltsje Halbertsma,
heeft een nieuwe uitgave het licht ge
zien speciaal van zijn proza en poëzie,
is voorts ook een heruitgave verschenen
van de bekeritie verzamelbundel „Rimen
en Teltsjes” van de gebroeders Eeltsje,
Joost en Tsjalling en is de Dr. Joost
Halbertsma-priis toegekend aan een na
zaat van Tsjalling Halbertsma. Alle drie
gebroeders worden dus zowel afzonder
lijk als in gezamenlijk verband in dit
jaar naar voren gebracht en geëerd.
Als ik mij dan nu tot de prijswinnaar
Drs. Herrius Halbertsma richt, dan mo
ge ik beginnen met u, mijnheer Halbert
sma, namens het provinciaal bestuur van
Friesland van harte geluk te wensen
met de verdiende onderscheiding. Deze
is u door Gedeputeerde Staten toegekend
op voorstel van de commissie van des
kundigen, samengesteld op advies van de
Fryske Akademy.
Vanaf deze plaats een woord van dank
aan deze commissie, wier taak: de be
oordeling van het in de laatste vier ja
ren uitgegeven werk op het gebied van
de heemkunde en de geschiedenis van
Friesland, veel omvattend en niet ge
makkelijk is geweest.
Een woordvoerder van de commissie zal
straks een beschouwing over het werk
van de prijswinnaar geven. Wanneer ik
één der criteria mag noemen, die door
Ged. Staten zijn aangegeven als richt
lijnen bij de beoordeling, dan noem ik:
„het werk moet met liefde voor de be
handelde stof zijn bewerkt”.
Van een historicus-archeoloog mag
uiteraard liefde voor zijn mooie vak ver
wacht worden. Aan dit criterium zonder
meer hobt u, mijnheer Halbertsma, dan
ook ruimschoots voldaan. Dit behoeft
echter nog niet in te houden, dat u zich
op dit terrein juist veel met Friesland
zou moeten bezighouden en dit wordt in
het genoemde criterium eigenlijk mede
begrepen.
Ik meen echter gerust te mogen stellen
W. H. Keikes hebt u een werkje geschre
ven, getiteld „Sneek, Drie kronen met
ere”.
De arbeid van de Sneker Halbertsma is
nu met een prijs bekroond en ieder zal
toestemmen, dat het werk van Drs. Her
rius Halbertsma, die wij hebben leren
kennen als een veelzijdig publicist en
een man van grote eruditie, deze onder
scheiding met ere heeft verdiend. Men
zou dus thans kunnen zeggen: „Sneek,
vier kronen met ere”.
Straks zal ik U de gebruikelijke oor
konde ter hand stellen; ik breng u nog
maals onze hartelijke gelukwensen over
en ik spreeek tot slot gaarne de hoop
uit, dat u door zult gaan met uw voor
de wetenschap en voor Friesland zo be
langrijke werk. Het staat er, wat dit be
treft, geloof ik wel goed voor, dames en
heren, want naar ik meen te weten ligt
het in de bedoeling van de prijswinnaar
om zijn dissertatie te schrijven over de
terpen en voorts een publicatie te doen
uitgeven over de geschiedenis van Fries
land in de vroege middeleeuwen.
Friesland heeft van U, mijnheer Hal
bertsma, nog grote verwachtingen en is
nu nog meer dan voorheen trots op het
Halbertsma-geslacht, dat zulke promi
nente figuren op het gebied van litera
tuur en wetenschap voortbrengt.
koele crypte
het graf van
tificaat en
is blootgelegd,
graftomben vai
bisschop heeft gemaakt en Pius X die
hij heilig heeft verklaard.
Tevoren hebben honderdduizenden Ro
meinen en zeer vele pelgrims uit alle
delen van de wereld de Pastor Angeli-
Vrijstelling voor de Nat. Militie wegens
broederdienst: Dirk v.d. Kam, Gerard
Brussen, Wiebe Molenaar, Tjipke Knorr,
Gerben Postma, Sjoerd Mensonides, Anne
Kramer, Yme Visser, Niklaas Dijkstra,
Jurjen Eildert Lemstra, Nicolaas Daniël
Frankena, Frans Buikstra, Hans van Wie
ren, Klaas Feenstra, Sjoerd Nota, Gerrit
Dijkstra.
De hear J. Piebenga spriek üt namme
fan it Boun fan Fryske kunstners, de
Fryske Akademy en de Fr. Biwegings-
rie.
Hy joech in treflik byld fan it Halbert-
sma-skaei, dêr’t ek Herrius Halbertsma
üt fuortkommen is. As léste sprekker
krige de priiswinner seis it wurd.
Sichtber oandien foar it feit, dat de eare
om yn it Halbertsmajier de dr. Joast
Halbertsma-priis to winnen, him takom-
men wie, brocht hy in wurd fan tank
oan allegearre, dy’t troch har bywêzi-
gens fan dit feit tsjftge wêze woene.
Nei öfrin fan de middeisgearsit waerden
de gasten rynsk ünthelle op thé mei
oaljekoeken.
Yn de Martinytsjerke, dêr’t de hear Gez.
Schrik efkes it oargel bispile, joech de
priiswinner hjirnei in ütiensetting oer
syn opgravings, dy’t oan it Ijocht broch-
ten dat der foar de earder tufstiennen
tsjerke noch in houten kapelle stien haw-
we moat en dat de terpkrün ünder de
tsjerke ófgroeven is.
wurdiger fan it provinsiael biwald, dit-
kear de hear Commissaris fan ’e Ke
ninginne yn Fryslan, mr. H. P. Linthorst
Homan, it wurd om de priis üt to rik
ken.
Hy spriek likernóch as folget:
i en de vrij harde zuidelijke wind
overdekte de huizen.
De brandweer uit Witmarsum, die de
zaak energiek aanpakte en later geassis
teerd werd door de brandweer uit Mak-
kum kon de boerderij echter niet meer
redden. Alleen het voorhuis leek nog
aardig intact. Gelukkig kon het begin
van brand, dat bij bakker Brinksma en
schilder Zijlstra ontstaan was in de kiem
gesmoord worden, al ging dit met ont
ruimen van de woningen gepaard en
trad wel waterschade op.
Hoe gevaarlijk deze zeer snel om zich
heen grijpende brand wel was bleek wel
hier uit, dat ook in de huizen aan de
overkant van de Smidstraat een begin
van brand onstond bij de fam. Elgersma.
Om 12 uur was er van de boerderij al
niets meer over dan de zwartgeblakerde
muren, de verkoolde balken en de smeu
lende hooistapel, die met de harde wind
de eerste dagen zeker nog gevaar in zich
zal hebben, totdat de brandwer ook dit
in het water heeft gesmoord.
Op het terrein van de brand waren aan
wezig burgemeester A. Oosterhoff en
secretaris D. Deinum, de directeur van
Gemeentewerken, de heer Zijlstra uit
Witmarsum en ook burgemeester mr. J.
A. Geukers en adj. van Slooten uit Bols
ward, die zich op de hoogte stelden. De
brandweer uit Bolsward, die gelijktijdig
met die van Makkum arriveerde behoef
de geen dienst meer te doen.
Het is een geluk dat deze brand in zo
korte tijd deze boerderij finaal in de as
legde zich niet ’s nachts heeft geopen
baard, daar dan de gevolgen zeker niet
te overzien waren geweest.
Gistermorgen is het dorpje Schraard
bijna het slachtoffer geworden van een
ramp, daar een felle uitslaande brand
vele huizen aan de noordkant bedreigde.
Om ongeveer kwart voor tien ontdekten
omwoners opeens een sterke rookontwik
keling uit de kap van de boerderij van
de heer Sj. Sterkenburg, die bewoond
werd door de fam. W. v. d. Meer. Van
alle kanten kwam hulp toesnellen en
daaraan is het te danken dat er geen
mensenlevens te betreuren zijn en de
schade tot de boerderij beperkt bleef.
Allereerst werd de 82-jarige oud-boer Sj.
Sterkenburg, die bij de schuur met de
aardappelen bezig was, gewaarschuwd en
de vrouw des huizes, die zich van geen
onheil bewust, rustig aan de afwas stond.
De jonge boer zelf was op de bouw tij
dens het uitbreken van de brand. In
middels sloegen de vlammen al huizen
hoog uit de schuur, die tot de nok toe
opgestapelde pakjes hooi bevatte welke
een gretig voedsel van het voortrazende
vuur waren. Van het vee was alleen de
stier in de schuur aanwezig en met moei
te kon deze gered worden waarna de
pannen en brandende binten reeds naar
beneden kwamen.
Anderen brachten inmiddels de inboedel
en de papieren uit het voorhuis in veilig
heid, dat hoewel er een brandmuur was,
die het eerste brandgevaar keerde, toch
ook zeer gevaarlijk was.
In de tijd die zo noodzakelijkerwijs ver
streek voor de brandweer uit Witmarsum
ter plaatse was, werden met man en
macht de belendende percelen aan de
noordkant met emmers water natgehou-
den want een vuurregen van brandende
Sa seit dr. ir. A. Vondeling op in gear-
komste fan de yndustriële klub yn Grins.
De lanbou stiet foar greate foroaringen,
om’t hja goedskiks of kweaskiks rekkenje
moat mei de folie hegere produksje, dy’t
de minsklike arbeid yn ’e biskaefde
wrald kriget. En dêrtroch is ek de priis
fan dy arbeid folie heger wurden, mei
oare wurden it lean en de fierdere ar-
beidsbitingsten binne stikken better
wurden.
Neffens it Sintrael Bureau fan de Statis-
tyk wiene de folsleine leankosten yn
55/56 yn de lanbou 577 tsjin 100 yn it
jier 38/39, dus hast seis kear sa heech.
Sil men dizze arbeid yn in bidriuw brü-
ke kinne, dan moat dy arbeid ek min
stens safolle oan wearde tafoegje oan de
grounstoffen en de oare bidriuwskosten,
oars moat der jild by. En dat léste sil in
bidriuw net maklik dwaen en kin it ek
net folhalde.
De driuwende eask, it wurk m.ear pro-
duktyf to meitsjen, is dan ek gjin frjem-
de oankomst fan de ien of oar, mar in
hurde eask fan de tiid, hweryn wy nou
libje. En dêroan kin men net foldwaen
as men de arbeid brükt op de wize fan
jierren lyn. De hanarbeid kin dan allin-
nich produktyf genóch wurde as hja it
forlingstik kriget fan in praktyske masi-
ne. Dan is de arbeid mei ien slach twa,
trije of fiif kear sa mansk.
Yn de yndustry profitearret men der al
jierren fan, omt men dér de masines acht
uren deis of yn kontinu-bidriuwen 24
uren deis draeije litte kin en de romte
foar de fabrikaezje mar lyts is. Mar yn
de lanbou leit dat folie en folie minder.
De measte masines kinne op in trochsné-
bidriuw mar inkelde wiken brükt wurde
en dan stean se it hiele jier wer stil.
Ien fan de aldergunstichste is de melk-
masine, dy’t alle dagen brükt wurde kin.
Mar seis dizze draeit deis mar in pear
üre. Komt men tsjintwurdich by in mo
derne bouboer dan tilt it op fan masines,
mar freegje ris hoefolle dagen elk derfan
brükt wurdt? De fêste lésten, rinte en
ófskriuwing, drukke dêrom yn de lan
bou folie swierder as yn de yndustry. De
oalje of streamkosten binne net de wich-
tichste, mar de niisneamde fêste kosten
lizze heech. En nammersto heger, hoe lyt-
ser it bidriuw is. De tsientüzenen bidriu-
wen fan minder dan 10 h.a. it great-
ste part yn Nederlan sitte mei dizze
fraech to balden en to kearen.
Arbeidsparjende masines kinne hjir net
ekonomysk brükt wurde omt hja to min
üren meitsje. De iennichste ütkomst is dan
it meimekoar brüken fan dizze masines.
Pastor Angeli-
cus, de Vredespaus tijdens de drie dagen
dat zijn stoffelijk overschot in de in
drukwekkende statie in de St. Pieter was
opgebaard nog een laatste groet ge
bracht.
Het verkeer in Vaticaanstad was al die
tijd een onontwarbaar kluwen. Tot
met de volgende week zondag zal
ieder morgen in de St. Pieter een
en
er
ieder morgen in de St. Pieter een re
quiemmis worden opgedragen. Dan is de
novem dialis, de negendaagse rouw
dienst van de Paus ten einde en dan is
alle aandacht gericht op het kiezen van
een nieuwe Paus. In Rome is de paus
keuze, hoewel het conclaaf pas op 25,
of zoals de laatste berichten luiden 28
oktober begint, op het ogenblik al het
gesprek van de dag, aldus ontlenen we
aan ,Ons Noorden’.
De Paus is gisteren met veel
praal ten grave gedragen. Kardinalen in
hun prachtige gewad<
edellieden boden een
schouwspel.
Terwijl de kardinalen knielden en baden
werd de kist, die meer dan een halve
ton woog, langzaam naar de laatste rust
plaats gebracht. Het is een kleine, met
marmer afgezette nis in de nieuwe crypt,
die Paus Pius XII zelf had gekozen als
laatste rustplaats.
Gisteravond waren arbeiders bezig, de
nis dicht te metselen en een marmeren
plaat voor de ingang aan te brengen.
Gisteren stond ook Bolsward in het te
ken van de uitvaart van Z. H. Paus Pius
XII. Overal was de nationale driekleur
halfstok gestoken, terwijl des avonds in
de St. Fransiscuskerk ’n plechtige H. Mis
van Requiem opgedragen werd door pas
toor Bertels o.f.m. met assistentie van
pater Laurant o.f.m. als diaken en pater
Snijders o.f.m. als subdiaken.
Het gemeentebestuur van Bolsward, dat
bij deze plechtige H. Mis was uitgeno
digd nam plaats op een daartoe gereser
veerde plaats. Het voltallig college van
b. en w. was aanwezig, terwijl tevens een
bijna voltallige raad, waarbij alle fracties
waren vertegenwoordigd, de plechtige H.
Mis bijwoonde. De burgemeester was bij
deze gelegenheid getooid met ambtske
ten.
De saneamde wurktugenkoöperaesjes bi-
sykje hjir in oplossing foar to finen, mar
eltse praktikus wit wol dat hjir ek tige
greate biswieren oan sitte. Tink mar ris
oan it waer. Op it gaedlike momint wol
elk tagelyk meane of sichtsje en stean it
mar ris üt, as de buorman it spul droech
yn ’e hüs helje kin, wylst jo twa dagen
letter, as it reint, de masine krije kinne.
Ek it mienskiplik ünderhald is in lêstich
punt. Hwa hat de messen stomp makke,
hwa hat der mei tsjin in daem sitten, hwa
hat forjitten to smarren, hwa hat de rem
net goed los makke en folie net genóch.
Meastentiids sil men de leanwurker yn-
skeakelje, mar dan bliuwt men lykwols
sitten mei de frage, hoe’t men de ütspar-
re tiid op in lyts bidriuw rendabel meitsje
kin. Né, de kriten, hwer’t de measte
boeren in lyts bidriuw hawwe, stean foar
in skiere takomst.
Nearne is de driuw om in hoekje lan
sterker as dêrre. En ek nearne wurde de
bieren en keapprizen sa heech opdreaun
as krekt yn dizze selde hoeken. Hjir
makket de breakwestje de lju oergunstich
op elk, dy’t in hoekje lan wit to pikken,
om’t hja allegearre ünder de swipe fan
de tanimmende arbeidsproduktiviteit
troch moatte.
Lyts tritich jier lyn hie ik as Haed fan
de Lanbouskoalle yn Steggerda in sawn-
tich boerejonges op skoalle. Nou mei
septimber is de skoalle stopset, omt der
mar trije nije learlingen wiene. Forline
jier wiene der fjouwer. Dit simpele feit
seit mear as hiel hwat statistiken, hja
toane düdlik oan, dat yn in boerestreek
as dêr yn de Südeasthoeke, mei folie
lytse bidriuwkes, de minsken seis ynsjog-
ge, dat der foar har bern in oare takomst
socht wurde moat. Dat is net langer for-
antwurde op 4 of 5 ha. sünder oare yn-
komsten. Yn üs hoeke leit it fraechstik
der like goed, mar it hat in hiel oar ge-
sicht. Hjir binne de bidriuwen troch-
strings folie greater en de inkelde lytsen
kinne der skoan in goed plakje fine, omt
hja tusken de greatere ynlizze en 1—2
kansen om der hwat by to fortsjinjen
greater binne. Mar hjir binne it de ar
beiders, dy fan jier ta jier minder wurde.
Ik mien yn tal. En de bern fan de boere-
arbeiders gean foar it oergreate diel dan
ek yn oarewei, m.east nei de Technyske
skoalle en letter yn de yndustry.
Foar in bütensteander liket it hast neat
to foroarjen yn de greidhoeke, mar yn
wierheit is der in revolüsje oan ’e gong.
En gjin bidriuw üntkomt oan de hurde
easken fan de nije tiid. Dy’t him nou
op it festje kloppet, om’t hy in stikman-
nich greate bern hat, dy’t him helpe de
saek op de aide foet troch to setten, sit
mei in jiermannich foar deselde proble
men.
Yn 38/39 waerd der per arbeidskrêft
38.900 kg. molke produseard, mar yn
55/56 wie dat al 47.600 kg. En dizze
tendins giet fierder troch. Eltse ünder-
nimmer hat yn dizzen gjin oare kar, dan
mei de tiid mei to gean en syn bidriuw
sa yn to rjuchtsjen, dat er mei minder
folk mear dpcht. En dêrom is de mecha-
nisaesje gjin foarbygeande moade, mar
in twingende eask fan de hurd foroarjen-
de tiid.
De man acht, njoggen kij, is forline tiid.
De boer mei 70 pounsmiet en twa arbei
ders fret himsels op yn in greidebidriuw.
Hokfoar Minister der yn Den Haech ek
sitte sil, de boer kin hjir mar fêst op
rekkenje, dat gjinien oan dizze dingen
hwat foroarje kin. En sjocht men hwat
fierder yn ’e takomst op, dan leit ek al-
linnich lans de wei fan in greatere ar
beidsproduktiviteit in selsstannich boe-
rebistean oan de horizon.
Aanbevolen als geneesmiddel tegen
maagpijnen en kwaadaardige diarrhee:
warme melk. De melk mag echter niet
gekookt zijn. Hoeveelheid: elke 3 a 4
uur een kwartliter. Ook lijders aan dy
senterie, typhus en andere koortsen vin-
Paus Pius XII is bijgezet in de donkere
van de St. Pieter. Vlak bij
Petrus, dat tijdens zijn pon-
pracht en
:dii
Ien en Romeinse
indrukwekkend
