DEMOCRATISCHE STEMBUSZEGE
IN DE V.S.
DE KOMENDE WEDSTRIJDEN
LANDBOUWZAKEN MOEILIJK VOOR
KABINET EN MINISTER VONDELING
BEÏEK LICHT
Qabe Skroar
üs hjoed p p
to sizzen
Z
J
Ml
Buitenlands Overzicht
Conferentie over stopzetting der atoom-
proeven begint met ruzie over de agenda
Pasternak
„Nasser is een dwaas", zegt Bourgiaiba
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Zilveren filmpjes
v
VRIJDAG 7 NOVEMBER 1958
54e JAARGANG
No. 87
Hwat hat
neatdwaen.
KAMEROVERZICHT
PIET.
„MISS HOELA HOEPEL” IN KIMONO
Verschijnt DINSDAGS en JZRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres;
Marktstraat 13
Telefoon 451 - Na 18.30 uur 305 of 335
(K 5157)
De hoogste literaire eer
Haalde een Russische auteur,
De Nobel-jury kwam dees keer
Echt voor een winderige deur.
Sovjet kopstukken - zeer ontstemd,
’t Werd hun landgenoot niet gegund,
Wij zetten ’t mannetje wel klem,
Vijandige reclamestunt.
Zijn pen is blijkbaar wat te scherp,
Dat lusten ze daar ginder niet,
Ze zien veel liever dat zo’n ster
Een beetje naar beneden schiet.
Daarom dat schreeuwerig kabaal,
’t Staat te bezien wie het hier wint,
Als jij de prijs uit Oslo haalt,
Je komt er bij ons niet weer in.
Nu kroop de auteur in zijn schulp,
Hij voelt zich blijkbaar patriot,
Het rechte wordt ons niet onthuld,
Evenwel hij bedankte vlot.
Is het een kerel uit één stuk,
Of blijkt ook deze grote geest
Te buigen onder het slavenjuk?
In elk geval: hij is gesjeesd.
De hoogste literaire eer
Krijgt de auteur nu op papier,
Ons die deze affaire leest,
Een land waar niet de vrijheid tiert,
Is voor haar burgers wreed en klein,
Leeft en denkt uit de achterdocht,
Pasternak zou verstandig zijn,
Als hij een landhuis elders zocht.
Oeverzwaluwen en Workum 2 ontlopen
elkaar niet veel, op 20 september wer
den de punten in Workum broederlijk
gedeeld en ook nu zal de uitslag wel
weer dicht bij een gelijk spel liggen.
Daar leider Heerenv. Boys zaterdag
vrijaf heeft, is er grote kans, dat D.O.G.
zich als leider zal aanmelden.
Wel zullen de Wolvegaasters tegen YVC
in Ulst geducht moeten oppassen, maar
uiteindelijk zullen de punten toch wel
mee naar huis genomen worden.
Bolswardia krijgt het uiterst moeilijk nu
een bezoek aan H.J.S.C. gebracht moet
worden. De mannen uit Hommerts knal
len er de laatste weken lustig op los en
de groen-witte verdediging zal in bijzon
der goede vorm moeten zijn om hun aan
vallen steeds maar weer het hoofd te
kunnen bieden.
Wil Bolswardia succes hebben, dan zal
er hard, heel hard gewerkt moeten wor
den en misschien dat de groen-witten
dan een winstpuntje uit het vuur kunnen
slepen.
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededeli. gen dubbe tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
'mlitiek
lan wel
ze de politieke stra-
beide zijden nu eerst de
de
zeer
tgrtjke terrein van de kwestie
kernproeven en de ontwape-
Bolswarils Nieuwsblai
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
toe, bij abnormale omstandigheden, be
reid te zijn. Dat was voor de socialisten
reden om tegen deze motie te stemmen.
Ook de a.r. en c.h. waten tegen dit so
cialistische voorstel. Het werd op het
nippertje verworpen, met 60 tegen 61
stemmen.
Daarop werd de motie Vredeling (soc.)
aangenomen. Ook deze motie aanvaardt
het marktrisico voor één jaar. Alleen
uitgenodigd maatrege
len te treffen „die het marktrisico voor
>erken tot een in
luwschap nader
;e van de belo-
producenten
enkele
Der is gjin minder wurk as
Zoals we ook verwachtten, hebben
C.V.V.O. en Oeverzwaluwen in de zater-
dagmiddagcompetitie geen schijn van
kans gekregen om hun niet zeer roos
kleurige positie ook maar enigszins te
verbeteren.
Het Lemster C.V.V.O. moest in Heeren-
veen tegen de boys met 6-2 het loodje
leggen, terwijl Oeverzwaluwen thuis
met maar eventjes 7-0 klop kreeg van
het bezoekende D.O.G.
Vooral voor C.V.V.O. wordt hef de hoog
ste tijd, dat er enige winst geboekt
wordt, daar de Lemsters na 6 gespeelde
wedstrijden, nog steeds de gehate nul
achter hun naam hebben staan. Nu ech
ter a.s. zaterdag Woudsend op bezoek
komt, is er een heel kleine kans op de
eerste winst. Woudsend behoort n.l. ook
tot de staartgroep en alhoewel de gas
ten als ploeg een weinig hoger aangesla
gen moeten worden, het terreinvoordeel
spreekt ook altijd nog een woordje mee,
en daarom lijkt ons een gelijk spel in
deze zeer goed mogelijk.
aangenomen. Ook deze motie aanvaardt
1
wordt de regering
len te treffen „ai
de melkproducenten bepe:
overleg met het landboi
vast te stellen percentage
ningsnormen, die voor deze
zijn vastgesteld”. Tegen de motie stem
den slechts de a.r., s.g.p. en c.d.-L
v.v.d.-ers.
de verkiezingscampagne heeft deelgeno
men, nogal fel tegen de democraten te
keer ging en hen er van beschuldigde
het land aan de „vakbondbonzen” en
andere radicalen te willen overleveren,
een beschuldiging die kant noch wal
raakte. De republikeinse leiding heeft
gemeend dat zij door Eisenhower het
veld in te sturen, het getij dat tegen haar
partij gericht was, nog kon doen keren,
te meer nu de eerste tekenen van een
economische opleving zichtbaar werden,
maar de democraten waren overtuigd
dat niets hun opmars zou kunnen keren.
Zoveel zelfvertrouwen hadden hun lei
ders zelfs dat zij ieder compromis in de
Benoemd tot burgemeester van Ijlst de
heer H. J. Langman. Hij is 27 jaar oud.
Op de raadsvergaderingen van Wonsera-
deel zullen voortaan op gemeentekosten
geen verversingen meer worden aange
boden en geen sigaren meer worden ge
rookt.
Mej. M. Glas, onderwijzeres te Kornwer-
derzand wordt overgeplaatst naar Mak-
kum.
Emmers zuiver koevet. Brandsma’s win
kel.
De heer Th. Mulder wil 185 m2 grond
aan de gemeente verkopen (helft van een
sloot) voor f 300 onder voorwaarde dat
de hierop aan te leggen straat de naam
zal krijgen Florencestraat.
De buitenlandse politiek heeft geen grote rol gespeeld bij de verkie
zingen in de Ver. Staten, op de uitslag waarvan we hieronder nog
wel nader terugkomen. Wel hebben de democraten de laatste tijd
naar aanleiding van de gebeurtenissen in de Straat van Formosa hun
kritiek op de politiek van Eisenhower en Dulles, welke de bond
genoten van Washington zou vervreemden, verscherpt. Het is echter
de vraag of de democraten het anders zouden kunnen doen, gegeven
de velerlei facetten van de wereldpolitiek, waarmee Amerika rekening
moet houden tegenover een machtige tegenstander.
Op dit ogenblik zit er in het politieke
schaakspel tussen Oost en West weinig
beweging. Noch uit het Verre Oosten,
noch uit het Midden Oosten zijn op
zienbarende dingen te berichten.
Uit het Midden Oosten is alleen te ver
melden dat Rusland allerlei dreigemen
ten jegens Iran (Perzië) heeft geuit om
dat dat land een militair verdrag met de
Ver. Staten zou willen sluiten wat echter
zowel te Washington als Teheran hard
nekkig wordt ontkend.
Nasser verspreidde geruchten dat Israël
mobiliseerde om, nu Jordanië door de
Britse troepen is verlaten, dat land bin
nen te vallen. Israël heeft dergelijke
plannen zeer beslist ontkend, het heeft
er geen belang bij het lont in het kruit
vat te steken, maar Nasser tracht kenne-
Te Genève zijn nu de ambassadeurs van
Amerika, Engeland en Rusland bijeen
om de stopzetting der kernproeven te be
spreken. Terwijl wij dit schrijven is men
nog niet verder gekomen dan ruzie ma
ken over de opstelling der agenda. De
beide Westelijke mogendheden hebben
vorige week hun proeven voor een jaar
stopgezet, met de voorwaarde dat zij
zich de vrijheid voorbehouden direct er
weer mee te beginnen als de Russen er
mee voortgaan. Na afloop van één jaar
zijn zij bereid opnieuw een stopzetting
voor een jaar te overwegen, mits intus
sen vorderingen gemaakt zijn met de
invoering van een controlesysteem, zo
als de conferentie der atoomgeleerden
dat deze zomer te Genève heeft ontwor
pen. De ruzie over de agenda gaat nu
hierom dat Amerika en Engeland dat
controlesysteem als punt één op de agen
da willen hebben. De Russen willen ech
ter de stopzetting der kernproeven als
punt één; die proeven moeten direct en
voorgoed stopgezet, men kan dan later
praten over ’n controlesysteem. Desnoods
op de conferentie ter voorkoming van
overrompelingsaanvallen welke op 10 no
vember ook te Genève bijeenkomt en
waarbij zowel van Westelijke als Ooste
lijke zijde veel meer landen aanwezig
zullen zijn, en die daarom alle kans
maakt in eindeloze en nutteloze discus
sies te verlopen. Londen en Washington
voelen daarvoor niet. De Westelijke
landen kunnen de proeven met de kern
wapenen, welke het tekort aan conven
tionele wapenen en mankracht tegenover
de Russen, Rood China en hun satellie
ten moeten goedmaken, niet opgeven
zolang de tegenpartij geen controlesy
steem heeft aanvaard, dat effectief is ge
worden en ook haar overmacht aan „ge
wone” wapenen en aan militairen niet
heeft willen inperken. Overigens kan de
conferentie over stopzetting der kernproe
ven ook bezwaarlijk vrucht afwerpen,
omdat Frankrijk en Rood China er niet
uitgenodigd zijn. Het Westen tenslotte
kan geen genoegen nemen met allerlei
beloften van de communistische landen,
omdat men maar al te goed weet dat
het communisme zich niet gebonden acht
aan beloften jegens zijn tegenstanders.
Het heeft gezworen de democratieën ten
onder te brengen en daardoor is de kloof
tussen Oost en West zo goed als onover
brugbaar.
Dat dit ook in geestelijk opzicht het
geval is bleek uit de tragedie met de
grote Russische schrijver Pasternak, die
met terreurmethoden gedwongen werd
de hem verleende Nobelprijs voor litera
tuur te weigeren.
Voor we dan nog even stilstaan bij de
Amerikaanse verkiezingen, zij hier nog
vermeld de met grote plechtigheid ver
richtte kroning van Paus Johannes XXIII
te Rome. Men koestert ook in Vaticaanse
kringen grote verwachtingen van dit
nieuwe hoofd van de R. K. Kerk, die
men daar allerminst als een „overgangs-
paus” beschouwt, maar als iemand, van
wie grote en belangrijke vernieuwingen
te verwachten zijn.
Deze wijsheid is geen opzienbarende vondst, die het Verbond voor
Veilig Verkeer in het kader van de Internationale Verlichtingsactie
heeft uitgedacht, maar een waarheid die al gold in de tijd van de
postkoets en nu nog in het moderne verkeer. Dus óók voor de wiel
rijder. Een goed gerichte voorlamp, een duidelijk achterlicht en een
wit spatbord zijn voor het veilig fietsen onmisbaar. Let U er op
dat Uw stalen ros in orde is. En merkt U, dat de koplamp verblin-
De kiezers der Ver. Staten zijn dinsdag
ter stembus getogen om een nieuw huis
van afgevaardigden (425) leden en 34
senatoren een derde deel van de se
naat te kiezen en bovendien 32 gou
verneurs.
In de senaat hebben thans de democra
ten met 49 zetels tegen de republikeinen
47 een kleine meerderheid en er traden
nu 20 republikeinen en 12 democraten
af; in het oude huis van afgevaardigden
hebben 232 democraten en 185 republi
keinen zitting terwijl er 8 vakatures zijn.
Algemeen was de verwachting dat de
democraten, ook gezien de uitslag der
verkiezingen in de staat Maine, welke
reeds eerder plaats hadden, aanzienlijke
winst zouden boeken, en dat de republi
keinse regering-Eisenhower de komende
2 jaar mer nog een sterkere oppositie in
het Congres te maken zou krijgen dan de
beide laatste parlementaire jaren. Van
grote invloed op de politiek van presi
dent Eisenhower in de twee jaar dat hij
nog regeert, behoeft dit niet te zijn; de
ministers zijn in de Ver. Staten niet ver
antwoordelijk aan het parlement, maar
aan de president en kunnen dus door het
Congres niet naar huis gezonden worden.
Maar bevoegde commentatoren wijzen er
op, dat als de democraten een grote over
winning zouden behalen zij een zeer
grote invloed in de Congres-commissies
zouden krijgen, waarmee de ministers
geregeld over hun beleid overleggen,
maar die ook zelfstandig onderzoeken
kunnen gelasten ten opzichte van be
paalde kwesties en daardoor de politiek
van een hun niet welgevallige regering
in discrediet kunnen brengen.
Daardoor zouden de democraten al bij
voorbaat grote invloed op de verkiezin
gen in I960, als ook een nieuwe presi
dent moet worden gekozen, kunnen oefe
nen.
Overigens had de president in de
laatste twee laar niet te klagen over
de medewerking van de nog be
trekkelijk kleine democratische
meerderheid in het Congres.
En daarom heeft men er zich wel wat
over verwonderd, dat Eisenhower, die
onder drang van de leiding van de re-
1 publikeinse partij de laatste weke 1 aan
ressenkwestie afwezen, en er op stonden
dat de gelijkstelling der rassen zonder
compromis zou worden doorgevoerd. Zij
beseften wel dat dit hun veel stemmen
der blanken in de zuidelijke staten
bolwerken der democratische partij
zou kunnen kosten, doch vertrouwden
dat zij een compensatie zouden vinden
in de groei van het aantal negerstemmen
op hun partij.
Bij het afsluiten van dit overzicht was al
gebleken dat de democraten niet in hun
verwachtingen zouden worden bedrogen,
de stembusuitslag heeft de democratische
partij inderdaad de verwachte overwin
ning gebracht.
lijk bij de Jordaniërs de vrees en haat
jegens Israël aan te wakkeren opdat zij
zich onder Egyptische hoede zullen stel
len.
President Bourguiba van Tunesië
heeft nog eens een hartig woordje
over Nasser losgelaten. Nasser”,
zeide hij, „ts een dwaas, wiens ge
konkel met Moskou voor zijn land
wel eens op ’n ramp kon uitlopen”.
Het communisme, aldus Bourguiba, heeft
in Noord Afrika en het Nabije Oosten
aanhang gekregen doordat het zich voor
doet als de vriend van de kleine landen
en de grote kampioen in de strijd tegen
het kolonialisme. „Nasser”, aldus Bour
guiba, „heeft geen belang bij stabiliteit.
Hij wil alles en iedereen overheersen.
Op alle mogelijke manieren goede en
kwade, maar meestal kwade probeert
hij moeilijkheden te scheppen. Hij is een
dwaas. Hij denkt misschien dat Rusland
zijn vriend is, maar zelfs een vriend die
iemand die in nood zit bij staat kan later
blijken een vijand te zijn. Nasser zal pas
beseffen hoe sterk hij aan de Russen ge
bonden is wanneer het te laat zal zijn en
hij er geen voordeel meer uit kan trek
ken”.
Bourguiba pleitte ook nog eens voor
Amerikaanse bemiddeling in de Algerijn
se kwestie, maar Washington zal daar
mee uiterst voorzichtig moeten zijn, want
de Gaulle is gauw op z’n tenen getrapt.
In Frankrijk wordt trouwens de aandacht
der politici nu vooral in beslag genomen
door de verkiezingen op 25 november,
er zijn 3000 kandidaten voor de 465 ze
tels van het parlement.
ir
De geringe activiteit op de diverse
terreinen der internationale politiek
wijten commentatoren niet zozeer
aan hel feit dat Oost en West eerst
de uitslag der Amerikaanse verkie
zingen wilden af wachten het is
tegenwoordig niet meer zo dat van
de overwinning van een bepaalde
partij een grote zwenking in de
Amerikaanse buitenlandse peil,
kan worden verwacht da..
aan het feit dat
tegen aan
resultaten willen afwachten van
eerste schermutselingen op het
belangrijke terrein
der
ning.
Landbouwbegroting.
De behandeling van de begroting van
landbouw, visserij en voedselvoorziening
heeft geresulteerd in de indiening van
vijf moties. Het lot van één motie was
tevoren reeds volkomen duidelijk. Dat
was nl. het voorstel van Ds. v. d. Zaal
(a.r.) om een spoedige behoorlijke af
vloeiingsregeling voor de IJsselmeervis-
sers te ontwerpen. Minister Vondeling
had in het begin van dit jaar de hoop
uitgesproken deze zaak nog voor de zo
mer in kannen en kruiken te hebben.
Dat was hem tegengevallen en daarvoor
betuigde hij de Kamer zijn spijt. De ge
hele Kamer vond het echter noodzakelijk
om de bewindsman tot meer spoed aan te
sporen.
De vier andere moties hadden betrekking
op het voornemen van minister Vonde
ling om een gedeelte van het marktrisico
aan de veehouder over te dragen. De be
windsman vindt het noodzakelijk om de
veehouder in aanraking te brengen met
de ongunstige situatie op de zuivelmarkt.
Daarom heeft hij besloten, dat van het
verschil tussen de garantieprijs en de op-
brengstprijs van de gegarandeerde hoe-
veelheia (5 miljard kg.) f 5 per 100 kg.
volledig en van het restant slechts 50%
ten laste van het Landbouwegalisatie-
fonds zal worden nabetaald.
De heer De Ruiter (c.h.) wilde van dit
marktrisico niets weten. In zijn motie
probeerde hij dan ook het voornemen
van minister Vondeling te torpederen.
En tegelijk vroeg hij garantieprijzen voor
koolzaad en vlas. Maar deze poging mis
lukte. De motie werd verworpen, bij zit
ten en opstaan met de stemmen van de
a.r., k.v.p. en p.v.d.a. tegen.
De heer Biesheuvel
ingediend om de
marktrisico voorlopig uit te stellen. Hij
wilde de eerste vijf cent in het verschil
en garantieprijs voor
de overheid laten. Wordt
zou er
De behandeling van het wetsontwerp tot wijziging van de wet op de
vervreemding van landbouwgronden, waarover we reeds enige weken
geleden hebben geschreven, heeft nog een verrassend slot opgeleverd.
De beraadslaging over dit wetsvoorstel moest destijds worden ge
schorst doordat de aanneming van enkele amendementen verschil
lende technische wijzigingen noodzakelijk maakte. Eén amendement
was nog blijven liggen, nl. dat van de heer Biewenga (a.r.) om deze
wet een tijdelijk karakter te geven tot 1 januari 1963.
De wet vervreemding landbouwgronden
regelt de prijsbeheersing van deze gron
den. Dat was de reden waarom de (ove
rigens zeer kleine) meerderheid van de
Kamer de wet tijdelijk wilde maken,
want zij vindt een prijsbeheersing, hoe
wel nu nog noodzakelijk, toch eigenlijk
abnormaal.
Maar zo eenvoudig lag de zaak nu ook
weer niet. Minister Vondeling vroeg bij
de heropening van de beraadslaging
ogenblikkelijk het woord. Hij kon er op
wijzen, dat er in het regeringsprogram
van 1956 geschreven staat dat, „blijven
de voorzieningen dienen te worden ge
troffen tot prijsbeheersing der landbouw
gronden”.
Het amendement Biewenga zou dus in
strijd zijn met de afspraken, die de
fractievoorzitters tijdens de kabinetsfor
matie hebben gemaakt.
De voorzitter van de p.v.d.a.-fractie, mr.
Burger, nam deze zaak hoog op. Door
de aanneming van het amendement zou
de Kamer het regeringsprogram naast
zich neer leggen en dat heeft bedenke
lijke gevolgen voot het kabinet en de
volgende kabinetsformaties, zo zei hij.
Het amendement werd inderdaad aange
nomen met 69 tegen 67 stemmen. Tegen
stemden de p.v.d.a., c.h., de beide com
munistische fracties en vier v.v.d.-ers.
Het wetsontwerp zelf werd daarop z.h.s.
aangenomen.
Achten de andere voorzitters van de „re
geringsfracties” zich niet gebonden aan
het kabinetsprogram? Inderdaad, zij zijn
van mening, dat het huidige kabinet
Drees (ook al zitten daar vele parlemen
tariërs in) zuiver extra-parlem.entair is.
Bovendien achtte men geen strijd met
het kabinetsprogram aanwezig (dat pro
gram geldt uiteraard tot I960), omdat
het amendement de bedoeling had, dat
eerst in 1963 weer de vraag wordt be
sproken of de prijsbeheersing van de
landbouwgronden nog wel enige zin
heeft.
Bovendien, zo redeneerde de kleine Ka
mermeerderheid, zijn de tijden veran
derd. Wat in 1956 nog voor de hand
lag, kan in 1958 verouderd zijn. Minis
ter Vondeling heeft niet het onaanvaard
baar tegen dit amendement uitgesproken.
Hij wilde het risico van het terugtrek
ken van het wetsontwerp niet lopen, om
dat er dan na 31 december, de datum
waarop de huidige wet vervalt, een va
cuum zou ontstaan.
Het is duidelijk dat door deze gang van
zaken de politieke tegenstellingen weer
wat zijn verscherpt. De socialistische
fractie zal geneigd zijn een meer kriti-
.sche politiek te gaan voeren. De andere
fracties zullen daartegen weinig bezwaar
hebben, omdat juist daardoor het extra
parlementair karakter van het kabinet
neter tot uitdrukking wordt gebracht.
Maar dit alles wil nog niet zeggen, dat
het lot van het kabinet nu aan een zijden
draad hangt. Nog steeds is een ander
kabinet moeilijk te formeren en dat is
voor de ministersploeg ongetwijfeld een
groot winstpunt. Maar een feit is, dat
ae politiek onbehagelijke situatie, zoals
.die in 1956 is ontstaan, voorlopig nog
wel even zal voortduren.
De Japanse meisjes laten zich door bun kimono niet verhinderen opgewekt
deel te nemen aan het wereld-omvattende gehoela-hoepel, integendeelin
Tokio is „Miss hoela hoepel” al verkozen. We zien haar hier met een paar
andere charmante fapansen tijdens een demonstratie.
le week nov. 1933.
De opheffing van de openbare lagere
scholen te Oosterend en Lutkewierum
door Ged. Staten goedgekeurd.
De gemeente Hennaarderadeel besluit de
ambtenaren-salarissen te korten met 6%
procent van de le f 2000 en daarboven
9 procent.
De kosten van de werkverschaffing in
dezelfde gemeente worden geraamd op
f 10.000.
(a.r.) had een motie
Deslissing over dit
marktrisico voorlopig uit te stellen. Hij
tussen opbrengst- en garantieprijs
rekening van d_ ld T
dit verschil groter, dan zou er opnieuw
overleg gevoerd moeten worden tussen
de regering en het parlement. Socialisten
en k.v.p.-ers lieten ook deze motie sneu
velen.
De derde motie die werd verworpen
was van de heer Engelbertink (k.v.p.).
Deze afgevaardigde wilde het marktrisico
voor een jaar aanvaarden, tenzij er een
bodem in het risico gelegd zou worden.
Minister Vondeling had verklaard, daar-
•«Mb
t hem dan een tikie naar benede
beter incasseren aan U zelf
