GROTE DRIE DESTIJDS BIJ STALIN OP DE KOFFIE DE KOMENDE WEDSTRIJDEN Voetbalpool komt er, maar totoloos-tijdperk niet uitgesloten B 03 X QabeSkroar ós hjoed p p to sizzen Buitenlands Overzicht Staatsgreep in de Soedan Voetbal BI Wil Chroesjtsjew binnenlandse spanningen camoufleren Zilveren filmpjes STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND SR - f I j f Hi 54eJAARGANG VRIJDAG 21 NOVEMBER 1958 No. 91 Hwat hat KAMEROVERZICHT ALARMOEFENING „CARILLON 2” de generale staf, Lt.-Gen. G. f. Ie Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward Administratie- en Redactie-adres; Marktstraat 13 Telefoon 451 - Na 18.30 uur 305 of 335 (K 5157) In de 4d.e klasse ig M.K.V.-Black Boys de belangrijkste ontmoeting. Weliswaar Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal (bij vooruitbetaling) Giro 887926 Advertentieprijs:. 13 cent per mm Ingezonden mededeli. gen dubbe tarief Handelsadvertenties bij contract reductie op verdere economische hulp gevallen en alle zelfstandige politiek h< kunnen hebben op de Duitse kwestie te- i grondgebied in bezit heeft unie gemeenschappi betreffende. menen j van de Overigens zijn rapport 't Is altyd fet yn in oarmans skütel, al driuwt der gjin each op. In de 3de klasse der K.N.V.B. kan Em- meloord, dat geheel van slag is, het in Bergum wel eens zeer moeilijk krijgen, vooral nu de thuisclub vorige week van leider Olyphia heeft gewonnen, waardoor zij ’n morele injectie heeft gekregen. We zien de gasten dan ook nog lang niet winnen van deze degradatie-kandidaat. OlyphiaNicator kan een spannend duel worden, waarbij de thuisclub als favoriet aangemerkt moet worden. Stanfries, dat nog niet veel punten ver zameld heeft, zal thuis tegen W.Z.S. wel flink van zich afbijten. Best mogelijk, dat de Snekers in Appelscha een veer zullen moeten laten vallen. R.E.S. krijgt het onderaan bengelende Oosterwolde op bezoek. Oppassen zal voor blauwwit de boodschap zijn, daar de gasten zeker alles op alles zullen zet ten om te trachten hun positie enigszins te verbeteren. Zullen ze hiertoe de kans krijgen? We geloven niet dat de R.E.S.ers hen deze kans zullen geven, daar de thuisclub de punten zelf best kan gebruiken. Bij Steenwijk-D.O.G. zien we niet veel krachtsverschil, een gelijk spel dus. Bij M.S.C.-G.A.V.C. kan het vriezen en dooien, zodat een verdeling der punten ook hier wel eens het resultaat kan zijn. zich als heer in het politieke verkeer ien ’at men daarop niet kan rekenen is het uiterst voorzichtig geworden, het blijkt p de beide conferenties te Genève, die ver de afschaffing van de kernproeven ci die ter voorkoming van overrompe lende aanvallen. Óp beide leggen de V/estelijke mogendheden de nadruk op l vertrouwen hebben in het Russische woord; de ver in de zaterdagmiddagcompetitie gaat Heerenveense Boys maar voort met rake klappen uit te delen. Nu was het Y.V.C. dat in Heerenveen zaterdag j.l. met niet minder dan 10-0 onder de voet werd ge lopen. Dat een kat in het nauw soms rare sprongen kan maken ondervond koplo per D.O.G. De Wolvegaasters, die met de boys aan de kop staan, ontvingen C.V.V.O., de cluib die zonder één enkel winstpuntje op de laatste plaats staat en dus bij voorbaat kansloos leek. De Lemsters dachten- er echter anders over, met veel elan wierpen ze zich in de strijd en het scheelde weinig of de niet bijzonder enthousiaste Wolvegaasters hadden zich zelf de das omgedaan. Met een 3-3 gelijk spel kwam hier het einde, door welk heldenfeit C.V.V.O. het eerste winstpunt in deze competitie veroverde en D.O.G. een punt bij de boys achterop raakte. Workum 2 stelde enigszins teleur door in Woudsend met 2-1 te verliezen. Het wordt voor de Workumers geducht op passen, want ook komende zaterdag zal het een hele toer worden om thuis tegen het vrij sterke H.J.S.C. enige winst te boeken. We geloven hier niet in en hou den het op de mannen uit Hommers- Jutrijp. Oeverzwaluwen gaat bij C.V.V.O. op be zoek. Daar de Lemsters zeker de nodige moed uit hun gelijk spel tegen D.O.G. hebben geput, kunnen de Koudumers wel eens op grote tegenstand stuiten. Meer dan een gelijk spel zien we er dan ook niet in. Woudsend gaat naar Heerenveense Boys om daar de punten achter te laten. Zelfs een verrassing achten we hier uitgeslo ten. Bolswardia kan misschien profiteren van de morele klap, die Y.V.C. vorige week de we' reld zouden zorgen thans zou dit een de vijf jaar na 1965 zou om de pro- uitgesproken dat de huidige K.N.V.B.- pool wel in strijd is met de bestaande loterij wet. Zou ook de Hoge Raad op dit standpunt staan, dan is het niet uit gesloten, dat Nederland voor korte tijd de voetbalpool ziet verdwijnen. Het wachten is dan op de nieuwe wet. Maar gezien het'feit, dat de meerderheid van ons parlement vóór de voetbalpool is, kan men verwachten dat dezelfde meerder heid deze kwestie met spoed zal willen afhandelen. Bij deze begroting hebben nog twee an dere punten de belangstelling getrokken. 3e week november 1933- Het besluit van B. en Wvan Bolsward betreffende het verlenen van vergunning aan de heer de Vries tot het in werking hebben van een Dierenmeelfabriek is door de Kroon vernietigd. Een tot in de uiterste hoeken bezette Doelezaal herdacht het 10 jarig bestaan der zwemschool. Afe» moet over deze uitdaging aan het Westen overigens niet te licht denken. De Russen beschikken over enorme rijkdommen aan grondstof fen, zij hebben op het gebied der industrialisatie veel bereikt, met na me wat de zware industiie betreft, die vooral werkt voor de oorlogs voorbereiding, zij het ten koste van de levensstandaard van hun volk. En ’n geïndustrialiseerd land als Tsjecho Slowakije spijkert ook niet slecht bij. Het is heel waarschijnlijk dat deze economi sche wedijver met de Ver. Staten en de poging de Russen tevens een hogere le vensstandaard te bezorgen, Chroesjtsjew veel nader aan het hart ligt dan de poli tieke verhoudingen met het Westen. Hij wil waarschijnlijk thans helemaal geen oorlog, wel onrust, want hij wil waarschijnlijk liever dat de Ver. Staten hun aandacht blijven schenken aan hun bewapening dan dat zij zich geheel wer pen op de produktie voor vredesdoel einden en de verovering van de wereld- -- heeft opgelopen, alhoewel het op het kleine terrein in Dist nooit geen ge makkelijke opgaaf is. Wanneer de te genstander echter niet onderschat wordt kunnen de Bolswardianen, wanneer de voorhoede een beetje produktief is, met de volle winst terugkeren. Aanbrenging nieuwe brug over ’t Hoog- hout te Bolsward. trouwen en daaruit kan dan een controle systeem op eikaars gebied voortkomen. Uit Soedan komt het bericht dat de opperbevelhebber, generaal Ibrahim Ahboed, door een staatsgreep aan de macht is gekomen. Hij heeft de. regering aan de kant gezet en beloofd te zullen pogen tot goede betrekkingen met de Ver. Arabische Re publiek te komen. Men weet dat de afge zette regering ruzie met Nasser had over de grenzen van Soedan en Egypte en over de verdeling van het Nijlwater als de Assoean-dam tot stand komt. Het is nog te vroeg om te zeggen dat de Soedan nu in het zog van Egypte gaat varen, maar Nasser moet, als hij de hand niet in dit zaakje heeft gehad, toch blij ver rast zijn, want de vorige Soedan-regering was pro-westers en dat is het nieuwe be wind stellig niet. Paus Johannes XXIII heeft tegen 15 de cember het consistorie bijeengeroepen tot het creëren van 23 nieuwe kardina len, van wie 10 niet-Italianen. Het aan tal kardinalen zal daardoor worden opge voerd tot 75 van wie 46 niet-Italianen. Tot de nieuwe kardinalen behoort de pauselijke nuntius in Nederland mgr. Paolo Giobbe. Indonesië heeft de Amerikaanse regering om 250 miljoen gulden aan nieuwe cre- dieten gevraagd voor bouw of uitbrei ding van industriële objecten. Interes sant is de kwestie of Amerika bereid zal zijn voor uitbreiding van bepaalde ob jecten, waaronder stellig Nederlands eigendom, kapitaal beschikbaar te stel len. Het zou daardoor de nationalisatie van deze bedrijven, zonder daarvoor wer kelijk een schadevergoeding wordt be taald, erkennen. Uit Brazilië, Argentinië en Venezuela kwamen berichten van min of meer op roerige bewegingen, welke echter de kop werden ingedrukt. De spits van de toren bij de nieuwe R. K. kerk komt uit de steigers. In te genstelling met de bekende oude Friese zadeldaktorens geeft deze toren met zijn scherp gepunte kantelen en ranke spits een eigenaardig cachet aan het stads beeld. Spijtoptanten. Na de souvereiniteitsoverdracht hebben vele Nederlanders, op aandrang van de Nederlandse regering en het bedrijfsle ven, de Indonesische nationaliteit aange nomen. Daarvan hebben zij nu spijt. Zij worden niet als Indonesiërs, maar als staatlozen beschouwd. Zij worden gene geerd en getreiterd. In totaal willen on geveer 30.000 „spijtoptanten” naar Ne derland terug om hier de Nederlandse nationaliteit te herkrijgen. De meerder heid van de Kamer drong aan op een ruime toelating van deze mensen. Maar minister Samkalden herhaalde datgene wat hij tijdens het verstekelingendeBat reeds had gezegd: onze capaciteit om vluchtelingen op te nemen is beperkt, er valt dus niet te ontkomen aan een toela tingsbeleid op de grondslag van een in dividuele selectie. De heer Van Doorn (k.v.p.) had over deze kwestie een motie ingediend. Deze werd echter op het laatste moment weer ingetrokken, omdat minister Samkalden zich bereid verklaard heeft over het toe latingsbeleid overleg te plegen met de commissie uit de Tweede Kamer voor de repatriëring. Maarschalk Boelganin, de gewezen pre mier, die in maart afgezet werd en sedert dien trapsgewijze werd gedegradeerd, is nu aan het onderste eind van de trap gekomen, hij behoort nu tot de „partij- vijandige groep” zoals de premier in dat rapport zegt. Volgens een Amerikaans blad is er een groot proces op til tegen die gehele par- tijvijandige groep waartoe ook Malen- kow, Kaganowitsj, Zjoekov, Molotow en Sjepilow behoren en zou Malenkow zelfs doodgeschoten zijn, toen hij aan het vooronderzoek geen medewerking wilde verlenen. Of een dergelijk proces de be doeling zou hebben zondebokken te ver oordelen, die aansprakelijk zouden kun nen worden gesteld voor fouten door de Russische regering begaan bijv, op eco nomisch gebied, om de Russischie bevol king te verzoenen met haar nog altijd schrale levensstandaard of dat' het zou moeten dienen om de tegenstanders van het bewind de schrik op de hals te jagen is een niet te beantwoorden vraag. Boel ganin werd in het rapport beschuldigd van vasthouden aan de oude en uit de tijd zijnde vormen en manieren van wer ken, bezield te zijn van conservatisme en zich te verzetten tegen toepassing leninistische partijpolitiële. Oi kondigde Chroesjtsjew in een omvangrijk economisch plan aan waardoor de communistische landen in 1956 voor meer dan de helft van gehele industriële produktie in de derde zijn. In dan de basis aanwezig zijn duktie per hoofd in de Ver. Staten te overtreffen. Bolswards Nieuwsblad Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’j Nieuwsblad droeg omdat men dan genoodzaakt zou zijn met die niet erkende en nu gene geerde regering in overleg te treden over allerlei regelingen het lijk bestuur van Berlijn Andere commentatoren menen dat Chroesjtsjew een eerste stap heeft willen doen op de weg naar een nieuwe behan deling van de gehele Duitse kwestie. Nu na een bezoek van de Poolse premier Gomulka aan Moskou, deze, zeer tot on genoegen van Zuid Slavië, en zijn kans op verdere economische hulp er aan wa gend, Chroesjtsjew weer in de armen is ;evallen en alle zelfstandige politiek leeft laten varen, zou Moskou aanleiding rug te komen. Polen, dat vroeger Duits Igebied in bezit heeft en de Sovjet- koesteren een enorme vrees voor de W. Duitse bewapening met raketten en lange afstandsprojectielen en zouden dus een nieuwe poging kunnen willen doen om de hereniging van Duitsland op de basis van neutralisatie in debat te brengen. Japan zal vier nieuwe duikboten bouwen. Tokio telt 413 weduwen jonger dan 20 jaar. Volgens de zede van dat land mo gen ze niet hertrouwen. Brand in de sigarenfabriek van de heer v. d. Schaaf aan de Hollandiastraat. De schade aan de tabak is nog al groot. Dinsdagmorgen vroeg heeft de chef van i Fevre ae Montigny het bevel gegeven voor een alarmoefening voor een deel van de landmacht. De alarmoefening Carillon 2” was bestemd voor de dienstplichtigen in klein verlof, ingedeeld bij enkele onderdelen in Otrschot. Foto boven: een aantal militairen (klein verlofgangers) bij aankomst in de kazerne te Oir schot. Foto onder: bij de fourier worden de op geroepen mili tairen opnieuw van wapens en dekens voorzien. De kansen op een wettelijke gereglementeerde voetbalpool stijgen met de dag. Dat is wel gebleken uit de behandeling van de begroting van justitie. Zoals bekend, hebben de antirevolutionairen tijdens de kabinetsformatie zich op het standpunt gesteld dat het kabinet niet aan de totstandkoming van zo’n pool mocht meewerken. Dat was in 1956. Nu, in 1958, heeft de minister van justitie aangekondigd, dat een wijziging van de loterij wet, waarin ook de voetbalpool wordt geregeld, zeer binnenkort te verwachten is. Daaruit valt de conclusie te trekken, dat de a.r.-ministers in het kabinet een meer soepel stand punt hebben ingenomen dan destijds in 1956. Want anders had dit kabinet Drees nooit met deze wetswijziging kunnen komen. binetsproeram kunnen beroepei 1 1 It 1 1 ZOU I-- er gedurende deze parlementaire periode niet zonder kabinetscrisis was gekomen! De tijd zal moeten leren of dit standpunt van de a.r-ministers geheel of gedeelte lijk gedekt wordt door de antirevolutio naire Kamerleden. Daar is nog niets van bekend geworden en dat zal dus uit het is echter, dat de a.r.-Tweede Kamer-frac- tie (zij heeft haar eigen verantwoorde lijkheid) tegen de voetbalpool gekant bestaan, dan heeft de heer Meulink daar aan tijdens de behandeling titiebegroting wel „Niets is minder fractie het moede heeft gelegd”, zo voerder. Hij erkende dat 1956 ontwikkelingen hebben voorgedaan die niet voorzien konden worden. Deze uitlating kan wellicht de motivering zijn voor het feit, dat de a.r.-ministers de voetbalpool tenslotte hebben aanvaard. Zou men deze pool niet accepteren dan is het nl. heel goed mogelijk, dat binnen korte tijd talloze kleinere, zgn. besloten pools worden opgericht. En het is maar de vraag wat schadelijker is voor de gees telijke volksgezondheid: één wettelijke gereglementeerde voetbalpool of talloze kleine besloten pools, die vrijwel oncon troleerbaar zijn. Maar de heer Meulink was van mening, dat de regering ervoor had moeten zorgen, dat het zo ver niet kwam. Zij had tijdig de lekken in de be staande loterijwet moeten dichten. Nu wordt het kwaad „gekanaliseerd” en daartegen had de a.r.-Tweede Kamer fractie groot bezwaar. Voor de liefhebbers van de voetbalpool is het a.r.-standpunt wel overkomelijk. De tegenstand van de antirevolutionai ren, staatkundig gereformeerden en mis schien ook van (enkele?) c.h.-afgevaar digden wordt overstemd door de over grote Kamermeerderheid, -die gevormd wordt door socialisten, k.v.p.-ers, libera len en communisten. Het gevaar dat de voetbalpool er niet zou komen zat in de kabinetsafspraak. Het is duidelijk dat er in het kabinet overeenstemming is be reikt en nu is de baan vrij. Zeer binnenkort zal de Hoge Raad een uitspraak doen over de vraag of de hui dige pool, gezien het weinig besloten ka rakter, al of niet in strijd is met de wet. Lagere rechtelijke instanties hebben reeds En tenslotte is er een mening, en deze wordt kennelijk door Adenauer gedeeld, dat de Russische premier weer wat spanning in de Europese buitenlandse politiek nodig heeft om de spanningen in de binnenland se Russische politiek wat te camou fleren. Dat zij er zijn bleek uit het rapport van de premier aan het Russische partijcon gres over het nieuwe zeven jarenplan. Dulles zowel als het Engelse minis terie van buitenlandse zaken hebben in het openbaar verklaard dat het Westen eventueel om Berlijn zou vechten. Men heeft kennelijk Chroesjtsjew duidelijk willen maken dat hij niet behoeft voort te gaan met de ge vaarlijke speculatie dat als hij W. Berlijn maar genoeg in de knel brengt, zoals in 1948 toen alleen de Amerikaanse luchtbrug het van to tale afsnoering redde, het Westen wel zal toegeven. Maar het is de grote vraag of de Rus sische premier deze bedoeling thans wel heeft; tal van commentatoren zien het niet zo somber in en vermoeden dat Chroesjtsjew de Berlijnse kwestie alleen maar heeft ter sprake gebracht om de Oost Duitse communistische regering nog een extra ruggesteuntje te geven bij de verkiezingen welke zondag in Oost Duitsland plaats hadden; de Russische premier zou de Oost Duitse kiezers nog eens duidelijk hebben willen maken dat hun regering er absoluut geen schuld aan heeft dat Berlijn nog niet in haar han den is en de’Oost Duitse regering nog maar steeds niet door het Westen is erkend. Overigens zou Moskou het Westen in een heel lastig parket brengen als het eenzijdig het beheer van zijn Berlijnse zóne aan de Oost Duitse regering over- Het waren de positie van de verstekelin gen en de spijtoptanten. De beslissing van de regering om de 37 verstekelingen in Nieuw Guinea te debarkeren heeft nogal verrassingen gewekt. Vrijwel alle Kamerleden vroegen minister Samkalden dan ook naar de beweegredenen van deze koerswijziging. Volgens de bewindsman was de gedachte om de 37 verstekelingen naar Nieuw Guinea te brengen niet nieuw. Wat dat betreft was het beschikkingsvoorstel van de president van de Haagse Rechtbank dus niets bijzonders. Maar, zo zeide prof. Samkalden, de regering heeft nooit gezegd, dat de verstekelingen in Indo nesië geen gevaar zouden lopen. Gezien echter de ervaring met vorige groepen mocht zij aannemen dat dit niet zou ge beuren. Zouden de verstekelingen wel wat overkomen zijn, dan was dit de schuld geweest van de buitenparlemen taire actie, die stellingen heeft verkon digd, die niet in het belang van „de 37” zouden zijn. Een schikkingsvoorstel van de rechter kan echter door de regering niet gelijk gesteld worden met het optreden van buitenparlementaire groepen. En toen de verstekelingen zelf bereid waren het schikkingsvoorstel te accepteren (dus niet terug naar Indonesië maar naar Nieuw Guinea) heeft de regering zich daarbij neergelegd. Zij vreesde dat het risico voor de verstekelingen door de aanvaar ding van dit schikkingsvoorstel vergroot werd. Geheel tevreden was de Kamer niet over deze argumentatie, maar zij be greep wel dat men zich bij de regerings- beslissing moest neerleggen. Russen bezette gebied zou komen te lig- j van Berlijn het Westen bedongen. Naar het te maken dat zij volkomen Ze zijn om het plat uit ruimte, waardoor zij Rusland zouden voorblijven op dit gebied. Bovendien geeft de politieke onrust aan leiding tot onderlinge meningsverschil len in het Westen zelf, die Chroesjtsjew best gebruiken kan. Voor het Westen is de aankondiging van dit Russische zeven- jaren-plan dan ook een ernstige waar schuwing niet door onderling krakeel de welvaartsrace tegen de Russen te verlie zen; waarschijnlijk zou de communis tische wereld na de overwinning op eco nomisch gebied zich gereed maken voor een politieke afrekening. In de wedijver welke de Sovjetunie thans pproept, speelt ook de economische sa menwerking van de Westelijke landen een rol, dus ook de poging om te komen tot Euromarkt en een daarbij aansluiten de vrijhandelszone. Helaas is met dit vraagstuk nog geen vordering gemaakt. Zweden heeft thans een beroep op Ame- ika gedaan om zijn invloed aan te wen- ,len om te voorkomen dat in het vrije Europa een economische oorlog ontstaat loordat de landen van de Euromarkt el- ;.aar onderling een vrijer handelsverkeer oestaan, waarvan dan de andere landen ouden zijn afgesloten. Engeland zette de onderhandelingen voorlopig stop van wege Frankrijks halsstarrigheid. Om nog even terug te komen op de ierlijnse kwestie, zij er op gewezen dat deze eigenlijk haar ontstaan dankt aan iiet feit dat het Westen aanvankelijk te eel op de Russen heeft vertrouwd, dat e ouden gedragen. Nu het heeft ingezii 1 1 .1 1- uiterst voorzichtig ife de afschaffing lende aanvallen. Óp beide leggi Westelijke mogendheden de naar de controle omdat zij geen vertrouwen meer 1 Russen eisen daartegenover eerst De a.r.-ministers hadden zich op het ka rn en dat betekend hebben dat de voetbalpool niet zonder kabinetscrisis was gekomen! de a.r-ministers geheel of gedeelte- naire Kamerleden. Daar is nog niets van bekend geworden en dat zal dus komende debat moeten blijken. Een feit is echter, dat de a.r.-Tweede Kamer-frac- tie (zij heeft haar eigen verantwoorde- 1 IX x__ J 1 rvzsL-n»-»!- blijft. Mocht”daaromtrent twijfel hébben j van de jus- een eind gemaakt, waar dan dat onze hoofd in de schoot zeide de a.r.-woord- er zich sinds Chroesjtsjew heeft vorige week voor enige sensatie gezorgd door de Berlijnse kwestie weer eens op te rakelenhij meende dat het nu tijd was dat er een einde kwam aan de overeenkomst van Potsdam over Berlijn, dat zoals bekend een oostelijk deel, bezet door de Russen en een westelijk deel verdeeld in een Amerikaanse, Engelse en Franse zóne, heeft. Hij verklaarde dat Rusland bereid was Oost Berlijn te ontruimen en aan Oost Duitsland over te dragen als Amerikanen, Engelsen en Fransen de westelijke zónes ook aan Oost-Duitsland overdroegen. Het voorstel is te absurd om er over te praten, al dragen de Westelijke Grote Drie zelf de schuld dat de Russen deze netelige kwestie ter sprake kunnen bren gen. Destijds hebben zij er in toegestemd iat Berlijn als geheel in het door de gen, en zelfs geen vrije weg naar 1 w leek om de Sovjet-unie vooral duidelijk te maken dat zij volkomen vertrouwen in haar redelijkheid en vriendschap stelden. Ze zijn om het plat uit te drukken bij Stalin op de koffie gekomen en Berlijn is in Europa de voor het Westen meest kwetsbare plek geworden. En West Ber lijn werd in de Westelijke politiek waarschijnlijk niet van harte maar om W. Duitsland aan het Westen te binden het symbool van het streven naar her eniging van Duitsland op de basis van vrije verkiezingen. Daar tegenover staat het Russische streven Duitsland gedeeld te houden tot de hereniging tot stand komt op de basis van een geneutraliseerd rijk onder een bewind dat Moskou wel gevallig is en waarvan de huidige, door het Westen niet erkende Oost Duitse re gering het symbool is. -■-• I

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1958 | | pagina 1