^3
VBITEAL
LIT5!ACE\
■j
Nederlands suikerwerk wordt over de gehele
wereld gevraagd
Qabe Skrocir
us hjoed p p
to sizzen
Fan de IMartinytoer
Ook vanuit Bolsward wordt fondant
geëxporteerd
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Onderling Boeren-
verzekeringsfonds
vergaderde
Gouden filmpjes
Uitstekende
opvoering van
„Requiem” van Verdi
De requiemtekst van de rooms-katho-
lieke dodenliturgie heeft talloze kom-
ponisten er toe gezet muziek te schrijven
bij dit ritueel vol spanning en drama
tische kracht.
X.
«Wc
54e JAARGANG
No. 92
DINSDAG 25 NOVEMBER 1958
Hwat hat
ook al bijna 30
:earen
I
PLECHTIG STILLEVEN
-x-x-x-
grif
Tj. de J.
4.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OS1NGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres;
Marktstraat 13
Telefoon 451 Na 18-30 uur 305 of 335
(K 5157)
AS DE TIDEN FOROARJE,
FOROARET DE MINSKE EK.
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mno
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
MATIGE R.E.S.-PLOEG VERLIEST
MET 2-1 VAN OOSTERWOLDE
BIJ NIEUWESCHOOT—C. A. B. GEEN
DOELPUNTEN
BOLSWARDIA WINT IN IJLST
MET 4-2.
Bolswardia heeft het zaterdag in Ijlst
bijzonder moeilijk gehad. Wel wisten de
groen-witten een 2-0 voorsprong te ne-
ward. Ingeschreven als volgt: K. Falke-
na Bzn. f
f 74,70 (beiden te Bolsward)W. C.
Meilink, Zutfen f 71,06. Gegund aan Fa.
Ridder.
Koolschool Buiteveld. Aangifte nieuwe
leerlingen opengesteld. Op verlangen
wordt ook les aan huis gegeven.
Benoemd tot gemeente-veearts te Bols
ward de heer W. Luxwolda, enig sol
licitant.
onder deze industrietak.
We onderscheiden enige artikelen-
groepen zoals: hard gekookt suikerwerk
laag gekookt suikerwerk
vruchtenartikelen), draggee
(een dragee is
colade of
een over
suikerhuidje;
dragee’s) en gestoken en
tabletten pepermunt)
Er bestaat vi
gehele assortiment maakt.
Bolswards Nieuwsblad
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’j Nieuwsblad
peper-
i deze
i we het produc-
de beide hoofdproducten,
een
opgetreden
deze in
de tijd begrepen
daarbij naar stre-
Verkoop hotel café restaurant Tuininga
aan de Stoombootkade te Bolsward. Er
zijn 12 logeerkamers, een meidenkamer
tje en droogzolder met beschoten dak.
De keuken heeft een goede regenbak.
Het Onderling Boerenverzekeringsfonds
de organisatie voor de levensverzekering
van de boer, hield op donderdag 20 no
vember j.l. zijn provinciale vergadering
voor Friesland in de Coöp. Zuivelbank
te Leeuwarden.
De in Friesland gevestigde afdelingen
van het O. B. F. hadden hun afgevaar
digden naar deze vergadering gezonden.
Aan de uitvoerige mededelingen van de
directeur, de heer Drs. A. de Boer, is het
volgende ontleend:
In ruim 4 jaar steeg het ledental met
ruim 5000 tot 23.800; het aantal verze
keringen steeg in dezelfde periode met
rond 8600 töt 32.300. Uit de grotere stij
ging van het aantal verzekeringen ten
opzichte van het aantal leden, blijkt het
sluiten van aanvullende verzekeringen
door personen, die reeds als lid waren
ingeschreven. Uit de grote stijging van
het gemiddeld verzekerd bedrag per lid
in 1945 bedroeg dit nog f 3186.in
1958 was dit gestegen tot f 7172.
blijkt eveneens de sterk groeiende be
hoefte aan levensverzekeringen in de
agrarische sector, al Speelt hierin, he
laas, de muntontwaarding een rol mee.
Het verzekerde bedrag steeg van bijna
f 100 miljoen in 1954 tot ruim f 181 mil
joen thans. Verhoudingsgewijs is het O.
B. F. in de afgelopen 10 jaar meer dan
dubbel zoveel gegroeid als de gehele
levensverzekerlngssector.
165 leden profiteren van premieviijstel-
ling bij invaliditeit of langdurige ziekte,
welk recht het O. B. F. aan alle leden
verleende.
Publieke aanbesteding ten raadhuize voor
de in 1909 te leveren benodigde leermid
delen van de openbare scholen te Bols-
84,75Fa. wed. M. H. Ridder
Het productieproces
Ter oriëntering hebben
tieproces van
de fondant en de marsepeinspijs op de
gevolgd,
fondant te bereiden wordt glucose-
versgegoten
bekeken
Us Harke mei syn kleare kop
Is it wünder fan de wrald.
Ja, minsken jimme witte it net
Hoe’t ik fan dy jonge hald.
Lid fan de Keamer wurdt er
Dêrtsjin is gjin biswier
En sa mar fierder! Né, it wurdt der yn
hiel hwat boerehüshaldingen net mak-
liker op. De sosiael-agraryske fraechstik-
ken freegje neist de technyske en ekono-
myske yn üs tiid de folie oandacht. Oer
inkelde fan dy fragen wolle wy de oare
kears jit it ien en oar yn it midden brin-
ge, wittend, dat rounom dizze proble
men fergje op biried en oplossing.
Yn Frankryk binne de léste tritich jier
sahwat in trêdde fan de agraryske bidriu-
wen fordwoun, yn Sweden rekkent men
dat oant 1970 tusken de 15 en 20% bi-
driuwen fordwine sille. Ek yn üs lan
sakket it oantal bidriuwen tusken de 1
en 10 H.A. hurd. Yn inkelde dielen fan
Fryslan nimt it al sokke foarmen oan,
dat it üs hast ünbigryplik foar komt. Bi-
nammen yn de Walden leit de bile oan
mannige stronk. It opkommen fan yn-
dustry yn plattelansdoarpen, de stifting
fan technyske skoallen, brekt alles mids
twa. Lange rigen fan fytsende boere- en
boere-arbeidersjonges streame der hinne.
In bloeijende lanbouskoalle waerd dit
jier slettten omt der hast gjin learlingen
mear kamen en de nij-iepene Wolvegeas-
ter Lanbouskoalle koe allinnich dertroch
noch krekt oer de streep fan it foreaske
tal learlingen komme. Én meidat in diel
fan de bern it yn de oare wei siket, for-
oaret der jit folie mear. De eardere boe-
rehüshalding, dêr’t de bern allegearre
it aide ramt
halding fan
:de ba-
bliuwe, dan sil der forgoed omtin-
-i in opfieding
moderne trant. De al deren moatte
mei yn alles, hwat net mei har djippe
libbensbigjinsels striidt. En dat is der
hiel folie. De hiele mienskip foroaret
AfcZ kennersblik worden
fondantjes in rubbervormen
Er is bijna geen land ter wereld of er
worden artikelen van Nederlandse
suikerwerkfabrikanten gebruikt en hoge
lijk gewaardeerd.
Uitvoer vindt plaats naar liefst 72 lan
den, waaronder alle Euromarktlanden
maar ook Engeland (waarnaar de export
zeer belangrijk is), Koeweit en de Bel
gische Congo, Honkong en Irak, Ameri
ka, Australië en Zuid Afrika, Etheopië,
Jordanië, Aden, Nigeria enz., teveel om
allemaal op te noemen.
meiholpen, oant hja in eigen bistimming
krigen, is oan it fordwinen. In diel fan
de jonges en ek hiel hwat famkes, meit-
sje harren thüs klear foar oare biroppen
en guon gean dêrfoar seis alhiel it hüs
üt. Dêrtroch komt der ek in oare geast
yn de boerehüshalding, de bilangstelling
is net allinnich mear rjuchte op it agra
ryske. Learen, fakansjes, eksamens, skoal -
lesaken, kameraten en kameraedskes, al
les docht der sines ta om it hüslik libben
in oar gesicht to iaën.
Dat is net to
hoecht dat ek net minder to wêzen. Al-
zeer grote
en de grote
industrietak begint
De Nederlandse suikerwerkindustrie
heeft, vooral na de laa(ste wereldoorlog,
een peil bereikt, dat het beste in het
buitenland overtreft.
Zij heeft de geest van
en gemoderniseerd, er
vend om de hoogste kwaliteit te bereiken
en een groot assortiment te maken.
Alleen aan suikerwerken wordt per jaar
voor dertig miljoen gulden uitgevoerd;
gemaakt wordt een 50 a 60.000 ton per
jaar.
Sa seit in bikend Latynsk sprekwurd. En
dy’t net bang is om by nou en dan it
hear ris oer to sjen, sil it der wol mei
iens wêze. It hat der wol ris op like, dat
dizze foroaringen stean bleauwen by it
agrarysk plattelan mei syn hecht kultuer-
patroan, mar wy witte nou wol better.
Ek dêrre en soms krekt dêrre sjogge wy
safolle foroaringen, dat it üs wol ris
hwat eang om it herte wurdt. Min of
to mear giet it dêrre skoksgewize. Krekt
omt men üteraerd bihaldend is, bliuwe
de uterlike foarmen lang biwarre, mar
dan ynienen is it dien. It jonge geslacht
blykt ynwindich al lang mei it aide óf-
rekkene to hawwe en yn har wiere ge-
daente binne hja foar de alderen hast
net meat to bigripen. It wurdt de lieden-
de lju yn tsjerklik en maetskiplik for-
midden hoe langer hoe düdliker, dat it
in great misbigrvp is om to leauwen, dat
de moderne tiid by de stêdspoarten op-
haldt. It jonge agraryske folksdiel stiet
wol deeglik under de sterke ynfloed fan
de nije tiid en wurdt net yn *,J‘-
halden troch de ófwizende
de alderen. Wol dit alles yn goe<
nen 1 1 r 1
ken jown wurde moatte oan
IlIVl «utu, .i J
libbensbigjinsels striidt. En dat is di
Met het stallen van het vee is een begin
gemaakt. Toch laten vele veehouders nog
wat vee buiten, wijl op sommige plaatsen
nog vrij voldoende gras staat, tengevolge
van het zachte najaar.
Publieke verpachting de opbrengsten van
de ophaalbrug Hollanderzet, ophaalbrug
Ymswaldertille en ophaalbrug in de bu
ren te Parrega, tevens verpachting op
brengst veemarkt voor drie jaren. Con
ditiën ter lezing bij de secretaris. C. J.
v. d. Veen, burgemeester, K. H. Laag
land, secretaris.
de week november 1908.
Voor het verzenden van postpaketten is
het postkantoor te Bolsward op zondag
6 december op de gewone uren openge
steld. De directeur Van der Wal.
sterke opera-inslag. Het is geen kerkstuk
en dit zou de enige kretiek inhouden op
de uitvoering die donderdag j.l. gegeven
werd in de Martinikerk.
Laat het werk dan niet voor kerkgebruik
geschreven zijn, het kan daarom wel in
een kerk worden uitgevoerd.
En als dat gebeurt op de manier zoals
dat donderdag geschiedde, dan kan men
alleen dankbaar zijn, dankbaar allen die
zich zoveel moeite hebben getroost dit
werk te kunnen brengen.
Dit geldt dan in bijzondere mate het
koor met de dirigent Gez. Schrik. Want
zelfs de op het oog zo eenvoudige par
tijen in dit werk als b.v. de aanhefzang
Requiem Aeternam vraagt een oefening
en koncentratie die niet in een luttel aan
tal repetities kan worden opgebracht.
Verdi bouwde in vele gedeelten met rus
ten om daarmee een grote spanning en
intensiteit op te roepen.
Deze spanning werd bijzonder goed
door het koor gebracht. Zelfs toen men
angstig gewaar werd dat het koor bij
de herhaling van het slotdeel ontspoor
de, ontnam dat niets aan de totale indruk
dat hier een unieke prestatie werd gele
verd.
Een goed opgebouwde Kyri met een
uitstekende aan vang van het Dies Irae
vormden mee de hoogtepunten van deze
avond. Het solistenkwartet, dat bestond
uit Dora Lindeman als sopraan, Watty
Krap als alt, Gerard Honig als tenor en
Anton Eldering als bas, heeft in niet
geringe mate bijgedragen tot het grote
succes van de avond.
Memoreren we enkel het mooie duet
van sopraan en alt in het „Recordara”,
de bassolo in „Oro guplex”, het prach
tige Hostias van het volledige kwartet
in het offertorium en de mooie sopraan
partij in Libera Me, dan kunnen we
dunkt ons zeggen dat nog te weinig
mensen van dit gebeuren hebben geno
ten.
Mede doordat het Frysk Orkest zo uit
stekend de geweldige melodische ver
beelding van Verdi verbeelde.
De komponist gaf het orkest dan ook
kleurrijke koloriet.
In één woord: een uitstekende uitvoe
ring die voor Bolsward meer betekent
dan diverse avonden bij elkaar van ge
zelschappen van elders.
T.
;e van de thans in geheel
>ij de bakkers zo bekende
i vindt te Bolsward
thans reeds gedurende ongeveer een hal
ve eeuw plaats.
Nu 53 jaar geleden liet de bakker Jo
hannes Ages Bakker te Heeg zijn naam
niet langer eer aan. Hij liet de bakkers
trog voor wat die was en vestigde zich
te Bolsward als grossier in bakkersgrond
stoffen in een pand op het Grootzand
(waar thans het moderne kantoorgebouw
is gevestigd).
en op himsels
-
linnich it wurdt folie slimmer om de
iensens yn tinken en weardearjen to bi-
warjen. En net minder om elk bern it
gefoel to jaen, dat hy of sy, heit en
mem like nei stean as de oaren. De ien-
sigens kin hjir in bul te bidjerre as men
net biwust stribbet om elts bern folslein
syn gerak to jaen. Aksje ropt altyd om
reaksje. Sjocht men it folgjen fan in
oare biropsoplieding as in needsaeklik
kwea, is yn de eagen fan de alden de
jonge, dy’t boer wurdt, einlings de ien-
nige, der’t men ynwindich heech mei
rmt, dan kin it net misse of men forliest
op den dür de echte ban mei de oaren.
Mar ek it oare komt foar. Sommige
sjogge sa heech op by it bern, dat it
iene of oare birikt hat, as it wünderbern,
dat net mear efter de kouwesturten
hoecht to sitten. En wurdt dan oan fa-
mylje en goekunden breed ütmjitten oer
syn libben en risseltaten, dan sille de
bern, dy’t thüs it wurk dogge, soks diip
fiele. Party alderen sille har jit it sankje
yn it sin helje k’inne fan de greatske heit
Murk, dy’t song:
Reeds een sobere Gregoriaanse uitvoe
ring laat niet na een grote indruk te ma
ken.
Men zou veronderstellen dat Verdi zijn
requiem schreef met name om de sequ
ens Dies Irae. Dit is inderdaad een la
ter bijvoegsel tot de oude liturgie met
een grote verbeeldingskracht.
De Italiaanse komponist Verdi heeft de
ze tekst dan ook aangegrepen om aan
een van zijn mooiste muzikale gedach
ten vorm te geven.
Het werd een indrukwekkend koor-
stuk met een ondersteunende en bijzon
der kleurende taak voor het orkest.
Toch is het laatste gedeelte van het Re
quiem, het Libera Me, het eerst geschre
ven.
Dit vond zijn oorzaak in een plan van
een aantal belangrijke komponisten een
requiem te schrijven bij het overlijden
van Rossini in 1869.
Dit Requiem is er nooit gekomen, maar
Verdi heeft na het Libera Me voor een
volledige compositie gezorgd bij de
dood van de dichter Manzoni.
Liturgisch bezien is Verdi’s kompositie
onbruikbaar.
Ze is bedoeld als zaalstuk en bezit een
Dit stilleven bewijst, dat de hoge hoed nog steeds niet heeft afgedaan bij
bijzondere plechtigheden. Het plaatje werd gemaakt in het Elysee baleis, de
residentie van de Franse president, ter gelegenheid van de overhandiging
van de geloofsbrieven door de nieuwe Westduitse ambassadeur in Frankrijk.
fan gesicht, de weardearring foar de
libbenswearden wurdt oars, de easken
oan it libben sjogge der hiel oars üt. De
selsstannichheit wurdt folie gauwer bi
rikt. De forhalding tusken de greatere
bern en de alden liket net mear op ear-
tiids. De famkes bigeare ek in eigen
taek en plak. De jonges kieze mear en
mear ek oare biroppen as dat fan heit.
Koartom it tilt op fan nije situaesjes en
problemen.
As wy de hege libbenswearden fan in
iense en libbene hüshalding biwarje wol
le en hokfoar alder wol dat net
dan is der mar ien wei. Wy moatte mei
yn al it moderne, hwer’t wy gjin earn-
stige prinsipiële biswieren tsjin hawwe.
In birop op eigen jonge jierren snijt gjin
hout, hwant doe wie doe en nou is nou.
Elke tiid hat syn eigen foarm en jin
dêrtsjin to forsetten is in forkearde me-
thoade. De alderen moatte harren biken-
ne ta de nije tiid, him byhalde, him bi-
sykje to bigripen en hwat it allerwich-
tichst is, der mei lieding oan jaen.
Dat is neffens myn idé ek net mear as
plicht. It soe dochs hiel jammer wêze as
de ünderfining, de libbenswiisheit, it
evenredich oardiel fan de alderen, oan
de jongeren ünthalden waerd. En dat al-
linnich is it gefolch, as wy stean bliuwe
by de forbije tiid. Dan brekt de jonge-
rein üt de bannen, mei in gefoel fan for-
lossing en gean hja yn har ünripens fa-
kentiids fierst to fier.
It béste is mei de keppel op to fleanen,
lyk as de wylde gies.
De grote opkomst
Na 1918 is technisch
ontwikkeling
opkomst van
dan ook na de eerste wereldoorlog.
Van boterbabbelaars tot mechanisch ge
maakte en verpakte zuurtjes die tezamen
een fleurige rol vormen, is een hele
stap.
Nederland is bekend om zijn gestoken
pepermunt (deeg wordt gemaakt van
een suikermassa, waaruit de pepermunten
worden gestoken). Aanvankelijk werd
pepermunt uit Engeland geïmporteerd
en wel in blauwe zakken.
Omstreeks 1900 gingen wij zelf j
munt maken en verpakten ook in
blauwe zakken.
Eerst kregen wij geen voet aan de grond,
maar langzamerhand gingen wij naam
maken.
De rollentechniek, die van de laatste 20
jaar dateert, heeft hiertoe ook meege
werkt.
Ook de toffee werd voor de eerste we
reldoorlog uit Engeland geïmporteerd.
Door de oorlog stagneerde de invoer en
gingen wij zelf aan de slag.
Zo zijn we via de apotheker en de sui
kerbakker gekomen tot de industrieële
bedrijven, die de wereld van suikerwerk
voorzien; een staaltje van Nederlands
vakmanschap en doorzettingsvermogen
om trots op te zijn en even stil te staan
wanneer we de St. Nicolaas- en Kerst-
etalages van suikerwerken zien, een pe
permuntje nemen omdat dat zo heerlijk
fris is, of een zuurtje, toffee of welk
ander suikerwerkprodukt ook, eenvoudig
omdat het zo lekker is.
Toen was het in dubbele zin „voor de
bakker”.
Het bedrijf groeide gestaag en al spoe
dig werd met de fabricage begonnen.
Hiermede werd de grondslag gelegd
voor het thans moderne geoutilleerde
bedrijf, dat dan enkele tientallen werk
krachten brood geeft en is uitgegroeid
tot een der belangrijkste industrieën in
Bolsward.
De thans overleden Sjoerd Terpstra
heeft vooral de eerste jaren de groei
van het bedrijf meegemaakt.
Andere werknemers van wie hetzelfde
geldt zijn de heren: F. Roorda, die thans
reeds een 37 jaar in de zaak is en de
heer R. de Groot, thans bedrijfsleider
van de fabriek, die er ook al bijna 30
jaar heeft opzitten.
Toen ook het pand aan de Hoogstraat
(thans garage) te klein werd vestigde
het bedrijf zich op het Oordje, waar
werd begonnen in de petroleum-opslag-
plaats van Fa. Lemstra en waar na de
oorlog moderne fabriekshallen verrezen.
Van hieruit worden de J.A.B.-producten
rechtstreeks geëxporteerd, of via reizigers
aan de diverse bakkerijen in ons land
verkocht.
Was n.l. eerst alleen de eigen provincie
afzetgebied, spoedig sloeg het bedrijf,
thans geleid door een zoon van de op
richter, de vleugels uit over het gehele
land, waar men overal de bekende
J.A.B.-wagens kan tegenkomen.
In bakkerskringen is de letter combina
tie J.A.B. dan ook tot een begrip ge
worden.
J.A.B. werd tot een begrip
Om ook persoonlijk eens een kijkje in
de keuken van St. Nicolaas te nemen,
hebben we gistermorgen een kort be
zoek gebracht aan de fabriek van Fa.
J. A. Bakker op het Oordje.
Juist stond een geladen trailer gereed
voor vertrek naar Hamburg.
Was na de oorlog eerst Engeland voor
de J.A.B.-artikelen als exportland favo
riet, thans is dit vooral Duitsland, terwijl
ook wel werd en wordt geexporteerd
naar België en Curasao (vooral marse
pein)
De fabricagi
ons land bi,
J.A.B.-producten
Een beetje historie
Eigenlijk is er niets nieuws onder de
zon. Men vermoedt dat de oude Egyp-
tenaren het suikerwerk al onder de een
of andere vorm hebben gekend.
De Romeinen deden dit zeker. Er kwa
men daar zelfs beperkende bepalingen
ten aanzien van het suikerbakkerswerk,
daar men zich te veel te buiten ging aan
het nuttigen van suikersierstukken.
Zij brachten het suikerwerk door hun
veldtochten ook naar het noorden, maar
het suikerwerk zoals wij dit kennen
komt pas in het begin van de 17e eeuw,
wanneer de raffinaderijen ontstaan.
Suiker was een goed conserveringsmid
del en zo komt het dat suikerwerk veel
werd verkocht door apothekers.
Een voorbeeld waren de geconserveerde
rozeblaadjes, die geneeskrachtige wer
king moesten hebben.
Het rozeblaadje komen we thans nog
tegen, al is het dan geheel van suiker.
Daarnaast kwamen de suikerbakkers op
en onder hen waren beroemde namen.
Vele tegenwoordige fabrieken zijn ont
staan uit een suikerbakkerij.
Ook waren er stekebakkers. Die verkoch
ten bijvoorbeeld pepermuntsteek en ka-
neelsteek en hun beste afnemers waren
de boeren, die dit in de koffie gebruik
ten inplaats van suiker.
Gingen ze koffie drinken, dan ging de
pruim uit de mond, tijdelijk althans, en
de steek er in.
Industrieële bedrijven waren er practisch
niet. Er was er een in Schiedam om
streeks 1800, dat nu niet meer bestaat
en in Dokkum bevindt zich nog een
van de oudste suikerwerkfabrieken van
ons land.
is de verhouding amandelen-suiker uit
de aard der zaak verschillend.
Het bedrijf is toegerust met een groot
aantal machines, die thans het werk
doen, dat vroeger veelal met de hand
moest worden gedaan.
Zo er ergens in een bedrijf van rationa
lisering sprake is, is dit wel hier het ge
val. Na de moeilijke oorlogsjaren kwam
het bedrijf sprongsgewijs weer op gang
en moest ondanks uitbreiding van de
peroneelsstaf gedurende lange perioden
in continu worden gewerkt.
Thans is het bedrijf dusdanig gemoder
niseerd, dat met hetzelfde aantal werk
krachten eenzelfde productie kan worden
bereikt in normale arbeidstijden.
Kon vroeger in een achturige werkdag
1/4 ton van een bepaald produkt worden
verwerkt, thans verwerkt men machinaal
in een normale werkweek 60 ton.
Sint Nicolaas kan gerust zijn. Hij kan zo
veel lekkers bij de bakkers bestellen als
hij wil, de Nederlandse industrie, waar
onder die van de fa. Bakker in Bols
ward, staat voor hem gereed om de
grondstoffen te leveren.
voet
Om
stroop verhit en met suiker gemengd.
Het „geheim” van de kwaliteit zit hem
in de juiste temperatuur en de juiste
verhouding. Gebruikt wordt zowel uit
Cuba geïmporteerde suiker als binnen
landse geraffineerde suiker.
Het mengsel wordt hierna getableerd,
waarvoor een aantal tableermachines
zijn opgesteld.
F'j
waarbij de
wordt deze in blikken bussen of plastic
getapt,
koeld i
verdere verpakking verzendbaar.
vermen
ging van suiker met amandelen. Deze
in pelmachines ontvliesd, gesorteerd
gewalsd.
Vooral dit walsen is vakwerk, daar de
amandelen oliehoudend zijn en deze
olie niet verloren mag gaan.
Voor de verschillende soorten marsepein
Wat valt er
onderscheiden enige
(drups, trekwerk, toffee’s, caramels),
(fondant,
j artikelen
igee is een kern van noot, cho-
if soms likeur met daaromheen
het algemeen glad, soms ruw,
er zijn harde en zachte
gestoken en gecompriseerde
■rij wel geen fabriek die het
Meestal specialiseert men zich in een
paar artikelengroepen.
Er zijn heel wat suikerwerkfabrikanten
in Nederland, ruim 350, waarvan een
honderdtal 80% van de totale produk-
tie maakt.
Er is dus een zeer groot aantal middel
grote en kleine bedrijven.
Ook Friesland kent deze industrie, b.v.
van V.S. pepermunt, fa Tonnema, Sneek
(King pepermunt en Rang).
Een bekende firma te Bolsward die veel
fondant exporteert is firma J. A. Bak
ker te Bolsward.
Bij een temperatuur van 50 a 60%,
fondant nog vloeibaar is,
zakken in kartonnen dozen getapt.
Wanneer het produkt is afgekoeld is het
na 1
Marsepeinspijs ontstaat uit de
vruchten, uit Italië aangevoerd, worden
en
’f.
