ia
DE GAULLE WIL ZIJN NAAM AAN GEEN
ENKELE PARTIJ BINDEN
MOEILIJK PROBLEEM VOOR MINISTER
DE KOMENDE WEDSTRIJDEN
Qabe Sk
üs hjoed p p
to sizzen
roar
jl
I
Buitenland» Overzicht
Hoe moet welvaart verdeeld worden?
SCHROOT INPLAATS VAN GOUD.
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Vragen rond de vrijhandelszone
In Tunesië Egyptische officieren
gearresteerd
Zilveren filmpjes
1
j
N -
■’ll
-ri
54eJAARGANG
VRIJDAG 28 NOVEMBER 1958
No. 93
Hwat hat
plan
KAMEROVERZICHT
spanning,
voeren ri
we;
an<
Slopers zijn op het ogenblik bezig met het afbreken van de goudbergings-
toren van de dit jaar geliquideerde Coöperatieve Bergingsvereniging
„Renate Leonhardt” in IJmuiden.
De foto geeft een beeld van het werk.
Deze prachtige witte Vlaamse Reuzen-voedster van de heer D. Ykema
te Bolsward was een van de mooiste exemplaren van de tentoonstelling
te Kollum en werd door de keurmeesters met het predikaat U bekroond.
Foto v. Eldik
(Cliché Nwsbl. van N.O. Friesland)
De wrAld is gjin protters-aei; der is
romte yn om inoar to üntrinnen.
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
het
al
Bolswards Nieuwslilai
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
De
Franse industrie te verdedigen, welke
Hij
sterke vertegenwoordiging
listische partij in 1
leider
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres;
Marktstraat 13
Telefoon 451 Na 18.30 uur 305 of 335
(K 5157)
Van het Noord Afrikaanse front zij nog
gemeld dat in Tunesië een aantal Egyp
tische officieren is gearresteerd, die op
Tunesisch grondgebied verblijvende Al
gerijnse rebellen hadden trachten over te
hallen tot een aanslag op Bourguiba.
In Marokko is de vice-president afgetre
den, omdat zijh streven een aantal extre
me nationalisten in het kabinet op te
nemen door Koning Mohammed V
schijnt te zijn afgewezen. Ook daar
schijnt trouwens de legerleiding klaar te
staan de zaken over te nemen. Wat de
nieuwe regering in Soedan betreft, men
tast nog steeds in het duister omtrent
haar eigenlijke gezindheid.
len de eventuele onderhandelingen met
de Oost Duitse regering zijn, die op in
stigatie van Moskou, alles zal doen om
haar erkenning van de Grote Drie af te
dwingen, terwijl Bonn zich tegen deze
erkenning met alle kracht zal verzetten.
De eerste ronde van
achter de rug, zondag is gestemd. De verwachting was, dat
lauw zou worden gestemd, omdat een 1
meent dat het voldoende zijn plicht heeft gedaan toen het enige
maanden ge'"'J--14-'-■
de praktijk
J 1 1
Fransen dat ze genoeg ged;
opknappen, of hij dat nu
wilden eigenlijk de Gaulle de rol
Voor een belangrijk deel zullen als
deze lieden nu hebben gestemd ze
wel hun voorkeur hebben gegeven aan
groeperingen die beweren, de echte partij
van de Gaulle te zijn; de generaal zelf
heeft echter niet geduld, dat zijn naam
aan een of andere partij werd verbonden.
In het bijzonder de „Unie voor de nieu
we republiek" onder leiding van de mi
nister van voorlichting in het kabinet-
De Gaulle, Soustelle, en erfgenaam van
de voormalige Gaullistische beweging,
heeft met haar propaganda groot succes
bij deze eerste ronde gehad. Zij verwierf
niet minder dan 17.6% der uitgebrachte
stemmen, tegen de oude Gaullistische be-
eging in 1956 4.2%. En dit wekt, met
idere verschijnselen, welke zich bij deze
eerste ronde der Franse verkiezingen
voordeden, al direct het ’vermoeden, dat
het nieuwe parlement een flinke ruk naar
rechts zal krijgen, temeer omdat men uit
Algerië, waar de verkiezingen volgende
zondag plaats hebben, tegelijk met de
tweede ronde in Frankrijk zelf, alvast op
67 rechtse afgevaardigden moet rekenen,
andere kandidaten worden daar niet ge
steld.
Bovendien hebben de conservatieven on
der hun leider Pinay bij de eerste stoot
niet erg geleden, 13.7% der stemmen
nu tegen 14.2% in ’56; de zwaarste ver
liezen leden de Poujadisten, die nu 3.3%
der stemmen kregen en de communisten
dat de onderhandelingen in de SER
weinig vruchtdragend kunnen zijn. Het
minderheidsrapport der socialisten is nu
reeds bekend. Het kabinet krijgt dus een
verdeeld advies en uit de uitlating van
minister Witte is reeds duidelijk dat hij
in ieder geval wel een huurverhoging
wenst. De socialistische ministers staan
dus voor de moeilijke keus te zwichten
voor de wensen van hun partijgenoten
óf minister Witte te volgen. Een poli
tiek niet eenvoudige zaak.
Dit probleem blijft voorlopig boven het
kabinet hangen. Het SER-advies is nog
niet uit. Dat zal waarschijnlijk niet voor
medio 1959 kunnen worden uitgebracht.
In de 1ste klas F.V.B. der zaterdagmid-
dagcompetitie kan Oeverzwaluwen zich
voorlopig aardig veilig voelen. De Kou-
dumers presteerden het in Lemmer met
4-2 van C.V.V.O. te winnen, wat een
dubbele zege betekende, want verlies
had hen naast C.V.V.O. gebracht en nu
werd het een voorsprong van 4 punten.
Ook Workum 2 zal dit Koudumer suc
ces zeker welkom zijn geweest, ook zij
konden thans 2 punten uitlopen vanwe
ge een 1-0 zege op H.J.S.C. Voorwaar
geen slechte prestatie.
Heerenveense Boys verstevigde opnieuw
haar leiderspositie, de boys wonnen op
eigen veld met 4-1 van Woudsend.
Voor a.s. zaterdag staan enige interes
sante wedstrijden op ’t programma, met
als belangrijkste C.V.V.O.Woudsend,
een ontmoeting tussen 2 degradatie-kan-
didaten. Wel staat Woudsend er iets
beter voor, maar wanneer de Lemsters
zaterdag aan het langste eind trekken,
staan de papieren weer vrijwel gelijk,
zodat hier een spannend treffen tege
moet gezien kan worden. Alhoewel van
een dergelijke ontmoeting nooit iets met
zekerheid is te zeggen, toch houden we
het op de bezoekers, in dit geval Wouds
end.
Na te zijn ingeleid door Prof. Haitjema
van Groningen deed kandidaat A. v. Ru
ler zijn intrede als predikant der Ned.
Herv. gemeente te Kubaard.
A. R. v. d. Zee te Wommels vierde zijn
40-jarig jubileum als omroeper.
te beramen zich eventueel te verzetten
tegen een protectionistisch streven van
Klein Europa. Het is echter welhaast
zeker dat Adenauer en de Gaulle een
oplossing zullen vinden, politieke rede
nen dwingen daartoe. Frankrijk heeft
de W. Duitse hulp voor de ontwikkeling
van zijn Afrikaanse gebied, nl. 200 mil
joen dollar, nodig welke het door Bonn
nij het Euromarkt-verdrag toegezegd zijn,
en W. Duitsland en Franse hulp, met de
Amerikaanse en Engelse, om te voorko
men dat W. Berlijn in handen van Oost-
Duitsland valt.
De Russen schijnen werkelijk van
Oost Berlijn aan de Oost-Duitse rege
ring over te dragen en het heeft er alle
schijn van dat de Westelijke Grote Drie
in een of andere vorm met deze rege
ring door hen niet erkend zullen
moeten onderhandelen om de ravitaille-
ring van hun troepen in West Berlijn en
van de bevolking daar te verzekeren. Een
luchtbrug is op de lange duur een te pre
caire verbinding, maar precair ook zul-
Overigens zeggen al deze percenta
ges slechts iets over de invloed
welke de partijen onder het Franse
volk hebben, maar dat zegt niets
omtrent hun invloed in het komen
de parlement.
Want had men verwacht dat bij deze
eerste ronde ongeveer 80 van de 465
zetels welke in Frankrijk zelve worden
toegewezen, direct zouden worden bezet,
het zijn er maar 39 geworden. Bij de
eerste ronde moest nl. een kandidaat om
gekozen te worden de helft plus één van
alle uitgebrachte stemmen in een be
paald district hebben.
De grote slag wordt bij de tweede ronde
a.s. zondag geleverd als de kandidaat die
de meeste stemmen verkrijgt gekozen
wordt verklaard.
In de tussentijd zal het overleg tussen
de niet-communistische partijen plaats
hebben om de communisten te weren.
De communistische partij blijkt ondanks
haar stemmenverlies nog altijd de sterk
ste in Frankrijk te zijn, maar nu zit de
„Unie voor de nieuwe republiek" haar
dicht op de hielen. De communisten
schijnen bij de eerste ronde in nog al wat
plaatsen de meeste stemmen te hebben
verworven, en om ze daar uit het parle
ment te houden, zou er slechts één tegen
kandidaat der andere partijen moeten
zijn ten gunste van wie dan de andere
kandidaten, die bij de eerste ronde meer
dan 5% der stemmen kregen wie
minder dan dat aantal heeft valt auto
matisch af zich zouden moeten terug
trekken. Nu echter de stemmen op de
socialisten en op de „Unie voor de
nieuwe republiek’’ uitgebracht in tal van
districten niet zo ver uiteenlopen is het
de vraag of men wel overal tot overeen
stemming zal komen en de communisten
nog niet zullen profiteren van een drie-
hoeksverkiezing.
Toch neemt men aan dat de Communis
tische partij in het nieuwe parlement niet
meer dan 45 zetels zal hebben tegen 150
in het oude. De rechtse wind welke thans
van de goud- en
jeven, zij het
angrijke soci-
Voor de Bolswarder liefhebbers is’ er
zondag niet veel te beleven.
De competitieleid.er is zo leuk geweest
zowel voor R.E.S. als C.A.B. een uitwed
strijd vast te stellen. Was het hier nu
maar bij gebleven, maar deze regeling
houdt in, dat volgende week beide ver-
Oeverzwaluwen en Workum 2 zijn vrij
wel van gelijke kracht, zodat een gelijk
spel wel eens het resultaat kan zijn.
Wanneer D.O.G. het contact met Heeren
veense Boys niet wil verliezen, moeten
de Wolvegaasters in IJlst van Y. V. C.
winnen, waarop ze het ook wel zullen
aansturen.
Bolswardia, nog steeds goede 3de op de
ranglijst, gaat een bezoek bij H.J.S.C.
afsteken, wat niet zo’n gemakkelijke op
gaaf zal zijn. De laatste tijd schoten de
mannen uit Hommerts-Jutrijp er lustig
op los, totdat Workum 2 hen j.l. zater
dag een halt toeriep.
Met dit laatste voor ogen, achten we
groen-wit niet kansloos, integendeel, als
stevig wordt aangepakt, hebben we zo’n
idee, dat de Bolswardianen de punten
mee naar huis zullen nemen.
in Frankrijk waait wordt eigenlijk ge
symboliseerd door de tegenslag welke
de bekwame radicaal en oud-premier
Mendes France leed, de man die destijds
tegen de grondwet van De Gaulle stem
de. Hij had het aan de Gaulle persoon
lijk te danken dat hij nog een redelijke
kans op een herkiezing kreeg. Want op
het ministerie van binnenlandse zaken
had men bij de herziening van de kies
districten, het zijne, Louviers in Norman
die, dat hij al 26 jaar vertegenwoordigde,
al zo verknipt, dat de oud-premier wei
nig kans op herkiezing maakte. Maar
toen de Gaulle daarvan de lucht kreeg
heeft hij aan dat
eind gemaakt en zo Kleef het district
J T? 1 1 r i.i
niet geholpen want zijn „vaste” district
keerde zich 1 1 1
ruim 10.000 stemmen, tegen de~gezame-
lijke kandidaat van de Unie en van de
conservatieven 20.000!
De Gaulle zal overigens in deze
dagen minder zorgen hebben over
de uitslag der verkiezingen dan over
andere kwesties. Hij is terwijl wij
dit schrijven te Bonn om met Aden
auer te overleggen. Deze twee
staatslieden, tussen wie zich in korte
tijd een hartelijke verhouding heeft
ontwikkeld, hebben het onderling
over de vrijhandelszone gehad.
Gaulle probeert de belangen der
zich te zwak voelt om zich zonder vrij
hoge beschermende rechten in een vrij
handelszone te handhaven; het heeft al
moeite genoeg gekost haar te bewegen
tot een geleidelijke verlaging der han-
delstarieven binnen de Europese Econo
mische Gemeenschap der zes landen (W.
Duitsland, Frankrijk, Italië en de Bene
lux). De Benelux streeft naar de aanslui
ting van de vrijhandelszone omdat zij
groot belang heeft bij een zo groot rqo-
gelijk gebied van vrijhandel in Europa
en voelt dus voor het standpunt van het
bekeerde Engeland. Daarom zoekt
de Gaulle steun bij Adenauer, die deze
om politieke redenen gaarne zou verle
nen, maar op enig verzet stuit bij zijn
minister van economische zaken, omdat
de Duitse industrie ook groot belang
heeft bij de vrijhandel. Men vermoedt
dat Adenauer naar een compromis zal
streven.
Er heerst over deze kwestie koortsachtige
bedrijvigheid in de Europese diplomatie
ke wereld. De Scandinavische landen
(Zweden, Noorwegen, Denemarken en
Finland) streven naar een versnelde tot
standkoming van de Noordse economi
sche gemeenschap, waartegen Moskou
trouwens bezwaren heeft.
Zwitserland riep een aantal niet-leden
van de Euromarkt bijeen om middelen
4e week november 1933.
De Chr. muziekvereniging „Excelsior” te
Parrega zal haar 40-jarig jubileum vie
ren. Het corps oogstte reeds lauweren
van ver en van nabij, zodat het thans in
de ere-afdeling moet kampen.
Te koop een extra fijn vet varken, we
gende 420 pond. Ook voor de helft.
Tevens gelegenheid tot zouten en roken.
P. O. Postma, Exmorra.
Uit de geste van de Gaulle blijkt
intussen wel dat het zeker zijn be
doeling niet was met een parlement
van ja-broers te regeren, hij is de
mocraat genoeg om een loyale op
positie te aanvaarden en nuttig te
achten.
zou naar men wel zegt graag een
J van de socia
listische partij in het parlement willen
zien en dan de leider van die partij Guy
Mollet premier willen maken als hij zelf
president, met grote bevoegdheden be
kleed, wordt. Maar dat zal nauwelijks
kunnen nu de Unie van Soustelle een
groter percentage der stemmen verwierf
dan de socialistische partij. Soustelle is
bij de eerste ronde reeds gekozen als
parlementslid, Mollet moet nog het re
sultaat van de tweede ronde afwachten.
Na zondag zal men trouwens in het al
gemeen een beter oordeel kunnen vellen,
dan weet men het aantal zetels van iede
re partij. Maar wel schijnt het al zeker
dat de Gaulle niet voldoende steun voor
een liberale politiek in Algerië zal krij
gen in het parlementvan de aanhangers
van Soustelle en de 67 rechtse Algerijnse
afgevaardigden is die immers niet te ver
wachten. Het is te vrezen dat Soustelle
grote invloed op de gang van zaken zal
krijgen.
Om nu maar meteen alle verkiezings-
nieuws af te doen zij vermeld, dat in de
Duitse deelstaten Beieren en Hessen ook
gestemd is voor de parlementen. In Bei
eren wonnen de Christen-democraten
aanzienlijk meer zetels, ook de socialis
ten wonnen er enige, maar de regering
zal wel aan een coalitie van de Chr.
Dem. met enige kleinere partijen blijven.
In Hessen wonnen de s.-d. een viertal
zetels, de Chr. Dem. 8, hier bestaat de
regeringsmeerderheid uit soc. dem. en
een kleine partij en dat zal ook wel zo
blijven.
In Australië heeft de regeringscoalitie
van liberalen en agrariërs onder leiding
van premier Menzies weer de overwin
ning behaald op de Arbeiderspartij en
blijft dus aan ’t bewind.
De Indonesische minister van buiten
landse zaken, Subandrio, die onlangs
zeide dat hij in Australië op bezoek zou
gaan, als er een nieuwe regering was,
behoeft dus op een gewijzigde Australi
sche houding inzake Ned. Nw. Guinea
niet te rekenen.
Gezien dit feit was het debat over deze
kwestie een beetje „schimmig”. Maar
eens zal het toch wel reëel worden. Mi
nister Witte heeft de heer Bommer ver
weten dat de socialistische fractie op deze
manier ieder open gesprek over het
moeilijke probleem van de huurverho
ging blokkeert. De heer Bommer ant
woordde dat hij niets nieuws heeft ver
teld en dat zijn fractie van oordeel is dat
de loontrekkenden reeds grote offers, in
het kader van de bestedingsbeperking
hebben gebracht. Zij moeten in de eer
ste plaats van de gestegen welvaart pro
fiteren.
Het is wel duidelijk dat het kabinet
Drees nog moeilijke tijden voor de boeg
heeft. Daar is een socialistische oppositie
tegen het Nieuw Guinea-beleid (in de
Eerste Kamer heftiger dan in de Tweede
Kamer) en het ziet er nu naar uit dat
deze partij ook in het sociaal, financiëel
en economisch vlak een oppositionele
houding aanneemt.
De socialisten zijn ontevreden over hun
invloed op het regeringsbeleid en daar
om hebben zij op de Fakkeldragersdag
in Utrecht zeven eisen gesteld. De eisen
zijn met grote duidelijkheid kenbaar ge
maakt. Wordt één der verlangens niet in
gewilligd dan zitten we in de crisis.
Daardoor komen de andere regerings
partijen in een moeilijke positie. Als zij
op bepaalde punten aan de eisen der
socialisten tegemoet komen dan wordt er
gezegd: zij zijn door de kniëen. Houden
zij vol, dan zijn zij de brekers der brede
basis. Zo blijft er constant conflictstof
bestaan. Het is na de bevrijding nog niet
voorgekomen, dat een kabinet zijn vier
jarige periode zonder crisis kon uitzitten.
Het ziet er naar uit dat deze traditie ge
handhaafd wordt. In de praktijk van het
politieke leven komt het er op neer, dat
de p.v.d.a. en de k.v.p. het lot van dit
kabinet in handen hebben.
Het zal voor het kabinet niet eenvoudig worden om een antwoord te
geven op de vraag, op welke wijze de stijgende welvaart verdeeld
moet worden. Al is voorzichtigheid nog geboden, de tijd van de be
stedingsbeperking is bijna voorbij. De conjunctuur ontwikkeld zich
gunstig, hetgeen o.a. blijkt uit de toeneming J* J
deviezenvoorraad.
gekonkel direct een
bleef het district van
M.F. in de oude vorm. Maar het heeft
:n want
van hem, hij kreeg slechts
lijke kandidaat van de Unie
stijging
is van
Over de vraag hoe deze ruimte besteed
een ad
vies gevraagd
ganiseerd bedrijfsleven.
De regering heeft dus officiéél nog geen
standpunt, maar er zijn wel enkele uit
latingen geweest, die doen vermoeden
welke plannen de regering voornemens is
ten uitvoer te brengen. Daar is dus in
de eerste plaats de uitlating van minister
dat de subsidielast zo hoog is.
In de tweede plaats heeft minister Drees,
wingen, medegedeeld, dat er naar zijn
ontkomen valt. Ook een huurverhoging
verminderen. Tegen deze ministeriële
socialistische ministers afgelegd, is bij de
groot
heeft
zij gezegd niet in te stemmen met een
verlaging van de consumentensubsidies
op melk en met een tweede huurverho
ging, gedurende deze parlementaire pe
riode, die tot medio I960 loopt. De
mededeling van de heer Bommer (arb.)
dat zijn fractie niet aan een nieuwe huur
verhoging zal meewerken is dus in feite
geen nieuws.
Minister Witte daarentegen, heeft duide
lijk gezegd wel een huurverhoging te
willen. En als deze niet komt, treedt hij
af. Dit alles heeft zich tijdens de behan
deling van de begroting van wederop
bouw en volkshuisvesting afgespeeld. De
socialisten, dat is wel duidelijk, willen
niet de vrijgekomen economische ruimte
besteden aan een verlaging van de sub
sidies, maar zij willen de werknemers
een reële loonsverhoging g<
dan dat tevens nog een bela
ale wet kan worden ingevoerd, zoals b.v.
de wettelijke regeling voor weduwen en
wezen. Gezien dit duidelijke socialis
tische uitgangspunt ligt het voor de hand
de verkiezingen voor het Franse parlement is
t er maar
lauw zou worden gestemd, omdat een belangrijk deel der Fransen
Idoende zijn plicht heeft gedaan toen het enige
maanden geleden „ja” voor de grondwetsherziening stemde, wat in
betekende dat het er voor stemde dat de Gaulle de
leiding der zaken in handen zou nemen. En daarmede meenden deze
laan hadden; de Gaulle moest het nu maar
wilde doen met of zonder parlement, ze
1 van dictator opdringen.
die met 18.9% der stemmen uit de bus
kwamen, tegen 25.5% in '56; de socia
listen haalden 15.5% (14.8); zwaar ge
teisterd werden de radicalen met 8.3%
(13.6%), de katholiek democratische
M.R.P. had 9.1% (10.9%).
pknappen, of hij dat
Ook baart de ontwikkeling van
werkloosheidscijfer geen onrust meer,
is dit dan een schrale troost voor al die
werknemers, die momenteel geen werk
kunnen vinden. De regering wil het jaar
1959 gebruiken als een jaar om het
herstel te consolideren. Minister Zijlstra
heeft dit verleden week nog eens duide
lijk gemaakt, toen hij in de Tweede Ka
mer de begroting van economische zaken
verdedigde. Over de noodzakelijkheid
daarvan is iedereen het wel eens Maar
toch is het wel duidelijk dat er grote
jen gaan ontstaan over het te
.inanciëel, economisch en sociaal
beleid tussen de „regeringspartijen" en
tussen de ministers in het kabinet.
In de miljoenennota heeft minister Hof-
stra uiteen gezet en hij heeft dit bij de
algemene financiële beschouwingen her
haald, dat onze subsidielast te zwaar
wordt. Bijna één miljard gulden wordt
uitgetrokken aan consumenten en pro-
ducenten-subsidies. Het grootste gedeelte
daarvan komt ten goede aan onze agra
rische stand en aan de woningbouw. Dat
is uiteraard noodzakelijk, maar de last
kan ondragelijk worden, zodat de rege
ring belangrijke taken niet meer kan ver
vullen. Nu moet bijna V9 deel van de
rijksbegroting besteed worden aan het
geven van subsidies. In dit licht bezien,
zal men o.a. ook het voorstel van mi
nister Vondeling dienen te beoordelen
om de veehouder een gedeelte van het
marktrisico voor zijn rekening te laten
nemen.
Het staat wel vast dat er in 1959 enige
„economische ruimte” vrijkomt door de
van de welvaart, die het gevolg
de toegenomen produktiviteit.
1 1 1t
moet worden heeft de regering een ad-
l aan de Sociaal Economi
sche Raad, het toporgaan van het geor-
regering heeft dus officiéél
latingen geweest, die doen vermoeden
ten uitvoer te brengen. Daar is dus in
de eerste plaats de uitlating
Hofstra, dat de subsidielast zo hoog is.
In de tweede plaats heeft minister Drees,
tijdens de algemene politieke beschou
wingen, medegedeeld, dat er naar zijn
mening aan een huurverhoging niet te
zal n.l. de subsidielast van de regering
opvattingen, beide verklaringen zijn door
socialistische ministers afgelegi' 1 1
socialistische Tweede Kamer-fractie groot
bezwaar gerezen. Van meet af aan
de consumentensubsidies
f
fe i- ft -<
V
1
