NAT. RESERVE - NIEUWE STIJL DOET BEROEP OP BEVOLKING (gabe Sb roar De heer H. Smeding nam afscheid als Hoofd der O.LS. Bolsward Gouden filmpjes Fan de Martinytoer en Tj. de J. Dienstplichtigen zonder mohilisatie- bestemming kunnen zich nu ook vrijwillig melden STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND us hjoed p p to sizzen Oplichter J. P. legde kind te vondeling Kampeerkaarten „gedrag” 54e JAARGANG No. 94 Hwat haf een ANTI-BRITSE DEMONSTRATIE IN ATHENE DE AGRARYSKE HÜSHALDING Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward Administratie- en Redactie-adres; Marktstraat 13 Telefoon 451 Na 18.30 uur 305 of 335 (K 5157) derzoek dragen i Zowel Maria v. d. V. als haar ouders zijn inmiddels voorgeleid voor de officier van Justitie te Leeuwarden. Zij worden verdacht van het misdrijf 'n kind te vondeling te leggen en te ver laten met de bedoeling zich ervan te ontdoen. De maximumstraf voor dit misdrijf is vier jaar en zes maanden. Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal (bij vooruitbetaling) Giro 887926 Advertentieprijs: 13 cent per mm Ingezonden mededeli. gen dubbe tarief Handelsadvertenties bij contract reductie Bolswards Nieu wslilai Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad kort na de geboorte in Amsterdam te vondeling te hebben gelegd. De volledige oplossing van het mysterie van de baby van de Archimedesweg bleek daarna simpel te zijn. J. P. was, toen hij zich in Leeuwarden vestigde, in de kost gekomen bij de 49-jarige PTT- monteur J. v. d. V. en diens 48-jarige vrouw. Maria, die bij haar ouders inwoonde, had na het vertrek van haar echtgenoot re laties met P. aangeknoopt. Na de ge boorte ven haar tweede kind besloten P. en de familie v. d. V. het te vonde ling te leggen: er werd een nachtelijke autorit gemaakt naar Amsterdam, waar men geruime tijd rondreed om een zeer stille plek te vinden. Ten slotte werd ’t kind op de Archimedesweg neergelegd. P. heeft een aanwijzing willen geven voor de datum waarop het kind was ge boren en had daartoe het blaadje uit zijn agenda gescheurd. Twee beelden uit Athene van een grootscheepse demonstratie tegen het Britse bewind op Cyprus. De bovenste foto toont jongeren met spandoeken, waarop felle leuzen zijn aangebracht, de onderste; politie in actie. wens uit, dat deze met zijn echtgenote nog vele jaren van een welverdiende rust mocht genieten. Teneinde zijn woorden te doen vergezel len van een stoffelijk blijk van waarde ring, bood de burgemeester de schei dende functionaris een exemplaar van de „Encyclopedie van Friesland” aan. Als volgende spreker voerde Inspecteur Sipkens het woord. Spreker begon met de zware taak te schetsen, welke een onderwijzer in het algemeen en die van een hoofd der school in het bijzonder op de schouders is gelegd Nadat spreker gewezen had op de vele kritieken, waaraan een onderwijzer bloot staat, en waarbij de „man uit de straat” het altijd weer beter weet en de school meester de man is met de lange vakan tie, getuigde deze van de nauwgezette plichtsbetrachting, de heer Smeding i eigen. Na een korte pauze, waarbij alle aan wezigen werden getracteerd, kregen ver schillende sprekers het woord. op de bevolking gedaan wordt, niet te vergeefs is. Dat is de wens van kol. Duchateau en majoor De Vries, maar niet minder van de stichting „Weerbaar en Paraat”, waar van de commissaris der Koningin, Mr. H. P. Linthorst Homan, voorzitter is. Dizze hüshalding mei folsleine oriën- tearing op it agraryske libben hie sfear en fardé in fêste koers. Hja wie iensi- dich foar oaren, mar foar de lju seis net. De boer, de heit wie it gesach, net foar de lytsen allinnich, mar ek foar de greaten, ja yn mannich opsicht ek foar de trouden. Hwant dizze lésten koene trouwe, om’t de heiten har safier broch- en dat krigen by har Kreb voor het godsdienstonderwijs, wat aan de school wordt gegeven. Als hoofd van de openbare u.l.o. sprak de heer Van der Velde op kernachtige wijze woorden van dank. Als directeur van de L. T. S. dankte de heer Pehlemann voor de samenwerking welke hij van de heer Smeding mocht ontvangen. Namens het personeel en Volksonder wijs richtte de heer De Beer woorden van dank voor de prettige samenwer king. Ook sprak de heer Boeijenga woorden ten afscheid namens de bijzondere lage re scholen. Als laatste in de rij der sprekers richtte de voorzitter van de oudercommissie zich tot meester Smeding, waarbij spre ker vooral de nadruk legde op de grote verscheidenheid van kennis, welke het scheidende schoolhoofd bezat, uitgedrukt in de verschillende acten zoals L. O., en Hoofdacte, waarbij ondermeer nog aan toegevoegd Boekhouden M.O. en land en tuinbouwakte. Om de kinderen kennis bij te brengen werd, aldus spreker, nooit vergeefs een beroep op U gedaan. Voorts memoreer de de voorzitter o.a. de uitbundige wijze waarop de heer Smeding de schoolreisjes voor d.e kinderen tot een onvergefelijke dag wist te maken. Na woorden van warme dank namens ouders, kinderen en oudercommissie, bood spreker als blijk van waardering een vulpen aanbood, terwijl ’t doek op ’t podium langzaam open ging en een tim- mergereedschapkist namens de kinderen naar voren kwam en aan mevr. Smeding een prachtige mand met bloemen werd overhandigd. Met diepe ontroering dankte de heer Smeding voor de vele en goede woorden, welke tot hem gesproken werden en voor de prachtige cadeaux, welke hij en zijn echtgenote mochten ontvangen. Ook schetste hij nog even in korte trek ken zijn loopbaan als onderwijzer en hoofd der school. Hierna sloot de voorzitter deze avond en werd een ieder nog in de gelegenheid gesteld om persoonlijk afscheid te ne men. Jild jowt forstan, sei de abbekaet, en hy liet him foarüt bitelje. hiel hwat goeds. Hja fielden har burgen en biskerme, hja hoegden net nei in oar, nei in frjemd, koene yn har jonge jierren mar gean kaertspyljen, gesellich prate, meime- ir buorkje, ütfanhüzje en inkele kea- yn it jier nei in hurddraverij, in sir- in ütfiering gean om ek ris hwat to sjen. It wie der in bouhoeke en great de bilangstelling fan de boeren oan har en har fruchten. Der boarchtocht roun foar de hier en al sa mear. As heit en skoanheit kaem to üt- fanhüzjen, skerpe de jonge boer him op, dat fé en lan der goed ütseagen en de jonge frqu bisocht bileaven skoanmem to oertsjügjen, dat hja iverich en sunich wie, in stikje libbenstoaniel, dat tüke spylsters frege. Eigen bern jild fortsjinje litte, soe de boer fan doe fier fan him ófsmite. Dat like nearne net op, dat wie en soks hie in eigen gefoelswearde it dwaen fan arbeiders. Hy soe bern to plak bringe. allinnich syn saek, de boerinne op in taktyske wize ris Stichting „Weerbaar en Paraat” wil goed moreel onder bevolking bevorderen. In deze stichting „Weerbaar en Paraat”, die wel de sympathie van de regering geniet, maar geen overheidssubsidie ont vangt, werken de vroegere S.W.G.-men sen samen om in ons volk een goed mo reel te handhaven, want het gevaar dat men in een defaitistische houding ver valt, is niet minder groot dan in vorige jaren. Een goed moreel brengt ook mee, dat bereidheid gevonden wordt om iets voor onze democratische vrijheden te doen een bereidheid, die zeker in grote mate in Friesland gevonden wordt. Tegenover de pacifistische beweringen, die vaak zeer eenzijdig zijn, wil deze stichting „Weerbaar en Paraat” ook op de andere kant van de verdediging wij zen, overal waar dat mogelijk is. Zijdelings geeft men zo ook zeker alle steun aan de werving voor de Nationale Reserve - Nieuwe Stijl. Reeds opgeleide soldaten Was het bij de oude Nat. Reserve zo, dat men kon putten uit het reservoir van buitengewoon dienstplichtigen of niet- dienstplichtigen, die dus helemaal op geleid moesten worden, bij de nieuwe organisatie kan geworven worden onder de dienstplichtigen, zonder mobilisatie- bestemming, de reeds aanwezige reser visten, die dus beide zijn opgeleid en onder degenen, die niet in militaire dienst zijn geweest. Deze laatsten moesten dan echter een op leiding van twee maanden in een infan- teriedepot volgen. Uit de vrijwilligers uit deze drie groepen worden pelotons (van 28 tot 45 man) gevormd, die aangewezen worden voor een bepaald object, b.v. de bewaking van een brug, en zich daarvoor dan spe ciaal gaan oefenen. Als men na een periode van ongeveer een half jaar goed op dit werk is ge traind, wordt dit peloton voor een on derzoek van hun vaardigheid voorge dragen en bij het slagen voor deze test als volwaardig peloton in de territoriale verdediging opgenomen. Als bewijs daarvan ontvangt het peloton een vaantje. Dit peloton blijft dan aangewezen voor deze bepaalde, afgebakende taak. Het is uiteraard duidelijk, dat naast de defensie in N.A.V.O.-verband ook de verdediging van diverse objecten, die van vitaal belang zijn voor Durgerij en Agendablaadje hem noodlottig De arrestatie van een Leeuwarder ge zin vader, moeder en dochter heeft de oplossing gebracht in een misdrijf, dat ruim zeven maanden lang een vol komen mysterie scheen: alle drie heb ben bekend de hand te hebben gehad in het te vondeling leggen van een jon getje van één dag oud, dat op 22 maart van dit jaar op de Archimedesweg te Amsterdam in een portiek werd gevon den, aldus meldt de Tel. De baby blijkt een zoon te zijn van de 25-jarige Maria S. J. v. d. V. Ook de vader van het kind, de 45-jarige J. P., heeft inmiddels bekend betrokken te zijn geweest bij deze affaire. Hij bevindt zich reeds enige tijd in voorlopige hech tenis als verdachte in een oplichtings- zaak, waarbij een Bolswarder boer f 28.000.— kwijt raakte. Het was een ontstelde bewoner van de Archimedesweg in Amsterdam-O., die in de vroege ochtend van de 22ste maart voor zijn huisdeur in een portiek een krijsende baby vond, gewikkeld in paar dekentjes. Het kind was klaarblijkelijk een dag eerder geboren, want tussen de deken tjes werd later in het O.L.V.-gasthuis een blaadje gevonden dat uit een zak agenda was gescheurd en dat de 21ste maart als datum droeg. Andere aanknopingspunten dan dit laat ste had de Amsterdamse recherche niet. Het wekenlang durende onderzoek naar de identiteit van het kind liep tenslotte volkomen dood. Enkele dagen geleden kwam echter on verwacht nieuw licht in deze trieste af faire. Bij een verhoor van J. P. over een ge heel andere aangelegenheid liet deze zich enkele woorden ontvallen, die de rechercheurs aanleiding gaven na te gaan wat hij in de nacht van 21 op 22 maart had uitgevoerd. Men ontdekte daarbij, dat uit een oude agena van P. het blaadje met die datum was ver dwenen: de oude aanwijzing, welke eerst niets had opgeleverd, had plotseling weer een actuele betekenis en het duur de niet lang of P. bekende met hulp van de vader van Maria v. d. V. het kind leger, nodig is, dus de civiele verdedi ging- Voor dit laatste onderdeel van de totale verdediging is de territoriale comman dant verantwoordelijk (in Friesland, Groningen en Drente kol. H. A. J. Du chateau), die een bepaalde troepensterkte tot zijn beschikking heeft. Hoe meer pelotons van de Nat. Reserve daarbij zijn en hoe meer objecten dus door deze vrijwilligers voor hun reke ning genomen kunnen worden, hoe meer de andere troepen voor andere belang rijke onderdelen van de territoriale ver dediging ingezet kunnen worden. Zo zullen deze pelotons van de Nat. Re serve door hun plaatselijke bekendheid zeker een goede bescherming kunnen le veren voor diverse vitale bedrijven tegen parachutisten, enz. Behalve de Nat. Reserve kent men ook de reserve rijks- en gemeentepolitie en de Luchtwachtdienst, als belangrijke bijdragen in de weerbaarheid van ons volk. Lang hat de hüshalding fan de boer yn dizze kontreijen in ófspegeling west fan dy patriarchale forhaldingen, sa’t jin dy tomjitte komme yn it aide Testamint. De boer, de heit, it sintrale punt fan fa- mylje, folk en bidriuw, mei de frou as Stille figuer op ’e eftergroun. Bern, boa- den en los folk, alles stie ündet it gesach fan de pater familias. Hy hie de soarch foar it gehiel en hjitte elk, hwat hy dwaen en litte moast. It hüshaldlike en de lytse dingen mei de bern, dêr rédde de frou har mei, mar as it hwat fan mear bilang wie, koe men stéfêst hearre: dat moast heit mar freeg- je! It wie ek normael, dat de bern, fan skoalle óf, meiholpen yn it bidriuw, famkes sa goed as jonges. Wol wiene de earsten meast yn ’e hüshalding, mar mel- ke en bushimmelje, yn drokke tiden mei nei it lan, dat wie de gewoanste saek fan de wrald. De jonges giene yn it winterskoft nei de jounsskoalle of de lanboukursus, de famkes learden hjir en der it naeijen of folgen in hüshaldkursus, mar alles wie en bleau yn it forban fan it alderhus. Doe’t ik, nou fjirtich jier lyn, yn Boppe- Grins, as jong ünderwizer in bulte tus- ken it boerefolk forkearde, om’t ik dér fan aerd tige bilangstelling foar hie en boppedat ta de Lanbou-akte learde, wie- re der gjin orre as sobke hüshaldingen. ten. Hja hiene dit en dat krigen by har Der wiene mar twa ütsünderingen, dêr't1 trouwen, hja hiene jild op skea, in Donderdagavond j.l. is in zaal Boer- mans afscheid genomen van de heer H. Smeding, als hoofd der o. 1. s. hier ter stede. Daar het de wens van het scheidende schoolhoofd was, het afscheid z i sober mogelijk te doen plaats vinden, had het bestuur der oudercommissie dit gecom bineerd met.de ouderavond. Na eerst het zakelijke gedeelte te heb ben afgehandeld, vond na de pauze het afscheid plaats. Het was voor de voorzitter der ouder- commissie. de heer J. van Nieuwenho ven, een groot genoegen de volle zaal ’n hartelijk welkom toe te roepen, in het bijzonder het voltallige college van B. en W. en de Inspecteur 1. o., de heer R. J. Sipkens. Namens ’t gemeentebestuur sprak bur gemeester Geukers, die memoreerde, dat het vaak gebeurt, dat bij een jubileum of afscheid de persoon, welke het mid delpunt vormt, zich op een goedkope manier populair wenst te maken. Doch de uitdrukkelijke wens van de heer Sme- j Ds. Laurense sprak, mede namens Ds. ding, dit gebeuren zo sober mogelijk te doen plaats vinden, tekent zijn beschei- j denheid. Deze bescheidenheid siert U destemeer, aldus spr., daar het gemeen tebestuur U kent als een nauwgezet en plichtsgetrouw men-, welke steeds zijn I uiterste best deed de kinderen het mees te en beste mede te geven voor hun ver dere leven. Hierna kenschetste spreker in kernach tige bewoordingen de kwaliteiten en per- soon van de heer Smeding en sprak de le week december 1908. De jagers van Witmarsum vingen op hun lange jacht te Oudega -8 hazen. Brand in de dakpannenfabriek van Het is een verkeerde gedachte, dat na de uitlatingen van de minister en de opheffing van het instituut Steun Wettig Gezag, de Nationale Reserve ook is opgeheven. Want niets is minder waar, maar wel is voor de Nationale Reserve een andere organisatie in het leven geroe pen en zijn andere wervingsmogelijkheden gegeven. Trouwens de opheffing van het semi-overheidsinstituut S.W.G. betekent niet, dat er op dit punt niets meer gedaan wordt. Vorige week is in Friesland de stichting „Weerbaar en Paraat” in het leven geroepen, een par ticuliere instelling, die de weerbaarheids- en paraatheidsgedachte on der ons volk wil bevorderen. Ten aanzien van de afgifte van kamp- kaarten zal per 1 januari a.s. een ingrij pende verandering plaats vinden, zo deelt de ANWB mede. De Wet op de Justitiële Documentatie en op de Verklaring omtrent het Gedrag, welke dan n.l. in werking treedt, maakt het noodzakelijk, dat aanvragers van kampkaarten en kampeerpaspoorten zich tevoren voorzien van een „Verklaring omtrent het Gedrag”. Een dergelijke verklaring zal op de ge meentehuizen verkrijgbaar zijn. Alleen tegen afgifte van zo’n verklaring mag Reeds 600 vrijwilligers Het ligt in de bedoeling pelotons te vor men in een bepaald rayon en men denkt daarbij aan een gebied met ’n straal van ongeveer 15 km. Van de 1000 vrijwilligers van de oude Nat. Reserve zijn er thans nog zeshon derd. Door verhuizing, emigratie, overlijden of ook door het te oud worden van de vrijwilligers heeft men uiteraard een ver loop, terwijl in verband met de veran dering van de opzet van de Nat. Reser- weggegaan zijn. Men stelt het uiteraard zeer op prijs, dat deze „oude” vrijwilligers ook in de nieuwe organisatie hun medewerking blijven geven en men verwacht dat de goede geest, die in de oude Nat. Reserve heerste, ook bij de nieuw te vormen pe lotons gevonden zal worden. Er zijn voorlopig voldoende objecten voor te vormen pelotons aan te wijzen. De commandant van de Nat. Reserve in onze provincie, maj. A. de Vries, ver wacht dan ook, dat in Friesland ze ker in onze provincie zich veel vrij willigers zullen opgeven. Men kan het nu nog vrijwillig doen en daarbij dat onderdeel kiezen, dat men naar eigen aard en karakter het meest ambitieert: dat kan zijn bewakingsdien sten, reserve politie, luchtwachtdienst of ook bij de Bescherming Bevolking. Wanneer men hiervoor ook een dienst plicht zou moeten instellen, zoals reeds de noodwachtplicht voor B.B. is inge voerd, zou men de mannen zonder meer moeten aan wij zen. Laat de vele aanmeldingen het bewijs le veren, dat men bereid is voor de vrijheid iets te doen en dat het beroep hiervoor meidertiid wol syn It „hoe en het” wie dêr mocht allinnich tige forsichtige en hwat op omprate, mar fierder net in minsk. Dat de goede foar- nimmens troch minne tiden of tsj inslag - gen wol ris net ütfierd wurde koene, der koe gjin minske hwat oan dwaen. Dat hie men dan min troffen en de bern koene net oars as har lot sa geduldich mooglik drage. Oer rjucht waerd net praet, it rjucht wie by de heit en de bern hiene har del to jaen by syn bislüt. Oer syn finansiële posysje praette de boer as regel ek nea, net mei de greate bern en ek net mei de trouden. Yn mannich gefal wist ek de boerinne net hoe’t hja der foar stiene. Dat wiene gjin froulju’s saken yn syn eagen, allinnich de notaris wist der hwat mear fan. De boer fan doe wie him grif net biwust, dat hy tofolle gesach oan him loek. Hy hie hjirtroch hiel hwat noed op syn kape en i foar har goed ein hja yn ’e stëd wennen libben hja tige sober om’t de soarch foar har bern dan net ophalde. Hja droegen dêr fakentiids jit mear noed oer de iene of oare, dy’t swier siet en holpen jit mei yn de üngetiid of P. Tichelaar aan de Krommesloot te Mak- kum. Het vuur werd met 3 spuiten ge blust. In Staveren waar de garnalenvangst te genviel probeert men thans des nachts te vissen. De resultaten zijn goed. Bij K.B. is op zijn verzoek met ingang van 15 december a.s. eervol ontslag ver leend als notaris aan de heer N. L. J. Bruinsma, alhier. Te Bolsward is een comité gevormd met het doel een verbinding tot stand te brengen door doortrekking van de Mak- kumervaart met de Workumervaart ach terlangs de fabriek Hollandia. De vereniging voor Vrouwenkiesrecht hield in De Doele een openbare verga- dering. Debat was gewenst. Entree 10 cent. De opkomst was niet groot. De vereniging opgericht in 1894 telt thans reeds 1894 leden. De afdeling te Bols ward telt thans 26 leden. Het huisgezin van een metselaarsknecht in Barneveld werd verblijd met een drie ling. Het echtpaar is thans 12 jaar ge trouwd en gewon 15 kinderen. in jonge learde foar geastlike, mar de oaren wiene by heit en mem thüs. Der wiene ünderskate hüshaldingen mei sawn, acht en mear bern, mar ek dêr bleauwen hja by honk. De jonges seagen üt nei de kans op in pleats en hiene foar dat gefal ek wol each op in takomstige frou, de famkes wachten thüs op de man, dy’t har meinimme soe nei in eigen bistean. Jonges en famkes krigen thüs alles, hwat hja ha moasten en by bysündere gelegen heden in goune of in ryksdaelder büs- iild. Wie der ien fan de greateren, dy’t boer wurde koe, dan kaem it foar de heit en skoanheit op om dy kans to bi- sjen en meimekoar oer to lizzen, hoe’t it finansieel regele-wurde moast. Mei it famke wie it fan itselde as de oansteande boer wie en dat wie it yn njoggen fan de tsien kear. De inkelde, dy’t it mei in stêdman of ünderwizer of keapman troch- sette, hie meast in swiere sile to lüken. Boer of boerinne, dat wie it echte en al it oare wie mar neimakke spul, hoe’t it ek blinke mocht. Ik hel je dit net op om der alte coeds fan to sizzen. Ik haw to goed ünderfoun, dat yn dit skema it minsklik lok ek lang net altyd foun waerd en dat it bisit en de namme hiel hwat hegere en teardere libbenswearden ófsnijd hat. Oan de oare kant hie sok in hüshalding foar hiel hwat jonge minsken biskerme, hja hja koene yn har jonge jierren to kaertspyljen, gesellich prate, koar buorkje, ütfanhüzje ren -.-••• i j kus, oars dy’t net fan boere-komóf is, kin him min yntinke, hoe-J* k:' x~" en aerdichheit is bidriuw, har fé reitsje se net oer ütpraet en follet op in seldsume wize in great diel fan har lib ben. it tal boeren dat syn swiere taek greate hüshalding skoan ta in i brocht hat, is net lyts. Seis as hja yn ’e stêd wennen to rintemerjen, j -1 1. 1 i l har bern dan net ophalde. Hja droegi of oare, dy’t swier siet en mei it melken, om har de han hwat to forlichtsjen. En hoe faek soene de troude bern om maeije of alderheljen hinne net hjir har taflecht socht hawwe om oan har for- plichtings foldwaen to kinne? Dizze hechte, patriarchale burcht, mef al syn goede en nuodlike kanten, stiet de léste jierren under de sterke druk fan de moderne tiid. Der sil hiel hwat foroarje moatte om ek yn üs tiid, har taek foar de bern oer, goed to forfoljen. Dêroer inkelde opmerkings de oare kears. DINSDAG 2 DECEMBER 1953

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1958 | | pagina 1