VOORSTEL BERLIJN: KWESTIE VAN VINGER EN HAND? DE KOMENDE WEDSTRIJDEN 5S| roar Algemene politieke beschouwingen in de Eerste Kamer J re 1 Buitenlands Overzicht to sizzen Soustelle meer gaullistisch dan de Gaulle zelf Verhouding Engeland-Frankrijk verslechterde STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND Zilveren filmpjes Samenwerking met <le P.v.d.A. in het geding II jjA A 54e JAARGANG VRIJDAG 5 DECEMBER 1958 No. 95 I KAMEROVERZICHT VRESELIJKE RAMP TROF R.-KATH. SCHOOL IN CHICAGO. daarop Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Uitgave: A. J. OS1NGA N.V., Bolsward Administratie- en Redactie-adres; Marktstraat 13 Telefoon 451 Na 18.30 uur 305 of 335 (K 5157) de Russen wijzen Duitsers zich wel dit de In de 3de klasse K.N.V.B. zullen Ber gum en Oosterwolde onderling moeten uitmaken, wie volgende week de rode lantaarn mag dragen. We hebben zo’n idee, dat dit de mannen uit Oosterwolde zullen zijn. R.E.S. gaat een bezoek bij kampioens- kandidaat D.O.G. afsteken. Dit is heus geen gemakkelijke opgaaf, maar toch, als blauw-wit een beetje haar dag heeft, is een verrassing zeker niet uitgesloten. EmmeloordNicator wordt een duel om de 3de plaats. Daar de polderbewoners weer over hun inzinking heen zijn, hou den we het op een zege voor de thuis club. Olyphia is aan haar stand verplicht thuis van W.Z.S. te winnen, we vrezen voor de Snekers dan ook het ergste. Nu G.A.V.C. op bezoek komt, heeft Stan- fries een kleine kans om zich enigszins uit de benauwde hoek te werken. In ieder geval één puntje zal er wel voor hen overschieten. Bij SteenwijkM.S.C. houden we het op winst voor de thuisclub. In de 4de klasse zijn we benieuwd hoe M.K.V. haar uitwedstrijd tegen Udiros er af zal brengen. Ongetwijfeld zijn de Leeuwarders de Udiros-mannen tech nisch ver de baas, maar de thuisclub speelt op eigen terrein een harde partij voetbal en wanneer laatstgenoemde kans ziet haar tegenstanders uit haar nor male spel te houden, krijgen de M.K.V.- ers het niet gemakkelijk. Een verrassing Abonnementsprijs t 1.90 per kwartaal (bi) vooruitbetaling) Giro 887926 Advertentieprijs: 13 cent per mm Ingezonden mededeli. gen dubbel tarief Handelsadvertenties bij contract reductie As dwaen net doocht, is litten better. i over de geheel Duitsland ige kans die hun ilitieke gebeurtenissen ..eze week de algemene moment dat de samen- politiek en economie tot het uiterste middel, niet. Het zou zelfs kunnen zijn dat als maar rechtse extremisten afvaardigde, zeer rechts georiënteerd zijn. De Gaulle zal allicht thans vooral teleurgesteld zijn dat zijn liberale oplossing van het Alge rijnse vraagstuk geen klankbodem in zijn nieuwe Kamer vindt. Maar hem wach ten stellig meer teleurstellingen. Want nu het vrijwel vaststaat dat de oorlog in Algerië moet worden voortgezet, zullen ook de financiële moeilijkheden blijven bestaan. Men zou zich kunnen voorstellen dat dit de g< zal b< Als de Russen reden hebben te spe culeren op verdeeldheid in het Wes ten is hun daarvoor van Westelijke kant alle reden gegeven. Ofschoon van alle zijden in het Westen thans verzekerd wordt dat men West Ber lijn nooit in de steek zal laten, is het toch maar zo dat de Duitse soci- Bolswards Nieuwslilai Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad zo sterk in de Franse politiek tot uiting t er :se integratie in haar ge heel zal terechtkomen en hoe de verhou ding tussen Frankrijk en W. Duitsland, welke tot nog toe door de persoonlijke vrienschap tussen Adenauer en de Gaulle zo gunstig werd beïnvloed, zal worden. Werkelijk, de Russen hebben gelijk dat ze thans op het vinketouw gaan zitten, Hwaf hat Qabe Sk us hjoed in de kopgroep terecht komen, maar dan moet H.J.S.C. in Woudsend verlie zen. In de zaterdagmiddagcompetitie begint het er op te lijken, dat het Lemster C.V.V.O. dit seizoen gaat degraderen. Nu werd thuis weer met 3-2 van Wouds end verloren, waardoor het verschil met de naaste concurrent, in dit geval Oeverzwaluwen, 4 punten plus een wed strijd meer gespeeld, bedraagt. Het Wolvegaaster D.O.G. had een rare misstap door met 4-3 in IJlst te verlie zen, waardoor Heerenveense Boys, dat zelf niet speelde, een voorsprong van 3 punten kreeg. Workum 2 ging op het goede pad voort nu werd weer met 4-2 in Koudum van Oeverzwaluwen gewonnen en namen daardoor voorgoed afscheid van de be dreigde laatste plaats. Voor zaterdag staat Woudsend-H.J.S.C. op het programma, welke wel als een derby beschouwd kan worden. Volgens ons hebben de gasten de beste papieren, al is een verrassing in deze niet uitge sloten. Bolswardia gaat bij C.V.V.O. op bezoek en het moet al heel raar lopen als groen wit de punten niet mee naar huis neemt. De Lemsters hebben nog geen enkele wedstrijd gewonnen, nu kan een kat in het nauw soms rare sprongen maken en wordt bovendien een dergelijke tegen stander vaak onderschat, maar toch ge loven we niet, dat Bolswardia haar eer ste slachtoffer gaat worden. Nu Oeverzwaluwen bij de Boys in Hee- renveen op bezoek gaat, moeten ze al van goede huize komen, willen zij één winstpunt in de wacht slepen. We re kenen er niet op. Daar Workum 2 in staat geacht moet worden thuis -an Y.V.C. te winnen, is de socialisten om dit kabinet ten val te er een kleine kans, dat de Workumers i is dan ook niet uitgesloten, alhoewel we Bij een brand in een Rooms-Katholieke lagere school te Chicago zijn 88 onderwijzers en kinderen om het leven gekomen. Vele doden moeten nog worden geïdentificeerd. Voorts zijn nog tientallen gewonden naar ziekenhuizen overgebracht. Volgens een hooggeplaatst brandweerfunctio naris is waarschijnlijk een brandstichter verantwoordelijk voor de ramp. Foto boven: Een overzicht van het totaal verwoeste interieur. Foto onder; Een overzicht tijdens de brand. Na nog eens diep nagedacht te hebben over hun oorspronkelijk voorstel inzake Berlijn, nl, om hun zóne direct aan Oost Duitsland over te dragen, hebben de Russen het beter geacht het te doen voorafgaan door een voorspel. Zij hebben nu de grote Westelijke drie voorgesteld West Berlijn niet dus geheel Berlijn tot een vrij staat te maken, waaruit alle troepen zouden moeten worden terug getrokken. Deze vrijstaat zou geneutraliseerd worden onder garantie van de Grote Vier en van de Ver. Naties. Als de West Berlijners hun „kapitalistische" regeringswijs en economie zouden willen handhaven zou Moskou daartegen geen bezwaar maken, en er op tot welke grote concessies zij en de Oost doot dit voorstel bereid verklaren. sitieleider in de Tweede Kamer, prof. Oud. Wellicht dat zij weinig zullen ver schillen als het gaat om het concrete po litieke beleid, maar de heer Van Riel „toonzet” zijn redevoeringen geheel an ders voor het kabinet, althans veel milder. Hij zorgt er als het ware voor dat de breuk niet definitief wordt en dat de liberalen in I960 weer mede het land kunnen besturen. En ook houdt hij van gewaagde grapjes, die in eigen kring ver keerd kunnen worden opgevat. „Wilt u weten wat de economische politiek van de v.v.d. is, dan zult U dat aan de heer Oud moeten vragen”, zo zeide hij. En daarmee doelde hij op het incident dat enige weken in de Tweede Kamer heeft plaatsgehad. De regeringsfracties vroe gen de heer Oud naar het beleid van de oppositie, maar het antwoord kwam toen niet, hetgeen uiteraard de „regeringspar tijen” plezier deed. Zo was er dus nog veel steun voor het kabinet Drees. Maar wat de betekenis daarvan is, zal in de praktijk moeten blijken. De heer In ’t Veld zeide tot de andere „regeringspartijen” en vooral tegen k.v.p. en a.r. dat zij moesten kiezen: regeren met of zonder socialis ten. Hij stond daar blanco tegenover, maar wel zei hij, dat een verscherping van de politieke tegenstellingen is te ver wachten als de socialisten het regeerkas- teel zouden moeten verlaten. Het zou ook wel eens met de arbeidsvrede gedaan kunnen zijn. De andere „regeringspartijen” vroegen naar de positie van de socialistische mi nisters in dit kabinet. De zeven eisen van Mr. Burger zijn opgesteld in over leg met de p.v.d.a-ministers. Dat vond men in het algemeen staatsrechtelijk zeer bedenkelijk. De heer In ’t Veld vond dit logisch. De p.v.d.a.-fractie vroeg zich af of zij het kabinet nog kon blijven steu nen. Dan is overleg noodzakelijk. Dat het resultaat van dit overleg op Fakkel- dragersdag bekend werd gemaakt, vond de socialistische fractievoorzitter ook niet vreemd, omdat er in zijn partij ook on gerustheid bestond over de gang van zaken. Volgens de heer Ruppert (a.r) voor zitter van het C.N.V. zijn de socialis ten niet tevreden over hun invloed in het kabinet. Dat kon hij best begrijpen, want de ministers van de christelijke partijen nemen een overheersende positie in. Maar hij wilde de socialisten wel steunen in de kritiek op hun ministers, want hij betreurde het dat de ministers Samkalden en Suurhoff er nog steeds niet in zijn geslaagd „vier protestantse eisen” te ver vullen: een regeling voor de rechtsvorm van de onderneming, een algemene inva liditeitswet, gedifferentieerde loonvor ming en de financiering van de particu liere bureaus voor school- en beroepskeu- ze-voorlichting. Zo kregen de Senatoren gelegenheid om grote politiek te bedrijven. Minister-pre sident Drees had het met al die concrete vragen moeilijker dan andere jaren. In ons volgend overzicht zullen we daarop terugkomen. 2e week december 1933. In het Chechoslovaakse dorpje Klivona heeft het echtpaar Dimitrijevits zijn 100- jarig huwelijksfeest gevierd. De beide echtelieden zijn elk 118 jaar en genieten nog een goede gezondheid. De Groningen-Lemmer stoombootmijen de Holland-Friesland-lijn hebben maan dagavond hun nachtdienst van Lemmer op Amsterdam wegens ijsgang gestaakt. Distributie van onvermengde margarine a f 0,44 per kg. aan werklozen met 4 of meer kinderen, die 3 maanden of langer werkloos zijn en aan armlastigen met 4 of meer kinderen. Gedistribueerd wordt 200 gram per gezinslid per week. For mulieren afhalen aan de muziekschool. S. J. Praamsma, burgemeester. Voor 1 dubbeltje keuze uit2 pond gro ve rijst, l/2 fles bessensap, 2 pond witte bonen, 1 pond rozijnen zonder pit, 1 pond lekkere vijgen, 1 prima ontbijtkoek, 3 fijne chocoladerepen, 3 pond kippen voer, 3 zakjes blauw en tal van andere ■waren. Zijlstra, Bolsward. Uitslag hardrijderij op 5 dec. te Winsum le prijs f 40 Trijntje Hemminga, Beet- sterzwaag; 2e f 20 Clara Huitema te Workum; 3e f 10 Houkje v. d. Meer, Tzum en 4e f 5 Sijtske Pasveer te Ak- krum. nu de crisis in Frankrijk voortduurt, zij het uit geheel andere oorzaken dan voor heen, toen Parijs machteloos was door dat het parlement faalde in de uitoefe ning van zijn taak. alisten niet ongeneigd zijn neutralisatie van te praten, en ook de Engelse La- bourpartij, die over niet te lange tijd kans maakt regeringspartij te worden, is voor dit denkbeeld niet ongevoelig, al zou een dergelijke neutralisatie vergezeld gaan van algemene ontwapening. Ook de laatste ontwikkeling in Frankrijk maakt de houding van Parijs omtrent het Duitse vraagstuk en alles wat daar mee samenhangt tot een vraagteken. Eigenlijk wordt Frankrijk door de uit slag der verkiezingen van j.l. zondag in alle opzichten tot een vraagteken. De Gaulle, die op 21 december a.s. stellig tot president zal worden gekozen, dreigt, al krijgt hij dan in deze functif veel grotere bevoegdheden dan de huidige president, gevangene van de enorme meerderheid van de rechtse groeperin gen in het parlement te worden. Wel is het waar dat die meerderheid niet klopt op de werkelijke invloed der diverse partijen in het land, wat te wij ten is aan het eigenaardige nieuwe Fran se kiesstelsel en de indeling der kiesdis tricten, maar de Gaulle zal toch rekening hebben te houden met de samenstelling van de Kamer. Overigens kan het ver bluffende verschil tussen de invloed van diverse partijen in de Kamer en onder het volk nog tot rampzalige gevolgen voor het land leiden. De partijen, welke een te geringe invloed in het parlement hebben gekregen, zullen allicht geneigd zijn tot net voeren van buitenparlemen taire actie en eikaars steun daarbij zoe ken. In de eerste plaats denkt men daar bij natuurlijk aan de communisten die met 20 percent der kiezers achter zich, maar 10 zetels of 2% van het totale aan tal in de Kamer kregen in de oude Kamer hebbed ze 138 afgevaardigden. De socialisten kregen met ruim 13% der stemmen op hen uitgebracht ruim 8% der zetels, zij vielen van 91 op 40 zetels; de radicalen komen slechts met 13 afgevaardigden in het nieuwe parlement terug. Dat de partij van Soustelle, de minister van voorlichting, die meer gaullistisch is dan de Gaulle zelf, de grote winnaar bij deze verkiezingen zou worden, stond al na de eerste ronde vast, dat die overwin ning echter zo enorm zou zijn hadden weinigen gedacht. Soustelle’s Unie voor de nieuwe republiek komt met 188 af gevaardigden in de Kamer, dat is 40% van het aantal zetels, terwijl ze 26,5% der stemmen kreeg. De conservatieven krijgen met 23% der stemmen 28% der zetels nl. 120. Het nieuwe parlement dat totaal 546 zetels telt, nl. 465 uit Frankrijk zelf, 67 uit Algerië en 14 uit andere Franse over zeese gebieden zal, nu Algerië alleen was nog vol begrip. De heer van Riel vond het economisch- financiëel beleid van dit kabinet niet zo slecht. Men moet dit zien tegen de ach tergrond van de afspraken die in 1956 zijn gemaakt en dan concludeerde hij dat het kabinet slagvaardig is opgetreden. Het was de eerste redevoering van de heer Van Riel als fractie-voorzitter. Hij heeft reeds bewezen zijn plaats in de Eerste Kamer ten volle waard te zijn. Maar het was wel opmerkelijk, dat de heer Van Riel in menig opzich een ander geluid liet horen dan de liberale oppo- brengen vond hij verwerpelijk. Prof. Anema vond een crisis niet ge wenst, omdat het niet mogelijk zal zijn op bevredigende wijze een ander kabinet te formeren. De voorzitter van de k.v.p.- fractie, Mr. Kropman, wilde in deze on stuimige tijd niet van paarden verwis selen. Een samenwerking met de p.v.d.a. stelde hij op prijs, maar deze samenwer king moet dan geschieden met nog an dere partijen. En daarmee kwam dus de brede basis weer om de hoek kijken. Ook de heer Kolff (c.h.) beloofde het kabinet te zullen steunen waar dat moge lijk is. En dat mogelijke zit hem in de c.h.-beginselen. Daarmede moet dit kabi net van brede samenstelling niet in strijd komen. Zelfs de oppositie Eigenlijk, zegt Moskou, ligt geheel Ber lijn op Oost Duits grondgebied en komt het dus Oost Duitsland toe. Maar omdat dit recht niet uitgeoefend kan worden zonder een grote oorlog, zijn de Sovjet- Unie en Oost Duitsland bereid van het bezit van West Berlijn af te zien en het de status van een gedemilitariseerde vrij staat te geven. De Russen geven het Westen zes maanden om zich te beden ken en voor overleg, daarna zullen zij bij een Westelijke weigering onverbiddelijk hun plan uitvoeren en het beheer van de Oost Berlijnse zóne overdragen aan de Oost Duitse regering. Het is duidelijk dat de grote Westelijke drie noch West Duitsland een half jaar bedenktijd nodig hebben om het voorstel af te wijzen. Alle hebben reeds niet-offi- cieel verklaard dat zij het Russische voor stel onaanvaardbaar achten. West Berlijn zou, omringd door Oost Duits gebied, een uiterst zwakke positie innemen en de communisten zouden er wel spoedig zo zware druk oefenen dat het door Oost Duitsland zou worden op geslorpt. De meer dan 2 millioen West Berlijners wenst het Westen niet in de steek te laten. Dat zou een enorme te leurstelling in W. Duitsland wekken en daar stellig de indruk maken dat de geallieerden ook W. Duitsland op de duur in de steek zullen laten, de stro ming daar die voor neutralisatie voelt zou er geweldig door versterkt worden en W. Duitsland zou waarschijnlijk zijn ontrouwe geallieerden de rug toe keren. Aldus diverse commentatoren in het Westen. Maar de Russen zullen zich van deze beschouwingen niets aantrekken en ze gaan een half jaar eens nauwlettend toekijken en luisteren naar wat alle partners aan Westelijke zijde omtrent de crisis rond Berlijn, naarmate de termijn verstrijkt en dus de spanning toeneemt, beweren en denken te gaan doen. Mos kou speurt naar een mogelijke verdeeld heid in het Westen om er zijn voordeel mee te doen en eventueel de Westelijke partners tegen elkaar uit te spelen of een breuk tussen hen uit te lokken. Als er ooit van een zenuwoorlog kan worden gesproken, dan is het wel die welke de Russen thans om Berlijn onder nemen. Dat ze er werkelijk oorlog om zouden riskeren kan men wel als uitge sloten beschouwen, in het huidige stadi um van de ontwikkeling der Russische De leden van de Eerste Kamer hebben de prachti. werd geboden om te reageren op de jongste pol' met beide handen aangegrepen. Zij moesten dez politieke beschouwingen houden, dus op een werking op brede basis volop in discussie is, niet het minst door de redevoeringen van de heren Vermeer en Burger (soc.) op de Fak- keldragersdrag van de p.v.d.a., waar de socialisten zeven eisen stelden waaraan kabinet en Kamer moeten voldoen als zij een crisis willen ontlopen. Deze eisen omvatten vrijwel de gehele financiële, economische en sociale poli tiek. Bovendien was dit debat nog eens een gelegenheid om met de socialisten van gedachten te wisselen over het Nieuw Guinea-vraagstuk. Wat dit laatste betreft liet de voorzitter van de p.v.d.a.-fractie in de Eerste Ka mer, oud-minister In ’t Veld, weer op positionele geluiden horen. Het vorig jaar stelde hij de regering voor om met Indonesië te gaan praten, uiteraard ook over de positie van Nieuw Guinea, on der bemiddeling van de Verenigde Na ties. Dit verzoek werd door de meerder heid der Senatoren en door minister-pre sident Drees afgewezen. Deze meerder heid wenste niet te praten met een land dat op ontstellende wijze het recht ver kracht. Nu kwam de heer In ’t Veld tot een ander denkbeeld; hij vroeg de regering met Indonesië over Nieuw Gui nea te spreken, „zodra de omstandig heden zich gunstiger laten aanzien”. En aangezien de omstandigheden zich plot seling kunnen wijzigen zal de regering nu reeds op dit gesprek voorbereid moe ten zijn. Zij zou dan eventueel moeten uitspreken dat zij andere oplossingen kan aanvaarden dan alleen maar de hand having van de souvereiniteit over dit gebiedsdeel, echter met dit voorbehoud, dat de belangen van de Papoea’s bij een andere oplossing zouden zijn veiligge steld. De p.v.d.a.-fractie-voorzitter zei heel duidelijk (een bekend standpunt), dat zijn partij niet bereid is risico’s te dragen voor het leven van landgenoten in Nieuw Guinea, of dit nu militairen of ambtenaren zijn. Het ging de heer In ’t Veld uitsluitend om het belang van Nederland. Maar juist deze stelling werd door de andere par tijen afgewezen. Het gaat niet om het belang van Nederland maar om dat van de Papoea, zo stelden zij. Om de be volking van Nieuw Guinea te brengen tot zelfbeschikking (dat is onze histori sche taak, aldus de andere fracties), zul len we bereid moeten zijn om offers te brengen. Dit was één belangrijk punt uit dit debat. Het tweede was de positie van het Kabinet. Nu de socialistische leiders hebben verklaard zich niet meer gebon den te voelen aan het program van kabinet, hadden de voorzitters van andere „regeringsfracties” kennelijk be hoefte om aan te dringen op het voort bestaan van dit kabinet. Zij deden dit op duidelijke en open wijze. Natuurlijk niet geheel zonder bijbedoelingen, want on getwijfeld zullen deze partijen zo’n posi tie willen innemen dat zij een eventuele crisis altijd aan de socialisten kunnen ver wijten. Maar dit is een kwestie van poli tieke tactiek. Anderzijds kan men aan nemen dat deze fractievoorzitters ook van mening zijn dat de brede basis zegenrijk voor ons land werkt en dat men ervoor moet oppassen deze basis te verbreken. Heel duidelijk liet de nestor van de Eerste Kamer, prof. Anema (a.r.), dit tot uiting komen. De liberale oppositie noemde hij negatief. En de poging van Men mag ook benieuwd zijn naar de ontwikkeling van de betrekkin gen tussen Erankrijk en Engeland. De verhouding is de laatste tijd eigenlijk al maar slechter geworden. Londen is uitermate ontstemd over de Franse halsstarrigheid inzake de vrijhan delszone en de Fransen zijn nu weer al lerminst te spreken over het feit dat hun vroegere Franse gebied Guinea, dat zich in september uitsprak voor afscheiding van de Franse Unie en de onafhanke lijkheid koos, met Ghana, de Engelse kolonie die ook onafhankelijk werd, maar lid van het Gemenebest bleef, een unie heeft gesloten, welke bedoeld is de kern te vormen van een West Afrikaanse fede ratie. De Fransen geloven dat dit te wij ten is aan gekonkel van Engelsen en vrezen dat meet van hun overzeese ge bieden zich tot deze federatie aangetrok ken zullen gevoelen. De Engelsen ont kennen de hand in het gebeurde te heb ben gehad, maar in conservatieve en na tionalistische Franse kringen vindt deze ontkenning geen geloof. past de toevlucht wapengeweld, het Westen op het Russische denkbeeld van een West Berlijnse vrijstaat inging Moskou en Oost Duitsland zich heel fat soenlijk zouden gedragen en zich van inmenging in de West Berlijnse zaken zouden onthouden omdat het Westen of een deel daarvan misschien dan geneigd zou zijn ook een neutralisatie van West- of geheel Duitsland te accepteren. De Sovjetunie zou dan af zijn van hetgeen zij het meest vreest, de bedreiging met kernwapenen vanaf Duits gebied en dan waarschijnlijk geleidelijk haar best doen Duitsland te Sovjetiseren. Hoe men de crisis rond Berlijn ook be kijkt, het lijkt uiterst bedenkelijk de Rus sen ook maar iets toe te geven, anders wordt het een kwestie van de vinger en de hele hand. Als het ooit gewenst is dat het Westen één onwrikbaar front blijft dan is het wel nu. ;ehele Franse economische politiek leïnvloeden, ook het vraagstuk bijv, van Euromarkt en vrijhandelszone. Zo als bekend hebben Adenauer en de Gaulle over deze kwestie overlegd en schijnt men een compromis-oplossing aan de Raad van Ministers der Europese economische gemeenschap welke op 3 december te Brussel bijeenkomt te wil len voorleggen. Maar nu het conserva tisme, wat vaak nationalisme wil zeggen, zal komen vraagt men zich af wat van de Europe :htl tussen Frankrijk i

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1958 | | pagina 1