RUSSEN VOEREN EEN ECONOMISCHE OORLOG TEGEN HET WESTEN DE KABINETSCRISIS (gabe Skroar Voetbal STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND Buitenlands Overzicht Afrikaans-Aziatisclie conferenties Berlijnse kwestie eist sterk de aandacht De meest merkwaardige in onze geschiedenis Zilveren filmpjes us hjoed p p to sizzen VRIJDAG 19 DECEMBER 1958 54e JAARGANG No. 99 Bolswards Nieuwsblad Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad Hwst ha» De BELGISCHE ZUIDPOOLVORSERS GERED KAMEROVERZICHT hoeing (en zijn rijwiel .v.p., a.r. en c.h. Maar voor zo’n Ito Advertentieprijs: 13 cent per mm Ingezonden mededeli. gen dubbe tarief Handelsadvertenties bij contract reductie Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal (bij vooruitbetaling) Giro 887926 ;ij stoelen allemaal, toga’s, 't grijs tapijt, nu voor altijd kwijt. voor Kerstmis. Hogelijk te betreuren In deze situatie is dat een groot deel van de Franse strijdkrachten in Algerië ge bonden is en dat de Gaulle, zolang Frankrijk naast Engeland en Amerika geen leidende rol in de Navo krijgt toe bedeeld, geen Amerikaanse raketwape- nen enz. op Frans gebied wil toelaten. De Kerstvlucht van de Pelikaan naar Indië is buitengewoon gunstig geslaagd. zich bij de stemming over de Ze zijn kansloos; de Gaulle wordt stellig Franse grondwet van het moeder land afscheidde, een verdrag sloot dat de grondslag voor een Afri kaanse Federatie moet vormen. De vier vermiste Belgische Zuidpoolvorsers, die op 6 december veronge lukten, toen zij met hun kleine verkenningsvliegtuig boven de ijsvlakten van de Zuidpool een noodlanding moesten maken en die sindsdien in het gebied van de Kristalbergen van de buitenwereld waren afgesloten, zijn gered. Zij zijn opgepikt door een Russisch verkenningsvliegtuig, dat werd bestuurd door Viktor Perof, die naast de Belgen landde en een uur later weer opsteeg. Deze foto-combinatie toont de vier mannen, vóór zij uit Antwerpen vertrokken. Links-boven: Prins Antoine de Ligne, die het verongelukte toestel bestuurde, in gesprek met de commandant De Gerlache en links onder: landmeter Loodts met werktuigkundige Hulshagen. dat wij dit schrijven is het resultaat j/an de onderzoekingen van i..."- nog i poli president en men behoeft hem die uiter mate zware taak niet te benijden. Te Parijs spelen zich, terwijl wij dit schrijven, trouwens allerlei belangrijke dingen af. De raad van de organisatie voor Europese economische samenwer king kwam bijeen en de elf leden daar van, die niet tot het Euromarkt-verdrag behoren, zochten in het raam van deze bijeenkomst onder Engelse leiding naar een nieuwe mogelijkheid zich aan de Euromarkt aan te haken. Maar een com promis is nog niet gevonden. Op 15 januari komt men weer bijeen. En voorts is er, nog belangrijker, de Navoraad bijeen om te spreken over het antwoord van het Westen op de Russi sche voorstellen inzake West-Berlijn. De ministers van buitenlandse zaken van de Westelijke Grote Drie hadden tevoren al overlegd met Adenauer en zijn mi nister van buitenlandse zaken von Bren- tano en men werd het daar natuurlijk eens over het feit, dat men het Russi sche voorstel inzake West-Berlijn moest afwijzen; uit het uitgegeven communi qué blijkt zelfs, dat men het ook onaan vaardbaar achtte, dat Moskou In de Russische zóne van Berlijn het bewind zou overdragen aan de O.-Duitse rege ring. Dit is kennelijk een succes voor dr. Adenauer, die wil dat het Westen in geen enkel opzicht met de Oost-Duit- se regering in overleg treedt, terwijl Dulles kort geleden eens heeft gezegd, dat, als de Oost Duitsers het bewind in Oost-Berlijn ’"in de Russen overnamen, men wel met hen over kwesties Berlijn betreffende als „agenten der Russen” zou kunnen praten. We weten dus nu de principiële houding van de Grote Drié inzake dit vraagstuk, maar alleen de negatieve kant ervan. In de Navoraad wordt verder over deze zaak overlegd en terwijl wij dit schrij ven is over het resultaat daarvan nog niets bekend. Wij zijn nieuwsgierig of daaruit ook een positief resultaat zal voortkomen, n.l. of men naast een afwijzen van het Rus sisch voorstel zich ook bereid zal ver klaren met de Russen te onderhandelen over het gehele Duitse vraagstuk. De Engelsen schijnen daarvoor te voelen, dr Adenauer niet zolang Moskou zijn ulti matum inzake Berlijn niet heeft inge trokken. In het bijzónder is ook de aan dacht gevestigd op de houding van Ita lië, Fanfani, chr. dem. premier en minis ter van buitenlandse zaken, die het moeilijk heeft met het parlement, niet alleen om binnenlandse, maar ook om buitenlandse kwesties hij koketteert hevig met de Arabische staten wat voor al weerzin bij Frankrijk wekt zal allicht geneigd zijn tot een nogal gema tigde politiek jegens de Russen. Het was niet wat men noemt een offi ciële conferentie, de delegaties vertegen woordigen geen regeringen, doch de Ka mers van Koophandel in de betrokken landen, maar de voorbereidingen voor deze conferentie waren getroffen door de minister van economische zaken van de Ver. Arabische Republiek. Besproken werd o.a, de vraag hoe een eind te ma ken aan de onderlinge concurrentie der betrokken landen op de wereldmarkt, welke als schadelijk werd beschouwd en maatregelen tot verweer tegen de Euro markt, dit laatste mede omdat een deel van Afrika door Frankrijk betrokken is bij deze Euromarkt en de confererende landen allerminst gesteld zijn op een op neming van Afrika in een Europees eco nomisch bestel. Concrete maatregelen zijn er overigens op deze conferentie nog niet genomen, maar er is een organisatie opgericht, welke allereerst gegevens zal verzame len en welke straks de basis zal kunnen vormen voor een economische samenwer king, ook al ligt deze zeker nog niet direct in het verschiet. In die organisatie is de Sovjet Unie niet als lid gekozen en opmerkelijk was, dat zowel Indonesië als de Ver. Arabische Republiek Rusland eigenlijk niet als een Aziatisch land wensten te beschouwen, hun houding was in dit geval bepaald anti-Russisch. We vermoeden dat hier toe de Russische tactiek in de econo mische oorlog tegen het Westen om de wereldmarkt van artikelen, waarvan het een overvloed heeft, door dumping te desorganiseren van invloed is geweest. Indonesië is economisch bijv, zwaar ge troffen door de daling van de tinprijs, o.a. tengevolge van Russischf aanbod. Het patroon van de wereldeconomie be- gint overigens uiterst bont te worden, de Russen voeren een economische oor- De tweede conferentie, welke in Afrika werd gehouden, was die te Accra, de hoofdstad van Gha na, de Afrikaanse staat welke kort geleden onafhankelijkheid van Engeland verwierf, maar lid van het Gemenebest bleef en ver volgens een bondgenootschap met Guinea, het Franse gebied, dat Overigens hebben deze het daar niet naar gemaakt. Zij hebben de Navolanden vlak voor deze bijeen kwamen, nog eens extra onder druk gezet, door de waar schuwing dat alle Europese landen, die Amerikaanse raketbases en kernwape nen op hun gebied toelaten, grote risi co’s nemen omdat de Sovjet Unie deze bases bij een eventuele oorlog het eerst zal trachten te vernietigen. Polen en de Oost-Duitse regering hebben nog een extra duit in het zakje gedaan door na hun overleg te Warschau te verklaren, dat juist de opneming van West-Duits- land in de Navo uiterst gevaarlijk is voor de vrede. Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Uitgave: A. J. OS1NGA N.V., Bolsward Administratie- en Redactie-adres; Marktstraat 13 Telefoon 451 - Na 18.30 uur 305 of 335 (K 5157) Wat de verhouding van Frankrijk tot zijn Afrikaanse gebieden be treft, zij hier nog gemeld, dat in Algerië weer een soort burgerlijk bestuur is ingevoerd, generaal Sa- lan wordt inspecteur-generaal van alle Franse strijdkrachten, als hoofd van het militair bestuur wordt hij vervangen door generaal Challe, in september door de Gaulle naar Algerië gezonden en dus blijkbaar iemand, op wie hij vertrouwen kan. 4e week december 1933. Het kantongerecht te Bolsward opgehe ven. De allerlaatste zaak in de historische zitting van 30 dec. was die van D. A. te Wommels, die geen licht aan had gehad (f2 of 2 dagen). Delouvrier wordt het hoofd van het bur gerlijk bestuur en de militaire autori teiten zijn hem ondergeschikt. Men krijgt wel de indruk dat de Gaulle nu de mili tairen in Algerië weer geheel in handen heeft, maar de Algerijnse kwestie is er niet mee opgelost; afgewacht dient in welke richting de Gaulle die nu zal zoe ken en of hij de Kamermeerderheid daarvoor achter zich krijgt. Veelbelovend is de toekomst niet als de ze meerderheid op het standpunt blijft staan, dat Algerië een onderdeel van ’t moederland moet blijven en zelfs de Gaulle zal niet bereid zijn Algerië ge heel vrij te laten, zoals de rebellen dat wensen. Op dit moment is overigens in Frankrijk aller aandacht gevestigd op de presidentskeuze op 21 december a.s.; met de Gaulle zijn er nog 2 kandidaten, een communist en een lid der van de I socialistische partij onder Guy Mollet afgescheiden soc. groep. In de Zaterdagmiddagcompetitie staat Bolswardia een uiterst belangrijke wed strijd te wachten, n.l. de thuiswedstrijd tegen leider Heerenveense Boys. Wel staan de boys met resp. 3 en 4 pun ten voorsprong op D.O.G. en Bolswardia momenteel vrij stevig bovenaan, doch beide ploegen moeten nog een keer te gen de leider uitkomen, zodat nog van alles mogelijk is, en al zien we in de Bolswardianen dit seizoen geen kampioe nen, voor de 2de plaats, die misschien dit jaar ook voor promotie in aanmer king komt, is groen-wit één van de ern stige kandidaten. Wanneer zaterdag dan ook deze bijzonder lastige klip omzeild kan worden, zou dat een grote stap in de goede richting betekenen. Het zal een hele toer worden, maar wan neer de thuisclub een zeer hoog tempo weet op te brengen, waardoor de gasten geen kans krijgen in him spel te komen, lijkt ons een verrassing zeker niet uitge sloten. De grote vraag is echter, zal deze ontmoeting door kunnen gaan. Wanneer R.E.S. zondag een thuiswedstrijd had, konden we nu reeds gerust zeggen, re ken er maar niet op, doch nu dit niet het geval is, is er bij een droog week end een redelijke kans dat deze belang rijke wedstrijd door zal gaan. Een tweede belangrijke strijd is die tus sen D.O.G. en H.J.S.C, Beide zijn kan didaten voor de 2de plaats, zodat ook hier een spannend treffen tegemoet ge zien kan worden, waarbij we uiteindelijk Wittenskip is de kaptein, praktyk binne de soldaten. De jaargang 1933 eindigt met de vol gende uitroep van Thomasvaer in zijn samenspraak met Pieternel: Daarom met frisse moed weer voorwaats. Maakt U allen op voor nieuwe strijd. Alleen hij, die optimist kan blijven. Heeft succes te allen tijd. Dit was een politieke bijeenkomst, maar ook geen officiële, al waren er op deze zg Pan-Afrikaanse conferentie heel wat regeringspersonen aanwezig. De confe rentie besprak vooral het vraagstuk van het kolonialisme en het racisme en had dus een min of meer propagandistische inslag de Algerijnse rebellen regering was ook vertegenwoordigd maar tal van commentatoren achten het onjuist dat uit het Westen geen ver tegenwoordigers naar Accra waren ge zonden, al hadden die wel heel wat on aangename' dingen moeten slikken. Al gemeen waren de afgevaardigden van mening dat gestreefd moest worden naar onafhankelijkheid van geheel Afri ka, dat neutraal moest staan tussen de blokken van Oost en West. Over de wijze waarop de onafhankelijkheid van de nog niet vrije Afrikaanse landen en die zijn nog vele moest worden verkre gen, verschilde men nogal van mening, de ene groep keurde gewapende opstan dige bewegingen daartoe het middel, maar andere afgevaardigden, onder wie vertegenwoordigers van reeds vrije lan den, voelden uitermatie weinig voor ge weld. De delegaties namen met algemene stemmen het besluit tot alle landen ter wereld een oproep te richten voor een economische boycot var Zuid-Afrika, waarvan de regering in een uiterst kwade reuk bij deze conferentie stond wegens haar apartheidspolitiek. Nu hoeft deze regering zich misschien daar over thans niet zo’n grote zorg te ma ken, daar deze oproep thans elders in de wereld nie' zoveel weerklank zal vin den, op de duur, als er steeds meer Afrikaanse landen vrij worden, komt Zuid-Afrika, waar de gekleurde bevol king de blanke numeriek sterk over treft, waarschijnlijk toch in het gedrang. Dat Frankrijk zich zorgen maakt over hetgeen ter conferentie van Accra is be sproken, is begrijpelijk. Het tracht zijn Afrikaanse gebieden binnen een Unie te houden, welke moet bijdragen tot de politieke en economische glorie van het moederland, en het streven van de op de conferentie vertegenwoordigde Afri kaanse landen gaat precies in tegenover gestelde richting. Zij willen een soort Afrikaans Gemenebest, de Verenigde Staten van Afrika, onafhankelijk van maar niet noodzakelijk vijandig tegen over het Westen. Zoals bekend trachten Ghana en Guinea al meer leden te werven voor hun Fede ratie van Afrikaanse staten. Men moet zich overigens niet voorstel len dat de éénwording van Afrika van een leien dakje zal gaan. Men denke er alleen maar aan dat Nasser graag een leidende rol in een federatie zou spelen en Egypte dus te enigertijd waarschijn lijk in botsing zal komen met Ghana, waar premier Nkroemah een figuur is, waarmee niet valt te spotten, maar die door nog veel strijdbaarder en feller Afrikaanse nationalisten ter conferentie „een zetbaas van Londen” werd ge noemd. Tenslotte zit elk van de vrije Afrikaanse naties en die het nog zullen worden met het probleem hoe de inboor lingen uit hun stamverbanden los en te maken tot bewuste burgers van een mo derne staat, een probleem dat niet ge makkelijk is op te lossen en waarbij de stamhoofden een woordje hebben mee te spreken, dat niet altijd even wellui dend zal klinken in de oren van de Afri kaanse leiders van deze naties. O, zetel van ’t gemene recht, Uw levensdraad is thans beslecht. Hoevelen zijn er in Uw zaal veroordeelt tot een galgenmaal. Vaarwel gij oude dierbre zaal Vaarwel gij Vaarwel de Wij zijn je In Afrika zijn in deze overzichtsperiode twee conferenties gehou den, welke, nu de Berlijnse kwestie zo sterk de aandacht opeist, misschien niet het meest actuele nieuws vormen, maar toch een ontwikkeling aankondigen, welke van grote betekenis kan worden. In Kaïro kwam een economische conferentie van Afrikaanse en Aziatische landen bijeen. log tegen het Westen en trachten de Ver. Staten daarbij te treffen en dat land in produktie te overtreffen; in het vrije Europa wordt fel geageerd tegen de economische samenwerking van Klein Europa in de Euromarkt; de Azia tischAfrikaanse landen, waarvan vele nog wel economische bijstand van het Westen en sommige ook van het com munistisch blok genieten, trachten tot onderlinge economische samenwerking te komen; Engeland is bezig met een plan met de landen van het pact van Bagdad een gemeenschappelijke markt te vormen; in Venezuela tracht de nieu we regering met democratische in slag onder president Betancourt een nationale oliemaatschappij te stichten, waarin de maatschappijen, welke thans de enorme olierijkdommen van het land exploiteren, zouden kunnen deelnemen. Dit zijn Amerikaanse en EngelsNe derlandse maatschappijen, die als de president in zijn poging zou slagen, waarschijnlijk een niet onaanzienlijk deel van hun winsten zouden moeten afstaan. Voor Nederland is nog van uit zonderlijk belang, dat de Venezolaanse regering er naar wil streven dat de olie In het eigen land geraffineerd wordt, terwijl thans de raffinaderijen op Aruba en Curagao dat voor het grootste deel doen. lijke regel, dat de meerderheid die een crisis veroorzaakt ook probeert een nieuw kabinet te vormen. Daar prof. Romme de leider van deze meerderheid is, lag het voor de hand dat hij van H.M. de Ko ningin een opdracht zou krijgen. Dit is echter niet gebeurd, hetgeen alleen te verklaren is uit de adviezen die de frac tievoorzitters en de andere adviseurs aan H.M. de Koningin hebben gegeven. Hoe die adviezen luiden, is een geheim, maar uit redevoeringen is toch veel dui delijk geworden. Er was het volgende politieke beeld; de v.v.d. en k.v.p. wen sten vervroegde verkiezingen. De p.v.d.a., a.r. en de c.h.u. wensten eerst een nor male kabinetsformatie te beproeven. Dit eenvoudige beeld werd echter bemoeilijkt door de verklaringen van de v.v.d.- en p.v.d.a-leidefs, dat zij voor de volgende verkiezingen geen regeringsverantwoor delijkheid willen dragen. Zo bleven er twee mogelijkheden over. De eerste: de vorming van een rechts kabinet, bestaan de uit k.v.p., a.r. en c.h. Maar voor zo’n kabinet voelt prof. Romme niets, zodat ook dat tot de onmogelijkheden behoort. De k.v.p.-fractie is van mening, dat het rechtse kabinet te kort kan regeren (slechts anderhalf jaar) om successen te behalen. Dat dit kabinet felle bestrijding der socialisten zou ondervinden ligt voor de hand. En het griezelige is dat de rechtse coalitie in de Tweede Kamer slechts over een meerderheid van drie zetels beschikt. Zij is dus in vele gevallen afhankelijk van de v.v.d. En dat willen deze partijen niet. Want zij wijzen ook de tweede mogelijkheid afeen rechts kabinet, Nederland beleefd momenteel zijn meest merkwaardige kabinetscrisis. Het vierde kabinet-Drees is uiteengevallen: De socialistische ministers hebben hun ontslag aan H.M. de Koningin aangeboden en de niet- socialistische ministers hebben „slechts” hun portefeuilles ter be schikking gesteld. Daarop heeft de demissionaire minister van finan ciën, de heer Hofstra, verklaard alleen nog maar bereid te zijn die belastingontwerpen te behandelen, die hoogst noodzakelijk zijn. Het is heel duidelijk, dat het communistisch blok grote vrees koestert voor de voorziening van W.-Duitsland met Amerikaanse kernwapenen en zij schuiven het plan-Rapacki de zóne zonder dergelijke wapenen in Midden- Europa op de voorgrond en hengelen naar een topconferentie waarin de Russen echter niet over de hereniging van Duitsland op de basis van vrije verkiezingen willen praten; deze hereniging is een zaak alleen van de beide Duitslanden, zeggen zij. semi-gedemilitariseerde Midden Europese zóne is onaanvaardbaar voor het Westen, omdat ze in militair opzicht voordeliger is voor het Oosten dan voor het Westen, en een gesprek over deze onderwerpen lijkt op dit moment on vruchtbaar. Slechts als de Russen over totale ontwapening zouden willen pra ten zou een sfeer kunnen ontstaan, waar in alle vraagstukken min of meer oplos baar zouden worden, maar dat schijnt ondenkbaar, hoewel de Engelsen geneigd zouden zijn een poging te wagen. Het lijkt er echter op, dat de Sovjet Unie thans alles op haren en snaren wil zet ten om de Berlijnse kwestie op te los sen en te beletten, dat West-Duitsland kernwapenen krijgt. In het algemeen schijnt men daarom een sterke opvoe ring van de spanningen in Europa te verwachten; in een commentaar in de N. R. Crt. wordt zelfs het vermoeden uitgesproken, dat Finland, dat wegens zijn ligging uitstekend ingelicht kan zijn over de bedoelingen van Moskou, thans zozeer tracht bij de Russen alle verden king omtrent de Finse houding bij de Sovjet Unie uit te bannen, omdat men te Helsinki meent, dat een ernstige keer in de internationale politiek aanstaande is. Dat is geen plezierig geluid zo vlak Dat wil zeggen, alleen de tijdelijke ver hoging (en nu met één jaar) van de indirecte belastingen. Anders zouden te levisietoestellen, benzine, auto’s banden en motorrijwielen, plotseling op 1 janu ari a.s. goedkoper worden. Per 31 de cember lopen nl. alle wetsontwerpen af. De directe belastingen, zoals de verho ging van de vennootschapsbelasting en de vermogensbelasting, kunnen nog altijd in de loop van 1959 met terugwerkende kracht worden verlengd. De meerderheid van de Kamer, de k.v.p., a.r., c.h. en de v.v.d., was echter bevreesd, dat de socialistische minister van financiën alleen maar de wetsont werpen wilde behandelen die eventueel aan de minder draagkrachtigen ten goede zouden komen. Zij stond er op, dat mi nister Hofstra alle wetsontwerpen zou af handelen. De minister van financiën was daartoe niet bereid. Hij weigerde achter de regeringstafel plaats te nemen, waarop de socialistische fractie, na een tumul tueus politiek debat, eveneens de verga derzaal verliet. Het streven van de rechtse meerderheid werd echter een fiasco, want toen het eerste wetsontwerp in stemming moest komen, bleek dat er (door het vertrek van de socialisten en een deel der com munisten) niet voldoende leden aanwe zig waren om te kunnen stemmen. Zo was er dus in feite sprake van een dub bele crisis. .Nu een crisis met het demis sionaire kabinet-Drees. Direct na de val van het kabinet-Drees rees de vraag: wat nu? De mogelijkheden tot de vorming van een kabinet waren gering. Het is een normale staatsrechte- waarin ook liberale ministers zitting heb ben. Gezien het feit, dat er geen mogelijk heden waren om een kabinet te vormen moest er dus iets anders verzonnen wor den. De negen niet-socialistische minis ters hadden alleen maar hun portefeuil les ter beschikking gesteld. Zouden zij bereid zijn om als rompkabinet verder te regeren? Deze vraag heeft de vice- minister-president in het kabinet-Drees, Mr. Struycken, op informele wijze on derzocht. Het antwoord was negatief. Het rompkabinet, dat dan tot taak zou krijgen om vervroegde verkiezingen uit te schrijven, was daartoe niet zonder meer bereid. Eerst zou moeten blijken of er geen andere mogelijkheid tot formatie was. Die andere mogelijkheid heeft prof. Beel deze week onderzocht. Op het moment dj dit schrijven is het resultaat van iderzoekingen van informateur Beel niet bekend. Maar in vrijwel alle politieke kringen nam men aan, dat de breuk niet meer te krammen en te lijmen is. Ook zijn onderzoek zou dus op ver vroegde verkiezingen moeten uitdraaien. Het was alleen nog maar de vraag of dit zou moeten geschieden door het rompkabinet, dat formeel geformeerd zou moeten worden, of door het demis sionaire kabinet. In Haagse politieke kringen hield men er ernstig rekening mee, dat de pogingen van prof. Beel vrijdag a.s. definitief beëindigd zouden zijn. Op verzoek van de informateur heeft de Tweede Kamer dinsdag j.l. besloten de behandeling van de belastingontwer pen uit te stellen tot maandag a.s. Men hoopt dat dan een minister voor de Ka mer zal verschijnen, die bereid zal zijn de ontwerpen te verdedigen. Het is inderdaad de meest merkwaar dige crisis die ons land heeft gekend. In onze parlementaire geschiedenis zijn geen voorbeelden, die op deze situatie slaan. En het ligt daarom voor de hand, dat de huidige gang van zaken een kolfje naar de hand is van de staats rechtsgeleerden.

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1958 | | pagina 1