J I ■31 FRANSE BUITENLANDSE POLITIEK EN DE ALGERIJNSE KWESTIE Dr. L. Meinsma sprak over Qabe Sk üs hjoed p p to sizzen VERKIEZINGSCAMPAGNE KAN BEGINNEN „Kankervrees” roar Waarschijnlijk conferentie over Berlijn en Duitsland op komst Eenheid van de westelijke wereld blijft noodzakelijk Gouden filmpjes Frysk Orkest concerteerde Buitenlands Overzicht I STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND Uk - 8 - f 55e JAARGANG No. 6 VRIJDAG 23 JANUARI 1959 Hwat hat de belastingontwerpen is ont- bevolking in de grote GERRIT SCHULTE SPORTMAN VAN HET JAAR harte gelukgewenst Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward Administratie- en Redactie-adres; Marktstraat 13 Telefoon 451 - Na 18.30 uur 305 of 335 (K 5157) het optreden vaatziekten. Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal (bij vooruitbetaling) Giro 887926 Advertentieprijs: 13 cent per mm Ingezonden mededeli» gen dubbel tarief Handelsadvertenties bij contract reductie Jild is in goede tsjinner, mar in minne master. Bolswards Nieuwsblai Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong's Nieuwsblad Debré zeide dat de Gaulle’s aanbod de Algerijnse opstandelingen vrede der van kracht was, maar dat de alleen maar met hen wil praten wapenstilstand, niet echter over tieke status van Deze zinsnede sloot ding van staan. De beide prot. christelijke partijen zullen ongetwijfeld proberen hun afhankelijk heid tegen de „twee groten”, de K.V.P. en de P.v.d.A., te bewaren. Daarin heb ben zij gelijk. Want ook al zou het nog wel wat te zeggi van de verkiezingen k: belang zijn bij de komen de kabinetsformatie. Dat deze formatie weer lang kan duren moet daarbij niet uitgesloten geacht worden. De vervroeg de verkiezingen hebben in feite niets op gelost. Zij hebben de problemen alleen maar tot 12 maart a.s. uitgesteld. van de patiën- luist door de rebben we in een kabinet op brede basis nu zal lopen, valt na- als prof. 1952 deel uit maakt van brede-basis-kabinetten zal moeilijk dezelfde duidelijke taal kunnen en willen spreken als prof. Oud. En de heer Tilanus zal dat stellig ook niet doen hoewel beide partijen volledig de verantwoordelijkheid aanvaarden voor de breuk met de socialisten, die naar aanlei- W aar met het communistische blok voorlopig toch waarschijnlijk geen accoord valt te bereiken blijft de eerste zorg van het Westen zijn eigen eenheid. Deze wordt van vele zijden bedreigd; in de eerste plaats wel door de Franse hou ding. Maar ook van andere zijde. De En- gelsen mogen dan streven naar een Eu ropese vrijhandelszone aangehaakt aan de Europese Economische Gemeenschap binnenkort kernwapens zou maken. Dat kan een wenk zijn aan Washington om Peking te erkennen opdat het ook bij het overleg betreffende het verbod van kernwapens zal kunnen worden betrok ken. Maar het kan ook getuigen van Russische vrees dat China buiten dit overleg zal worden gehouden, omdat de kolossale bondgenoot van kernwapens voorzien, zelfs Moskou wel eens te mach tig zou kunnen worden. Er zijn diplo maten die zich al afvra: stelling Oost-West well j t 1 1 1 1 1 L 1 tijd niet zal verschuiven naar een tegen stelling tussen het blanke ras ener- en d_ gekleurde rassen anderzijds. De C.P.N. zal in ieder geval worden aangevoerd door partij sekretaris Paul de Groot. Maar wat zal de Brug-groep doen? Waarschijnlijk komen de rebelle rende communisten met een eigen lijst uit. Wagenaar, in de oorlog bekend als „blonde Freek” van de Raad van Verzet, zal dan lijsttrekker worden. Men neemt dus aan dat de naam van deze verzets strijder het beter zal doen dan die van kan rekenen, met een eigen komen? Dat zou betekenen Concertzaal de Doele. Grote variërende voorstellingen door de Koninkl. Electro Bioscope Exploitatie. Enige hoofdnum mers: De wraak ener zigeunerin, drama; Roversbende van Lammetje Zondag; Broederliefde, dramatische schets uit het volksleven; De dame met de baard, zeer komisch; Het ontplofbare kalf, dave rend lachsuccesDe twee wezen; Van Dam zijn vrouw is op de loop (grote komische scene). De voorstellingen wor den opgeluisterd door uitstekende piano muziek. Slechts 5 dagen. De eerste avond had men met de Electro Bioscope een tegenslag, daar de machine die het licht moest voortbrengen niet werkte. Het duurde tot ver in de nacht voordat men het euvel had gevonden. landen elk vijftig afgevaardigden zouden hebben, tot het tot de hereniging zou ko men. We zijn overtuigd dat die hereni ging dan nooit zal komen, of door de sovjetisering van geheel Duitsland. Dat Ulbricht poeslief deed tegen het Westen inzake de toegang tot W. Ber lijn was alleen omdat hij hoopt dat het Westen dan de Oost Duitse regering zal erkennen, maar daarop is geen kans. Als het Westen, tegen de zin trouwens van W. Duitsland, deze souvereine rechten zou toekennen zou dat de toestand nog maar verwarder ma ken en men zou verraad de O. Duitse bevolking, De lezing werd met intense belangstel ling door de aanwezigen gevolgd. Voorzitter Westra was dan ook zeker de tolk van allen in zijn dankwoord aan de spreker en na een aansporing om, het Groene Kruis te steunen door het lid maatschap werd deze bijeenkomst geslo ten. (Euromarkt) om de economische eenheid te bevorderen, met hun verbod aan de K.L.M. om 2 vluchten per week op Sin gapore te maken, geven zij blijk van een protectionisme volkomen in strijd met dit streven. Zucht naar protectionisme heerst er ook in W. Duitsland, waar overwogen wordt een heffing op de koleninvoeren te leg gen, nu het zelf met grote kolenvoorra den zit. Natuurlijk heeft ook het oostelijk blok zijn onderlinge moeilijkheden maar men merkt daar naar buiten niet zo veel van. Een er van is misschien even om de hoek komen kijken toen Mikojan ergens in de Ver. Staten zeide dat ook Rood China Het heeft er misschien een ogenblik ob geleken dat West Duitsland ge dwongen zou worden in het zog van Frankrijk te gaan varen. Dat was toen minister Dulles openlijk, naar aanleiding van het bezoek van Mi kojan aan Washington, verklaarde dat er ook andere wegen waren dan via vrije verkiezingen om tot een hereniging van Duitsland te komen. De Duitse minister president, dr. Adenauer, was over deze uitlating even verstoord als verontrust en vroeg te Washington opheldering, waar na Dulles zijn verklaring haastig liet af zwakken. Hij heeft het ook kennelijk niet zo erg bedoeld en waarschijnlijk alleen het ter rein wat willen effenen voor een voort zetting van het gesprek met Moskou om eens na te gaan hoever de Russen in de kwestie der hereniging willen gaan. Dat zal echter niet ver zijn: dat schijnt ook wel uit de gesprekken tussen Eisenhower en Dulles met Mikojan te zijn gebleken, de Russen willen Duitsland het liefst ver deeld en geneutraliseerd houden en de confederatie is het verst waartoe ze wil len gaan. Dat bleek ook nog eens uit de verklaringen van Ulbricht, de secretaris van de Oost Duitse communistische par tij die in het centrale comité van die partij zeide dat de O. D. regering bereid was het Westen op elke mogelijke wijze de toegang tot een eventuele W. Berlijn- se vrijstad mogelijk te maken als het Westen het Russische voorstel inzake Berlijn aannam. In de confederatie moest een parlement komen waarin beide Duits- rechtse kabinet, eventueel met medewer king van liberalen, geformeerd moeten worden, dan is dit voor de A.R. en de C.H. ook niet zo eenvoudig. Vraagstuk ken als de algemene kinderbijslagwet, de voetbaltoto en de subsidie kerkbouw (om er maar enkele te noemen) worden in kringen der K.V.P. heel anders beoor deeld dan in protestants kerkelijke kring. Dit betekent in concreto dat aan het rechtse kabinet evengoed compromissen ten grondslag moeten liggen als aan het kabinet op brede basis. En dat is volko men begrijpelijk, want geen enkele partij is nu eenmaal in staat om een kabinet te vormen. Over al deze vraagstukken zal het nodige gezegd worden. Het is inte ressant daarop te daarbij gelukkig want de uitslag zeer zeker van Gerrit Schulte is op zijn 43ste verjaardag in Tivoli te Utrecht tot sportman van het jaar uitgeroepen. Foto: Gerrit Schulte wordt van 1 door zangeres Mieke Telkamp. aan 1 om een dapperen te sluiten nog steeds i_, i_ regerjng over een de poli- Algerije. 1t aan bij wat de Gaul le in een boodschap, bij de opening van de zitting voorgelezen, over deze kwestie zeide, nl. dat de pacificatie en de omvor ming van Algerije de onmisbare voor waarden zijn voor een politieke oplossing die alleen maar zal voortkomen uit een algemene verkiezing. De Franse regering stelt zich de oplos sing dezer kwestie dus blijkbaar zo voor dat eerst de opstand zal moeten eindigen of door overleg of door geweld, daarna zou getracht worden het Algerijnse volk economisch te verheffen, zowel door op offeringen van het moederland als uit de rijkdommen welke de nu aangevangen exploitatie van het Sahara zou gaan op leveren. En eerst daarna zouden de Al gerijnen in de verwachting dat zij dank baar zullen zijn voor de Franse inspan ning om hen economisch te verheffen mogen stemmen over de status van hun land. Met een dergelijke procedure gaan echter jaren heen en wie de ontwikkeling in andere vroegere gekoloniseerde gebie den heeft gevolgd, weet dat de volken in zulke landen daarvoor het geduld niet meer kunnen opbrengen. Men streeft er naar onmiddellijke onafhankelijkheid en dat zal ook in Algerije wel blijken. De oorlog zal er voorlopig wel worden voortgezet en deze zal dus ook een druk blijven uitoefenen op de Franse schat kist. Wel heeft Debré met de overweldi gende meerderheid van 453 tegen 56 stemmen het vertrouwen gekre gen van de Nationale Vergadering maar dat lost de binnenlandse moei lijkheden van Frankrijk ook niet op en zolang bovendien de Algerijnse kwestie niet is geregeld in een voor de Algerijnen werkelijk bevredigen de zin blijven de Franse betrekkin gen met Tunesië en Marokko ge- sbannen en zal de exploitatie van ae Sahara, waarop deze landen ook aanspraak maken moeilijkheden op leveren. Vaag en bijna onheilspellend waren ook Debré’s uitlatingen over de eigenlijke buitenlandse politiek. Hij leverde bedek te kritiek op Frankrijks bondgenoten in de Navo door te zeggen, dat men niet in Europa bondgenoten kan zijn en tegelijk elkaar in het Middellandse zeegebied te genwerken. De Franse regering, aldus Debré, heeft de plichten begrepen die er voor haar voortvloeien uit het Atlanti sche bondgenootschap: Frankrijk moet een militaire atoommogendheid worden en de bondgenoten zullen het onverge lijkelijke strategische belang moeten er kennen van Frankrijks positie in het Mi ddellandse-zeegebied „De regering zal voortgaan met het stre ven van de regering-De Gaulle naar een herziening en een reorganisatie van de Navo. Tenslotte moet de Navo zonder ophouden doen blijken, dat zij bereid is tot coëxistentie. Deze is een "noodzaak en zal het steeds meer worden. De waar de van de Navo zal bepaald worden door dit beslissende bewijs, of de bondgeno ten krachtig genoeg zullen zijn om een evenwicht te doen ontstaan tussen Oost en West”. Eigenlijk betekent dit citaat dat Parijs niet bereid is van harte aan het Navo- pact m.ee te werken als de partners in dat pact het niet steunen in zijn Algerijnse politiek. En dat kunnen de bondgenoten niet, Engeland noch Amerika. Engeland heeft een veel verstandiger houding dan Frankrijk tegenover zijn eigen vroegere koloniale gebieden aangenomen en de Ver. Staten zijn tegen elke kolonialê ver houding, welke de regering de Gaulle- Debré, als de tekenen niet bedriegen wil handhaven. En dat West Duitsland om van de andere, minder betekenende Navo-part- ners maar niet te spreken bereid zal zijn Frankrijk in een avontuur te vol- 3e week jan. 1909. De eerste Friese vliegmachine is in Mant- gum gebouwd door de heer H. Idserda, elektrotechnicus aldaar, ’t Model voor proef vervaardigd uit stevige bamboe stokken en linnen kon bij een lengte van 2 m en een vlucht van 1 m, 12 kilo dra gen. Het geheel vertoont veel overeen komst met twee achterelkaar vliegende zwanen. De genomen proeven slaagden naar wens. Volgende week zullen de partijen officieel hun kandidatenlijsten moeten indienen. En dan zal de verkiezingscampagne kunnen begin nen. Men weet dan precies hoeveel partijen er aan de verkiezings- veldtocht zullen deelnemen en welke personen er kandidaat zijn gesteld. Tot op het moment, dat wij dit schrijven, is het bijvoorbeeld nog steeds dubieus of er één of twee communistische partijen voor het kiezersvolk zullen verschijnen. Buitengewoon jammer moet ’t genoemd worden, dat er dinsdagavond voor het concert van het Frysk Orkest geen gro ter belangstelling bestond. Was bij een vorige gelegenheid de Doele geheel bezet, thans was dit slechts voor de helft het geval. Gelukkig heeft deze slecht bezette zaal niet remmend gewerkt op de wijze, waarop het orkest ’t programma bracht. Dit toonde een weloverwogen opbouw, met vooral wat klankvolume betrof de climax aan het einde. Het programma werd geopend en ge sloten met werken van Nederlandse com ponisten. Een groot succesnummer was verder de suite uit het ballet „De Noten kraker” van P. I. Tschaikowsky. Bewonderenswaardig achten we verder de gratie en de dynamiek, de beheerst- I heid en de tact waarmede de dirigent, De Franse premier Debré heeft vorige week aan de Nationale Ver gadering zijn regeringsprogramma voorgelegd en het verdedigd. De aandacht van het buitenland was in het bijzonder gevestigd op wat Debré over de Algerijnse kwestie zou zeggen en over de Franse bui tenlandse politiek. Op beide punten gaven zijn uitlatingen geen reden tot optimistische verwachtingen. gen dat beide landen losser van de Navo zou kunnen maken in een poging geza menlijk een soort derde macht op het Europese vasteland te vormen, is niet te geloven. Tegenover een kolossale macht als het Sovjetblok is elke verbrokkeling van het Westen uit den boze. Gortzak, die echter vooral in Amsterdam nog op ruime aanhang Maar zal deze groep ook programma 1 dat zij de breuk met de C.P.N. onher stelbaar acht. Het is natuurlijk een ondoenlijke zaak om de uitslag van de verkiezingen te voorspellen. Nog altijd zijn velen van mening, dat de verkiezingen in ons land niet interessant zijn, omdat er toch niets verandert. Het systeem van de evenredige vertegenwoordiging heeft de levendig heid uit de politiek gehaald, zo wil men soms doen geloven. Toch is dat niet waar. Het is merkwaardig hoeveel verrassende verkiezingsuitslagen er de laatste jaren zijn geweest. Denk maar aan de enorme overwinning van de P.v.d.A. in 1956. Denk ook maar aan de enorme nederlaag die deze partij in 1958 heeft geleden bij de verkiezingen voor de gemeenteraden en provinciale staten. Denk aan het wis selvallige succes van de V.V.D., die nu voor de moeilijke opgave staat minstens het resultaat van 1958 te moeten evena ren. Neen, verkiezingen zijn werkelijk niet zo tam als men soms doet voorko men. Veelal kwamen deze klachten dan ook voort uit de wetenschap dat na de verkiezingen toch weer een kabinet op de een of andere brede basis (dus ieder geval de samenwerking tussen K.V.P. en P.v.d.A.) zou worden gefor meerd. Nu de P.v.d.A. in oppositie is tegen het huidige kabinet-Beel liggen de kaarten echter enigszins anders. Prof. Romme heeft in het laatste Kamerdebat met gro te nadruk verklaard dat hij persoonlijk de samenwerking met de socialisten op prijs zou stellen. Daardoor gaat hij de verkiezingen in als de man van de brede basis. Prof. Romme kan dit ook gemak kelijk doen, want zijn partij was de enige „regeringspartij”, die verleden jaar nog enige winst wist te behalen. De winst ging toen naar de K.V.P. en vooral naar de oppositiepartij: de V.V.D. De socialisten hebben bij monde van hun partijvoorzitter, de heer Vermeer, het verkiezingsparool reeds uitgegeven: tegen een rechts kabinet en links af. Het zal voor een belangrijk deel van de verkie zingsuitslag afhangen of de P.v.d.A. weer bereid zal zijn het regeerkasteel te beklimmen. Gezien de radioredevoering van oud-minister-president Drees is de lust bij de socialisten om dit weer te doen minder groot. De liberale lijsttrekker ,Prof. Oud, heeft De liberale lijsttrekker. Prof. Oud, heeft heer Romme) geen twijfel laten bestaan. Hij heeft verleden week vrijdag in Arn hem verklaard, dat de V.V.D. in geen geval zal deelnemen aan een regering, waarin ook socialisten zitting hebben. De P.v.d.A. en de V.V.D. gaan dus de ver kiezingen in met een strijd tussen „links” en „rechts”. Het is duidelijk dat de beide prot. christelijke partijen weer een sleu telpositie innemen. De C.H.U. heeft dit in 1956 ook ge daan toen zij niet bereid bleek (althans de heer Tilanus niet) mede te werken aan een rechts kabinet, houding van deze partij dat jaar weer gekregen. Hoe dit nu zal lopen, valt tuurlijk niet te zeggen. Een man Zijlstra (A.R.), die sinds 1952 deel uit van brede-basis-kabinetten zal In de Ver. Staten en Engeland waar men denkt aan een conferentie der ministers van buitenlandse zaken der vroegere ge allieerden, nu een antwoord moet worden gegeven op de Russische nota inzake Ber lijn en de Duitse confederatie, meent men dat ook Oost- en West-Duitsland daar vertegenwoordigd kunnen zijn maar slechts door deskundigen, op welke wijze men alweer de erkenning van de O. Duitse regering vermijdt. Op die conferentie zou men dan, zo schijnen de grote Westelijke ge allieerden de Russen te willen voor stellen: Berlijn, de hereniging van Duitsland en de Europese veilig heid welke met de Duitse kwestie ten nauwste is verbonden, kunnen behandelen. We hebben in een vorig overzicht reeds gezegd dat een dergelijke conferentie waarschijnlijk een vrij hopeloze zaak zou worden. De standpunten liggen te ver uiteen om te kunnen verwachten dat men het eens wordt. De inzet is eigenlijk het Europees machtsevenwicht en op dit ge bied staat het Westen praktisch met de rug tegen de muur. De 47 W. Duitse geleerden die zich dezer dagen tot de W. Duitse regering richtten met het voorstel dat Bonn het initiatief zou nemen voor een ander voorstel, nl. dat men als punt 1 zou con fereren over de afschaffing der kern wapenen, punt 2 de beperking der ge wone bewapening en punt 3 de Duitse hereniging op basis van vrije verkiezin gen, zien stellig het gehele vraagstuk zui verder, maar de Russen dromen nog van expansie ook in Europa en zolang zij die droom niet opgeven, belooft ook 'dit idee niets vöor de nabije toekomst. Oproep sollicitanten voor de betrekking van jongste klerk ter secretarie. De belo ning bedraagt hopgstens f 150 per jaar. Uit een opstel: Brutus en Cassius ver moordden Ceasar op een wijze, die voor de gezondheid van de grote man zeer schadelijk was. Te Witmarsum circuleert een lijst ter te kening om bij de gemeenteraad aan te dringen op betere drink- en spoelgele- genheden. Dr. L. Meinsma, directeur bureau centr. kanker registratie, leider van enige we tenschappelijke enquete’s en sekretaris van de wetenschappelijke raad van de kankerbestrijding, geboren Makkumer, sprak op uitnodiging van het Groene Kruis in hotel de Prins met als onder werp „Kankervrees”. Voorzitter Westra van Wons heette allen, en in het bijzonder de spreker van de avond, hartelijk welkom en toonde zich zeer vérheugd over de grote opkomst. Daarna werden enige mooie kleurenfilms vertoond: „De wijkzusters in Amerika” en een film over de wereldgezondheids- dienst. Dr. L. Meinsma kreeg nu het woord. Nadat de spreker in het kort de gewel dige betekenis van het werk van de Kruisverenigingen had uiteengezet begon spreker met vast te stellen, dat de ziekte kanker de laatste jaren in het centrum van de belangstelling is gekomen omdat tal van andere ziekten thans te genezen en door middel van vaccinaties te vermij den zijn. Een gevolg hiervan is, dat de bevolking een hoog leef tij dsgemiddelde heeft bereikt en omdat de kanker meestal op hogere leeftijd optreedt, treedt dit ziektebeeld steeds meer op de voorgrond. Het onderzoek naar het ontstaan van kanker is dankzij de stichting van het Koningin Wilhelminafonds op veel rui mer schaal dan voorheen mogelijk ge worden. En hoewel nog veel vraagstuk ken liggen te wachten, is toch bereikt, dat ook vele belangrijke gegevens om trent oorzaken en mogelijke oorzaken zijn verzameld. Omtrent de behandelingsmogelijkheden worden tal van nieuwe wegen bewan deld en het is van belang vast te stellen, dat zeker een derde deel ten bij de huidige kennis zijn te gene zen. Dit feit is te weinig bekend helaas en heeft tot gevolg, dat velen menen dat kanker altijd ongeneeslijk is. Op zichzelf werkt dit de uitermate scha delijke invloed van kankervrees nog extra in de hand, zodat vaak te lang met klach ten wordt rondgelopen, die ongetwijfeld de genezingskans vermindert, omdat het abnormale celdelings proces zich onder tussen voorzet. Om deze redenen advi seert de spreker zijn gehoor om klachten niet te verontachtzamen omdat in de eer ste plaats deze klachten niet behoeven te wijzen op kanker maar ook indien dit wel het geval zou zijn, kostbare tijdver lies grote bezwaren heeft. Vertrouwen in de artsen en niet in kwak zalvers is hierbij van doorslaggevende betekenis. Daarnaast meende spreker een beroep te moeten doen op de ouders. Hij adviseer de met klem de jeugd te weerhouden van het roken van eigaretten omdat voldoen de gegevens wijzen op een relatie tussen het sigaretten roken en het optreden van longkanker, en hart en vaatziekten. Kanker betekent in vele gevallen een zeer ernstig lijden en jaarlijks sterven in Ne derland 17.000 inwoners aan deze ziek te. De ergste vijand van de kanker is momenteel de kankervrees. De betekenis van deze lezing is deze vrees te vermin deren door te wijzen op de genezings- kansen op het feit dat kanker niet bet smettelijk geacht wordt en er geen duide lijke bewijzen zijn aan te voeren dat kan ker erfelijk is. De strijd tegen kanker wordt voortgezet waarbij de morele sleun van de bevol king in al zijn geledingen onontbeerlijk zijn. de komende maanden ongetwijfeld nog te letten. De kiezer heeft ;en :an Oost Duitse regering verwarder plegen jegens die haar rege ring slechts duldt onder Russische dwang. igen of de tegen- lice thans de we reldpolitiek beheerst, binnen afzienbare de stelling tussen het blanke rassen i 71' w

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1959 | | pagina 1