CYPRUS: GEZOND VERSTAND WON HET VAN CHAUVINISME TWEEDE KAMER BEHANDELDE DEFENSIEBEGROTING Qabe SI’roar üs hjoed p p to sizzen 1 Buitenlands Overzicht De stakingsgolf in België Hwa’t it lést laket De nationalisaties in Indonesië Voetbal Socialisten tegen modernisering van onze kruisers STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND Gouden filmpjes No. M 55e JAARGANG VRIJDAG 20 FEBRUARI 1959 Hwat hat Uit KAMEROVERZICHT worstelin de Amerikaanse EERSTE EXEMPLAAR VAN BOEK „KINDEREN VAN ONS EIGEN VOLK” AAN MINISTER KLOMPE AANGEBODEN Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward Administratie- en Redactie-adres; Marktstraat 13 Telefoon 451 - Na 18.30 uur 305 of 335 (K 5157) onder de Griekse ortho- door Abonnementsprijs f l 90 per kwartaal (bij vooruitbetaling) Giro 887926 Advertentieprijs: 13 cent per mm Ingezonden mededeli. gen dubbe tarief Handelsadvertenties bij contract reductie Trije tüke plysjes hien’ de akkefysje lykwols daliks troch. Yn in ommesjoch, Rieden hja dêrhinne, foar de jonges binnen kroepen, handlch-glêd op ’e kassier syn bêd. Trije liepe jonges, tink’: De büt is fongen, jow’, fluch oan ’e skrep, de kassier in mep, tr.je füsten slaen, ja plysjes yn piama in forheftich lüd spring’ har op ’e hüd. Trije tüke plysjes dy’t tofreden gnyskje efkes hangenden. moai, jim wurk is dien, it hie wol better kinnen der is niks fortsjinne stap yn, gean mei üs in setsje ütfanhüs. Trije liepe jonges, niks meat yn ’e ponge, tochten: To Maeslan gryp’ wy in fette kans Banken binn’ noait earm hwa soe üs der keare? kom, ’t is m?r in grap, it slagge altyd knap. Ja, sa rint it faken de jonges ha bliid lake lykwols, it sprekwurd seit as in wiersteand feit: dy’t it léste laitsje, kin har it langst formeitsje. PYT het uitgege ,lië de Offers binne allinne dan mar pynlik, as de leafde net great genóch is. De winter is weer voorbij en al zullen nog niet alle velden uespeelbaar zijn, wel is het zo goed als zeker, dat de voet bal in diverse plaatsen weer over het groene tapijt zal rollen. In de zaterdagmiddagcompetitie gaat Heerenveense Boys weliswaar aan het hoofd, maar H.J.S.C. en D.O.G. zijn hier ook nog 2 kanspaarden en daar beide ploegen tegen elkaar moeten aantreden, belooft dit het belangrijkste treffen te worden. De Wolvegaasters zijn mis schien technisch iets beter, maar HJSC heeft het terreinvoordeel, zodat ons in ziens de kansen vrijwel gelijk staan en er daardoor alles voor te zeggen is een gelijk spel te voorspellen. Een tweede belangrijk treffen is Oever- zwaluwen-C.V.V.O. Beide ploegen staan onder aan de ranglijst, waarvan ’t Lem- ster C.V.V.O. verreweg het laagst geno teerd staat. Winnen de bezoekers, dan is er voor hen nog een klein lichtpuntje, maar wanneer de Koudumers aan het langste eind trekken, is er geen redding meer mogelijk. We vrezen voor de be zoekers het ergste. de verhouding Europese en A der invoervergunningen voor Amerikaan se kolen worden uitgereikt. Nu de Westduitse regering heeft beslo ten de invoer van Amerikaanse kolen te beperken, is namelijk de vrees ontstaan, dat de Amerikanen zullen trachten hun kolen via Rotterdam te loodsen. Dat zou betekenen dat Nederland met grote voor raden Amerikaanse kolen komt te zitten, terwijl er ook bij onze mijnen grote voor raden zijn. En van daaruit krijgt de Cyprus-kwestie ook het grote belang voor de wereld. Na tuurlijk is het voor de enige honderd duizenden tellende bevolking van Cyprus gelukkig dat de periode van de ver schrikkelijke terreur achter de rug is en dat de Griekse en Turkse inwoners er nu waarschijnlijk in vrede zullen samen leven, maar voor de wereldpolitiek is van veel meer betekenis dat de zuidelijke Schakels van de Navo nu weer hecht kun nen worden samengesmeed, terwijl bij de getroffen regeling Engeland zijn mili taire bases op het eiland behoudt, en nu temidden van een bevolking welke Lon den niet meer vijandig gezind zal zijn. Griekenland en Turkije hebben blijkbaar ingezien dat hun positie in wereld politiek opzicht te gevaarlijk verzwakt Zou worden bij het voortwoekeren van het gezwel en bij de regeringen te Athe ne en Ankara heeft het gezond verstand het dus gewonnen van het chauvinisme. Voorts heeft Indonesië besloten de on der beheer gestelde Nederlandse onder nemingen te nationaliseren. Kennelijk ’n poging om de moeilijkheden te ontgaan welke de af zet van de produkten dezer ondernemingen anders zou ondervinden als ze op de markten buiten Nederland worden aangeboden, ze zouden dan door de directies van de ondernemingen in be slag kunnen worden genomen. Nationalisatie is echter volkenrechtelijk erkend mits tegen schadeloosstelling. Hier zit de juridische knoop, nl. de vraag: is nationalisatie tegen een schade loosstelling, waarvan de betaling afhan kelijk is gesteld van een voorwaarde waarop de onteigende geen invloed kan oefenen, nl. de overgave van Nieuw Gui nea, volkenrechtelijk geoorloofd? 4 paar schoenen (2 paar heren en 2 paar dames) samen voor slechts f4,75. we dit schrijven, nog niet, want er is thans een conferentie van alle betrokken en militair door Grivas, een Grieks of ficier, voerde een gruwelijke terreur en de Engelsen namen daartegen harde maatregelen. Maar Londen trachtte aanhoudend door overleg tot een oplossing te komen doch telkens liep dat uit op een mislukking omdat Griekenland nu eens en dan weer Turkije niet accoord konden gaan met de de Engelse voorstellen. De gebondenheid van de Franse aandacht en de Franse strijdkrach ten aan Noord-Afrika wekt in het Westen ook bezorgdheid omdat dit Parijs belemmert in zijn taak in Europa. Een taak, welke op zich zelf al zwaar is nu vrij spoedig door de Westelijke Grote Drie met Rusland zal moeten worden onderhandeld over de Duitse kwestie. De Ver. Staten, Engeland, Frankrijk en ook W. Duitsland hebben thans geantwoord op de Russische nota inzake W. Berlijn. De antwoorden lopen iets uiteen doch komen er op neer dat men met Moskou wil onderhandelen over de gehele Duitse kwestie; de Grote Drie menen dat op een conferentie met Rusland over deze zaak, ook Duitsland in een of andere vorm zal vertegenwoordigd moeten zijn. Haast wel zeker is het dat minister Dul les Amerika niet op deze conferentie zal vertegenwoordigen, hij zal door zijn ziek te kanker waarschijnlijk genood zaakt zijn zijn ambt op te geven. Een zwaar verlies is dit voor het Westen ze ker. Dulles moge dan in veler ogen fou ten gemaakt hebben, zijn onverzettelijke houding jegens de Russen is waarschijn lijk de enige juiste. En het is niet zeker dat deze houding door zijn eventuele op volger zal worden gehandhaafd gezien de stemming in de Senaat, waar men ons te veel praat over een gedemilitariseerde zóne in Europa. Dulles kon uitstekend met de even nardnekkige en onverzette lijke Adenauer 4en zelfs de Duitse soc. dem, die een andere politiek dan die van de Navo ten opzichte van de Duitse kwestie en Moskou willen, tonen toch wel enige schichtigheid voor een moge lijke verandering van A-'h- van Rotterdam houdt te pleidooi voor de afschaf arbeid en de wettelijke tien-urendag. Meidoorntje. Hoog fijne 3 cents sigaar. Prima handwerk. Tenslotte Indonesië. De minister van buitenlandse zaken Subdndrio is in Australië op bezoek geweest en heeft er over allerlei zaken gespro ken. Natuurlijk ook over Nederlands Nieuw Guinea. De Cyprus-kwestie schijnt een oplossing nabij. Dat is goed nieuws voor de Cyprioten, of zij dan van Griekse of Turkse origine zijn, goed nieuws ook voor Griekenland en Turkije, welke landen haast op voet van vijandschap verkeerden vanwege deze kwestie. En goed nieuws ook voor het Westen. Griekenland en Turkije zijn beide lid van de Navo, maar het uitblijven van een oplossing van de Cyprus- kwestie, wekte te Athene een zodanige onlust jegens Turkije en En geland, dat ze als een sterke verzwakking van het Westelijk bond genootschap moest worden gezien. Opmerkelijk is overigens dat een kwestie, welke principieel eigen lijk deze beide landen niet aan ging, doch in wezen er een was tussen Engeland en de bewoners van zijn kolonie Cyprus door hen moest worden opgelost. Dat kwam om twee redenen: In de eer ste plaats omdat het eiland bewoond worat door een meerderheid van Grieks orthodoxe Cyprioten, wier liefste wens is aansluiting bij Griekenland en een minderheid van Mohammedaanse Cypri oten die zich met hand en tand tegen deze aansluiting wilden verzetten; het is duidelijk dat deze situatie moest lei den tot de bemoeienis van Griekenland en Turkije met deze zaak, temeer omdat Cyprus een strategische positie inneemt. Het ligt vlak voor de Turkse kust en het spreekt dat de Turken het daarom niet in handen van de Grieken wilden zien. Zij wisten dat zij van Engeland niets te vrezen hadden, maar waren niet zo ze ker van Griekenland. Toen zich op het eiland een ondergrond se beweging openbaarde, die door terreur de aansluiting van Cyprus bij Grieken land van Engeland trachtte af te dwin gen kwamen ook de Turken in het ge weer. Sedertdien is het eiland aan onlusten ten prooi geweest. De Griekse verzetsbeweging, geestelijke leiding van de Grieks. doxe bisschop Makarios, spoedig de Engelsen van het eiland verbannen, Bolswards Nieuwsblad Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad Maar hoe dat ook zij, het zal voor het Westen een geluk zijn als de rust hier weerkeert. In het bijzonder omdat in deze hoek van de wereld rond de Mid- delandse zee weer stormkoppen aan de hemel zijn verschenen. Moskou heeft zeer dreigende taal tegen Perzië gesproken, dat Russische pogingen afwees om tot een vriendschaps- en non agressiepact met dat land te komen, en het los te weken uit het Bagdadpact en onder het mom van economische hulp verlening vaste voet in Perzië te krijgen. Zoals bekend is Teheran wel doende een hechter band op militair en economisch gebied met Amerika te sluiten. Tegen over dit voor het Westen niet ongunstige nieuws staat dat het olierijke Irak wel degelijk een flink brok Russische econo mische hulp en wapenleveranties heeft aanvaard plus een zending instructeurs. Al verzekert premier Kassem dat zijn land neutraal naar beide kanten wil zijn en ook van de V.A.R. van Nasser onaf hankelijk wil blijvea, het zal hem toch steeds moeilijker vallen zich de commu nisten van het lijf te houden, die sterke aanhang in zijn land hebben. Maar ook Nasser heeft die in Irak en het ziet er naar uit dat binnen afzienbare tijd zich tussen deze groeperingen een worsteling om de macht zal ontwikkelen welke ook het Westen niet onverschillig kan laten. Het is wel heel jammer dat onder deze omstandigheden de Weste lijke betrekkingen met de Arabische lan den zo ongunstig be-invloed worden door de Franse politiek ten opzichte van Algerië. Op een verzoening van de Gaulle’s regi me met de opstandelingen lijkt het niet, de oorlog woedt voort. De extremistische Franse kolonisten in Algerië hebben pre mier Debré bij zijn bezoek echter met scheldwoorden overladen omdat de Gaul le zich niet duidelijk voor oplossing van Algerië in het moederland heeft uitge sproken en de generaal heeft het ook maar moeilijk met echte binnenlandse vraagstukken. Hij is nogal koel door de ig van Zuid-Frankrijk ontvangen bezoek daar, vanwege de sterke der prijzen sedert de devaluatie frank. Het regime de Gaulle ‘t in te boeten en sommige commentatoren menen zelfs dat met Tunesië om de aandacht af te lei- Ïn de rolzaal in Den Haag is dinsdagochtend aan de Minister van Maat schappelijk Werk, Mej. Dr. M. A. M. Klompé, het eerste exemplaar aan geboden van het boek „Kinderen van ons eigen volk”, een nationale uitgave over de repatriëring, waarvan de baten ten goede zullen komen aan het centraal comité van particulier en kerkelijk initiatief ten behoeve van gerepatrieerde», het C. C. K. P. De foto laat zien hoe de Minister het boek ontving uit de handen van de 11-jarige Corrie Steensma uit Baarn, de jongste medewerkster aan de uitgave. Het moet dan ook een zwaar te verteren brok voor Londen zijn dat, terwijl het zelf geen oplos sing kon bereiken, vertegenwoor digers van Griekenland en Tur kije te Zurich bijeengekomen, nu de Engelsen een oplossing voor een Britse kolonie op een presen teerblaadje aanbieden. Enige Engelse nationalistische bladen zijn daarover dan ook allerminst te spre ken, maar we vermoeden dat de Engelse regering tenslotte maar blij zal zijn van de kwestie af te komen. Helemaal zeker is dat trouwens, terwijl partijen te Londen gaande om de zaak helemaal in kannen en kruiken te gieten. Het plan beoogt dat Cyprus een repu bliek zal worden, welke zich nimmer zal mogen aansluiten bij Griekenland of Turkije, president van de republiek zal een Grieks Cyprioot zijn, vice- presi dent een Turks Cyprioot, die een recht van veto krijgt op besluiten welke scha delijk zouden kunnen zijn voor de Turk se minderheid. De Grieks-Cypriotische en Turks-cypri- otische bevolkingsdelen krijgen elk een soort parlement en daarboven komt dan weer het parlement van de gehele bevol king waarin dus de Griekse Cyprioten een meerderheid zullen hebben. Het lijkt nogal ingewikkeld. De onafhankelijkheid vanhet eiland zou gegarandeerd worden door Engeland, Griekenland en Turkije, waaruit we af leiden dat Cyprus volgens het oorspron kelijk plan niet binnen het Gemenebest zou blijven; was dat wel het geval dan zou een Griekse en Turkse garantie te Londen als iets vernederends gevoeld worden. Zoals hierboven reeds is gezegd mag En geland zijn militaire bases op het eiland houden, maar er schijnen nog moeilijk heden te zijn over de kwestie of deze bases onder Engelse souvereiniteit zullen vallen dan wel onder de Navo regime. -even communiqué blijkt, dat Australië cle Ned. souvereiniteit over dat gebied blijft erkennen, maar geen bezwaar zou hebben tegen overgang naar Indonesië als dat land en Nederland door vriendschappelijk overleg tot een andere regeling kwamen. Als we het goed hebben zit hierin een winstpunt) e voor Djakarta. Vroeger is van Australi sche zijde wel gezegd dat Australië on der geen beding de souvereiniteit van Indonesië over Nieuw Guinea zou goed keuren, ook niet als Nederland er ten behoeve van Djakarta afstand van deed. Nu waren de socialisten van mening dat de grote schepen voor ons te duur wor den. Natuurlijk heeft de Navo deze schepen nodig, maar waarom moet juist een klein land als het onze daarover be schikken? Zij zijn financiëel een blok aan het been. Het van de hand doen van de twee kruisers zou per jaar een bespa ring opleveren van ongeveer f 50 mln. zo rekende de heqr Schouwenaar uit. Daardoor zou het jaarlijkse bedrag voor de defensie worden teruggebracht van f 1650 mln. per jaar tot f 1600 mln. Het was waarschijnlijk voor de laatste maal dat minister Staf deze begrotingen verdedigde. Hij was van mening dat zijn eventuele opvolger moet beschikken over f1700 mln. per jaar! Dat was een ge durfde uitspraak nu verscheidene partijen in deze verkiezingstijd juist op een ver laging van de defensiekosten aandrin gen. Ook gaf hij het nieuwe kabinet in overweging om de ministeries van oorlog en marine te doen samensmelten, zodat we kragen (net zoals in vele andere lan den) één departement van defensie. De nieuwe wapenleveranties van Ameri ka aan Indonesië is bij verschillende sprekers in dit debat, de heren Roosjen (A.R.), Fens (K.V.P.) en Calmeyer (C.H.), uiteraard niet in goede aarde gevallen. Zij vreesden dat daardoor een aanval van Indonesië op Nieuw Guinea wordt vergemakkelijkt. En in dit ver band laakten zij het standpunt van de socialistische fractie, die niet wil mee werken aan de uitzending van dienst plichtigen van landmacht en luchtmacht naar dit gebiedsdeel. Minister Staf deed de geruststellende mededeling dat het Amerikaanse standpunt ongewijzigd is gebleven. Als Indonesië zijn wapens zou gebruiken voor een aanval op Nieuw Guinea, dan zal Amerika niet lijdelijk toezien. In de Eerste Kamer is deze week na een kalm debat de begroting van economi sche zaken aangenomen. Minister Zijl- stra heeft medegedeeld, dat de regering "tig tussen de import van Amerikaanse kolen niet zal laten verstoren. Zo nodig zullen er min- •gunningen voor Amerikaan- kolen worden uitgereikt. 3e week februari 1909. Het gemiddeld aantal leerlingen van de Rijks Zuivelschool te Bolsward is gedu rende de laatste iaren 15. Ongeveer 90 zuiveldirecteuren hebben er reeds hun op leiding ontvangen, waarvan velen be roemd zijn. Urk uit het ijs ontzet. De vloot is weer uitgevaren. Voor de verkoop van reuzel worden in verschillende plaatsen agenten gevraagd. Ds. H. Post van Deinum en zijn echtge note door het ijs gezakt en jammerlijk om het leven gekomen. Enige burgers schrijven een adres aan B. en W. van Bolsward om bij de Blauw poort een zandhok en bergplaats te ma ken met een muziektent er boven, wijl zij van oordeel zijn, dat het plantsoen daar een zeer geschikt terrein is voor het geven van volksconcerten. Tot stadstuinman te Bolsward benoemd de heer Hielke Faber. H. Spiekman Bolsward een fing van nachtarbeid, beperking kinder De Turken zouden er ook nog op aan dringen dat Cyprus in het Gemenebest zal blijven, terwijl de Grieken daar tegen schijnen te zijn. Aanvankelijk heette het de bedoeling dat Makarios de eerste president van Cyprus zou worden, maar dat schijnt nu ook twijfelachtig en het zou ook beter niet het geval kunnen zijn, hij heeft zich te veel met de verzets- en aansluitingsbe- weging ingelaten om de persoon te zijn, die een regime zou moeten leiden dat de Griekse en Turkse bevolkingsdelen met elkaar moet verzoenen. We zijn ook nieuwsgierig uit welke zak, als Cyprus niet in het Gemenebest blijft, het geld zal komen om de zelfstandige republiek op de been te houden. politiek. Het is overigens nog te vroeg op deze zaak in te gaan. Gaan we even naar België, dat te kampen heeft met stakingen. In de eerste plaats van de Belgen, die da gelijks over de Franse grens trekken om er te werken, maar door de de valuatie van de Franse frank minj. der geld thuis brengen. Onderhandelingen tussen Parijs en Brus sel voor een extra toeslag van Franse zijde op deze lonen schijnen mislukt, deze Belgische arbeiders werken nu niet en krijgen van hun vaderland werklozen steun. En voorts staken de mijnwerkers in de Borinage en de Kempen, omdat België volgens een overeenkomst in de Kolen en Staal Gemeenschap gesloten, een aantal onrendabele mijnen moet slui ten. De arbeiders uit deze mijnen krijgen wel een werklozen-uitkering maar vrezen dat hun werkloosheid permanent zal zijn, wat door de Kolen, en Staalgemeenschap wordt ontkend; volgens het hoofdbureau in Luxemburg zullen zij spoedig werk krijgen in naburige mijnen. De zaak is echter extra moeilijk omdat er thans overproduktie van Steenkool in Europa is en de stakers aandringen op stopzetting van alle koleninvoer, wat echter voor de andere 'landen van de K.S.G, niet kan, daar dan deze gehele gemeenschap haar basis zou worden ontnomen. In Italië heeft Segni, die al eens premier is geweest, een nieuw kabinet gevormd uitsluitend bestaande uit chr.-democraten. Hij schijnt steun te verwachten van libe ralen en monarchisten maar gaat een moeilijk tijd tegemoet. De behandeling van de begrotingen van oorlog en marine in de Tweede Kamer is minder rustig verlopen dan men kon verwachten van een Kamer die op termijn is ontbonden en van een kabinet dat vrijwel een demissionair karakter draagt. Door de socialistische fractie is namelijk ernstig bezwaar gemaakt tegen de modernisering van onze twee kruisers, die over enige jaren uitgerust zullen zijn met geleide projectielen. Om deze modernisering ongedaan te maken heeft de heer Schouwenaar (Arb.) een amendement ingediend, dat echter werd verworpen. Alleen de socialisten en de communisten stemden voor. Een kleine minderheid van deze fractie, de heren Schurer, Fransen en Koopman, vroeg ook nog stemming over een be paalde begrotingspost. Zij wilden (door tegen te stemmen) duidelijk uiting geven aan hun afkeuring van de atoombewape ning. Deze drie socialisten ondervonden ook steun van de communisten. Toch was er nog wel een verschil tussen de drie socialisten en de communisten. Deze laatsten stemden namelijk tegen de gehe le begroting. Dat wil zeggen dat zij in het geheel niets van onze defensie willen weten. De drie socialisten stemden tegen de atoombewapening, maar voor de be groting. Over de atoombewapening werd overigens in dit debat maar weinig gesproken. De standpunten zijn langza merhand bekend en het heeft geen zin die bij iedere begrotingsbehandeling te herhalen. Veel belangrijker was het debat over on ze vloot. Het is bekend dat de socialis tische fractie nog al wat bezwaren heeft tegen onze grote schepen. Zij is van meet af aan tegen de modernisering van de „Karei Doorman” geweest en nu verzet zij zich tegen de vernieuwing van onze Kruisers. Het ging voornamelijk tussen de twee bekwame marine-officierende voormalige duikbootcommandant Schou wenaar (die zich in de oorlog meerma len heeft onderscheiden) en de vice-ad- miraal Moorman, die nu reeds tien jaren staatssecretaris is. Twee mensen dus die elkaar goed kennen en dat had zijn na delen want het debat kreeg daardoor een tè persoonlijk en tè fel tintje. Het werd niet helemaal in de zakelijke sfeer ge voerd. De insinuaties waren soms niet van de lucht. Op zo’n manier krijgt een politiek debat een naar bijsmaakje. Maar hoe het zij, de meerderheid van de Tweede Kamer heeft zich volledig ge schaard achter de opvattingen van minis ter Staf en staatssecretaris Moorman. De beide bewindslieden stonden op het standpunt dat onze vloot een belangrijke bijdrage levert in de maritieme verdedi ging van het Westen. Het is de Navo, die de modernisering van onze vloot zeer op prijs stelt. Zou men de grote schepen uit de vaart nemen, dan betekent dat dus een verzwakking van de defensieve kracht van het Westen. Nu is het niet zo, dat er een brief ligt van het hoogste orgaan van de Navo, waarin staat dat Nederland moet beschikken over de „Ka rei Doorman" en twee moderne kruisers. De Navo is een geheel vrijwillige orga nisatie, die niets vraagt en niets eist. Zij is opgebouwd op wat ieder land kan op brengen aan defensie-inspanning. bevolkini bij zijn I stijging van de schijnt aan populariteit de Franse regering moeilijkheden zoekt den. Er zijn weer allerlei incidenten tus sen Tunesië en de Fransen geweest, wie het een doorn in het oog is dat veel Algerijnse rebellen op Tunesische bodem worden uitgerust.

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1959 | | pagina 1