SCHORT HET HET WESTEN AAN STRAFFE LEIDING IN DIPLOMATIE? DE KABINETSFORMATIE Qabe Sk us hjoed roar Buitenlands Overzicht 'co sizzen Ministerconfrentie op 11 mei inzake Berlijn f. I’S STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND „Geen landoorlog”... maar waarom dan wel divisies Maeitiid Gouden filmpjes I MIK - Informateur Beel kan tijd winnen Voetbal IK® 55e JAARGANG No. 22 VRIJDAG 20 MAART 1959 Hwat ha» KAMEROVERZICHT winst der liberalen. uit de bus kwam. ENORME BRAND IN LONDEN Londen heef gewoed het werk Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward Administratie- en Redactie-adres; Marktstraat 13 Telefoon 451 Na 18.30 uur 305 of 335 (K 5157) derhandelingen het nood-kabinet Drees uit de bus kwam. De liberale winst heeft daaraan niets veranderd. Want de V.V.D. is met haar 19 zetels (hoe opmerkelijk de vooruit- economisch Eisenhower Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal (bij vooruitbetaling) Giro 887926 Advertentieprijs; 13 cent per mtn Ingezonden mededelu gen dubbe1 tarief Handelsadvertenties bij contract reductie Hwa’t fan alles priuwt, rekket syn smaek kwyt. olswards Nieuwsblad Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong's Nieuwsblad Het a.s. weekend zal voor Bolswardia beslissend zijn. Groen-wit moet thuis aantreden tegen haar grote concurrent Heerenveense Boys, de leider in de 1ste klasse der F.V.B. van de zaterdagmid- De loft is blau, ’t wyntsje sêft, En fleurich skynt de sinne, De maerteblomkes yn 't tün, Sjogg’ skruten om har hinne. „Ja” róp de maeitiid, ,,’k bin der wer, Al hat ’t der tige ynhongen, ’k Strui aenst wer rynsk mei krüd en blom, Hear jim dy ljurk wol sjongen?” ,,’t Docht my gjin nij, ik hie’t al tocht’ Ornearre ien fan harren, „Doe’t justerjoun Ijochtmoanne wie Doe hearde ik de boarren!” schijnt ook overeengekomen te zijn dat er op 11 mei een minister conferentie tussen Oost en West over Berlijn en Duitsland moet be ginnen en dat deze gevolgd zal wor den door de top-conferentie waarop de Russen zo gebrand zijn. Engelsen zullen op de ministercon- 1 1 t voor senhower tevoorschijn treedt. Miksche, een vroeger Tsjecho Slowaaks officier en thans adviseur van de Franse generale staf had voor president Eisen hower sprak, reeds zijn conclusies over de huidige verhoudingen getrokken in een artikel dat verschenen is in een West Duits tijdschrift en door de N. R. Crt. werd overgenomen. Amerika, zegt hij, is met zijn eenzijdige technische militaire uitrusting een grote macht geworden, welke aan militaire onmacht lijdt. An ders dan het Oosten, dat over enorme legers beschikt, heeft het Westen geen ander alternatief dan een zelfvernieti gende oorlog met kernwapens. Zolang wij, aldus Mitsche, op wapenen vertrou wen welke wij zelf vrezen, kunnen wij niet vechten en omdat wij niet kunnen vechten hebben wij ook geen basis voor onderhandelingen. Tenslotte wijst Miksche er op dat de lo gische gevolgtrekking uit alles is dat men Een beeld van dc grootste brand sinds de slag om Engeland, welke in 't oosten van Londen heef gewoed en enorme schade heeft aangericht. De foto toont brandweerlieden aan het werk in een door de brand geteisterd straatgedeelte. „Geen landoorlog”zegt Eisenho wer, maar waarvoor brengen de Europese leden van de Navo dan de enorme sommen op om elk een aantal divisies te leveren welke eventueel aan zo’n landoorlog zou den moeten deelnemen en speciaal in een lokaal conflict als om West- Berlijn zou kunnen ontstaan? De president ziet geen kans tegen de Russen een landoorlog te voeren en schijnt niet bereid daarvoor Amerikaanse divisies naar Europa te zenden, het Ame rikaanse leger wordt trouwens juist op dit moment om bezuinigingsredenen in- 3e week maart 1909. Nog steeds is het winter. Een grote hoe veelheid sneeuw bedekt de straten. Bij velen is het armoede en hier en daar is de nood nijpend. De huurprijzen worden nog steeds opge dreven. In Hemelum werd zelfs f 50 per pondemaat geboden. Elke koper van minstens 10 ct. sigaren ontvangt als toegift een „Zeppelin lucht schip” vanwaar een zekerwerkend kanon schot afgaat op een vijandige oorlogsbo dem, die daardoor in de grond wordt ge boord. Beleefd aanbevelend, M. B. Eerd- mans, Bolsward. Twee dingen staan vast: een echt chris telijk kabinet kan slechts rekenen op 75 van de 150 stemmen. Het ligt dus niet voor de hand om met de vorming van zo’n kabinet te beginnen. Bovendien is het een vaststaand uitgangspunt, althans op dit moment! dat socialisten en li beralen niet in één kabinet gaan zitten. Zou men dus te maken hebben met een normale formatie dan gaat het om de vraag, welke van deze twee partijen in de oppositie moet gaan. Maar zo eenvoudig liggen de zaken nu ook weer niet. Zo is er bij de voorzitter van de A.R.-Tweede Kamerfractie, de heer Bruins Slot, de neiging om niet met de socialisten samen te werken. Het so cialistische program is daarvoor naar zijn mening een sta in de weg. Maar er is ook een voorzitter van de K.V.P.-fractie, de heer Romme, die de mogelijkheid van een brede basis niet heeft uitgesloten. En het is de K.V.P., die waarschijnlijk niet in een kabinet kan gaan zitten als de beide prot. christelijke fracties daar ook geen deel van uitmaken. De zgn. rooms-rode coalitie, zoals we die kort na de oorlog hebben gekend, is vrij wel uitgesloten. De uitlatingen van president Eisen hower moeten ook sterke indruk ge maakt hebben op president Tito van Zuid Slavië. Reeds nu verklaren sommige Westelijke politici openlijk dat als eenmaal de Ber- lijnse en Duitse kwestie enigszins bevre digend voor Moskou zullen zijn opge lost, de Russen naar een afrekening met Tito zullen streven, de weerbarstige nati- onaal-communist, die thans bloot staat aan heftige aanvallen van Albanese en Bulgaarse communisten, waar achter zich ook verlangens van gen naar Zuid Slavisch donië en in het voormalige Noord Ser- De 1 ferentie ook hun plan meebrengen een militaire uitdunning van een zóne, aanvankelijk in Midden-Europa en later zelfs uit te breiden tot de omgeving van Leningrad en Parijs. De Franse noch de W. Duitse regeringen schijnen uitermate enthousiast over dit plan dat uiteindelijk ook hun gebied zóu betreffen, maar Macmillan meent dat er ten deze zaken met de Russen zijn te doen, zij het mischien niet met een zo uitgestrekte zóne als hij het wel wil heb ben. Vooraanstaande W. Duitse socialisten, in Moskou op bezoek, schijnen ook bereid een uitdunning van de bewapening van W. Duitsland, dus eigenlijk het Navo- lidmaatschap discutabel te stellen op de conferenties tussen West en Oost. En de uitlatingen van president Eisenhower spe len nu de Engelse premier en hen die het met hem eens zijn ook nog in de kaart. Immers wanneer het Westen niet over voldoende troepen beschikt om de Russische legers tegemoet te treden, dan is het zaak deze legers zover mogelijk van het Westen verwijderd te houden en een zóne te scheppen waarin een zo ge ring mogelijke kans voor plaatselijke conflicten aanwezig is. Macmillan gaat thans met de resultaten van zijn gesprek ken te Parijs en Bonn naar Washington. Hij zal met president Eisenhower dan ook kunnen spreken over de ongunstige indruk welke diens oordeel over de mili taire situatie op de Europse Navolanden heeft gemaakt, welk oordeel afbreuk zal doen aan de inspanning welke deze lan den zich willen getroosten voor de ge meenschappelijke verdediging, als Ame- ring. Het is dan ook heel begrijpelijk, dat onze Koningin een beroep heeft ge daan op de demissionaire minister-presi dent Beel om een informatie-opdracht te aanvaarden. Deze opdracht is zo ruim, dat prof. Beel daarmee alle kanten uit kan. Wat is nu het voordeel van de aanwij zing van een informateur? In ieder ge val dezp, dat we daardoor misschien een herhaling van 1956 voorkomen, toen ve le formateurs en informateurs moesten mislukken, al of niet uit prestige over wegingen van de politieke tegenstanders. Prof. Beel kan nu de verschillende mo gelijkheden onderzoeken en H.M. de Koningin in een bepaalde richting infor meren. Het informateurschap kan dus tijdbesparend werken. Er kunnen ook nadelen zitten aan de be noeming van een informateur. Het rap port van zijn bevindingen is geheim. Ver onderstel nu (het is maar een voorbeeld) dat hij tot de conclusie komt, dat een kabinet met socialisten niet te formeren valt en dat H.M. de Koningin daarop een formateur benoemt, die zo’n minis terie bijeen brengt. Dan zal altijd het onbevredigende gevoel blijven bestaan, dat niet duidelijK, openbaar is aange toond, dat met de socialisten niet samen te werken is. Maar naar ons oordeel weegt dit nadeel wel op tegen het tijd verlies en tegen de mogelijkheid, dat binnen enkele weken de prestige over wegingen nog meer de overhand krijgen. Overigens valt niet aan te nemen, dat prof. Beel vooringenomen aan het werk zal gaan. Hij zal alle mogelijkheden on derzoeken. Daarvoor voert hij deze week besprekingen. En dan zal hij volgende week daaruit zijn conclusies moeten trek ken. Maar dat hij het niet gemakkelijk heeft staat vast. De staatkundige hoofdredacteur van „De Maasbode”, prof. Duynstee heeft zich dezer dagen tegen de herleving van deze gedachte met kracht verzet. Men kan aannemen, dat deze hoogleraar, die be hoort tot de rechtse vleugel van de K.V.P., in deze opvatting stellig niet al leen staat. De vervroegde verkiezingen hebben dus geen oplossing gebracht. De moeilijkheden zijn nog even groot als op Ij december 1958 en zelfs nog even groot als in 1956 toen na slepende on- É>at alles moge dan van de vrijheid van meningsuiting getuigen welke tot de democratische ideologie behoort, het ge tuigt evenzeer van gebrek aan discipline, het zich gebonden weten aan een ge meenschap welke van buiten af bedreigd wordt en het gevaar alleen kan afwen den als men tegenover de tegenstander tot een gemeenschappelijk standpunt kan komen en die tegenstander geen kans geeft achter de Westelijke coulis sen te kijken zodat hij al te voren weet wat het Westen bij een eventuele crisis niet en wel zal doen. President Eisenhower heeft het de vorige week wel heel bont gemaakt door m zijn wekelijkse persconferentie te verkla ren dat de Ver. Staten niet bereid zijn in Europa een landoorlog te voeren. Hij zag er geen heil in thans nog meer Ame rikaanse troepen naar Europa te sturen. In een landoorlog zouden de Westelijke strijdkrachten vergeleken bij de 175 Sov- jet-divisies sterk in het nadeel zijn. Ge vraagd of de V.S. bereid zijn om ter ver dediging van W. Berlijn een atoomoor log te beginnen, zei de president niet in te zien hoe men iets met kernwapens zou kunnen bevrijden, al wilde hij daarmede niet zeggen dat een kernoorlog onmoge lijk zou zijn. Als er een dreiging van vijandelijkheden tot werkelijkheid mocht worden dan zou het tijd zijn om zich er over te beraden waartoe men bereid zou zijn. Dat zijn maar verbijsterende uitlatingen van de allerhoogste autoriteit welke het Westen heeft. De Amerikaanse stafchef van het leger, generaal Taylor, is, het helemaal niet met de president eens, maar deze vindt weer steun bij de stafchef van de Amerikaanse luchtmacht. gang dan ook is), vergeleken bij de twee politieke grootmachten de K.V.P. en de P.v.d.A. nog altijd een kleine partij. Het was dan ook geen wonder, dat de fracties der constructieve partijen de dag na de verkiezingen zich het hoofd heb ben gebroken over de vraag: wat nu? De voorzitters dezer fracties moesten H.M. de Koningin adviseren over de wijze waarop de crisis het snelst zou kun nen worden opgelost. Deze adviezen zijn uiteraard geheim. Maar uit de commen taren is in ieder geval wel duidelijk ge bleken, dat de woordvoerders van de fracties der P.v.d.A., A.R. en C.H., de heren Burger, Bruins Slot en Tilanus, van mening waren, dat de grote over winnaar prof. Oud het maar eens moest proberen. Voor dat standpunt valt iets te zeggen. De liberale oppositie heeft de verkiezingsstrijd gevoerd onder de leus: tegen het socialisme. Met die leus heeft hij gewonnen. Geef hem dus nu de kans om waar te maken, dat er in politiek Nederland het nodige veranderd kan worden. Dit zou een eerlijke kans kun nen zijn, maar prof. Oud schijnt de in druk te hebben gehad, dat hij, althans in de eerste fase van de formatie, niet zou slagen. De K.V.P.-fractie daarente gen dacht meer Daar was ook iets voor te zei prof. Oud van mening was, dat de groot ste partij zou moeten formeren, de K.V.P. dus. De tegenstellingen waren dus niet ge- Wytbefke sei: „ik siong sopraen, Swartsnüt en Moar oinn’ alten, Griisfel tenor en Syp de bas, Op stimmen ha se balten”. „De winter hat de slach forlern” Sa kweakje lüd de einen; „De maeitiid slacht foar master op, ’t Is ütkomd sa’t wy seinen!” Littens. B. F.-L. rika zelf alleen maar op het gebruik van de sterkste kernwapenen vertrouwt. Ook zonder dat oordeel van Eisenhower is het trouwens al moeilijk genoeg de Eu ropese bondgenoten in het gareel te hou den. De Belgen willen weer overgaan tot verkorting van de diensttijd en Frank rijk heeft de Raad van de Noordatlan- tische verdragsorganisatie gevraagd toe te staan dat het de Franse oorlogsmarine in de Middellandse zee ook in oorlogs tijd onder eigen bevel houdt en dus aan het Navo-commando onttrekt. De Fransen willen dit waarschijnlijk vooral omdat het Noordatlantische com mando in oorlogstijd minder aandacht zou hebben voor de Franse belangen in Algerije dan voor de algemene strate gische positie in de Middellandse zee. De Amerikanen zijn natuurlijk niet te spreken over de Franse houding, men vreest dat de handhaving van de eenheid van de Navo er schade door zal lijden en bovendien acht men de aankondiging van het Franse verzoek op een alleronge lukkigst ogenblik gekomen in verband met de crisis inzake Berlijn. Maar wat dan te denken van Eisenhowers uitlatin gen? Overigens wist men dat de Gaulle Frank rijk een groter rol in de Navo wil doen spelen dan het kreeg toebedeeld; hij is uitermate kwaad over het feit dat de Amerikaanse Congrescommissie voor de kernenergie Frankrijk geen installatie wil leveren voor een Franse atoomduikboot, welke Engeland wel krijgt. De Ameri kanen vrezen dat de Franse communisten hun invloed bleek ook bij de tweede ronde der gemeenteraadsverkiezingen nog sterk, al verloren zij veel zetels dan spoedig het geheim van deze instal latie in handen zou worden gespeeld. Men zegt wel dat de Italiaanse premier Segm en zijn minister van buitenlandse zaken, die nu ook door Europa op reis zijn, bemiddelend willen optreden in de meningsverschillen tussen Parijs en de Navo maar er wordt ook gezegd dat Ita lië, West Duitsland en Frankrijk samen uit zijn op een soort blokvorming in de Navo, gericht tegen de overwegende' in vloed van Engeland en Amerika. Zeer in het kort zij nog enig nieuws op gebied aangestipt. President heeft het Congres weer een omvangrijk programma voor hulp aan diverse landen aangeboden en o.a. grote bedragen gevraagd voor economische hulp aan onderontwikkelde landen, mede om tegen te gaan dat deze landen Rus- schie aanbiedingen accepteren. Dank zij de Benelux worden nieuwe pogingen ge daan een bevredigende oplossing te vin den voor de kwestie der vrijhandelszone, de Fransen trachten de Europese Econo mische Gemeenschap al te zeer in pro tectionistische richting te sturen. Op pro tectionisme stuit Nederland bij Engeland echter weer nu de K.L.M. toch de twee keer per weekbeurt op Singapore werd geweigerd; aan hetzelfde euvel maken de Ver. Staten zich schuldig als zij de in voer van ruwe olie een invoer zo be langrijk voor de Ned. Antillen beper ken en op haar beurt verwijt Washington de Kolen- en Staalgemeenschap protec tionisme als deze de koleninvoer uit Amerika tracht te beperken. gekrompen, wat bij tal van Amerikaanse democratische senatoren kritiek heeft ont moet. De indruk wordt gewekt dat de Ameri kaanse regering geen andere middelen ter beschikking staan om een oorlog te voeren dan kernwapenen, H. bommen en A. bommen dus, waaruit volgt dat Was hington eigenlijk geen apparatuur heeft om in een lokaal conflict in Europa in te grijpen. Washington staat kennelijk voor de keus óf om ook maar om het gering ste conflict in Europa direct een atoom oorlog te beginnen óf om een politiek compromis te zoeken dat kennelijk veelal een politieke nederlaag zal zijn, omdat als Amerika niet zou toegeven het zelf ook zou bloot staan aan de verschrik kingen van een atoomoorlog. En wie zal dit risico willen lopen om een geringe verschuiving van de posities in Europa? Wie gelooft bijv, dat het Ame rikaanse volk dit risico zal nemen om West Berlijn, vooral nu Chroesjtsjew verklaard heeft dat de Sovjetunie bereid is de status van deze stad als vrijstad mede door Rusland te doen garanderen, terwijl de garnizoenen der Westelijke ge allieerden er zouden mogen blijven als er maar een Russisch garnizoen mag ko men ook. Als er één ding tijdens deze overzichtsperiode duidelijk is gebleken, dan is het wel het gebrek aan straffe leiding van de diplomatieke en militaire strategie van het Westen. De heer Chroesjtsjew heeft zijn mond maar open te doen en al de leiders van de staten van het Oostelijk blok staan in de houding en doen al denken ze misschien wat anders wat hij wil. Geheel anders is het in het Westen; daar aarzelen de leiders van elke staat geen ogenblik hun eigen mening in het openbaar te uiten over de aan de orde zijnde problemen, meestal in totale tegenspraak met de opinie van een ander lid van het Westelijk blok. Het is een somber beeld van de Westelijke militaire situatie welke uit de uitlatingen van president Ei- in weerwil van de vele moeilijkheden de vereniging van Europa met kracht moet nastreven, want alleen in de eenheid ligt de kracht en daarmee de waarborg van de vrijheid van de volken van Europa. Natuurlijk betekent dit vrij sombere pers pectief niet dat West Europa verloren zou zijn als het de Russen beliefde hun ontzaglijke legermacht in Westelijke rich ting te doen oprukken. Een kwestie als West Berlijn moge dan het Amerikaanse volk allicht niet bereid doen zijn het risico van een atoomoorlog te aanvaarden, met het lot van West Eu ropa als geheel is dat van Amerika zo verweven, dat als ons vasteland met een Russische overstroming werd bedreigd, te Washington stellig op de knop zou worden gedrukt welke de atoomoorlog zou ontketenen. De Russen zullen zich dan ook wel wachten voor een dergelijke desastreuze onderneming. Het is de Rus sen voorlopig alleen te doen om beperk te successen, zoals het voorkomen van een werkelijke hereniging van Duitsland, wat zij via de kwestie Berlijn en de er kenning van de Oost Duitse regering denken te kunnen bereiken. En hun kansen staan daarvoor werkelijk niet zo slecht, gezien de bovengeschetste omstandigheden en ondanks het feit dat president in een latere rede, j.l. maandag voor de televisie uitgesproken, heeft ver klaard dat Amerika pal zou staan voor de West Berlijners en voor de hereniging van Duitsland. Ondanks het feit ook dat bij Macmillans bezoek aan Frankrijk en W. Duitsland schijnt te zijn overeenge komen dat ook deze landen in de kwes tie Berlijn het been stijf zouden houden. De uitslag van de verkiezingen zal het niet gemakkelijk maken een nieuw kabinet te vormen. De kaarten liggen uiterst moeilijk. Daar is het verlies van ming van een rechts kabinet in’zoverre onmogelijk wordt, dat het niet kan rekenen op een parlementaire meerderheid. Daar is de vrijwel geconsolideerde positie der socialisten en daar is tenslotte de grote In de zaterdagmiddagcompetitie is het 1 ----- - verloren zaterdag thuis met 5-2 van Workum 2 en al verloor ook Oeverzwa- luwen van Bolswardia, hun achterstand Op ten en daar C.V.V.O. nog slechts 2 wed ding Y.V.C. leverde een Ylsters wonnen in eens geen halve maatregelen, het arme der dan“ 10-1 kansloos ten onder. aan een informateur. eggen, omdat aat zou moeten formeren, heftige aanvallen van Albanese en deze landen verber- gebied in Mace- Ji vië. Tito weet heel goed dat de Ver. Sta- dat men in de com- Tito ook verdenkt van het aanmoedigen van Nasser in zijn sterk anti-communistische houding. kend maar het is dunkt ons te veel eer aan de verkiezingen zal het niet gemakkelijk maken de protestants-christelijke partijen, waardoor de ,'rór- parlementaire meerderheid. Daar is de vrijwel lot van C.V.V.O. bezegeld. De Lemsters Workum 2 en al verloor ook Oeverzwa- luVV ^11 0.11 null uo^i.lio. op de Koudumers bleef hierdoor 6 pun- strijden te spelen heeft,“is er geen red- meer mogelijk. poede prestatie, de oudsend met 2-1. Leider Heerenveense Boys nam weer eens geen halve maatregelen, het arme D.O.G. ging in Heerenveen met niet min ten om deze gebieden en waarschijnlijk om geheel Z. Slavië geen atoomoorlog zullen wagen en zoekt allicht daarom ook zijn troost bij neutralistische landen, o.a. het grote India, in de hoop dat hun morele steun zijn positie tegenover Mos kou zal verstevigen. Opmerkelijk is nog munistische wereld het aanmoedigen De vriendschap tussen Nasser en Tito is be- 1_ dL. ,„I de Zuid Slavische dictator bewezen als men hem nu voor de inspirator van Nasser gaat aanzien. Nasser is teleurgesteld in zijn pogen in Irak een revolutie te veroorzaken welke dit land bij de Ver. Arabische Republiek zou hebben gevoegd; Kassem is het ge lukt, dank zij de communistische groepe ringen in zijn land de revolutionnaire be weging van de pro-Nasserianen te bezwe ren; de prijs lijkt hoog, want als niet alle tekenen bedriegen is hij feitelijk de gevangene van die communistische groe peringen in zijn land geworden; de Iraakse premier heeft ook een economi sche overeenkomst met Moskou afgeslo ten en de invloed van de Sovjetunie in Irak wordt onrustbarend. Nasser voelt dat ook en het gevaar dat er uit voort vloeit voor het pan-Arabische nationa lisme. De scheldpartijen via de Egyptische en Iraakse radio zijn fantastisch en de Rus sen nemen ook geen blad voor de mond bij het te lijf gaan van Nasser. Het Wes ten ziet met enig leedvermaak toe nu in de Arabische wereld zich dezelfde angst voor de communistische penetratie open baart als in het Westen, maar men heeft toch ook oog voor de nieuwe kans op een explosie in het Midden Oosten.

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1959 | | pagina 1