1
B
ito
Ml
HET KABINET-DE QUAY
DE MINISTERSCONFERENTIE TE
GENEVE
o wolO
Qabe Skroar
üs hjoed p p
io sizzen
I
Q
Buitenlands Overzicht
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Felle taal in openbare zittingen
Betere sfeer in geheime onderliandelingen
Opzienbarende reizen van Chroesjtsjew
Gouden filmpjes
O
55e JAARGANG
No. 41
VRIJDAG 5 JUNI 1959
Hwaf hat
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres;
Marktstraat 13
Telefoon 451 - Na 18.30 uur 305 of 335
(K 5157)
Dit schermutselen
ring en de inhoud
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededeli. gen dubbe tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
;er wêze kinne,
iwat earnstiger
groep, waaronder figuj
wereld, die betere bel
Sovjetunie wil, hem
vraag was
interessant, maar
vruchtbaar. De fractie-
len er behoefte aan dit
It libben soe helte fleurigs
as de minsken it mar h’
namen.
Bolswards Nieuwsblad
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
over de formule-
van een slotcom
muniqué kan volgens commentato
ren nog wel een veertien dagen du
ren en dat zou niet zo verwonderlijk
zijn.
Vooral tijdens de openbare bijeenkom-
met geheime zal de toon nogal fel
buit voor de Russen moeten opleveren
en het gaat er om
werpen welke ter topconferentie zullen
worden besproken in het proces verbaal
der Geneefse conferentie men kan het
noe-
zullen worden geformuleerd,
jen in die topconfe
rentie op die formulering zullen worden
Romme, was van oordeel dat hij tijdens
deze formatie niet heeft gekozen tussen
de P.v.d.A. en de V.V.D. Dit kabinet is
naar zijn mening alleen maar tot stand
gekomen, doordat er met de socialisten
geen overeenstemming te verkrijgen was
over het regeringsprogram.
De heer Burger, de voorzitter van de so
cialistische Tweede-Kamer-fractie daar
entegen stelde, dat prof. Romme schuwt
de verantwoordelijkheid te dragen voor
de beslissingen die hij neemt. Daarvoor
had hij wel enige argumenten. Zo heeft
de heer Romme in december j.l. geen
kabinet willen formeren, terwijl hij des
tijds een belangrijke stoot heeft gegeven
om het kabinet-Drees te laten vallen.
Ook sinds maart j.l. dus na de verkiezin
gen, heeft prof. Romme geen enkele po
ging willen doen om een ministersploeg
Een eigen sleutel, dat ideaal hebben deze vrouwen nog niet bereikt, met
nog honderden andere vluchtelingen wachten zij, in het kamp Goldshöfo,
Oostenrijk, een van de honderdveertig vluchtelingenkampen, die Europa nog
telt. In Nederland is woensdag 3 juni het vluchtelingenjaar 19591960 be
gonnen met de installaties van een Nederlands comité, in tegenwoordigheid
van HM. de Koningin. Alle bevolkingsgroepen zijn in dat „Nederlands
Comité Vluchtelingen Jaar 1959—1960” vertegenwoordigd
Zijn streven: De vluchtelingenkampen in Europa helpen opruimen en
in samenwerking met de regeringen van de betrokken landen en met de Hoge
Commissaris voor de Vluchtelingen van de Verenigde Naties zorgen, dat
de 40.000 vluchtelingen in Europa dat krijgen, waar zij nu nog tevergeefs
van dromen: Een eigen sleutel
zich zelf wil reserveren, ook terwille van
zijn eigen positie en dus in de topcon
ferentie voor een verrassing zal zorgen.
Na de begrafenis van Dulles zijn de ministers van buitenlandse zaken
van de Grote Vier, dus de deelnemers aan de Geneefse conferentie,
bij president Eisenhower op het Witte Huis te Washington op bezoek
geweest. Kennelijk zijn daarbij de voelhorens uitgestoken naar de
mogelijkheden van een topconferentie. Eisenhower had aanvankelijk
nogal strakke voorwaarden gesteld voor die conferentie: te Genève
moesten „wezenlijke vorderingen’’ zijn gemaakt wilde de Amerikaanse
president zich beschikbaar stellen voor een bijeenkomst op het hoog
ste niveau, waar hij Chroesjtsjew dus zou moeten ontmoeten.
Na het gesprek met Eisenhower vertrok
ken de vier ministers naar het heet in
opgewekte stemming in hetzelfde vlieg
tuig naar Genève en terstond verschenen
er optimistische berichten in de bladen,
de Geneefse conferentie zou waarschijn
lijk nog hoogstens een paar weken duren
en een bevredigende afloop hebben. De
ministers hebben dus in de ontmoeting
met Eisenhower getast naar wat hij onder
„wezenlijke vorderingen” verstond en de
president heeft het hun niet te moeilijk
gemaakt.
In arrenmoede waarschijnlijk: men weet
nu wel dat te Genève toch geen concrete
resultaten zullen worden bereikt, en
moet het dus wel via een topconferentie
proberen. Al het gepraat dat dit vrijwil
lig geschiedt en niet onder Russische
druk is nonsens. Wel hebben de Russen
hun ultimatieve eis dat vóór 27 mei een
oplossing inzake de Berlijnse kwestie
moest zijn gevonden, anders zouden ze
eenzijdig een vredesverdrag met Oost
Duitsland sluiten, laten vallen, maar zij
hebben te Genève niets bijgedragen om
deze conferentie naar een succes te voe
ren. En daarom ging men dus te Genève
na donderdag van vorige week niet meer
zoeken naar een wezenlijke oplossing
van de diverse kwesties maar naar een
formule, waarin de standpunten van
West en Oost zo waren samengevat dat
ze veelbelovend lijken voor een bespre
king op het allerhoogste niveau, hoe wei
nig veelbelovend de Geneefse voorbe
sprekingen dan ook zijn geweest.
2 e week juni 1909.
Het stedelijk muziekcorps te Bolsward
verlangt naar een flinke muziektent. De
huidige, ook wel „het schavot” genoemd
is veel te klein geworden. Men zal tij
dens een muzikale rondgang een collecte
houden.
Laagste inschrijver voor het verfwerk
van de Eben Haëzer kerk te Bolsward.
P. v. d. Meer, aldaar voor f 436,
Nergens mag een flinke waterfilter ont
breken. Ruim voorhanden bij Th. H. v.
d. Meulen, Bolsward.
In Workum vond iemand' nog een nest
met 7 kievitseieren.
Door de a.r. partij in Wonseradeel is
voor de komende gemeenteraadsverkie;
zingen kandidaat gesteld de heer Joh.
Weerstra te Cornwerd.
Te Tzum werd een reebok in de weide
gezien.
Benoemd tot hoofd der Rehoboth-school
te Bolsward de heer A. L. Wytzes te St.
Anna Parochie.
Sommige Westelijke commentatoren
speculeren daar nog al stevig op, ze
verwachten dat Chroesjtsjew op
zo’n conferentie zal komen met een
voorstel tot afschaffing van alle
kernwapenen of stopzetting van alle
proeven daarmee, waartegenover een
redelijk Russisch voorstel inzake
de hereniging van Duitsland zou
staan.
Een goederentrein is op het traject N^v Haven- Maybrook (New York) ter hoogte
spoord. 24 wagens liepen uit de rails en
Een lastige zet voor het Westen zou dit
wel zijn, daar zo’n voorstel tot afschaf
fing van kernwapenen waarschijnlijk niet
acceptabel zou zijn voor het Westen als
het niet vergezeld ging van een voorstel
tot beperking der andere strijdkrachten,
waarvan de Sovjet-unie een grote over
macht heeft. Het zou ook precies een
voorstel zijn dat de Westelijke landen
uiteen zou kunnen drijven.
Want Frankrijk wil ook eerst een kern
wapen hebben voor er over stopzetting
van de proeven wordt gesproken en te
Genève is men zeer verontrust zowel
naar hei heet aan Westelijke als Russi-
schezijde over het bericht dat rood China
in september proeven met een daar ont
worpen kernwapen gaat nemen. Men
brengt Chroesjtsjews bezoek aan Alba
nië ook in verband met een eventuele
topconferentie. De Russische leider heeft
daar gesproken met vertegenwoordigers
van vele communistische landen en som
mige Westelijke commentatoren verwach
ten dat Chroesjtsjew hun daar een en
ander heeft meegedeeld over een min of
meer verzoenende politiek jegens het
Westen, nu Dulles, de onverzettelijke te
genstander van het communistische blok
is overleden en misschien nieuwe wegen
kunnen worden gezocht om in het kader
van een algemene verzoening tussen
Oost en West, ook betere betrekkingen
tussen de Ver. Staten en communistisch
China in het leven te roepen.
Andere commentatoren zijn minder opti
mistisch en zien de bijeenkomst in Al
banië vooral als een demonstratie van
de communistische landen dat zij in hoge
mate geïnteresseerd zijn bij de verhou
dingen rond de Middellandse zee; men
mag daarbij nog op de koop toenemen
een demonstratie tegen het Moskou on
trouwe Zuid Slavië.
Chroesjtsjew heeft Italië en Griekenland
scherp gewaarschuwd tegen het toelaten
van raketbases op hun gebied en is er,
ook volgens het communiqué dat over
zijn besprekingen met de Albanese lei
ders is verschenen, kennelijk op uit van
de Balkan en omgeving een gebied vrij
van kernwapenen te maken, wat even
tuele Russische expansiepogingen in Zui
delijke en Zuidwestelijke richtingen, zo
langer ook geen beperking der gewone
bewapening zou komen, slechts zou kun
nen dienen. En ten slotte schrijft men
Chroesjtsjew met zijn opzienbarende
reis naar Albanië ook de bedoeling toe
een eind te willen maken aan Griekse
pogingen met Z. Slavië en de Ver. Ara
bische republiek van Nasser, en welke
landen zich daarvoor dan ook meer zou
den interesseren, een soort Middellandse
zeëblok te vormen, dat onafhankelijk van
beide grote blokken zou staan, een blok
waarvoor misschien ook Spanje interesse
zou hebben. Klinkt er in het Russisch-
Albanese communiqué een vrij vriende
lijke toon jegens Zuid Slavië, om het van
mogelijke aansluiting bij zo’n blok te
weerhouden
bespreking
verwezen.
Misschien treft men voor W. Berlijn te
>g een tijdelijke regeling waar-
kleine veranderingen ten op
zichte van de bestaande toestand voorko
men, maar veel kan dat niet zijn, want
het Westen wil dit gebied vast in han
den houden en Rusland en Oost Duits
land willen dit brandpunt van Weste
lijke propaganda en waarheen steeds
meer Oost Duitsers de wijk nemen het
liefst van de kaart vegen.
Ook over de hereniging van Duitsland
zullen geen vorderingen kunnen worden
gerapporteerd. Men zal voorts wel vast
stellen dat men het er over eens is dat
geen geweid mag worden gebruikt bij
het oplossen van deze of enigerlei an
dere kwestie en zo zal de Geneefse con
ferentie dan wel overglijden in een top
conferentie.
Het Algemeen Handelsblad weet zelfs te
vertellen dat als voorbeeld voor het slot
communiqué dat van de ministersconfe
rentie van juni 1949 tien jaar geleden
dus zal worden overgenomen. Dat
was een conferentie na de blokkade van
Berlijn, welke ook niets opleverde, maar
waarin slechts werd vastgesteld dat
nieuw overleg over de Duitse hereniging
zou worden gepleegd. De vraag blijft
of een topconferentie nu wel enig resul
taat zal opleveren. De problemen blijven
immers dezelfde. Men meent echter dat
de persoonlijke verhoudingen daar iets
anders zullen zijn, omdat Chroesjtsjew
daar aanwezig zal zijn. Van Gromiko
kon op de Gëneefse conferentie geen
persoonlijk initiatief worden verwacht,
daar hij had te handelen naar de^ instruc
ties van Moskou d.w.z. in laatste instan
tie van Chroesjtsjew. Het zou kunnen
zijn dat deze diplomatieke successen voor
De beschouwingen in de Tweede Kamer over de regeringsverklaring
van het kabinet-De Quay zijn weinig verrassend geweest. Zoals te
verwachten was is er uitvoerig gediscussiëerd over de vraag wie nu
de schuldige is van de crisis in december i.l„ toen de socialistische
ministers het kabinet verlieten. En natuurlijk moest ook worden vast
gesteld of de socialisten aan de jongste kabinetsformatie niet hebben
willen meewerken, of dat de niet-socialistische partijen hen er buiten
hebben gehouden.
it over deze laatste
ütengewoon
weinig
•s haddt
bijzonder uit te diepen. Dat
begrijpen, maar men kan ach-
c constateren, dat dit een vrij
bezigheid was. De socialisten
en bereid te zijn regeringsver-
elijkheid te dragen, voelen zich
jpositie niet ongelukkig en de
racties, die van oordeel waren
et de socialisten niets te begin-
hebben het optreden van het
lementaire rechts-liberale kabi-
harte toegejuicht. Zo kan men
luderen, dat alle grote partijen
gang van zaken toch nog vrij
gelukkig waren.
De voorzitter van de K.V.P.-fractie, prof.
van het station van Newton ont
schoven in- of naast elkaar. Er kwamen geen persoonlijke ongelukken voor.
We zullen hierop niet verder ingaan
daar er van dit alles veel te weinig
bekend is om er beschouwingen aan
te wijden. Interessant is echter de
vraag hoe de houding van andere
landen aan de Afrikaanse zijde van
de Middellandse zee gelegen tegen
over een dergelijk bondgenootschap
zou zijn. We noemen Lybye, Tunis
en Marokko en misschien straks ook
Algerië.
Wat dit laatste land betreft vetluidt
weer dat er onderhandelingen aanstaan
de zijn tussen de Franse regering en de
Algerijnse rebellen over beëindiging van
de strijd, waarbij nu niet Egypte, doch
de koning van Marokko die eerstdaags
de Gaulle gaat bezoeken, als bemiddelaar
zou optreden.
Wat de raketten-kwestie betreft, waar
over de heer Chroesjtsjew zich zo druk
maakt, zij nog gemeld de lancering met
succes van een Amerikaanse raket van
het type Jupiter, met twee aapjes in de
neuskegel, welke in zee bij Brits West
Indië is terecht gekomen en waaruit de
aapjes levend zijn te voorschijn gehaald.
Een opmerkelijk resultaat op het gebied
van de ruimtevaart. Men verwondert zich
enigszins over de stilte welke de Russen
in acht nemen over hun proefnemingen
en stelt zich de vraag of men daar de
laatste tijd geen sensationele resultaten
heeft behaald dan wel dat Moskou wacht
met publicatie tot het iets heeft wat alles
wat aan Westelijke zijde bereikt weer in
de schaduw stelt.
Er zijn nog tal van gebeurtenissen in
rzichtsperiode geweest waarvan
er zou moeten worden verteld,
ruimte ontbreekt. Men zou meer
eten van het onjuiste be-
le Times, dat de Engelse minis-
uitenlandse zaken Selwyn Lloyd
binnenkort zou aftreden. Wil de Engelse
'iguren uit de handels-
wereld, die betere betrekkingen met de
i een beentje lichten
omdat hij te Genève tegen de verwach
ting in ’n on verzettelijke houding tegen
over de Russen aannam? De Engelse re
gering moet teleurgesteld zijn over de
uitslag van de verkiezingen in Singa
pore, waar de zeer linkse Volksactie Par
tij een overweldigende meerderheid in
het parlement verwierf en de regering
over zal nemen. De Engelsen blijven het
buitenlands- en defensiebeleid houden
maar hoelang zullen de felle anti-kolo-
nialisten, die nu de leiding hebben, dat
nog dulden?
In Indonesië is de poging van Soekarno
de revolutionaire grondwet van 1945,
welke hem grote bevoegdheden geeft,
weer in te voeren .mislukt. Door toedoen
van de Islamitische partijen kreeg dit
voorstel in de grondwetgevende verga
dering niet de vereiste tweederde meer
derheid. Premier Djoeanda heeft ge
dreigd dat qu de militairen de macht in
handen zullen nemen en onwaarschijn
lijk lijkt dat niet, al zullen ze het dan
misschien bedektelijk doen.
Koning Boudewijn is met groot enthou
siasme na zijn reis door de Ver. Staten
door het Belgische volk ontvangen, de
moeilijkheden met het koningshuis schij
nen opgelost nu het huwelijk van Prins
Albert en prinses Paola zowel burgerlijk
als kerkelijk in België zal worden vol
trokken. Paus Joannes wenste niet in ’n
nationaal politiek geschil betrokken te
worden, dat zou zijn ontstaan als het
huwelijk werd gesloten in Vaticaanstad.
De socialisten hadden verzet aangekon-
digd en de liberalen zouden naar ver
luidt ook uit het kabinet Eyskens zijn
getreden.
bijeen te krijgen. Wilde de heer Romme
dus niet gekozen hebben tussen de
P.v.d.A. en de V.V.D.de heren Bruins
Slot (A.R.), Tilanus (C.H.) en Oud
(V.V.D.) zeiden heel duidelijk dat het
optreden van het kabinet-De Quay de
consequentie was van de december-crisis
van verleden jaar. Zij zagen in de vor
ming van een kabinet zonder socialisten
slechts de enige mogelijkheid om het
land te doen besturen.
De fracties die het kabinet min of meer
steunen zijn dus op dit punt niet geheel
homogeen. Maar nogmaals, dit is jnaar
een academisch verschil, omdat de frac
tievoorzitters van de K.V.P., V.V.D.,
A.R. en C.H. duidelijk lieten blijken dit
kabinet te willen steunen. Prof. Romme
nam de politiek nog vrij onervaren prof.
De Quay dan ook volledig in bescher
ming tegen de socialisten, die het hem
moeilijk maakten over het voornemen
dat de regering om spoedig een begin
te maken met de vrijere (dat is de be
drijf staksgewijze en ondernemingsgewij
ze) loonvorming. Nog deze week is het
overleg over dit nieuwe loonsysteem be
gonnen. Door de lonen te differentiëren
hoopt men de gestegen welvaart aan de
arbeiders ten goede te doen komen.
Over de mogelijkheid daarvan waren de
socialisten zeer somber gestemd. Uit een
niet geheel duidelijke passage uit de re
geringsverklaring hadden zij de indruk
dat het de bedoeling van de regering
was om eerst de huren te verhogen en
daarna de arbeiders te laten delen in de
gestegen welvaart. Het is echter geble
ken dat dit niet de bedoeling was. Een
socialistische motie over dit onderwerp
werd dan ook verworpen. De P.v.d.A.-
fractie kreeg alleen maar steun van de
socialistische pacifisten (P.S.P.) en van
de communisten. Met een tweede motie
hadden de socialisten meer succes. Minis
ter-president De Quay had medegedeeld
dat de afdeling sociale bijstand en com
plementaire arbeidsvoorzieningen van
het departement van sociale zaken zou
worden overgebracht naar maatschappe
lijk werk. Dit is de afdeling, die zich
o.a. bezig houdt met het lot van de lang
durig werklozen, niet-werkende blinden
en behoeftige beeldende kunstenaars. De
socialisten vonden dit besluit ten enen
male onjuist. Daardoor zou bijvoorbeeld
een werkloze onder twee departementen
komen te vallen, want de arbeidsbemid
deling en de omscholing van een lang
durig werkloze blijft een zaak voor het
departement van sociale zaken.
Uit een eerder gepubliceerd communi
qué was reeds gebleken, dat de gehele
vakbeweging tegen deze maatregel was.
De houding van de drie vakcentrales had
I haar weerslag op de fracties in de Ka
mer. Want behalve de socialisten wilden
ook de A.R. en de C.H. niets van deze
maatregel weten. Dat de socialistische
motie werd verworpen is dan ook alleen
maar te danken aan het feit, dat minister
De Quay beloofde deze zaak nog nader
te zullen bestuderen. Daardoor kwam de
eenmaal genomen beslissing weer op
losse schroeven te staan.
Minister Klompé, die dus een neder
laagje moest lijden, kon dit moeilijk
verkroppen. Met een boos gezicht verliet
zij de Tweede Kamer. Wij kunnen ons
dat wel voorstellen, want zij is niet van
mening dat haar departement „armen
zorg” bedrijft. Het was juist dit argu
ment dat bij een groot deel van de Ka
mer aansloeg. Maar anderzijds zal onze
vrouwelijke minister uit deze gang van
zaken moeten concluderen, dat het haar
nog niet is gelukt het begrip „maatschap
pelijk werk” ingang te doen vinden.
Vooral tijdens de openbare bijeenkom
sten in die periode welke afwisselen
zijn, want ze zullen de propagandistische
het gaat er om hoe de diverse onder
worden besproken in het proces verbaal
natuurlijk ook het slot-communiqué
men
omdat de besprekin
gebaseerd.
Als Gromiko bijv, in de openbare verga
dering, direct na de terugkeer der minis
ters te Genève gehouden, de Westelijke
voorstellen omtrent Berlijn ten scherpste
heeft gehekeld en verworpen als basis
van besprekingen, dan betekent dit dat
de Sovjetunie de Westelijke voorstellen
omtrent de oplossing der Berlijnse kwes
tie niet als basis voor een oplossing op
een topconferentie wil bespreken.
En zo zal het evenzeer gaan met de Rus
sische voorstellen omtrent Berlijn. Er zal
dus in het slót-communiqué waarschijn
lijk slechts een enkele zinsnede over Ber
lijn voorkomen, nl. dat men het over
deze kwestie niet eens is kunnen worden
en dat zij daarom naar een
op het hoogste niveau wordt
Genève no,
in enkele
:£-/’ A
lm
SPECTACULAIRE ONTSPORING
soms
proble:
in de oj
andere f
dat er tr
