I
DE MINISTERSCONFERENTIE
OPGESCHORT
MAATREGELEN BIJ DEZE DROOGTE
OP HET BOERENBEDRIJF
BOTSINGEN VAN
„REGERINGS”-PARTIJEN EN OPPOSITIE
Boerderijtje te Pingjum ging in vlammen op
Qabe Skroar
üs hjoed
f
Buitenlands Overzicht
to sizzen
Droechte
J. S.
Gouden filmpjes
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Dringend beroep van
LW.G.L. op burgerij
Het dreigement van Chroesjtjew
KW
55eJAARGANG
No. 47
VRIJDAG 26 JUNI 1959
I
Hwa* ha*
In freonlik wurd is
Westelijke topconfe-
KAMEROVERZICHT
FRANSE NATIONALE TOUR-PLOEG AL VOOR HETE VUREN
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres;
Marktstraat 13
Telefoon 451 Na 18.30 uur 305 of 335
(K 5157)
Midden Europa.
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Wordt
die gc
werkki
trouwens ook het besluit van de voorzit
ter van
de verkiezing
staatshoofd
W. Berlijn te houden. Een zeker provo
cerend karakter jegens Oost Duitsers en
de Russen kan aan dit gebaar niet wor
den ontzegd.
le week juli 1909.
Uitslag stemming 5 leden van de ge
meenteraad. Aantal kiezers 988. Uitge
bracht 762 stemmen. Van onwaarde 7.
Volstrekte meerderheid 378. Hiervan
kregen: H. J. Boersma 308 st.; J. Cupe-
rus 285 st.; C. W. Eisma 361 st.; Joh.
Huisman 166 st.; P. O. v. d. Klei 328
st.; S. J. Oosterbaan 390 st.; W. v.
Ronden 349. Gekozen de heer S. J. Oos
terbaan. Herstemming tussen de andere
heren.
nea weismiten.
gevraagd een flinke dienstbode
;oed kan Koken en werken en een
kindermeid die van kinderen houdt,
niet beneden de 18 jaar, liefst 2 zusters,
f 90,met beiden
de boer is het raadzaam om di
i en een
was te zaaien voor kuilvoerwinning.
‘t grasland
kan nog veel goed gemaakt worden door
een grote oppervlakte stoppelgewassen
te zaaien. De belangrijkste zijn:
stoppelknollen, bladkool en lupine.
Ook de oogst van erwten en aardappe
len zal vroeg zijn. Het verdient overwe-
Bolswards Nieuwsblad
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
Zoals ieder jaar zijn ook nu weer de leden van de Franse nationale ploeg
voor de Tour de France, welke donderdag is begonnen, bijeengekomen in
het restaurant boven in de Eifeltoren te Parijs, om samen nog een jerme
maaltijd te gebruiken en een grondige bespreking te houden alvorens de
ontberingen van bijna een maand fietsen tegemoet te gaan. De foto laat zien
hoe Louison Bobet met een legertje koks lachend toekeek, terwijl Raphael
Geminiani zich aan een stukje vakwerk in de keuken waagde.
Foto Boersma.
Woensdagmiddag omstreeks drie uur ontstond brand in het kleine boerderijtje
„Lyts Huzen”, van de heer H. de Vries te Pingjum. Door de felle droogte
en de straffe wind lag het boerderijtje in korte tijd tegen de grond. De brand
spuit uit Witmarsum die aanwezig was en na enige tijd water gaf kon weinig
uitrichten en moest zich tot nablussen bepalen. Vier biggen konden worden
gered, maar een hond, die in het schuurtje aan de ketting lag, kwam in de
vlammen om. Van het huisraad kon slechts een klein gedeelte in veiligheid
gebracht worden. Ook enig hooi ging verloren. De oorzaak is onbekend.
de stoppel. Totaal verbrande één en
twee-jarige kunstweiden kunnen eventu
eel geploegd worden om een stoppelge-
was te zaaien.
De oogst van granen zal vroeg zijn. Voor
de boer is het raadzaam om direct na de
graanoogst te ploegen en een stoppelge-
was te zaaien voor kuilvoerwinning.
Van de opbrengstderving op ’t grasland
worden
grote oppervlakte stoppelgewassen
igrijkste zijn:
ppelknollen, bladkool en lupine.
>k de oogst van erwten en aardappe-
ging op deze percelen Westerwolds raai-
gras te zaaien.
Bij een vroege en ruime stikstofbemes-
ting bestaat de mogelijkheid dit nog
tweemaal te maaien voor het winnen van
kuilvoer. Eventueel kan een dergelijk
perceel nog beweid worden. Bij voorkeur
geen stalmest geven. Iedere dag vroeger
zaaien betekent meer voer voor de win
ter.
Mede tengevolge van de droogte worden
vele gewassen ernstig aangetast door in
secten. Vooral in aardappelen en bieten
komen veel luizen voor, die door zuigen
dermate schade aanrichten dat een be
strijding noodzakelijk is.
Het is gewenst de bespuiting met daar
voor in aanmerking komende middelen
uit te voeren tegen *de avond ofwel des
morgens vroeg.
die Bondsdag, Gerstenmaier, om
ig van het nieuwe W. Duitse
door de bondsvergadering in
de wereld had gebracht en dus voorgoed
onschadelijk diende gemaakt. Maar se
dertdien is er veel veranderd en is de
toestand in Europa zeer ingewikkeld ge
worden. De Russische militaire macht is
de gelijkwaardige van de Amerikaanse
geworden, waardoor de herbewapening
van W. Duitsland in het Navokader no
dig is geworden. Ook economisch is W.
Duitsland weer een zeer belangrijk land
geworden en de eeuwenoude vete tussen
Duitsland en Frankrijk is begraven, pre
sident de Gaulle en dr. Adenauer zijn
de dikste vrienden geworden en steunen
wederzijds eikaars politiek.
We noemen hier maar enkele aspecten
van het huidige probleem Europa, die
meebrengen dat West Duitsland weer
voor vol meetelt in de internationale po
litiek en dat met zijn standpunt in de
hoogste top van de Westelijke diploma
tie rekening moet worden gehouden. De
Russen zijn uit op een blijvende verde
ling van Duitsland, de W. Duitse rege
ring onder dr. Adenauer wil de hereni
ging van het rijk en daarom onder geen
voorwaarde erkenning van ’t Oost Duit
se regime en ook geen enkele concessie
inzake de status van W. Berlijn noch uit
dunning van de Westelijke geallieerde
strijdkrachten in W. Duitsland, welke
de indruk zou kunnen wekken dat de
Westelijke Drie minder belangstelling
hadden voor Midden Europa.
Het is niet zonder reden dat de
scherpste critiek van Chroesjtsjew
zich dan ook richt op Adenauer; de
Russische premier zeide nog dezer
dagen dat juist om de W. Duitse
pogingen een overeenkomst tussen
Oost en West te dwarsbomen, de
Sovjetunie een tijdslimiet had ge
steld binnen welke een overeen
komst over Berlijn zou dienen te
worden getroffen.
Als die overeenkomst er niet kwam dan
zou Moskou een afzonderlijke vrede met
Oost Duitsland sluiten waardoor z.i. een
eind gemaakt zou worden aan de bezet
ting door buitenlandse troepen van Ber
lijn; zou men daarna van Westelijke
zijde trachten deze bezetting te handha
ven dan zou de Sovjetunie Oost-Duits-
land als lid van het pact van Warschau
met alle militaire middelen bijstaan. Al
te tragisch moet men deze woorden van
De LW.G.L. doet een dringend beroep
op de bevolking in verband met de heer
sende droogte de komende dagen. Vooral
zaterdag en maandag, geen water te ge
bruiken voor het besproeien van tuinen.
Dit om te kunnen voorzien in de be
hoefte voor huishoudelijk gebruik. Inge
val men van de zijde van LW.G.L. con
stateert, dat aan dit verzoek niet de hand,
wordt gehouden, volgt onverbiddelijk
afsluiten van de waterleiding.
En daarmede was de kans verkeken
in dit stadium van het overleg te
Genève reeds een formule te vin
den om de weg naar een topconfe
rentie te openen, hoe gemakkelijk
Eisenhower een dergelijke conferen
tie ook had gemaakt door te verkla
ren dat hij bereid was ook naar een
ontmoeting op hoog niveau te gaan
als het overleg te Genève omtrent
de Berlijnse kwestie niets opleverde.
Maar het Westen kan naar geen topcon
ferentie gaan als het onderling niet tot
een daar aan te nemen gemeenschappe
lijk standpunt komt. En zo zal er tussen
nu en 13 juli druk diplomatiek overleg
tussen de Westelijke Grote Drie en W.
Duitsland plaats hebben om tot dat ge
meenschappelijke standpunt te komen.
Men spreekt zelfs van een Westelijke
topconferentie waarop Adenauer ook in
het openbaar heeft aangedrongen. Zou
men óp die Westelijke conferentie tot
overeenstemming komen, dan zou de
heropening van de Geneefse conferentie
op 13 juli slechts formele betekenis krij
gen in een slotcommuniqué zou dan
kunnen worden volstaan met de verwij
zing van de Berlijnse en andere aanver
wante kwesties naar een topconferentie
der Grote Vier. Maar de Westelijke over
eenstemming zal moeilijk bereikbaar zijn.
Direct na de tweede wereldoorlog zullen
er weinig van de ex-vijanden van Duits
land zijn geweest die niet accoord zouden
zijn gegaan met een blijvende deling van
Duitsland, het rijk dat in een mensen
leeftijd tweemaal een oorlogsramp over
Chroesjtsjew nu ook weer niet nemen,
het gehele verloop van de conferentie
van Genève heeft aangetoond, dat de
Russen geen groot militair conflict wil
len maar het Westen zal toch moeten op.
passen dat het niet in een positie wordt
gemanoeuvreerd, waarin het slechts de
keus heeft tussen militair geweld en een
groot diplomatiek echec.
Premier Menzies van Australië is daar
blijkbaar bang voor en waarschuwde de
Navolanden, dat de Gemenebestlanden
niets voelen voor een gewapend conflict
om Berlijn, waarmede hij kennelijk het
Engelse standpunt van Macmillan en Sel-
wyn Lloyd wil steunen.
Overleg, in welke vorm ook tussen de
grote Westelijke mogendheden, W.
Duitsland incluis, vóór 13 juli is stellig
gewenst, maar het zal uiterst moeilijk
verlopen nu het W. Duitse standpunt
blijkbaar volledige instemming bij de
Gaulle vindt en de Engelsen deze star
heid onverstandig achten. Er zal een
grote verantwoordelijkheid op president
Eisenhower rusten, die eventueel als ver
tegenwoordiger van de machtigste Navo-
bondgenoot op een Westelijke topconfe
rentie het beslissende woord zal moeten
spreken.
Te moeilijker zal het Westelijk overleg
zijn omdat dr. Adenauer zich de laatste
tijd openbaart als een weinig tactvol man.
Hij heeft daarvan dezer dagen blijk ge
geven door in een interview met een
Amerikaans blad zijn vice-kanselier Er
hard, minister van economische zaken,
die gading maakt naar het bonds-kanse-
lierschap als dr. Adenauer over enige
jaren hij heeft tenslotte afgezien van
een kandidatuur voor het presidentschap
aftreedt, daarvoor ongeschikt te ver
klaren. Een storm in de christen-demo-
cratische fractie van de Bondsdag was
daarvan het resultaat. Onverstandig was
Loon f 140,en
f 26,wasgeld.
Stoomboot Feniks vrijdag geen dienst
wegens ketelschoonmaak. Voor vracht
goederen per melkdienst. H. J. van Dijk.
De tuinen in Workum hadden een paar
dagen druk bezoek van kruisbekken, een
in Friesland zeldzaam voorkomende
zangvogel.
Verkoop van de gashouder van 240 m3
te Bolsward.
verschillen bestaan. Merkwaardig was,
dat in dit A.R.-convent het om zijn
omvang tot „mammoetwet” gedoopte
voorstel van de R.K.-minister Cals
inzake het voortgezet onderwijs zelfs
werd aangeduid als een mogelijk „begin
van een kabinetscrisis”. De bewindsman
van Onderwijs, Kunsten en Wetenschap
pen heeft hierop ijlings gereageerd door,
nog voor dat de Tweede Kamer haar
Voorlopig Verslag had uitgebracht, zelf
wijzigingen op zijn mammoetwet in te
dienen, in de hoop haar daarmee aan
vaardbaar te maken voor zijn protestantse
regeringspartners. Hij beriep zich daarbij
op intern overleg, dat hij tijdens de
kabinetsformatie met de confessionele
fractieleiders had gevoerd.
Hoeder der schatkist.
Zal het mogelijk zijn een compromis te
bereiken, dat de schatkist niet te zwaar
belaagt? Zal, m.a.w., het verlangen der
protestantse partijen naar meer vrijheid
voor het bijzonder onderwijs niet uitlo
pen op een ruimere subsidieverstrekking?
Op hetzelfde AR-convent heeft de mi
nister van financiën, prof. Zijlstra, zijn
geestverwanten al gewaarschuwd, dat de
schatkist onmogelijk alle, hoe redelijke
verlangens ook kan inwilligen.
Vermoedelijk had hij daarbij echter meer
het oog gericht op de sociale problemen
dan op de onderwijspolitiek. De Stich
ting van de Arbeid had immers kort te
voren aangedrongen op een welvaarts-
verruiming nog in dit jaar: 1959?
Minister Zijlstra stelde nu vast, dat een
bestrijding van het inflatiegevaar voor
het kabinet-De Quay een hoofdzaak zou
vormen. Maar het trok de aandacht, dat
hij daarbij geen melding maakte van de
bekende aanklacht van de Rotterdamse
liberaal Witteveen, die meendedat het
hele advies van de Sociaal Economische
Raad op inflatie moest uitlopen. De be
kende socialistische hoogleraar, Tinber
gen, had het verwijt van zijn collega in
middels van eenzijdigheid beticht. Maar
welk was het standpunt der regering?
In het AR-convent kon minister Zijlstra
dat nog niet zeggen. De regeringsnota
inzake de loon- en huurpolitiek was op
komst.
Droech is it lan,
Nea wol it reine.
De boere-stan
Docht fet oan ’e seine.
It gers is toar
Nearne in sprüt,
’t Is yn ’e war
’t Groeijen is üt.
De boer sjocht omheech
Moarns tige ier
En dan nei omleech
De groun liket skier.
Men suchtet en longeret
It liket tige faei,
As’t nou mar ris tongeret
Sa om ’e langste dei.
Het ministerie-De Quay heeft het eerste treffen met de oppositie der
P.v.d.A. doorstaan. De omstreden wijziging van de Dienstplichtwet,
waardoor het bijvoorbeeld mogelijk wordt om in plaats van de marine
voortaan ook dienstplichtigen van land- en luchtmacht naar Nieuw
Guinea uit te zenden, zonder dat de wetgever hiervoor nog uitdruk
kelijk toestemming moet geven, is met ruime meerderheid aanvaard.
De P.v.d.A. had gewild, dat de regering van een dergelijk besluit tot
uitzending, bij voorbaat drie weken tevoren kennis zou geven
(zoals thans bij herhalingsoefeningen het geval is), opdat de Tweede
Kamer in die tussentijd gelegenheid zou hebben haar ter verant
woording te roepen.
De fracties van de confessionele partijen
en van de VVD achtten een dergeiijke
termijn veel te ruim gesteld, ja, zelfs mi
litair onmogelijk. Zij stelden vertrouwen
in de belofte van de liberale minister
Van den Bergh, dat de Kamer „tijdig”
zou worden ingelicht. Eensgezind her
innerden zij er voorts aan, dat dit wets
ontwerp nog was ingediend door het
kabinet-Dreeszij wierpen de P.v.d.A.
met andere woorden voor de voeten, af
te wijken van een beleidslijn, welke me
de door haar eigen voormannen was uit
gestippeld.
Inderdaad was de positie Van de P.v.d.A.
een andere dan die van de communisten
Als gevolg van de aanhoudende droogte
is de voorraad weidegras, vooral in de
zandgebieden practisch uitgeput. Op vele
bedrijven staat men momenteel voor de
keuze bijvoeding in de weide of opstal
len, aldus ir. P. J. Lardinois, rijksland-
bouwconsulent voor Z.O. Noord-Bra-
bant in een radiovraaggesprek dat 23
juni is uitgezonden.
Bijvoeding in de weide verdient de voor
keur. Dit kan het beste geschieden des
morgens na het melken. Bakken of hek
werken kunnen aangebracht worden om
verliezen zoveel mogelijk te beperken.
Voor geringere bijvoeding komt weide-
koek of graanmeel in aanmerking.
Neemt de bijvoeding een grotere om
vang aan dan komen op de eerste plaats
oude restanten hooi, en kuilvoer in aan
merking. Inscharen in percelen bestemd
voor hooiwinning geeft thans veel ver
liezen i.v.m. vertrapping.
Percelen, die pas gehooid zijn lenen
zich minder goed voor een snelle bewei
ding door verbranding van de zode.
Op vele bedrijven wordt nu geen N op
grasland gegeven en wacht men op re
gen. Toch zal deze reeds gegeven stik
stof bij een regenbui een sneller effect
te zien geven dan de N die nog ge
strooid zal moeten worden.
Er is tot nu toe ongeveer 50% minder
hooi gewonnen dan normaal. Er zal alles
op alles gezet moeten worden om nog
zoveel mogelijk ruwvoeder te winnert op
De grote droogte is ook over de nieuwsvoorziening gekomen. De
ministersconferentie te Genève is opgeschort tot 13 juli a.s. en vloeit
dus als nieuwsbron niet meer. Ze deed dat trouwens de laatste weken
toch al uiterst traag, want vorderingen werden er niet gemaakt en de
discussies beperkten zich eigenlijk maar tot een herhaling der stand
punten. Uit het feit dat de conferentie opgeschort is blijkt overigens
wel dat noch het Westen noch het Oosten de verantwoordelijkheid
voor een breuk op zich wil nemen.
Maar er waren toch ook nog geen vol
doende aanrakingspunten in de discussie
gebleken, welke het mogelijk zouden
hebben gemaakt dat de ministersconfe
rentie in dit stadium zou kunnen plaats
maken voor een topconferentie welke de
Russen blijven begeren. Ze hebben waar
schijnlijk daarom toegestemd in een op
schorting der conferentie welke de Wes
telijke grote Drie en West Duitsland
gelegenheid zal geven tot nader onder
ling overleg.
Want het is tijdens de ministersconfe
rentie overduidelijk gebleken, dat dit
viertal ’t verre van eens is. De Engelsen
stonden het verzoenlijkst tegenover de
Russen, de West Duitsers niefoffi-
cieel ter conferentie aanwezig het
meest afwijzend.
In de loop der conferentie gaf Gromiko
toe dat de, troepen der Westelijke Grote
Drie volkomen het recht hadden in Ber
lijn te zijn en dat het Westen dus ook
volkomen het recht had die troepen on
gehinderd te bevoorraden, maar die toe
stand kon toch niet eeuwig duren en
daarom waren de Russen bereid de Wes
telijke rechten op bezetting van Berlijn
nog voor een jaar tot li/2 jaar te erken
nen, in die periode zou dan een ge
mengde commissie van Oost- en West-
Duitsers kunnen overleggen over een
vredesverdrag.
Er wordt gezegd dat de Engelse minis
ter van buitenlandse zaken Selwyn Lloyd
direct van deze Russische erkenning van
de Westelijke rechten gebruik had wil
len maken om op een topconferentie over
te schakelen. Hij geloofde wel niet dat
Oost- en West-Duitsland het eens zou
den worden over een hereniging maar
meende dat de huidige toestand in Ber
lijn op de lange duur toch niet gehand
haafd kon blijven en dat men het beste
de oplossing van de Berlijnse kwestie
kon zoeken in het kader van een uitdun
ning van de buitenlandse troepen in ge
heel Duitsland, een oud Engels plan
waarbij de Amerikaanse, Engelse, Fran
se en Russische troepen in geheel Duits
land tot een minimum zouden worden
teruggebracht.
Een dergelijk plan zou naar de Engelse
regering meent als punt 1 op de agenda
van een topconferentie moeten voorko
men en dit eenmaal aangenomen zijnde
zou de positie van W. Berlijn dan op
nieuw kunnen worden bekeken. Amerika
noch Frankrijk schijnen voor het idee,
om op deze wijze een topconferentie te
bereiken te hebben gevoeld en naar men
in Engeland meent en waarvan de Rus
sen overtuigd zijn, vooral op aandringen
van W. Duitse zijde dr. Adenauer!
het Engelse plan te hebben verwor
pen.
en de pacifistisch-socialisten, die princi
pieel bezwaar uitten. Maar de socialis
ten wezen er op, dat het wetsontwerp
door het kabinet-Drees was voorgesteld
als een louter technisch juridische aan
passing aan de grondwet, terwijl de
nieuwe minister-president De Quay met
klem op een spoedige parlementaire be
handeling er van had aangedrongen, om
dat het verband hield met de door zijn
kabinet voorgestane politiek inzake
Nieuw Guinea.
Minister Van den Bergh ontkende ech
ter, dat terzake een beleidswijziging aan
staande was. De meerderheid van de Ka
mer verwierp daarop het amendement
der P.v.d.A., hetgeen voor oud-minister
Suurhoff en zijn voormalige socialisti
sche collega’s uit het laatste kabinet-
Drees aanleiding was om nu óók tegen
het wetsontwerp te stemmen. Hij ont
kende zijn verantwoordelijkheid voor de
indiening van dit voorstel daarmee niet.
Maar naar zijn mening had het kabinet-
De Quay de gelegenheid niet voorbij
mogen laten gaan om in een zo belang
rijk vraagstuk als de dienstplicht tot
overeenstemming te komen met een po
litieke partij, welke zo zei hij Vs
der kiezers achter zich heeft.
Driehoek.
Overigens bleek de liberale minister van
defensie er toch wel begrip voor te heb
ben, dat het militaire beleid op een zo
breed mogelijk steunvlak dient te worden
opgetrokken. Daarop wees zijn poging
om voor marine een R.K.-staatssecretaris
en voor land- en luchtmacht een prote
stantse staatssecretaris aan te trekken. Hij
stuurde kennelijk aan op een driehoekige
defensieleiding, gevormd door leden van
WD, KVP en CHU. Ten aanzien van
de Chr.-historische luitenant-generaal Cal.
meyer is hem dat gelukt; de marine-
kandidaat der KVP, De Jong, weigerde
aanvankelijk, doch op een heropening
van het overleg werd aangestuurd.
van
als de
VVD met de confessionele partijen zich
nog in een experimenteel stadium be
vindt. Op het convent der antirevolutio
naire partij verklaarde de fractieleider,
dr. Bruins Slot, tenminste nadrukkelijk,
de ketting lag, kwam in de
:ki
meyer is hem dat gelukt; de marine-
aanvankelijk, doch op
Men bedenke, dat de samenwerking
een voormalige oppositie-partij als
experimenteel stadium be-
partij verklaarde de fractieleider,
C'l L 1 - 1 11 1 'f.1
dat wie hem een „socialistenvreter” wilde
noemen diende te bedenken dat hij „de
liberalen even lekker vond”!
Mammoetwet.
Liefst zou Dr. Bruins Slot een louter
rechts-confessioneel coalitie-kabinet tot
stand hebben zien komen. Maar hij gaf
zelf toe, dat er ook tussen de KVP,
ARP en CHU onderling nog menings-
.-if
