IB
LICHTSPEL OP HET BINNENHOF
Amerikanen geloven niet dat de kwestie
Berlijn met militair geweld zal worden
beslecht
If
L
o
in
Buitenlands Overzicht
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
J. S.
Oorlog brengt geen oplossing van <le
moeilijkheden
Frankrijk wil weer een eerste viool spelen
Gouden filmpjes
Boalserter
Heakeninginne
Van de Friese
kaatsvelden
J
Hwat bat Qabe Skroar
üs hjoed 2 p
to sizzen 1
ii
'W
wW’W Fïfil
55e JAARGANG
VRIJDAG 10 JULI 1959
No. 51
GROOTS WELKOM VOOR JOHANSSON
2.
3.
4.
dringt er bij de staatsleiders in de
5.
6.
7.
8.
DEFILE VOOR PRINSES IRENE
voortkomt.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 15
Telef. 2451 Na 18.30 uur 2305 of 2335
(K5157)
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
KAMEROVERZICHT
9.
10.
Bolswards Nieuwsblad
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
;e-
1e-
zich afspeelde maar niet geraadpleegd
en J
raadpleging
niet het W(
tie Berlijn is betrokken maar de Grote
de bres en zei ongezouten hoe hij daar
over dacht.
Evenals zondag bewees Hotze ook deze
dag, dat hij eigenlijk een klasse apart
vormt.
Nadat Sytsma c.s. in de finale een 3-0
voorsprong hadden verkregen, begonnen
vooral Pander en Okkinga zo geweldig
van zich af te slaan, dat de 3-0 voor
sprong veranderde in een 3-5 achter
stand.
Toen nam de lange Harlinger de 1ste
opslag van Sytsma, die overigens gehan
dicapt was door ’n blessure aan de arm,
over. Tevens nam hij de achterperkplaats
in van Haanstra, die de gehele dag prima
werk had geleverd, maar in de laatste
partij iets afzakte, en bovendien door
bovengenoemd incident eéh beetje van
de kook was. Hotze hield het hoofd koel
en wist ook nu weer de partij er door
te slepen en daarmee de 1ste prijs en het
zeer verdiende koningschap veilig te stel
len.
De volgende 10
loting samengesteld:
1.
Intussen heeft deze bijeenkomst van
Eisenhower met zijn voornaamste
raadgevers tot geen enkele opval
lende militaire maatregel geleid en
dat is mede een bewijs dat eigenlijk
geen mens gelooft dat de Berlijnse
kwestie werkelijk met militair ge
teeld zal worden beslecht.
Er is nog allerlei Amerikaans-Russisch
contact vice president Nixon gaat
dezer dagen in Rusland op bezoek
dat nuttig kan zijn al lijkt dan ook de
kans te groeien dat het bedisselen van
de grote wereld-affaires meer en meer
een alleen Amerikaans-Russische aange
legenheid wordt. Mochten de Russen
toch tot het sluiten van een afzonderlijke
vrede met Oost Duitsland overgaan, dan
verwacht men dat zjj hun Oost Duitse
satelliet de raad, liever het bevel, zullen
geven het Westelijke verkeer met W.
Berlijn voorlopig niet te belemmeren.
En voorts is er nog de kans op een top
conferentie. Hoe onverzoenlijk de Rus
sen zich ook gedragen, zij stellen daarop
Jou rymliet sprutsen yn ’e stêd
Wie in woldied foar üs fryske hert
In kleare loft fan wolken frij
Dat hearden wy wer op ’e nij.
Wy bringe jo dêrfoar üs tank
Bliuwend fan in goede klank
En winskje jo noch mannich kear
To biharkjen mei üs fryske ear.
Het feestelijk bezoek van de vorst van
een zo naburig land als België, kwam
immers toch al wat laat, na de statie-
visites uit de Scandinavische landen, En
geland, Frankrijk, Nigeria, ja zelfs de
Sjah van Perzië. En dat, terwijl de Be-,
nelux vaak ten voorbeeld is gesteld van
wat internationale samenwerking vermag.
Het is waar dat deze vertraging niet te
wijten was aan botsingen in Benelux-ver
band. De moeilijkheden rond het Bel
gisch koningschap waren er eerder oor
zaak van. Dat verleden is nu hopelijk
voorbij. Er moest en zou een festijn
wezen rond Boudewijn.
Raad van State.
Deskundigen hebben de Belgische moei
lijkheden uit het verleden wel eens toe
geschreven aan verkeerde raadgevers
rond de troon. Een Raad van State, zoals
Nederland allang kent, bestaat in België
inderdaad pas sinds de bevrijding. Maar
zou daardoor de vorstelijke traditie van
’t naar anderen luisteren in België
minder ontwikkeld zijn? Hoe dit zij, ook
in de Nederlandse Raad van State wijkt
men wel eens van een traditie af. Voor
Gedurende de zomermaanden wordt des avonds een klank- en licht
spel op het Binnenhof vertoond. Het is door een Parijzenaar in scène
gezet, want de vondst om met verlichting te spelen, en daardoor
historische gebouwen pit hun moderne, donker-blijvende omgeving
te halen, is van Franse oorsprong. Maar het verhaal is volkomen
vaderlands. De stichter van Den Haag, Graaf Willem II, Floris V,
Jacoba van Beieren, Prins Maurits, Oldebarnevelt, Koning-stadhouder
Willem III komen er in voor. De vertoning eindigt historisch echter
wat plotseling bij Prins Willem V, alsof na hem het Binnenhof alle
luister zou hebben verloren en of bijvoorbeeld de parlementaire de
mocratie er later niet tot bloei kwam. Maar in deze week van het
statiebezoek van de jonge Koning der Belgen, Boudewijn, laat zich
deze leemte misschien wel verontschuldigen. Men zou anders ook de
herinnering aan het stroeve samengaan en de latere scherpe scheiding
van Nederland en België onder Koning Willem I hebben moeten
ophalen.
Goteborg en Stockholm hebben dit weekeinde de nieuwe wereldkampioen
zwaargewicht Ingemar Johansson op grootse wijze ingehaald. In het Yankee-
stadion te New York heef} hij Floyd Patterson verslagen. In Tivoli te Stock
holm werd hij langdurig toegejuicht door de enthousiaste Zweden. Ook de
Amerikaanse Jazz-zangeres Dinah Washington stak haar bewondering voor
Johansson niet onder stoelen of banken.
nog altijd prijs en Koslov zeide bij zijn
bezoek aan San Francisco dat de Sovjet
unie er zich zeer goed mee zou kunnen
verenigen als die conferentie in deze stad
werd gehouden.
President Eisenhower heeft wel gezegd
dat hij het nut van een topconferentie
niet kon inzien tenzij „vorderingen door
daden” of de bereidwilligheid voor een
agenda die onderhandelingen mogelijk
maakt, hiervoor de grondslag leggen.
Maar waarschijnlijk moet men hier de
nadruk leggen op „een agenda die mo
gelijkheden voor onderhandelingen
opent”. Dat kan op allerlei wijze gebeu
ren en de Engelsen schijnen er de hoop
uit te putten dat zij een weg zullen vin
den om op de agenda een voorstel te
krijgen tot terugbrenging van de troepen
in Berlijn tot een zeer gering, of zoals
men zegt: „symbolisch” aantal, wat de
kans op botsingen zou verminderen en
misschien in verband zou kunnen worden
gebracht met het Engelse denkbeeld de
troepen in geheel Midden Europa te ver
minderen.
Even vervelend als het is om telkens maar weer te moeten terug
komen op de gebeurtenissen rond de opgeschorte Geneefse conferen
tie, even afmattend is dit voortdurend gespannen spel voor de er bij
betrokken diplomaten. Een afmatting, welke gevaarlijk is omdat er
een moment kan aanbreken waarop ze kan leiden tot een wanhoops-
beslissing; in welke richting dit dan ook mag zijn; toegeven aan de
eisen van de tegenstander, die over sterkere zenuwen schijnt te be
schikken of de onderhandelingen afbreken met de mogelijkheid dat
het gevolg daarvan een militair conflict zal zijn.
Guods wurde professor, net troch har
kunde, mar troch har kunden.
3e Week juli 1909.
De veehouder H. Kingma te Wommels
heeft thans 25 jaar aaneen dezelfde
hooiers uit Groningen in de hooiïing ge
had. Hij heeft een ieder hunner met een
zilveren lepel met inscriptie vereerd.
Van de scheepswerf Gebr. Zwolsma is te
Makkum met goed gevolg van stapel g<
lopen een stalen zandzuiger voor de hi
ren W. Bijker en L. W. de Vries te
Zwolle.
Majestieuze Heakeninginne
Wy koene it mei jo bisinne
Jo kamen üt üs krite wei,
Op dizze moaije simmerdei!
Fol fan gloarje en fan pracht,
Moaijer as in simmernacht,
Fleurich klaeid en yn ’e klean,
Seagen wy jo dèrre stean.
Jou sprutsen wurd wie tige gol
Fan in feastlik heamiel fol
Bylden hjir üt dit, üs gea
Oer’t boerelibben en it hea.
vrijheid te behouden. De nationale ver
gadering en de senaat hadden zelf regle
menten voor hun beleid vastgesteld,
waarin een nogal ruime uitleg aan de
bepalingen daaromtrent in de grondwet
opgenomen, was gegeven, maar de con
stitutionele raad heeft beslist dat die re
glementen op deze punten moeten wor
den gewijzigd, m.a.w. dat het parlement
het eigen keurslijf nog wat dichter moet
rijgen.
Hij
tegenover elkaar staande blokken op aan,
elke weg naar de vrede te beproeven,
omdat een oorlog met kernwapens over
winnaar en overwonnene zou wegvagen.
Alleen in volledige blindheid, zo geeft
de Paus te verstaan, kan de mensheid
zich naar een nieuwe en verschrikkelijke
oorlogsbrand laten voeren. Hij vroeg de
staatsleiders zich te herinneren dat de
mensen als broeders geschapen zijn.
„Reeds te veel kerkhoven van gesneu-
DE KERMIS-PARTIJ TE HARLINGEN
Hotze Schuil andermaal
koning in eigen plaats.
De tweede grote partij, die Harlingen
woensdag hield, kon qua spelpeil, enkele
partijen uitgezonderd, niet halen bij die
van zondag.
De slotpartij vooral vormde hierop een
uitzondering: hier ging het hard om
hard, zo zelfs, dat het publiek zich ging
bemoeien met de beslissing van een
keurmeester. Het ging zo ver, dat enkele
raddraaiers van het veldmoesten wor
den verwijderd.
Het was hiermee niet afgelopen. Het
ging zelfs zo ver, dat, toen Haanstra
even later achterin miste, enkele fana-
tieken gingen applaudiseren.
Toen sprong Hotze voor zijn makker in
velden bedekken het aangezicht der
aarde”.
Verklaarbaar was ook dat België als part-1
ner in de Nato een bijeenkomst vroeg
van de ministers van buitenlandse zaken i
van die organisatie vóór 13 juli om aan
het overleg de te nemen beslissingen deel
te nemen. Wel werden de kleine Nato-
landen tot nog toe ingelicht over wat er i
Washington en Londen achtten deze
niet nodig omdat formeel
ësten als geheel bij de kwes-
Vier, die een bezetting in Berlijn heb
ben.
Dit argument is echter niet meer houd
baar nu op aandringen van de Gaulle
wèl met Italië vóór 13 juli door de Wes
telijke Grote Drie zal worden óverlegd.
Italië heeft als ex-bondgenoot van Hit
ler Duitsland veel minder recht op dit
overleg dan de kleine Natolanden die
tegen dat Duitsland vochten en waarvan
enkele, als Nederland en België, dicht
bij een eventueel operatie-terrein rond
Berlijn zouden liggen. We hoorden al
leen van Turkije dat steun aan het Bel
gische verzoek had verleend en verwon
deren ons er over dat niets is bekend ge
worden over het Nederlandse standpunt,
maar misschien zal het Belgisch-Neder-
lands overleg over deze zaak plaats heb
ben tijdens het staatsiebezoek van koning
Boudewijn deze week aan ons land.
Intussen is het Belgische verzoek al door
de Natoraad afgewezen!
het eerst sinds mensen heugenis is een
rooms-katholiek namelijk prof. Beel
benoemd tot vice-president van de
Raad van State. Hij bekleedt dus nu in
de praktijk de hoogste post in dit ad-
vies-college, want het voorzitterschap be
rust in naam bij de Koningin zelf.
Zijn benoeming wekte in de K.V.P. veel
voldoening. In het passeren van rooms
katholieke staatsraden voor deze positie
in het verleden had de K.V.P. iets van
een achterstelling gevoeld.
In protestantse kring kon men echter ho.
ren fluisteren, dat thans het evenwicht
was verstoord in het drietal staatkundige
adviseurs, dat koningin Juliana bij ka-
binetscrises het eerst pleegt te adviseren;
behalve de vice-president van de Raad
van State behoren daartoe de beide ka
mervoorzitters. Nu is de voorzitter van
de Eerste Kamer, Mr. Jonkman, uit de
P.v.d.A. afkomstig terwijl Mr. Korten
horst uit de K.V.P.
De vorige vice-president van de Raad
van State, dr. Rutgers, was antirevolutio
nair. Kwam er door de benoeming van
de R.K. prof. Beel nu niet een K.V.P.-
overwicht binnen het drietal tot stand?
parturen waren door
ild:
P. Koopmans, M. Santema en J.
Tolsma.
R. Hoekstra, A. Veldkamp en T.
Post.
M:. van der Weerd, S. Tjeerdema
en W. Vlietstra.
J. Sytsma, H. Schuil en Fr. Haan
stra.
J. Stavinga, J. Buwalda en H.
Bultje.
K. Jansen, A. Rinia en D. van der
Zee.
G. Okkinga, B. van Dijk en J. Pan
der.
J. Faber, C. Hoekstra en A. Hiem-
stra.
J. Galerna, H. Postma en R. Kuiper.
P. Schuil, Joh. Jansen en F. de
Vries,
1 en 2 speelden een spannende partij,
die door 2 werd gewonnen, toen Post op
5-5 6-4 onhoudbaar de kaats passeerde.
Bij partuur 3 wilde niets lukken. Met
schone telegraaf werden Van der Weerd
c.s. afgevoerd.
Stavinga had te weinig steun aan zijn
perkmakkers en bracht het niet verder
dan 2 spel.
Faber c.s. namen vlot een 4-1 en later
een 5-2 voorsprong. Toen kwamen Ok
kinga en Pander er goed in en wonnen
nog, toen Faber op 5-5 0-6 voorsloeg.
Ook Kuiper had niet voldoende steun en
moest op 5-4 6-6 capituleren, toen Fop-
pe de Vries een hercules plaatste.
Op de tweede lijst kwamen: 2-4, 6-7
en 10.
In de strijd tussen 2 en 4 waren de eer
ste 2 bordjes, beide op 6-6 vooi- no. 4.
Sytsma had blijkbaar last van zijn bles
sure en poedelde nogal eens, terwijl bij
de tegenpartij vooral Veldkamp er
Zoals bekend protegeert de Gaulle
Italië sterk met het oog op de
schimmige as Parijs-Bonn-Rome,
welke een eigen zg. Europese poli
tiek in ons werelddeel zou moeten
voeren soms in samenwerking met
en wellicht vaker in tegenstelling
tot ’t Amerikaans-Engels beleid ten
opzichte van ons vasteland.
Men meent echter dat de Italiaanse pre-
1
ver in het Franse vaarwater te begeven.
Tussen haakjes zij hier vermeld dat de
Frans-West Duitse vriendschap nog ste-
“v
reeds politiek
Franse economisch verband is losge
maakt en overgegaan in het W. Duitse.
Overigens wijst de reis van de Gaulle
naar Madagascar, om er een bijeenkomst
van de uitvoerende raad van de Franse
gemeenschap waarin de Frans Afrikaanse
staten vertegenwoordigd zijn, voor te zit
ten, er op dat hij de huidige situatie in
Europa ook nog niet zo ernstig acht
dat hij in zijn hoofdstad moet blijven.
Van het binnenlandse front in Frankrijk
vallen de moeilijkheden te vermelden
welke premier Debré heeft met zijn in
meerderheid toch Gaullistisch parlement
dat uit is op subsidiëring van het bij
zonder onderwijs en dat probeert, ge
kneveld als het is door de nieuwe grond
wet, toch nog zoveel mogelijk bewegings-
In Indonesië heeft Soekarno de ver
wachte stap gedaan, hij heeft het parle
ment ontbonden en de terugkeer tot de
grondwet van 1945, welke hem grote be
voegdheden geeft en naast president te
vens premier maakt, geproclameerd.
Wat het Midden Oosten betreft dient de
mislukking van de reis van de secretaris
generaal Hammarskjoeld naar Egypte
nog even vermeld. Hij was er heenge
gaan om Egypte te bewegen zijn in strijd
met het volkenrecht zijnde actie om
schepen die Israëlische goederen via het
Suezkanaal vervoeren in beslag te nemen,
te staken. Maar Nasser blijft halsstarrig
en bewijst daarmee dat zijn greep op het
Suezkanaal misschien wel Egypte maar
allerminst het recht heeft gediend.
In Arnhem vond dinsdag, ter gelegen-
heid van het 130-jarig bestaan van de
garderegimenten Grenadiers en Jagers,
een défilé plaats, dat af genomen werd
door H.K.H. Prinses Irene. We zien
de Prinses hier met de commandant
van de ere-compagnie, kolonel Van
Voorn, bij het inspecteren van de op
gestelde troepen.
Te Ijlst een paling gevangen die van
kop tot staart een mooie oranjekleur had.
Op initiatief van enige veehouders, leden
van de Coöp. vereniging „Eensgezind
heid” was op de agenda voor de verga
dering van heden geplaatst het puntuit
betaling naar vetgehalte. Hiertoe werd
met 171 tegen 52 stemmen besloten.
Tegen deze vraag werd aangevoerd, dat
van deze staatkundige leiders juist een
„bovenpartijdig” advies wordt verwacht
en dat voor politieke adviezen de Ko
ningin voldoende heeft aan de fractie
leiders der Tweede Kamer. Bovendien
wees men er op, dat de antirevolutionaire
vooraanstaande geestverwanten de he
ren Donner en Götzen tellen op het
voorzittersgestoelte van Hoge Raad en
Algemene Rekenkamer.
Desalniettemin werd van hoger hand
ijlings de benoeming bekend gemaakt
van de Chr.-historische oud-minister Hel
ders, in plaats van de jonge C.H.-staats
raad De Pous, die tot het ministerschap
van economische zaken is geroepen. Aan
het bijzondere feit, dat iemand van nog
geen veertig jaar als gewoon lid deel uit.
maakte van de Raad van State, kwam al
dus een einde. De geestige minister De
Pous verloor aldus de bijnaam, welke
grappenmakers hem hadden toegekend,
namelijk die van „Kind van Staat’“
De 88-jarige G. F. te M. staat nog gedu
rig aan de zeis. Op maai wedstrijden won
hijn meermalen de eerste prijs.
We geloven wel niet dat de Amerikaan
se diplomaten in een dergelijke geestes
gesteldheid verkeren, maar er wordt toch
zeer veel van hen geëist in deze dagen;
veel meer dan van de Russische leiders,
omdat Washington bij zijn beslissingen
niet alleen rekening heeft te houden met
de situatie in het eigen land doch ook
met die bij haar bondgenoten die zich
dichter bij het kruitvat ophouden en het
is een bekend feit, dat de zwakste scha
kel de sterkste van de gehele keten welke
de Russische expansiezucht keert bepaalt.
De Russische leidende figuren hebben
wat dit laatste betreft veel minder zor
gen, zij worden stellig veel minder be
wogen omtrent het lot van hun satellie
ten als er eens een conflict mocht uit
breken, en zij zijn ook veel dichter met
de massa van hun strijdkrachten bij het
operatieterrein in Europa als er eens een
conflict mocht uitbreken, en dus in staat
een zwak punt direct te versterken.
We kunnen daarom zeer wel begrijpen
dat toen ook de besprekingen van de
Russische onderpremier Koslov met Ei
senhower en Herter geen enkele Russi
sche concessie inzake de Berlijnse kwes
tie aan het licht bracht, Eisenhower een
spoedconferentie met zijn diplomatieke
en militaire raadgevers bijeenriep. De
president zou, zo luidden de berichten,
zich er nu rekenschap van hebben gege
ven, dat wellicht de eerste faze was aan
gebroken van een Russisch diplomatiek
offensief dat gebaseerd zou zijn op de
Russische voorsprong in bewapening met
geleide intercontinentale projectielen.
Dientengevolge concludeerden bevoegde
autoriteiten, aldus de New Yorkse cor
respondent van de N.R.Crt., dat de
starre houding van de Russische leiders
inderdaad kan zijn ingegeven door de
mening dat het machtsevenwicht vol
doende ten gunste van Rusland is ver
schoven om de eisen terzake van Berlijn
te kunnen doorzetten.
Amerikaanse militaire deskundigen zou
den deze conclusie niet delen omdat de
strategische luchtmacht der Ver. Staten,
dus de eskaders bommenwerpers, welke
eventueel Russisch gebied met kernbom
men te lijf zouden moeten gaan, een
voldoende tegenwicht schept tegen tijde
lijke voordelen, welke de versnelde ont
wikkeling van intercontinentale projec
tielen voor de Sovjetunie oplevert. Deze
redenering lijkt niet helemaal juist want
als door het Westen troepen en tanks
zouden worden gebruikt om zich even
tueel een toegang tot een door de O.
Duitsers afgesloten W. Berlijn te ver
schaffen, zouden van Russische zijde
daartegenover strijdkrachten van dezelfde
categorieën worden gesteld en zou een
beperkt militair conflict ontstaan en wij
zjen nog niet dat in een dergelijk geval
de Amerikanen hun strategische lucht
macht zouden inzetten en de oorlog met
kernwapenen en intercontinentale pro
jectielen ontketenen.
Met de toeneming van de spanning
en het naderen van belangrijke be
slissingen is het verklaarbaar dat
Paus Joannes Will in zijn eerste
encycliek krachtig stelling neemt
legen de gedachte dat thans een
oorlog nog de oplossing zou kunnen
brengen in moeilijkheden tussen de
volkeren.
Crematiewetje.
Over een achterstelling van geheel an
dere aard werd intussen in de Tweede
Kamer druk geredekaveld. In behande
ling kwam daar een wijziging van de
wet op de lijkbezorging, waardoor zon
der uitdrukkelijke wilsverklaring voor
taan niet enkel buitenlanders hier te
lande kunnen worden verast doch o.m.
ook Nederlanders, die zelf zulk een ver
klaring onmogelijk meer konden opstel
len (bijv, bij ongevallen), doch wier
voorkeur voor crematie, volgens de kan
tonrechter, overigens wel vaststaat. Het
ging er dus om enkele leemten uit de
wet van 1955 te verwijderen. De hoofd
zaak daarvan, namelijk dat begraven de
gebruikelijke vorm van lijkbezorging is,
waarvan als regel slechts wordt afgewe
ken op schriftelijk verlangen van de be
trokkene, bleef echter in stand.
Het politieke pikante van de situatie was,
dat ait voorstel moest worden verdedigd
door de nieuwe liberale minister Toxo-
peus wiens partij in 1955 vurig op ge
lijkstelling van begraven en cremeren
heeft aangedrongen. Ironisch prees de
protestantse socialist Scheps hem, om
dat hij nu ook het compromis had leren
waarderen, dat de P.v.d.A. toen met de
confessionele partijen had bereikt. „De
politieke situatie laat geen andere oplos
sing meer toe, sinds U de zaak hebt ver
knold”, zo riep prof. Oud uit. En mi
nister Toxopeus voegde daaraan goed
moedig toe„Ik kan gelukkig goed tegen
kietelen”. Ook dit was lichtspel op het
Binnenhof.
mier Segni te verstandig is om zich te
L-F- -L
Tussen haakjes zij hier vermeld
viger schijnt geworden nu het Saarland
reeds politiek van Frankrijk naar W.
Duitsland is overgegaan, nu ook uit het
Ok;
