Ij
Qabe Sk
üs hjoed
to sizzen
roar
Hengelende Chroesjtsjew kreeg
vis aan de haak
Geen vakantie maar vakatures voor
het kabinet-De Quay
Buitenlands Overzicht
Engelsen bouwen weer versperringen
op Cyprus
Nu Genève faalde moet persoonijlk
bezoek uitkomst brengen
-
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Gouden filmpjes
- -
k-
55e JAARGANG
No. 59
VRIJDAG 7 AUGUSTUS 1959
DROOM OF WERKELIJKHEID
Hwat Fiat
droom, die werkelijkheid kan worden Premier
Chroesj-
derge-
Z
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2451 - Na 18.30 uur 2305 of 2335
(K5157)
India, is het
advies van
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
i de heer B. de Vries als
de Grote kerk te Bolsward
Op
goed
hier een oplossing zou kunnen brengen.
d. „f™ van een dergelijk verdrag
misschien de kwestie der I
Duitsland ook iets gemakkelijker
maar wie gelooft eigenlijk dat
Moskou ooit bereid zal zijn Oost Duits-
ren 1000 dubb. heet. lange turf en 100
dubb. heet, baggelaarturf, ten behoeve
van de scholen. Monsters turf met prijs
opgave, meet- en draagloon inbegrepen
aan de secretarie. B. en W. C. J. van
der Veen, burgemeester. K. H. Laag
land, secretaris.
Prins Hendrik zal de zeilwedstrijden te
Sneek bijwonen.
Afscheid van
organist van
(gezondheidsredenen)
Benoemd tot gemeenteveearts te Bols
ward de heer J. Schuurmans te Grouw.
Nehroe door de president der centrale
regering afgezet omdat het herhaaldelijk
de grondwet van India had geschonden
en de bevolking terroriseerde. Het lag
aan de onwil der democratische partijen
in Kerala om samen te werken welke
het mogelijk maakte dat de communisten
er aan de regering kwamen. Misschien
hebben die partijen nu iets geleerd even
als Nehroe, die nogal argeloos tegenover
het communisme stond.
olswards Nieuwsblad
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
de politie
zee verbo-
In elk geval een
Chroesjtsjew is officieel uitgenodigd voor een bezoek aan de V.S. De
leiders van Oost en West zullen dan als man tegen man staan. Vice-
president Nixon zal wellicht tevreden kunnen zijn. Zijn bezoek aan de
U.S.S.R. heeft het ijs doen breken.
Deze fotocombinatie is samengesteld door ANP-foto.
Het Kremlin heeft steeds een politiek
gewild waarvan het richtsnoer was dat
Amerika en Rusland samen de wereld
in invloedsferen zouden verdelen en om
aan de weet te komen wat de Russen
daaronder verstaan is het waarschijnlijk
tactisch juister dat Washington en Mos
kou eerst samen eens vertrouwelijk spre
ken voor de wederzijdse partners in het
gesprek worden betrokken.
Hoewel deze taktiek een niet gemakkelijk
te verteren brokje realisme is voor de
Engelse premier Macmillan, die steeds
voor een topconferentie der Grote Vier
heeft geijverd, waarbij hij Engeland een
bemiddelende rol toedacht, en voor de
Gaulle die Frankrijk mede de toon wil
laten aangeven in de wereldpolitiek, be-
PRINSES SORAYA IN NOORDWIJK
Prinses Soraya, voormalige keizerin van
Perzi'é, is maandagmiddag om half vijf in
gezelschap van haar moeder en broer te
Noordwijk aan Zee aangekomen.
Foto: Prinses Soraya en haar moeder
worden door de directeur van hotel Huis
ter Duin verwelkomd.
It lok üntstiet fakentiids troch it omtin
ken oan lytse dingen, it ünk lyksa troch
it net achtslaen fan lytse dingen.
zijn overmacht aan mankracht en gewo
ne wapenen niet bereid is te komen tot
een algemene ontwapening.
wonnen zouden moeten worden. In het
verleden heeft er nl. wrijving bestaan
tussen de heer Couzy en de huidige chef-
staf van de landmacht. En zou vice-pre
mier Korthals bij zijn confessionele col
lega’s de strijdlustige senator Van Riel
aanbevelen, sinds deze hun partijen in
de verkiezingsstrijd nogal gevoelig op de
tenen stond?
zou dan misschien nog een topconferen
tie der Grote Vier volgen. Men moet
bewondering hebben voor de opoffe
ringsgezindheid van de Amerikaanse pre
sident, wiens précaire gezondheidstoe
stand bekend is, om een zo zwaar pro
gramma op zich te nemen. Maar het
gaat ook om een hoge inzet: het behoud
van de vrede.
hadden dus nu genoegen genomen met
een begrftizing van die tijd, zij het dan
dat zij niet de door de Russen geëiste
tijd van ll/2 jaar doch een periode van
5 jaar wilden.
Dit was kennelijk een Amerikaanse con
cessie aan het Engelse standpunt dat wel
de Russische tijdslimiet wilde aanvaarden
terwijl dan intussen een topconferentie
zou worden gehouden.
Overigens is van het Westelijk compro
misvoorstel niets terecht gekomen, de
Russen wilden het niet. Als de status van
Berlijn gedurende 11/2 jaar verlengd zou
worden was er alle reden voor een zo
spoedig mogelijke ontmoeting van Eisen
hower en Chroesjtsjew, maar als die
periode 5 jaar ging duren, was er geen
reden met die ontmoeting haast te ma
ken. Was het ook niet waarschijnlijk dat
de Russische premier met Eisenhower
zou moeten spreken, maar met diens op
volger en wie weet of Chroesjtsjew ook
zelf’ inmiddels niet van het toneel zou
zijn verdwenen, het heet dat zijn lijfe
lijke gezondheid niet zo best is en zijn
politieke gezondheid zou stellig in ’t
Kremlin winnen als hij in gesprekken
met Eisenhower bepaalde resultaten zou
bereiken. Overigens moet men bij dit
woord „resultaten” niet aan een of an
der concreet geval denken dat bij een
dergelijke ontmoeting volledig zou wor
den opgelost. Daarvoor zijn de proble
men stuk voor stuk te ingewikkeld.
Wat de Amerikanen in de eerste
plaats van een bezoek van Chroesj
tsjew zouden verwachten schijnt te
zijn dat diens huidig wanbegrip om-
trent de militaire en economische 1
kracht der Ver. Staten wat zou ver
minderen.
Staatssecretarissen.
Ook voor andere politieke functies wordt
thans in liberale kring trouwens nog
druk gezocht, lot dusver zit er onuer
zonder hoor en wederhoor toe te passen I de staatssecretarissen namelijk geen een
J-~ 13—1. L.v liberaal. Het is derhalve begrijpelijk, dat
men in de WD wel belangstelling koes
tert voor de vakature, wence op net de
partement van Buitenlandse Zaken be
staat, sinds het aftreden van de socialis
tische staatssecretaris Van den Beugel.
In dit veroand heeft een felle, haast per
soonlijke aanval in een nieuw „Hollands
weekwad op de vaak in het buitenland
vertoevende K.K.-minister Luns, die zich
te weinig met zijn departement zou be
moeien, enige aandacht getrokken in di
plomatieke Kring. Het stuk verscheen on
der schuilnaam, maar men zocht er een
liberaal als auteur achter. Zou dit de
belustheid van minister Luns op een li
beraal onder-minister hebben aangewak-
kerd Men moet tenslotte ook rekening
houden met de mogelijkheid, dat de
liberale minister Korthais een geestver
want als staatssecretaris op het ministerie
van Verkeer en Waterstaat zal behoeven
en een ander voor het gedeeltelijk be-
- 1 ver-
Marine nog ai j antwoordelijkheid vallend ministerie van
van turf.
Prijsopgave wordt gevraagd van te leve-
1000 dubb. heet, lange turf en 100
Hoe dit alles ook zij er leek nog
geen enkele reden aanwezig voor de
WDuitse vrees dat men zelfs al te
Genève in de ministerconferentie
tot een compromisregeling over Ber
lijn zou komen die enigszins in Rus
sische richting ging omdat de Rus
sen hunnerzijds een neiging zouden
hebben getoond het Westen enigs
zins tegemoet te komen op ontwa-
peningsgebied.
Iets dergelijks zou zeker aan Chroesj
tsjew zelf voorbehouden blijven. Toch
liet de W. Duitse minister van buiten
landse zaken von Brentano burgemeester
Brandt van W. Berlijn naar Genève ko
men om een dergelijk door hem gevreesd
compromis te voorkomen maar Brandt
vertrok spoedig weer daar er geen sprake
was van zo’n plan.
De ministers van buitenlandse zaken der
Grote Vier hebben dan ook Genève ver
laten zonder dat ze iets van betekenis
hebben bereikt; alle hoop is nu op de
ontmoetingen EisenhowerChroesj tsj ew
gericht.
We roerden hierboven even de West
Duitse achterdocht aan, we zijn be
nieuwd wat men in het Kremlin denkt
van Nixon’s bezoek aan Polen; de Ame
rikaanse vice-president is terwijl we dit
schrijven in Warschau, waar hij buiten
gewoon hartelijk is ontvangen. Men mag
aannemen dat de Poolse bevolking deze
Amerikaanse belangstelling oprecht waar
deert, maar deze Amerikaanse politieke
verkenning belooft toch weinig con
creets op te leveren, daarvoor laat Mos
kou de Poolse regering te weinig bewe
gingsvrijheid.
Van achterdocht gesproken mag men
zich ook afvragen wat men te Peking
van de ontmoeting Chroesjtsjew en Ei
senhower denkt. Moskou’s kolossale
bondgenoot laat zich niet gemakkeiijk
naar het tweede plan schuiven, rood
China beschouwt zich trouwens veel
meer dan Moskou als de ware hoeder
van het Marxisme en een Amerikaans—
Russisch overleg over de wereldproble
men lijkt wat onwezenlijk als men er
Peking niet in betrekt, hoeveel moeilijk
heden de rode Chinezen thans ook met
hun opbouw hebben en hoezeer zij ’t
bij het Westen ook verkorven hebben
door hun optreden in Thibet.
Is het misschien om er de aandacht op
te vestigen dat Peking er ook nog is, dat
er een communistische opstand in Laos,
een deel van het. vroegere Frans Indo
China is üitgebroken welke gesteund
wordt door het communistisch bewind
van Noord Vietnam, dat op zijn beurt
weer steun geniet van Peking?
Van het verdere nieuws zij de plotselinge
terugkeer uit Parijs van koning Moham
med V van Marokko even vermeld. Het
heette dat de koning naar Frankrijk was
gegaan om te bemiddelen tussen Parijs
en de Algerijnse rebellen maar dat zijn
premier zich niet heeft kunnen vereni
gen met zijn compromisvoorstel. Want
die Marokkaanse premier komt uit de
felle nationalistische Istiqlal-partij, welke
volkomen onafhankelijkheid van Algiers
nastreeft.
In Cyprus bouwen de Engelsen weer
wegversperringen omdat zij vrezen dat
aanhangers van Grivas weer tot een ter
roristische politiek zullen overgaan, of
schoon men dat aantal aanhangers niet
groot acht. De meeste Grieks-Cyprioten
nebben schoon genoeg van het bloedver
gieten.
In Kerala, een deelstaat van
communistisch bewind op
Dat Amerika bereid was met het
standpunt van zijn bondgenoten
rekening te houden bleek trouwens
ook tijdens de laatste faze van de
Geneefse conferentie, welke als alles
is gegaan zoals verwacht wordt, nu
is opgeschort omdat de Amerikaan
se minister van buitenlandse zaken,
Herter, naar Santiago in Chili
moest om er de conferentie van alle
Amerikaanse staten bij te wonen.
Inderdaad is dit een belangrijke confe
rentie waar Herter niet mag ontbreken,
maar we nemen aan dat ook als die con
ferentie geen redelijk excuus had gebo
den voor het vertrek van Herter, de con
ferentie toch zou zijn verdaagd omdat
de ministers van buitenlandse zaken niet
verder konden. Maar dat de Amerikanen
in deze laatste faze rekening hielden met
hun bondgenoten bleek uit een gemeen
schappelijk Westelijke voorstel dat men
de Berlijnse kwestie niet voor ll/2 jaar
maar voor 5 jaar in de ijskast zou stop
pen en dat men in die vijf jaar dan maar
zou trachten een oplossing voor het ge
hele Duitse probleem te vinden.
De Amerikanen hadden tot dit compro
misvoorstel geboren werd, op het stand
punt gestaan dat de positie van Berlijn
ongewijzigd zou blijven totdat men het
over het Duitse probleem eens was, doch
De heer Chroesjtsjew heeft zijn zin gekregen. Hij heeft het laatste
half jaar steeds gehengeld naar een ontmoeting met Eisenhower en
nu heeft hij de vis aan de haak geslagen. Zelfs twee, want niet alleen
gaat de Russische premier in september naar de Ver. Staten, maar
de Amerikaanse president komt later in het najaar naar de Sovjet
unie. Dit is dan de Russische buit van de Geneefse conferentie en
van Nixon’s bezoek aan Rusland. Juist omdat de besprekingen van
de ministers van buitenlandse zaken te Genève zo bitter weinig heb
ben opgeleverd werd een ontmoeting op hoger niveau tussen West
en Oost dringend noodzakelijk en de conferentie van Nixon en
Chroesjtsjew te Moskou is zo spectaculair geweest, waarbij de Rus
ook zo in ’t ooglopend voor een persoonlijk gesprek met Eisenhower
ijverde dat het van diplomatiek oogpunt uit gezien gewenst scheen
dat de ontmoeting van EisenhowerChroesjtsjew voorrang zou ge
nieten op een eventuele topconferentie, waar de regeringshoofden
van de Westelijke Grote Drie en van de Sovjetunie aanwezig zouden
zijn.
tekent dit alles geenszins dat Eisenhower
nu werkelijk van strategie is veranderd
en op het Russisch denkbeeld van een
Russisch-Amerikaans werelddictatuur zal
ingaan.
Integendeel Washington heeft ook tij
dens het Geneefse overleg bewezen dat
het de Amerikaanse politiek zoveel mo
gelijk wil afstemmen op die van de
bondgenoten. En om alle redenen tot on
gerustheid weg te nemen bij die bonge-
noten zal Eisenhower nog in augustus
naar Londen, Parijs en W. Duitsland
reizen om overleg met de regeringen
daar te plegen inzake zijn ontmoetingen
met de Russische premier.
Na het RussischAmerikaans overleg
2e week augustus 1909-
Het onderwerp van het komend ko-
ninginnefeest te Makkum is; „De ver
woesting der Tadema's Stins te Pingjum
in het jaar 1498.
Dat de Westertoren in Hindeloopen
overhelt is allen wel bekend. Thans
heeft men de afwijking opgemeten. Deze
bedraagt 132 cm.
Te Katwijk aan Zee heeft
het „gemengde baden” aan
den.
Gemeentelijke aanbesteding
van de staatssecretaris van
wat hoofdbrekens gekost.
Zou de opvolger van minister Van den
Bergh zich met het daarbij getroffen
vergelijk kunnen verenigen Om hun
toekomstige chef volkomen vrijheid van
handelen te geven, boden de beide
staatssecretarissen ook hun ontslag aan.
Dit werd echter niet meteen aanvaard;
premier De Quay hoopte kennelijk een
opvolger te vinden, die de politieke drie
hoek in de defensie-leiding, gevormd
door VVD, KVP en CHU, zou willen
handhaven.
Voorlopig nam hij zelf weliswaar het
beheer van het ministerie tijdelijk over,
maar het lag voor de hand, dat hij uit
keek naar een kandidaat van dezelfde
politieke richting als ex-minister Van
den Bergh. Uiteraard werden de namen
gefluisterd van de militaire woordvoer
ders der VVD in de beide Kamers der
Staten-Generaal: het nieuwe Tweedeka-
merlid Couzy en de senator Van Riel;
de één gewezen opperofficier, de ander
een bekend bankier. In politieke kringen
besefte men echter, dat bij een dergelijke
benoeming toch ook wel bezwaren over-
r.
KAMEROVERZICHT
Twee maanden na zijn optreden midden in de vakantietijd
heeft het kabinet-De Quay één van zijn ministers verloren. De libe
rale bewindsman van Defensie, Sidney J. van den Bergh, is op eigen
verzoek ontheven van zijn functie. Een politieke oorzaak had zijn
ontslagaanvrage niet. Hij had immers net een wetsontwerp van meer
dan gewone betekenis de wijziging van de Dienstplichtwet
door de beide Kamers der Staten-Generaal geloodst.
Neen, hij verlangde zijn vrijheid van
handelen terug om een particuliere aan
gelegenheid at te kunnen handelen. Het
was in Den Haag al bij zijn optreden
bekend geworden, dat minister Van den
Bergh een weduwnaar voornemens
was voor de vierde maal te hertrouwen.
Maar men wist over het algemeen niet,
dat zijn a.s. echtgenote in de Verenigde
Staten nog in een echtscheidingsgecnng
was gewikkeld. De publiciteit, waarmee
de Amerikaanse bladen dergelijke parti
culiere processen plegen te omringen
heeft minister Van den Bergh tot het
besluit gebracht zich uit de politiek terug
te trekken, toen bekend werd, dat hij
ook in deze zaak was gedaagd. Kennelijk
was hij door deze persoerienten overrom
peld. Bij zijn laatste optreden in de
Eerste Kamer had hij vorige week name
lijk nog de verwachting uitgesproken,
dat hij over enkele weken het rapport
van de commissie-Van Voorts tot Voorst
over de verkorting van de diensttijd op
zijn schrijftafel zou vinden. Blijkbaar
vermoedde hij toen zelf nog niet, dat
zijn eigen diensttijd als minister de vol
gende dag zou aflopen!
Liberale kandidatuur
Maar al had zijn aftreden dan een louter
particuliere oorzaak, er waren uiteraard
wel politieke gevolgen aan verbonden.
Kort te voren had hij twee staatssecreta
rissen van verschillende politieke rich
ting aangetrokken om met hem samen
te werken. Toen had de taak-afbakening I heer van het thans nog onder zijn 1
TTZl «-» Ck c'4-zi n fccnz-roi-A *-<<- TTAr» A A <-<*-» za «-3 z-v n i -1 - 1 1 1 'r* 1
Zaken Overzee zal willen aanzoeken.
Spelregels.
Men moet de problemen, verbonden aan
het aantrekken van dergelijke functiona
rissen niet gering schatten. Vorige week
werd de taak-afbakening tussen de minis
ter van Sociale Zaken, Mr. Van Rooy, en
zijn staatssecretaris Roolvink gepubli
ceerd. Prompt werd daaruit de conclusie
getroekken dat de omstreden overgang
van de afdelingen Volksgezondheid en
Sociale Bijstand naar het ministerie van
Maatschappelijk Werk niet zou door
gaan. Ijlings liet de regering weten, dat
minister Klompé bij de verdediging van
haar begroting, de Kamer hoopte te kun
nen overtuigen van de wenselijkheid
daarvan, voor zover deze althans de So
ciale Bijstand betreft. Vooral in de vak
beweging is men daartegen gekant geble
ven. Maar misschien denkt de bewinds
vrouwe zich te kunnen spiegelen aan de
overeenstemming, welke de regering in
middels met de vakbeweging met betrek
king tot de „spelregels” voor de vrijere
loonpolitiek heeft bereikt.
Chroesjtsjew ligt de herbewapening van
West Duitsland en de kwestie der Ame
rikaanse buitenlandse militaire bases
hoog. Maar op dat terrein kan Washing
ton Moskou niet tegemoetkomen zolang
de Sovjetunie in de Oost Europese satel
lietstaten de lakens uitdeelt en ook hun
militaire macht het Westen bedreigt.
Nixon heeft daar zeer terecht in Moskou
jewezen en betoogd dat alleen een
gefundeerd ontwapeningsverdrag
In de sfeer van een dergelijk
zou misschien de kwestie der hereniging'
van Duitsland ook iets gemakkelijker
liggen, maar wie gelooft eigenlijk dat
Moskou ooit bereid zal zijn Oost Duits
land los te laten zodat het communistisch
bewind er plaats zou moeten maken voor
een democratisch?
Het beste waarop men zowel van Ooste
lijke als Westelijke zijde zou kunnen re
kenen zou volgens verschillende com
mentatoren zijn dat als vrucht van de
gesprekken tussen Eisenhower en
Chroesjtsjew een afspraak tot stand
kwam om geen enkel geschil waar ook
ter wereld met de wapenen op te lossen
of te doen oplossen. Vanuit een derge
lijke afspraak zou men dan in de loop
der jaren eens kunnen tasten naar de
mogelijkheden op het gebied der ontwa
pening, een onderwerp dat zich sterk
opdringt aan de Westelijke politieke be
langstelling omdat op die andere Ge
neefse conferentie tussen de Ver. Staten,
Engeland en Rusland over stopzetting
der kernproeven voor bewapeninksdoel-
einden, die al enige jaren duurt, gelei
delijk vorderingen worden gemaakt en
het Westtn toch de kernwapenen niet
kan laten schieten zolang Rusland met
1